WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLANO Het Kanalen-Vraagstuk 1881 „ACCELERANDO 1951 H+K+H* Prinses W ilhelmina WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT Vandaag gedenkt haar 71ste verjaardag Een politiek lastig probleem ZEVENTIG JAAR tf Kosten van Levensonderhoud 7e Jaargang No. 42 31 Augustus 1951 Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47 Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Abonnementen 1.10 per kwartaal franco p.p. 1.35 Prijs per nummer 10 cent Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00 Spierinkjes tot en met 20 woorden ƒ1.00, elk woord meer 0.05 Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 u. aangenomen De laatste maanden is er een politiek vraagstuk ontstaan dat niet zal nalaten in de toekomst zijn invloed te doen gel den op het binnenlandse politieke front. De Belgen wensen een verbinding tus sen de Schelde en de Rijn, waardoor de grote haven Antwerpen in een gunstiger positie zal komen te verkeren dan nu het geval is. Antwerpen en Rotterdam zijn echter vanouds concurrenten en daarom zal men begrijpen dat dit probleem niet zo eenvoudig ligt. Hoewel het de laatste maanden weer actueel is geworden, nieuw is het vraagstuk allerminst. Reeds in 1927 werden daarover in de Tweede en Eerste Kamer opwindende de batten gevoerd, welke de gemoederen van ons volk zeer verhitten. Ook toen wenste België dus deze verbinding, maar zij kwam er niet. De Tweede Kamer nam het voor stel aan met een geringe meerderheid, 50 47 stemmen. Haar buurvrouw aan de over zijde van het Binnenhof corrigeerde echter deze uitslag. Zij verwierp het Regerings voorstel met 3317 stemmen, hetgeen tot gevolg had dat de zeer bekwame Minister van Buitenlandse Zaken, Van Karnebeek moest aftreden. Maar ook buiten het par lement werden vele redevoeringen gehou den. Men sprak van „Het Nederlandse Schaap" in plaats van de Nederlandse Leeuw. Maar goed dit is historie. Hoe komt deze kwestie thans weer ac tueel Dat zit in de Benelux. Nederland is ongetwijfeld de zwakste van de twee grote partners. Ons tekort op de betalingsbalans staat een tot standko- ming van de Economische Unie met Bel gië en Luxemburg in de weg. De Belgen willen ons wel helpen, maar dan moet er een kanaal gegraven worden tussen Ant werpen en het Hollands Diep van hetzelf de kaliber als het in aanbouw zijnde Am sterdamRijnkanaal. Over dit vraagstuk heeft een Belgisch-Nederlandse commissie een rapport ingediend, dat echter ook niet tot resultaat heeft geleid. De meningen bleven verdeeld. Dit rapport heeft sterk gespeeld tijdens de laatste Kabinetscrisis. De heren Schouten (a.r.) en Oud (v.v.d.) zijn tegen dit kanaal. Zij hebben daarvan duidelijk blijk gegeven. Het eigenaardige was echter dat dit punt niet besproken was in de Regeringsverklaring het offi ciële stuk maar wel in het Regerings program het geheime stuk dat de basis voor de samenwerking was. Van de zijde van de heer Schouten is toen ge vraagd waarom dit geschiedde. Dr. Drees antwoordde slechts, dat dit punt niet in de verklaring paste. De a.r. fractie-Voorzitter gaf zeer duidelijk te kennen, dat hij geen verband wenste te zien tussen het kanaal en de Economische Unie. Deze dingen staan los van elkaar, zo zeide hij. Want de Economische Unie zal gedragen moeten worden door beide volken en daar komt niets van terecht als de sfeer vertroebeld wordt door de zo moeilijke kwestie als de AntwerpenRijnverbinding. De heer Oud de burgemeester van Rotterdam was het daarmede roerend eens. Minister-Pre sident Dr. Drees, antwoordde op enigszins sphinxachtige wijze. Hij wilde zich niet vastleggen, maar dat sloot, volgens hem niet uit, dat de Regering onder alle om standigheden een negatieve houding zal aannemen. Het kanaal zal er niet komen zonder dat Nederland behoorlijke tegen eisen heeft gesteld. Zo lagen de kaarten dus. Vast stond, dat overleg met België over deze kwestie niet was uitgesloten. En dan kan men verwachten dat men te eniger tijd over deze aangelegenheid gaat praten. Dat is pas geleden gebeurd op de conferentie der Beneluxlanden die te Goes werd gehouden. De heer Schouten stelde Minister v. d. Brink daarover vragen in de Kamer en het antwoord dat daarop ge geven werd, zal voor velen zeer beslist niet prettig zijn geweest. De bewindsman van Economische Zaken verklaarde, dat de Belgen van mening zijn dat juridisch er geen enkele band bestaat tussen het ka- nalenprobleem en de tot standkoming van de Economische Unie, maar er is wel een psychologische, materiële en politieke bin ding tussen beide problemen. Van Neder landse zijde is dit bevestigd, zodat men het met elkaar eens werd op de basis: geen Benelux zonder kanaal (het Belgische standpunt) en geen kanaal zonder Benelux (het Nederlandse standpunt). De heer Schouten zeide in een korte verklaring, dat hij tegen dit standpunt zeer ernstige bezwaren had en dat hij het in hoge mate betreurde dat de Regering zo ver was gekomen. Zowel van a.r. zijde als ook van de zijde van de v.v.d., ziet men dit standpunt van de Regering als een verder toegeven aan de Belgische eisen. Dit vraagstuk zal in de komende maanden en misschien nog wel bij de volgende Kabinetsformatie uiterst actueel worden. Hoe de kaarten precies liggen weët nie mand. Met voorspellingen moet men voor zichtig zijn. De heer Schouten WaS des tijds één der twee a.r. fractieleden in de Tweede Kamer die tegen het kanaal wa ren, terwijl de huidige a.r. fractievoorzitter in de Eerste Kamer, Prof. Anema, met de heer Colijn, de Regering steunde. Ook dwars door de andere fracties liep de scheidingslijn van voor en tegen. De zaak ligt nu alleen anders omdat de Benelux in het spel is. Zal ook deze keer de geschie denis zich herhalen (Nadruk verboden) Wanneer een vereniging jubileert en of dat dan een zangkoor, een sport club, een schiet-, een ijs- of damvereniging is, een varkenshond of een landbouworganisatie steeds kan men op zo'n herdenkingsbijeenkomst een stukje geschiedenis horen. Een terugblik op de afgelegde periode. De interesse daarvoor blijft dan veelal beperkt tot de leden van de vereniging. Omdat het een omlijnd stukje historie is naar de aard van die vereniging. Wanneer echter in onze kleine gemeenschappen een muziekgezelschap een jubileum viert, dan strekt de interesse zich veel verder uit. Zo'n vereniging staat immers in het middelpunt en wordt door iedereen gezien en gehoord. Dan krijgt men niet alleen een stukje historie voor de eigen beperkte kring, nee dan wordt het een STUK DORPSGESCHIEDENIS. Dat viel ons op bij het doorbladeren van „Accelerando's" notulen. Een uit gebreide bundel van feitenmateriaal over bijna 70 jaar. Of wist U het soms nog, wie er 60 jaar geleden burgemeester was? Weet U het wanneer en welke veldwachter toen zijn 40 jarig jubileum vierde? Hoorde U het, dat 65 jaar geleden het feit herdacht werd, dat een bepaa/de polder voor 50 jaar was ingedijkt? De vermelding van dergelijke feiten vindt U niet in de jaarverslagen van een der aan het begin van dit artikel genoemde verenigingen. Herinneringen daaraan kan men alleen tegen komen in een jaaroverzicht van een muziekgezelschap. Zo'n vereniging maakt dorpsgeschiedenis. En wanneer het dan een geschiedenis kan worden over 70 jaar, zoals dat het geval is bij het St. Annalands muziekgezelschap „Accelerando", dat op 6 September a.s. dit 14e lustrum gaat herdenken, dan lijkt het ons voor vele lezers interessant uit die lange geschiedenis enkele grepen te doen. Inzonder heid bij de oudere lezers uit die omgeving zal het herinneringen wekken. HET GAAT NIET OM „HOP MARJANNEKE" Onze plattelandsmuziekverenigingen zijn met de gemeenschap gegroeid en vergroeid. De muziek heeft nu eenmaal iets aantrekke lijks. Dat begon in de oude tijden al met een minstreel, die de kasteelheer en ook de lijf eigenen vermaakte met zijn muzikale ge dichten. Door toenemende beschaving en weten schap ontstond uiteindelijk het muziekcorps. Een vereniging die veelal door de massa slechts wordt gezien als een middel om ont spanning te brengen, zoals de minstreel de kasteelheer en zijn onderhorigen ontspanning bood. Weinigen begrepen de kunst van de minstreel, zoals weinigen willen geloven, dat het er een muziekgezellschap niet alleen om te doen is, wat vreugde te brengen als daar voor oorzaak is. Dat het doel niet wordt bereikt met een „hopmarjanneke's-sfeer" te scheppen om een gemeenschap uit de da gelijkse sleur van het leven te halen. Inte gendeel, de opzet van een goed muzikant, van een goed muziekgezelschap, ook in onze dorpen, is in de eerste plaats het beoefenen van de muziek om haar schoonheid. Het wordt dan Kunst die muziek zo voor te dra gen, dat de schoonheid er van niet wordt verstoord door een onharmonische klank. Bij de oude Grieken werd de muziek als volgt gedefinieerd: de Kunst, die het gemoed en de geest vormt. Ja, we blijven met beide benen op de grond staan en erkennen terdege het onderscheid tussen kerkelijke en wereldlijke muziek, ook al te onderscheiden naar de plaats van uitvoering. Het gaat er hier enkel maar om aan te tonen, dat het beoefenen van muziek ook of misschien juist in onze omgeving dikwijls zo verkeerd wordt op gevat. De schoonheid van de muziek en het ver langen die kunst ook machtig te worden, was oorzaak, dat 70 jaar geleden te St. Annaland een kleine groep personen over ging tot oprichting van een plaatselijk mu ziekgezelschap. Was er in de andere ge meenten op ons eiland toen al een dergelijke vereniging We vermoeden van wel en menen uit „Accelerando's" notulen te moe ten concluderen, dat het Thoolse muziekge zelschap „Concordia" toen al bestond. Het schijnt echter dat de Thoolse vereniging later nog enige jaren ontbonden is geweest. Vandaar, dat „Accelerando" het oudste muziekgezelschap op ons eiland wordt ge noemd. HOE HET BEGON In een oprichtingsvergadering, die op 22 September 1881 werd gehouden, beloof den 15 adspirant-muzikanten plechtig te zullen trachten „den bloei van het Gezel schap naar vermogen te bevorderen". Het waren de heren P. van Luijk, die benoemd werd tot voorzitter, Abr. Goedegebuure Abrz. (vice-voorzitter)L. J. Soeters (se cretaris), A. J. Bierens Jr (penningmeester), M. C. van Elsacker, bestuurslid en de vol gende leden: J. Lanooy, J. van 't Hof, E. en J. v. d. Male, E. Gunst, J. Overbeeke, Adr. Heijboer Johz., Adr. Heijboer Wz. en J. A. Zoeter. Ieder lid nam een aandeel van 25.om de eerst benodigde gelden te voteren. Welke naam moet het gezelschap hebben Er werden er drie genoemd: „Accelerando", „Volharding" en „Excelsior'. 9 stemmen waren voor „Accelerando", een italiaanse naam, afkomstig van het latijnse woord „celerare', wat „versnellen betekent. „Acce lerando betekent dan ook letterlijk: .met toe nemende snelheid van maat. De heer Frans v. d. Male werd als bode benoemd en kreeg een beloning van 5 gulden per jaar. Men kreeg op verzoek een lokaal van de O.L. School. Daar heeft men nu bijna 70 jaar gerepeteerd. Ja, bijna, want tijdens de laatste bezettingsjaren werden de repetities gestaakt. De oorzaak daarvan was, dat de toenmalige „bezettingsburgemeester" van mening was dat „Deutsche Kultures" ook onmisbaar waren voor een vereniging als „Accelerando". In feite was deze drang ontstaan, omdat een verzoek om medewer king bij de installatie van deze burgemeester was afgewezen met 19 stemmen, 1 blanco en 1 voor. We menen, dat het de eerste en enige maal is geweest, dat „Accelerando" een verzoek om een serenade heeft afge wezen. Maar nu lopen we te ver vooruit. Het was 1 November 1881 dat de repe tities begonnen. Kapelmeester Verswijveren uit Halsteren dirigent van de muziekver eniging „St. Cecilia" aldaar, werd bereid gevonden, de eerste lessen te geven. En een gezonde kern begon deze repetities met groot enthousiasme, doorzettingsvermogen en lief de voor deze kunst. Drie jaar later werd de secretaris, dhr. L. J. Soeters als kapelmeester benoemd en had men dus een dirigent uit eigen gemeente. Van het eerste officiële optreden lezen we op Woensdag 23 November 1881, toen de plaatselijke zangvereniging „Crescendo" haar tienjarige bestaan herdacht en dus een sere nade werd gebracht bij de voorzitter J. W. Slager en bij de burgemeester. Voor de eerste maal kwam „Accelerando" in de alge mene belangstelling. Het was het begin van 'n reeks, die met uitvoeringen, concoursen, enz. enz. thans niet ver van de 700 keer af is. Een respectabel aantal. Het zou te ver voeren en ook maar voor een ingewijde interessant meer zijn, dat alles op te som men. We beperken ons daarom tot hier en 31 Augustus is niet meer, wat het vóór ons land en volk 50 jaar lang is geweest: Koninginnedag. Maar deze dag roept nog steeds veelvuldige herinneringen op in het hart van ons volk. En een gevoel van stille dankbaarheid voor Haar, die deze dag Haar geboortedag viert blijft bij ons voortleven. Immers, Zij is de vertegenwoordigster van een groot verleden, van een tijd, waarin voorspoed heerste in ons land. Staatszorgen kwellen Haar niet meer. Maar Zij verricht thans haar plichten op het terrein, dat zij voor zich aangewezen acht. Het is vandaag geen Koninginnedag, maar wij steken de vlag uit voor Haar, die een halve eeuw onze Koningin geweest is en wij hopen van harte, dat God Haar nog behoede. De officiële publicaties zijn belangrijk (Van onze economische medewerker) Wij kunnen ons zo voorstellen dat de Stichting van de Arbeid de prijsindexcijfers van het gezinsverbruik huiselijker ge zegd, de kosten van levensonderhoud met grote belangstelling volgt. Vooral omdat uit de cijfers van 15 April, 15 Mei en 15 Juni zonneklaar blijkt, dat het prijs niveau zich heeft gestabiliseerd. Zou dit zo blijven, dan behoeft de Stichting niet aan te dringen op het geven van loonsver hogingen. De vakverenigingen hebben er in April jl. genoegen mee genomen, dat op de sterke prijsstijgingen geen loonsverhogingen volg den mits de achteruitgang voor de werk nemers niet meer dan 5 zou bedragen. Tot 15 Juni was er inderdaad van een verdere achteruitgang geen sprake. Die 5 wordt dan afgemeten aan de prijsindexcijfers van het gezinsverbruik. Alvorens te vertellen wat dat precies is, laten wij eerst die cijfers volgen: 15 October 1950 1.13 15 November 1950 113 15 December 1950 113 15 Januari 1951 113 15 Februari 1951 115 15 Maart 1951 117 16 April 1951 122 15 Mei 1951 122 15 Juni 1951 122 zien dus duidelijk, dat het cijfer daar een enkele greep uit die lange ge schiedenis te doen, inzonderheid uit de eerste tijd, waarna U het met ons eens zult zijn, dat werkelijk een stukje dorpshistorie is ge maakt. VAN EEN JUBILERENDE VELD WACHTER, EEN ONDEUGDELIJKE MUZIEKTENT EN EEN CARBIDLANTAARN In de eerste winter na de oprichting werd óók al een uitvoering gegeven. Bij loting was bepaald dat hiervoor achtereenvolgens in aanmerking zullen komen de toenmalige „buffethoudsters en -houders", t.w.: Dina Heijboer, Arie van Schouwen, P. Soeters en C. Goedegebuure. Die eerste uitvoering kregen de leden voor de verrichte prestaties van Yl Hes wijn en de leerlingen een kruik bier. 8 stemden hiervoor, 7 waren tegen. Toen er begin van het volgende jaar een uitnodiging werd ontvangen om een festival te Kruiningen bij te wonen, achtten enige dames de tijd gekomen een vaandel aan Accelerando" te schenken. Hun pogingen werdeü met succes bekroond. Er werd vol doende geld bijeengebracht om een mooi vaandel te kopen en op 27 Mei 1882 twee dagen voor het festival te Kruiningen overhandigde mej. Truitje Bierens (Dochter des ere-voorzitters) namen het dames comité een mooi vaandel, waarop het St. Annalandse wapen en spreuk „Altijd bet groeyende". Bij dit vaandel werden passende insignes voor de leden gemaakt door mej. A. Duijzer. In die dagen ook smolt de zangvereniging en „Accelerando" samen tot een geheel, waarbij evenwel de afdelingen op zich zelf en geheel zelfstandig bleven. Het was heerlijk lenteweder, die 29ste Mei, de dag van het festival te Kruiningen. Ver schillende rijtuigen brachten de leden naar het Stavenisse veer. Daar lag de Thoolse boot te wachten, speciaal voor het Muziek- en zanggezelschap afgehuurd voor de prijs van 80 gulden. Onder afwisseling van mu ziek en zang werd de reis per boot voort gezet naar de brug bij Schore. Het was nog erg vroeg, toen men daar arriveerde en „we namen enige rust en wat versterking" Het Festival slaagde in alle opzichten. Accelerando en Crescendo brachten ieder een verguld zilveren medaille mee cerug. Op de terugweg werd aan de burgemeester van Stavenisse een serenade gebracht. 28 Juli 1882 ging men de St.-Filipslandse burgemeester inhuldigen. De kosten van een koud maal en een trommelslager kwamen voor rekening van het feest. Medio Augustus 1883 haalde men de Commissaris des Konings, jhr. Van Karne beek feestelijk in het dorp en de Commis saris schonk „caféhouder P. Soeters tien gulden ter vertering aan de leden", zo be sluiten de notulen het relaas hierover. Telkens weer kreeg „Accelerando" uit de naburige gemeenten uitnodigingen om een of andere plechtigheid op te luisteren. De rij tuigen werden dan ook meerdere malen per jaar ingespannen om de St. Annalandse mu zikanten te vervoeren. In 1884 vierde ook Poortvliets burgemeester P. Daane van Stapele zijn 25 jarig jubileum „Accelerando" werd uitgenodigd, kwam blies en zakte door de muziektent. De notulen geven dit incident als volgt weer: „De tent waarop moest worden geconcer teerd zakte reeds korte tijd na gebruik ineen, wat niet getuigde van gezonde denkbeelden omtrent de draagkracht van stijl en ribbe onder Poortvliets bouwlieden". 24 Juni 1885: Oud-Vossemeers burge meester C. J. de Vulder van Noorden in 't zilver en „Accelerando" werd opge trommeld. 31 Augustus 1885: H.K.H. Prinses Wil- helmina werd 5 jaar. Het St. Annalands gezelschap speelde voor de eerste maal op haar verjaardag. En alleen de bezettingstijd heeft die nu bijna 66 jarige traditie enkele malen onderbroken. Bij deze eerste muzikale felicitatie werd door „Accelerando" een telegram gezonden aan het Koninklijk Gezin en prompt kreeg men een bedankje terug. Vandaag 66 jaar later zal, als de omstandigheden zulks toelaten weer een muzikale rondgang door de gemeente wor- den gemaakt ter gelegenheid van Prinses Wilhelmina's verjaardag. De inwoners zelf weten het beste, dat „Accelerando" een verjaardag van een lid t/m 15 Januari 1951 gelijk bleef, dat er daarna tot 16 April een stijging intrad ten gevolge van de stijging van de prijzen van de grondstoffen, die wij in het buitenland moeten kopen, dat er van 16 April tot 15 Mei geen verandering plaats vind. In de laatste maand trad zelfs een daling op. Deze prijsindexcijfers dienen dus als maat staf over het wel of niet verhogen van de lonen. Zij zijn daarom zeer belangrijk en U zult derhave wel willen weten op welke wijze deze cijfers aangeven hoe het verloop is van de kosten van levensonder houd voor een Nederlands gezin. Welnu, het Centraal Bureau voor de Statistiek in Den Haag heeft in 1949 door geschoolde arbeiders, voorlieden, lagere kantoorbedienden en ambtenaren met een bruto weekloon van 50.tot 60.en een gezin van gemiddeld 4 personen laten opmaken wat zij precies per week uit geven. Dit werkelijke verbruik aan voe dingsmiddelen, kleding, schoeisel, reiniging, huisraad, huur en andere zaken dient nu als basis voor de uitgaven in latere tijden. Men weet het verbruik naar gewichts- hoeveelheid (zoveel broden, onzen worst, ponden boter, enz.) Elke maand gaat het C.B.S. nu na in hoeverre dit standaard gezinsverbruik in prijs is gestegen. Om een vergelijking te kunnen treffen want het is per slot van rekening onduidelijk om achter elkaar uitgavencijfers te zien van bv„ 44,10, 45,07; 46,18 enz. stelt men het uitgavencijfer dat als uitgangspunt dient, op 100. Was die uitgave bv 45.en was een maand later de wekelijkse uitgave 46. dan wordt 45.weergegeven door het cijfer 100 en 46.door het cijfer 102,2, hetgeen wij dan krijgen door 46,X 100 te delen door 45.En zo kan tel kens een nieuw indexcijfer berekend wor den. Inderdaad krijgen wij op deze manier een beeld van het verloop van de kosten van levensonderhoud. Er zit echter een „maar" aan. Het onderzoek is indertijd gedaan bij een aantal gezinnen, hetgeen dus niet wil zeggen, dat U en ik thans op dezelfde wijze ons geld uitgeven. Des ondanks kunnen wij in het algemeen, dank zij deze methode, toch wel volgen of het leven duurder wordt. Voor zover U dat tenminste zelf al niet aan Uw portemon- naie hebt gemerkt. (Nadruk verboden) van het Oranjehuis nooit vergeet en alleen onvoorziene omstandigheden een rondgang kunnen beletten. Het Thoolse muziekcorps „Concordia" kreeg als eerste zustervereniging de mede werking van „Accelerando". Dat was op 16 Juni 1885, toen „Concordia" een festival had georganiseerd. Het was het eerste festi val op het eiland Tholen en (we wezen er na de inleiding van dit artikel reeds terloops op) hieruit moet men concluderen, dat „Concordia" reeds eerder was opgericht, daar men toch niet direct na oprichting een festival gaat organiseren. Intussen is uit „Accelerando's" notulen niet direct te be wijzen dat het Thoolse corps eerder is op gericht. Het tegenwoordige „Concordia" houdt het er op, dat ze thans 67 jaar be staat. Vermoedelijk is het oudere „Concor dia" destijds dus nog ontbonden. De St. Annalandse vereniging had het niet alleen druk in andere eilandgemeenten. Vanzelfsprekend kwam ze ter plaatse nog meerdere malen in het middelpunt. Immers, die jaren bracht men al serenades, wanneer sommige echtparen nog maar 25 jaar waren getrouwd. En het aantal donateurs nam steeds toe. 20 Januari 1892 werd de nieuwe burge meester A. J. Bierens feestelijk ingehaald. 30 Juni 1897 verleende het corps haar medewerking bij de herdenking van het feit, dat voor 50 jaar de Anna Jacoba Polder was ingedijkt.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1951 | | pagina 1