Eendrachtbode GEHEIME DIENST (V) ICapitan-Leutnant VonHintelen De Kolen- en Electriciteits- voorziening in deze winter* 7c Jaargang No» 52 TWEEDE BLAD 9 November 1951 „The Dark Invader" „The Dark Invader"De Duistere Indringer, heeft de Duitse zee-officier Von Rintelen het boek genoemd, waarin hij zijn avonturen beschrijft als leider van een Duitse vijfde colonne in Amerika. Dit land, gedurende het grootste deel van Wereldoorlog I neu traal, leverde toch aan de Geallieerden grote voorraden wapens en munitie en het was Von Rintelens taak deze transporten zoveel mogelijk te saboteren. Kapitan-leutnant Von Rintelen had als jong officier bij de Marine staf reeds eerder zijn grote talen ten als organisator, zijn moed en vindingrijkheid bewezen en daarom stuurde men hem naar de Verenig de Staten met de opdracht de wa pen- en munitietransporten zoveel mogelijk te saboteren. Von Rintelen had in Amerika geen officiële status. De vertegen woordigers van Duitsland daar wa ren onkundig omtrent wat hij deed, al wisten ze van zijn verblijf. Hij had daar te maken met de militaire attaché Franz Von Papen, de man die later Hitier aan de macht zou brengen, de grootste van de talrijke blunders die deze „Junker" gedu rende zijn diplomatieke carrière heeft begaan. Deze man, die bijv. eens een tas met geheime documen ten in de trein liet liggen, zou ook oorzaak zijn, dat één der bekwaam ste Duitse officieren vier jaar dwangarbeid moest verrichten in een Amerikaanse gevangenis. Von Rintelen bemerkte al spoe dig, dat hij onder de New Yorkse havenarbeiders machtige bondgeno ten had in de Ieren. Dezen, vervuld met een historische haat tegen En geland, waren voor alles te vinden,, vooral zolang ze niet wisten dat ze in werkelijkheid de Duitse Geheime Dienst in de kaart speelden. Von Rintelen begon met een bond van havenarbeiders op te richten. Iedere stakende havenarbeider, die door zijn eigen bond niet werd ge steund, kon bij Von Rintelens orga nisatie terecht. De stakingsliefheb berij nam dientengevolge toe, maar de maatregel was niet helemaal ef fectief, want er waren er onder deze heren genoeg die 's morgens eerst hun steun kwamen halen en dan er gens anders in de haven tó.ch aan 'twerk gingen. Toch wist Von Rin telen op deze wijze een aanzienlijke vertraging in de verscheping van munitie en wapens te bewerkstelli gen. Maar het was vechten tegen de bierkaai. De transporten gingen door met de regelmaat van een veerdienst. Toch gaf de Duitser de moed niet op en verzon van alles om ze te saboteren. Met behulp van een collega, Fay, vervaardigde hij detonators, projectielen in de vorm van een sigaar, die tussen de lading werden gesmokkeld. Ontplofbare stoffen werden verstopt in conser venblikken, werden als grote brok ken steenkool in de bunkers ge werkt. De bedoeling was dat het schip midden op zee in de lucht zou vliegen of zwaar beschadigd wor den. Een ingenieuze medewerker vond een apparaat uit, dat aan het roer werd bevestigd. Met iedere wending van het roer dreef een naaldscherpe pen dieper in het pro jectiel, tot eindelijk het contact was bewerkstelligd, de bom ontplofte en het schip stuurloos dreef ergens midden in de oceaan. Het was niet makkelijk zo'n apparaat aan het roer te bevestigen, vooral sinds de havenpolitie een oogje in 't zeil hield. Fay zwom des nachts naar de schepen en bevestigde zijn vinding met levensgevaar aan de roeren van de grote vrachtboten. Men had zeer veel last van Von Rintelen. Maar het zou niet lang meer duren. Op een goede, of liever voor de Duitsers slechte dag, werd de „zeer geheime" Duitse marinecode uit de Ambassade gestolen. Dat had schrikkelijke gevolgen o.a. voor het beroemde eskader Von Spee, dat dank zij deze code gelokt kon wor den naar de plaats waar een over machtig Engels eskader het in de grond boorde. Von Papen was ge waarschuwd maar trok met onbe grijpelijke lichtzinnigheid zich er niets van aan. Hij ging door met seinen in de thans waardeloos ge worden code en ontving telegram men in diezelfde code, die de En gelse Intelligence Service dus mak kelijk kon ontcijferen. Zo was de Engelse admiraal Hall, hoofd van de Geheime Dienst der Marine, precies op de hoogte van het feit, dat Von Rintelen naar Duitsland was teruggeroepen en met een vals Zwitsers paspoort met het Nederlandse ss „Noordam" zou terugreizen. Vlak bij de Engelse kust werd de Noordam door een Engels patrouil levaartuig aangehouden en de „Zwitser" van boord gehaald. Von Rintelen speelde zijn rol meesterlijk en zou zijn tegenstanders zeker hebben overbluft, maar die wisten alles over de gestolen code en ook over de ondergang van het eskader Von Spee. Toen gaf Von Rintelen zich over en ging naar een krijgs gevangenkamp, van waaruit hij een vergeefse poging tot ontvluchten deed. i* Toen Amerika de oorlog inging, vroegen de Amerikaanse autoritei ten Von Rintelens uitlevering, niet als krijgsgevangene, maar als mis dadiger. Hij werd veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf en door leefde vier zware jaren in een Ame rikaanse staatsgevangenis. Toen hij er uitkwam, was de oor log uit. Het „Vaterland" had Von Rinte len niets meer te bieden, maar wèl aan Von Papen, de diplomaat, die zo'n goede vriend van Von Hinden burg was, die tenslotte rijkskanse lier werd en er voordeel in zag Hit- Ier de macht in handen te spelen. Von Rintelen was een der dap perste, sportiefste en handigste agenten van het Duitse Keizerrijk, maar hij verloor de strijd tegen de materiële overmacht van Amerika en de doorgefourneerde domheid van zijn superieuren. (Nadruk verboden) Lk. „De vooruitzichten voor de a.s. winter, wat de kolenvoorziening be treft, zijn zorgelijk, maar het zou onjuist zijn van alarmerend te spre ken. Wanneer zich geen onver wachte omstandigheden voordoen en de uiterste zuinigheid wordt be tracht, mag worden aangenomen, dat het in het vierde kwartaal van dit jaar mogelijk zal blijken, zij het niet zonder grote moeite, aan de industrie, huisbrand en energiebe drijven te voldoen", aldus sprak de Minister van Economische Zaken, Prof. Van den Brink, Vrijdagavond op een persconferentie in Den Haag. Wat zijn de oorzaken van het kolenprobleem Vooropgesteld dient te worden, dat niet alleen Ne derland met dit probleem te kampen heeft, maar vrijwel alle landen van West-Europa. Het kolenverbruik is in deze landen, in vergelijking met voor de oorlog, aanzienlijk gestegen. In Nederland werden in 1938 14,3 millioen ton kolen verbruikt, terwijl het verbruik van het jaar 1951 wordt geschat op bijna 18 millioen ton. Tegenover deze stijging van het verbruik staat een productie, welke sinds de bevrijding wel van jaar tot jaar groter is geworden, maar toch nog niet het vooroorlogse peil heeft bereikt, ondanks het feit, dat de productie per arbeider per 'ondergrondse dienst in Limburg hoger is dan in de andere West- europese landen. Invoer brengt moeilijkheden met zich mee Nederland voert per jaar onge veer 1 millioen ton cokes uit naar andere landen. Waarom, zo zal men zich afvragen, als er in het eigen land een tekort bestaat Omdat de uitvoer van dit product uit handels politieke overwegingen van het grootste belang is. Dat brengt waar devolle deviezen binnen en ons land ontvangt in ruil voor deze cokes onmisbare grondstoffen voor de industrie. Het verschil tussen de hoeveel heid kolen, welke voor het binnen- landsverbruik vrijkomt en de hoe veelheid, welke nodig is, moet door invoer worden verkregen. De in- voermogelijkheden zijn, afgezien van de deviezenmoeilijkheden be perkt door het feit, dat ook andere landen met een kolenprobleem te maken hebben. Wat de positie in de komende winter betreft, werd hierboven reeds opgemerkt, dat in het vierde kwartaal van dit jaar in de behoef ten zal kunnen worden voorzien, wanneer tenminste de allergrootste zuinigheid wordt betracht, vooral wat betreft de voorziening met cokes. Naar schatting zal in deze winter 150.000 ton gas- en mijn- cokes minder op de binnenlandse markt kunnen worden gebracht dan in de vorige winter. Daartegenover staat een ruimere invoer van anthra- ciet en eierkolen. Bezuinigingsmaatregelen Er is een commissie ingesteld om de Minister te adviseren omtrent de besparingen op het brandstoffen- gebruik in de industrie. Deze com missie heeft dezer dagen haar rap port voltooid en verscheidene sug gesties gedaan, welke op haar uit voerbaarheid worden getoetst. Bo vendien zijn enkele maatregelen ge nomen. Het toewijzingssysteem voor de industrie wordt gehandhaafd. Be sloten werd voorts, dat de handel 15% minder cokes in de maten I, II en III zal ontvangen, dan in het voorgaande stookseizoen. Op de kolenhandelaren is een dringend beroep gedaan deze kleinere hoe veelheid zo redelijk mogelijk over hun afnemers te verdelen. Voor de kantoren en diensten van de Rijks overheid zijn maatregelen genomen ter beperking van het verbruik en op de Provinciale en Gemeentelijke besturen is een beroep gedaan om dezelfde maatregelen te nemen (sluiting van de bureaux op Zater dag enz.). De sluiting van de Over heidsinstellingen alleen al levert een besparing op van 60.000 ton cokes De electriciteitsvoorziening Een ander probleem, dat vooral deze winter de aandacht vraagt, is dat van de electriciteitsvoorziening. Het electriciteitsverbruik is in Ne derland sinds 1938 verdubbeld en als geen maatregelen zouden wor den genomen ter beperking van het verbruik, dan zou over 5 jaren het verbruik ten opzichte van dit jaar nogmaals verdubbelen. De uitbrei ding van de industriële bedrijvigheid en de groei van de bevolking zijn daarvan de voornaamste oorgaken. Maar ook zijn de verbruikers minder zuinig met electriciteit dan voor de oorlog, wat kan worden verklaard uit het feit dat de gemiddelde elec- triciteitstarieven van nu, vergeleken met die van voor de oorlog, onge veer dezelfde zijn gebleven. Welis waar zijn enkele malen na de oorlog deze tarieven verhoogd, maar daar tegenover staat een grotere toepas sing van het z.g. vastrecht. Van daar, dat de gemiddelde tarieven weinig veranderen. Door de vergroting van het elec triciteitsverbruik is een uitbreiding van de electrische centrales nood zakelijk geworden. Dat vraagt enor me investeringen en bovendien tijd. In verband hiermede en met wat hiervoor werd gezegd over de ta rieven, ligt het in het voornemen de electriciteitstarieven met 25 te verhogen. Van deze verhoging zal een hoeveelheid van 240 Kwh per

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1951 | | pagina 5