WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND
Om de bronnen van de Nijl
DRINGEND VERZOEK
De wollen draad
Van Schaap tot deken
Raadsverslag St. Annaland
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
(I)
GORDON, DE KRUISRIDDER
Tentoonstelling „De Tapijtindustrie" te Tholen geopend
De Begroting 1952 al naar Middelburg
Een nieuwe Brandweercommandant
aan onze Jongemannen en Dames
Land-Tuinbouw en Veeteelt
7e Jaargang No. 51
2 November 1951
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.10 per
kwartaal franco p.p. ƒ1.35
Prijs per nummer 10 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 u. aangenomen
De Nijl is van ouds welvaartsbron en levensader van Egypte en
de Soedan. In dit gebied heeft Engeland bijna een eeuw de scepter
gezwaaid. Hier openbaart zich thans een Streven naar zelfstandig
heid en bedreigt Engelands machtsposities.
In een drietal artikelen schrijft de bekende journalist Lodewijk een
stukje geschiedenis over dit thans zo zeer in de wereldbelangstelling
geplaatste deel van Afrika's Noordkust. Hieronder volgt het eerste
artikel.
Op de 17e November 1869 vaart het keizerlijk jacht „l'Aigle met
keizerin Eugénie van Frankrijk aan boord, als eerste van een lange
reeks vaartuigen, het pas voltooide Suez-kanaal binnen.
Een Franse ingenieur, Ferdinand de Lesseps, is de ontwerper; met
Franse steun en tegen de Engelse tegenwerking in is het gebouwd. Nu
Engeland staat voor het voldongen feit, haast het zich om zoveel mogelijk
vingers in de pap te hebben l
Egypte is opeens een belangrijk
gebied geworden: de zeeweg naar
India loopt binnen zijn grenzen. En
het spreekt welhaast vanzelf dat
Engeland, dat de totstandkoming
van het kanaal met alle macht heeft
pogen te verhinderen, thans zijn
best doet zoveel mogelijk invloed te
krijgen. De handige staatsman Dis
raeli zorgt voor Engels overwicht
in de Suez-kanaalmaatschappij door
een gewaagde, maar meesterlijke
coup, waarbij hij van de verkwis
tende Khedive, die in geldnood zit,
een groot pak aandelen overneemt.
Met Egypte's financiën loopt het
mis. De Grote Mogendheden, zijn
schuldeisers, besluiten in het land
orde op zaken te gaan stellen. Een
„Comité pour la Caisse de la Dette
Publique", van internationale sa
menstelling, begint met deze sane-
ringsarbeid, welke rigoureuse be
zuinigingen met zich brengt.
OPROER IN ALEXANDRIE
De bevolking, die de buitenland
se inmenging toch reeds met lede
ogen heeft gezien, néémt deze be
zuinigingsmaatregelen niet. De of
ficieren leiden het verzet tegen de
indringers. Hun voorman, Arabi
Pasja, wordt na een dreigende de
monstratie minister van oorlog. Op
20 Mei 1882 komt het tot relletjes.
Er vallen doden, de Engelse consul
wordt gewond. Engeland en
Frankrijk zenden oorlogsschepen
naar Alexandrië.
Frankrijk aarzelt, heeft geen lust
tot een Egyptisch avontuur. Daarom
is het de Engelse admiraal Seymour
die op 3 Juli 1882 zijn kanonnen
laat bulderen voor de rede van
Alexandrië en de stad bombardeert.
Het oproer breekt nu in volle he
vigheid los, de Egyptenaren onder
leiding van Arabi komen in op
stand. Engelse soldaten worden bij
Port Said ontscheept, „herstellen de
orde", nemen Arabi gevangen en
slaan de troepen uiteen. Een krach
tig man, Lord Cromer, krijgt prac-
tisch de touwtjes in handen en zal
bijna 25 jaar over Egypte regeren
al is de Khedive de officiële machts
drager.
Al ziet een grote groep in Enge
land dit met genoegen, de premier
Gladstone wil deze politiek niet. Hij
is deze weg opgedreven, maar wil
niet verder gaan. Helaas, hij heeft
één voet op de glijbaan gezet en
moet die nu tot het eind toe afglij
den. De omstandigheden nopen hem
daartoe.
DE HELD VAN KHARTOEM
In 1881 is in het hart van de Soe
dan een opstandige beweging be
gonnen onder leiding van de Mah
di, de opvolger van de Profeet, die
de „christenhonden" het land zal
uitjagen. Gladstone wil het Engelse
avontuur niet verder doorzetten en
laat de Egyptische troepen de Soe
dan ontruimen. Sir Charles Gordon
Pasja, gouverneur-generaal van de
Soedan, moet deze terugtrekkende
beweging leiden.
Gordon is het type van de kruis
ridder: hij is acht eeuwen te laat ge
boren. Een dapper krijgsman, een
bekwaam aanvoerder, vereerd door
zijn soldaten, gevreesd en toch ge
respecteerd door zijn tegenstanders,
een oprecht christen met een diep-
mystieke inslag. Voor hem verte
genwoordigt de Mahdi de macht
der duisternis. Hij weet alle ellende
van de Mahdi-heerschappij, roof en
plundering, moord en slavenhandel.
Hij besluit op eigen gezag de stad
Khartoem tegen de troepen van de
Mahdi te houden en weldra is de
vesting van alle kanten ingesloten.
Lord Kitchener wordt gezonden
om de koppige generaal te ontzet
ten, doch hij vordert langzaam.
Twee dagen vóór de Britse troepen
Khartoem bereiken, bestormen de
Mahdisten de stad. Weldra prijkt
het hoofd van Gordon op een staak
voor de tent van de Mahdi.
Wanneer de bijzonderheden van
't beleg en van Gordons heroïsche,
sterk tot de verbeelding sprekende
houding Engeland bereikt, laait de
verontwaardiging tegen het minis-
terie-Gladstone hoog op. Koningin
Victoria is hoogst verontwaardigd.
Voor Gordon wordt een standbeeld
opgericht.
HET IMPERIALISME WINT
Dit is de gelegenheid, waarop
vele Engelsen hebben gewacht. Zij
willen Afrika beheersen „de Afri
kaanse peer overlangs doorsnij
den". In het Zuiden leidt dit tot een
streven, de onafhankelijke Boeren
republieken in te sluiten. De genia
le, maar weinig scrupuleuze Cecil
Rhodes droomt van een spoorlijn
KaapstadCaïro dwars door En
gels koloniaal gebied.
Gladstone mag proberen in een
andere richting te sturen, het lukt
hem niet. Engeland gaat verder op
de weg naar de beheersing van het
zwarte werelddeel. Het is baas in
Egypte, nu is de Soedan aan de
beurt
(Nadruk verboden)
Lk
Het ligt toch meer in de lijn (figuurlijk) van de onderwijzeressen,!
concludeerden de aanwezige onderwijzers tijdens de opening van en
toelichting over de tentoonstelling in een lokaal van de o. 1, school aan
de Dalemsestraat te Tholen.
En dat is ongetwijfeld het geval. Bovendien lijkt het ons voor leerlingen
beneden de vijfde klas der lag. school nogal ingewikkeld. Voor de
anderen is het zeer nuttig daar een uurtje door te brengen om hen door
een niet te uitvoerige toelichting meer kennis bij te brengen van een
van Nederlands mooiste industrieën.
THEORIE EN PRAKTIJK
Behalve bovenstaande is er nog een
„maar" aan verbonden. Immers, de er voor
in aanmerking komende kinderen uit Tho
len zullen hiervan op gemakkelijke wijze
profijt kunnen trekken. De onderwijzeres of
onderwijzer behoeft het alles zelfs niet in
één lesuur af te werken. Daar is de stof
trouwens ook nog al uitgebreid voor. Ze
kunnen er desnoods twee of drie maal heen
gaan. Maar voor onderwijzend personeel
en kinderen van de andere gemeenten wordt
dat heel wat moeilijker. Een klas met een
twintig kinderen is ruimschoots voldoende.
En wie heeft tegenwoordig nog zo'n
„pracht" klasje. Maar nog erger is het ver
voer met de daaraan verbonden financiële
consequenties. Wie zal het betalen Om
deze reden geloven we dat het jammer ge
noeg niet voor alle gemeenten mogelijk zal
blijken daarheen te gaan. Theoretisch is het
dus wel aardig, dat deze tentoonstelling in
Tholen 14 dagen open is, maar practisch
zal het ondoenbaar zijn om de kinderen uit
de andere gemeenten er iets van te laten
zien, ondoenlijk voornamelijk om financiële
redenen.
Jammer, want de tentoonstelling op zich
zeif is beslist interessant en kan bij een
eenvoudige toelichting voor hen ook zeer
leerzaam zijn.
OFFICIEEL GEOPEND
Het was Dinsdagmiddag half vijf, dat
burgemeester mr. A. J. v. d. Hoeven van
Tholen tot de vertegenwoordiger van de
Stichting „Onderwijstentoonstellingen" en
tot het aanwezige onderwijzend personeel,
zowel uit Tholen als uit andere Thoolse
gemeenten, een kort openingswoord richtte.
De burgemeester wees er op, hoe in Juni
jl. het verzoek werd gericht om deze ten
toonstelling in Tholen te mogen organiseren.
En dit verzoek was graag ingewilligd. Im
mers, wanneer men de overvloedige rijkdom
van kunst en cultuur ziet, waarmee het cen
trum van ons land wordt overgoten, kan
men daarop wel eens jaloers zijn. In veel
gevallen is het achterland alleen goed ge
noeg, wanneer er geholpen moet worden.
Daarom verheugde het spreker deze ten
toonstelling thans binnen Tholens veste te
zien.
Ook om nog een andere reden, nl. omdat
deze zeer instructief kan zijn voor onze
leerplichtige jeugd en haar smaak kan ver
edelen.
Burgemeester v. d. Hoeven hoopte dan
ook, dat zeer velen, jong en oud, deze
show zullen bezoeken, deed op de aanwe
zigen een beroep dit bezoek te stimuleren
en verklaarde de tentoonstelling voor ge
opend met de wens dat het een waar succes
mocht worden.
DE TOELICHTING
De vertegenwoordiger van genoemde
Stichting dankte de burgemeester voor de
gastvrije ontvangst, waarna hij een nadere
toelichting gaf op het tentoongestelde, een
lesuur dus voor de onderwijzeressen en on
derwijzers.
Spreker wees er in de eerste plaats op,
hoe deze tentoonstellingen zijn ontstaan, nl.
door onderling contact tussen onderwijs en
industrie. Niet alleen is er een tentoonstel
ling als deze, er zijn er ook van de koek
en beschuitfabricage, van linoleum, messen,
vorken, potten, pannen en scheepsbouw.
Bij de eerste van het zestal instructiebor
den en tafels ziet men een kaart waarop
die werelddelen staan aangegeven, waar de
wolproductie een zeer belangrijke rol
speelt: Klein-Azië, Australië, Nieuw-Zee-
land, Afrika. Het schaap is, ieder weet dat,
de voornaamste wolleverancier. De Neder
landse schapenstapel is ongeveer 580.000
stuks groot met een jaarlijkse wolproductie
van 1,2 millioen kilo (ongeveer 10% van
het verbruik in Nederland).
Om de 6 a 8 weken worden de schapen
in genoemde grootfokkerijen, geschoren.
Dat levert 22 verschillende soorten ruwe
wol, die door sorteerders, vakmensen
op dat gebied worden uitgezocht. Eerst
wanneer men daar een 15 jaar in zit, wordt
men als geroutineerd sorteerder beschouwd.
Bord I laat de ruwe wolbewerking
zien, dus sortering, wassen, kammen, spin
nen, twijnen, haspelen, vollen, wassen, ver
ven en spoelen.
Op de tafel daarvoor liggen deze ach
tereenvolgens bewerkte producten. Men
krijgt dan het poolgaren, kettinggaren of
inslaggaren.
Bord en tafel II laten de soorten tapijten
zien: handgeknoopt of machinaal geknoopt,
hetzij moquette, bouclé, axminster of holtap.
Men ziet de ontwerptekenaar, die het pa
troon schept. Kijkt U even naar Uw tapijt!
Op bord III de volledige afbeeldingen
van handknoopbewerking, op bord IV die
van machinaal knopen. De machines leve
ren 400 knopen tegelijk.
Het vijfde bord laat het weven van mo
quette zien, bord VI dat van de Axminster
tapijten.
Een afgewerkt product met een mooie
zachte kleuren-nuance, dat de „stormen
doorstond", blijkens de daarop voorko
mende tekst, zal iedere vrouwelijke bezoeker
bekoren.
Wellicht gaat de meeste aandacht der
kinderen naar het weeftoestel, dat niet in
het lokaal geplaatst kon worden en daarom
bij de ingang staat.
De stands I en II zijn gemakkelijk toe te
lichten. Daar waar de machines voorkomen,
lijkt het ons ingewikkelder. De onderwijzers
weten het beter nog dan ons, daarop niet
te uitvoerig in te gaan, wil men de aan
dacht vast houden.
We hebben iets over deze tentoonstelling
verteld. Er is leerstof genoeg om de kinde
ren enige tijd te boeien. Ook voor ouderen
is het interessant daar eens een kijkje te ne
men. Hopenlijk nemen inzonderheid vele
dames daarvoor even de tijd. De eerstko
mende 10 dagen geven daartoe de gelegen
heid.
De voltallige St. Annalandse gemeente
raad kwam Dinsdag 30 October 1951 in
openbare vergadering bijeen. Na opening
en vaststelling der notulen deelde de voor
zitter mede, dat opdracht is gegeven tot
het maken van een zig-zag doorgang in
het slop bij Elenbaas.
Van Ged. Staten is bericht ontvangen,
dat de rekening 1948 van de Keuringsdienst
van Waren onveranderd is vastgesteld.
De Bank van Ned. Gemeenten stelt voor
het crediet ad 45.000 voor 1952 te ver
lengen, waartoe wordt besloten.
Het gemeentebestuur van St. Maartens
dijk heeft een schrijven gezonden in ver
band met een nieuwe verordening door het
Destructie-bedrijf. Daarin zou o.m. zijn be
paald, dat voortaan de boeren hun vee
kadavers naar een door B. en W. aan te
wijzen centrale plaats in de gemeente zouden
moeten brengen. Vanzelfsprekend kwam
men hiertegen op en toen bleek, dat deze
redactie foutief was. Bedoeld is om de sla
gers hun slachtafval in een door het des
tructie-bedrijf beschikbaar gestelde emmer
te laten deponeren en naar een door B. en
W. aan te wijzen centrale plaats te laten
brengen. Daartegen is geen bezwaar. De
slagers ter plaatse moeten deze afval be
zorgen op de gem. mestvaalt. Vandaar
wordt het dan opgehaald.
Daarna werd de gemeentebegroting 1952
voorlopig vastgesteld, nadat de voorzitter
een desbetreffend rapport van de commis
sie van onderzoek had voorgelezen, waarin
tot goedkeuring werd geadviseerd. De be
dragen luiden: voor de gewone dienst
189.281,94 in ontvang en uitgaaf met een
onvoorziene post van 1801,56.
De Kap. dienst 299.128,72 uitgaven;
53.711,79 inkomsten en een nadelig slot
van 245.461,93.
De gemeenterekening 1950. Ontvangsten
244.802,92, uitgaven 244.268,41. Voor
delig saldo 534,51.
De Kap. dienst in ontvang en uitgaaf
66.795,94.
Begroting W. Armen 1952: Gew. dienst
in ontv. en uitg. 77.150,17 met een on
voorziene post van 105,36.
De Kap. dienst 3974,
En de rekening 1950 van deze instelling:
Ontvangsten 78.158,53. Uitg. 76.158,81.
Batig slot 199,72.
De Kap. dienst 12.155,85.
De aftredende leden van de woonruimte
commissie worden herbenoemd (Raadsle
den). De heer G. Goedegebuure vraagt of
er nog geen klachten over deze commissie
zijn ingekomen, wat de voorzitter ontken
nend kan beantwoorden.
De voorzitter hoopt dat het haar in de
nieuwe zittingsperiode niet moeilijk zal
worden gemaakt.
Gewijzigd wordt de gemeente-begroting
1950, o.a. in verband met een voor het ju
bileum van de gem. bode uit te trekken
post voor aanbieding huldeblijk.
Daarna deelt de voorzitter mede, (al be
hoort dit tot de competentie van B. en W.)
dat de brandweercommandant W. Goede
gebuure per 1 November a.s. ontslag heeft
gevraagd, wat B. en W. hem op eervolle
wijze hebben verleend onder dank voor de
in deze functie verrichte diensten.
De voorzitter zegt, dat dhr. Goedegebuu
re meende, gezien zijn leeftijd en in verband
met het feit, dat de nieuwe brandweerre
geling hernieuwde inspanning vergt, o.m.
het volgen van een cursus, te moeten be
danken.
B. en W. hebben dit argument kunnen
billijken, zodat een nieuwe commandant
moest worden benoemd. In deze vacature
is door B. en W. gekozen de heer Adr.
Burgers Fzn, die deze benoeming heeft aan
genomen.
De voorzitter zegt nog, dat dhr. W.
Goedegebuure sinds 1942 brandweercom
mandant is geweest, voordien was dit wij
len dhr. C. Moerland.
Thans wordt een cursus gevolgd, waarbij
o.m. Zaterdag jl. een practische les werd
gegeven in het uitrollen van de slangen.
Het moet zo worden, aldus de cursusleider,
dat in tijd van 12 seconden na aankomst
bij de aangeduide plaats water kan worden
gegeven. Vanzelf is daarvoor oefening no
dig. Na deze mededeling en nadat is ge-
bleken, dat niemand iets voor de rondvraag
heeft, sluit de voorzitter de vergadering.
INGEZONDEN
Ondergetekende wil U een en
ander onder de aandacht brengen.
En wel wat betreft de grote belan
gen die het Ned. Rode Kruis voor
onze bevolking gedaan heeft in de
tijden die achter ons liggen, U allen
zeer goed bekend. Hiervoor was
veel geld nodig en door de grote
offervaardigheid der bevolking was
dit alles mogelijk.
Voor de collecte voor het Ned.
Rode Kruis komt men niet te ver
geefs aankloppen. Dat heeft ook dit
jaar weer bewezen.
Maar er is meer nodig. Van het
geld wordt materiaal gekocht voor
tijden van nood, rampen en oorlog.
Onze afdeling Eiland Tholen, U
weet het al lang, heeft ook voor
ruim 25.000 gulden aan materiaal in
haar rampendepot. Verder heeft de
Roode Kruiscolonne het nodige
materiaal aangeschaft, ja ieder jaar
als het mogelijk is, wordt ook dit
aangevuld. Onze mensen van het
Eiland moeten, als het nodig mocht
zijn, op onze afdeling kunnen
rekenen.
Ieder zal het met ons eens zijn,
dat de gevaren niet denkbeeldig zijn
en de oorlogsdreiging is er. Laten
wij de werkelijkheid daarvan onder
de ogen durven zien. Wij moeten
toch als de nood ons dreigt, zoveel
mogelijk voorbereid zijn. Daarom is
onze vraag niet alleen geld, maar
wij hebben dringend behoefte aan
jongemannen en dames, die in tijden
van nood hun medemens helpen. Het
is toch: naastenliefde is plicht en
niet het ben ik mijn broeders hoe
der U zult begrijpen, dat wij met
ons materiaal niets kunnen doen, als
wij geen Rode Kruishelpers en help
sters hebben.
Wij zijn wel eens bang, dat onze
jonge mensen in slaap gezonken zijn,
en het maar afwachten, wat er van
komt, maar dat is de zaak niet.
Mogen wij U beleefd vragen: zijn
er in ons eiland nu geen vrijwilligers
te vinden die zich op willen geven
bij de plaatselijke afdeling Rode
Kruis Korps
Mogen wij onze berekening eens
aan U voorleggen, het is toch niet
te veel gevraagd als er nu eens 50
jonge mannen en 30 dames zich
zouden aansluiten bij het Rode
Kruis.
10 in St. Annaland, 10 in Tholen
10 in Oud-Vossemeer, 10 in St.
Maartensdijk en 10 in Stavenisse en
in ieder dorp 6 dames.
Wij zouden zo zeggen: toe geef
Iets voor de schrijftafen
van Uw zoon
Een stuk geribd carton (ongeveer
iy2 cm breed) wordt stevig opge
rold. Het uiteinde wordt vastgelijmd
en men heeft een prachtige stan
daard om pennen in te plaatsen.
u spoedig op voor dit schone werk.
Spreek er over met de plaatselijke
bestuursleden der afdeling en vooral
met uw huisdokter.
Het is vanzelf nodig, dat u een
cursus volgt, in E.H.B.O. Deze gaat
van het Rode Kruis uit. Hebt U een
maal een diploma, dan kunt U bij
ons in de opleiding komen als Rode
Kruis helper of Rode Kruis helpster.
Denk er vooral om, wij zijn geen
soldaten, wat veelal de mensen den
ken, wij dragen alleen het uniform,
toegestaan door het M.v.O. Wij zijn
voor de bescherming van de burger
bevolking en ook voor de plaats
waar wij wonen.
Nu de winter weer in aantocht is
en de lange avonden komen, geef u
dan eenmaal per week 2 uur voor
het Rode Kruis. Heus, het is nodig
Wij willen U en de heren dokters
ten allen tijde van voorlichting die
nen en zo nodig de helpende hand
bieden.
Wij verwachten U spoedig.
Namens de Rode Kruis Colonne
afdeling Eiland Tholen
De Groepscommandant
D. M. Treurniet
St. Maartensdijk.
DE LANDBOUWTELLING EN DE
LUCHTBANDENWAGEN
De resultaten van de landbouwtelling
1950 hebben weer eens te meer bewezen,
dat de omwenteling op technisch gebied
zich ook in het oeroude landbouwbedrijf
heeft doorgezet. De eerste gegevens van de
telling betroffen het gebruik van rubber
banden: 277.000 wagens rijden nog om met
ijzer omringde wielen en 118.000 op lucht-
of massieve banden. Het totaal laadvermo
gen van alle wagens op luchtbanden ver
schilt slechts weinig meer met dat van hun
oude voorgangers. Dit betekent dus, dat
het laadvermogen van de bandenwagen
meer dan tweemaal zo groot blijkt te zijn
als dat van de wagen met ijzeren banden.
Een voordeel, dat direct in het oog springt,
vooral, nu de werkwijze bij het op handen
zijnde bietentransport weer de aandacht
vraagt.
Wij willen hierop nog eens speciaal wij
zen, aangezien juist ook bij het bietenmen-
nen de prestatie door de luchtbandenwagen
sterk wordt vergroot, want men kan nu
met twee wagens méér doen dan vroeger
met drie. Dat tractor en luchtbandenwa
gen voor dit werk de ideale combinatie
vormen is gedurende het bietenseizoen van
verleden jaar ruimschoots gebleken. Een
hulpmiddel om beter van de trekkracht van
de trekker te profiteren, nl. het gebruiken
van de tweewielige wagen of oplegger, wil
len wij U niet onthouden. Hiervoor behoeft
men geen aparte oplegger te kopen. Op een
voudige wijze kan men de oplegger tijdelijk
van een bestaande vierwielige wagen ma
ken. Het voorstel wordt verwijderd en elke
smid kan een stel steunbalken en een ver
bindingsstuk zó maken, dat men dit laatste
op de achterbrug van de trekker kan laten
rusten. Is het najaar voorbij, dan maakt
men er weer een vierwielige wagen van!
Voor lange afstanden is de oplegger echter
niet aan te bevelen.
Wij twijfelen er niet aan, of ook dit
seizoen zullen vele landbouwers, die stre
ven naar de meest efficiënte vervoersmoge-
lijkheid, aan de luchtbandenwagen de voor
keur geven. Dat zij hierin gelijk hebben,
bewees de uitslag van de landbouwtelling!
