Land- Tuinbouw en Veeteelt
Huishoudelijke wenken
H A M E R S cje steunschoenen
Rond de Thoolse „Beeldenstorm
MAAK ZELF YOGHURT
ELECTROTECHNICHE
VAKONDERWIJS
ST. ANNALAND
STAVENISSE
ST. MAARTENSDIJK
SCHERPENISSE
BERGEN OP ZOOM
POORTVLIET
SPORTHOEKJE
ONDER DE STREEP
u
Inbeslagname der geestelijke goederen in de
stad en het eiland Tholen in de strijd daarvoor
Een deel van het gezondheidsprogramma is het beginnen van de
dag met yoghurt.
Yoghurt wordt gemaakt van gewone melk, waaraan een weinig
speciaal melkzuur is toegevoegd. U kunt een z.g. Yoghurtplantje kopen,
maar ook van een flesje gereedgemaakte yoghurt kunt U voor ongeveer
een week de ochtendportie voor Uw gezin bereiden.
Dit doet U op de volgende wijze
3 maatjes (of IJ/2 liter) melk Nu giet U de melk in glazen
schaaltjes, welke U tezamen in een
grote schaal plaatst. Daarop legt U
een deksel en U wikkelt er een
dikke wollen doek omheen. 24 uur
later is de yoghurt klaar voor het
gebruik.
wordt zachtjes gedurende 20 minu
ten opgekookt. Dan zet U deze 10
minuten afgedekt weg. Giet ze
daarna in een porceleinen kan en
voeg er voorzichtig 2 dessertlepels
yoghurt bij, welke U tevoren zorg
vuldig met wat lauwe melk hebt
vermengd.
Om de 8 of 10 dagen moet U verse yoghurt nemen voor deze bereiding.
Ook in onze omgeving is er een
tekort aan technisch personeel.
Daarom ook was het zeer goed, dat
de Commissie ter bevordering van
Electro Technisch Vakonderwijs
voor het Eiland Tholen en St. Fi-
lipsland een cursus organiseerde, die
onder leiding stond van dhr. P.
Leenhouts, Technisch opzichter bij
de P.Z.E.M., wonende te Oud-
Vossemeer.
Dezer dagen werd te Rotterdam
examen afgenomen aan deze cursis
ten voor Sterk-stroom-Hulpmonteur
Geslaagd zijn de heren H. Vis, H.
Voets, J. Everaers en J. Verkamman
te Tholen. A. Heijboer, A. P. Douw
en M. P. v. d. Stel te Oud-Vosse-
meer. C. Jumelet te Nieuw-Vosse-
meer. A. J. Verjaal te St. Maartens
dijk, P. A. van As en M. van Gorsel
te Scherpenisse. J. P. v. d. Graaf
te Poortvliet en H. de Jong te Ber
gen op Zoom.
Euft Hoek en Rachel Pieternella Voshol.
24 Juli: Adriana Pieternella, dt. van
Abraham van Poortvliet en Huberdina
Kornelia Donken.
te Bergen op Zoom op 8 Juli: Cornelis,
zn. van Marinus Kornelis de Wilde en
Marina Barendina van den Boogaard.
Gehuwd: Geen.
Overleden: Geen.
Loop der bevolking
Ingekomen:
Cornelis W. Snijder, uit Waardenburg.
Cornelia Stolze uit de Lier.
Waltherus den Biesen, uit Nijmegen.
Adriana M. P. Ooms, uit Breda.
Anthonius P. G. Mees en gezin uit Goes.
Janna C. Moerland uit St. Annaland.
Joanna C. Adriaansen uit Halsteren.
Vertrokken:
Arendje M. Droogers, naar Lisse.
Johannis J. Franken met gezin naar Ber
gen op Zoom.
GESLAAGDEN
De heer Anth. J. Slager Czn deed te
Utrecht examen en slaagde voor vakbe
kwaamheid schilderen. De heer C. M.
Stoutjesdijk behaalde op een te Amsterdam
afgenomen examen een textielbrevet.
EEN SCHADEPOST
Toen de groentehandelaar Anth. West
dorp alhier Woensdagmorgen zijn paard
van de dijk achter het veilingsgebouw
haalde, bleek hem dat het dier niet erg
in orde was. Kort daarop stierf het ter
plaatse, vermoedelijk door een hartverlam
ming. Daar de eigenaar het reeds oude
paard niet had verzekerd, betekent dit voor
hem een schadepost.
GAAT U OOK MEE?
Onder auspiciën van het bestuur der
Oranjevereniging alhier zal ook in deze ge
meente nog een tocht voor personen boven
de 64 jaar worden georganiseerd. Woens
dagavond hadden 17 inwoners zich opge
geven. Het aantal was dus niet erg groot.
Natuurlijk kan dit nog gegroeid zijn. Vo
rig jaar maakten 27 bejaarden de tocht mee.
Waar de reis naar toe gaat is nog niet
bekend. Vermoedelijk hangt het af van het
aantal deelnemers. De medewerking van
autobezitters is gevraagd, terwijl de kos
ten voorts bestreden zullen worden uit reeds
ontvangen en eventueel nog bijkomende
giften. De sportvereniging stond de recette
van een voetbalwedstrijd voor dit doel af,
de landarbeidersbond kwam ook met een
gift, we hoorden ook nog van andere ver
enigingen die met een bijdrage zouden ko
men, terwijl het restant uit de kas komt
van de Oranjevereniging, zodat in feite
deze reis dan toch weer door vrijwel de
gehele gemeente aan de oudere inwoners
wordt aangeboden. En zo moet het ook
zijn. Daarom ook behoeven de in aanmer
king komenden niet te aarzelen zich op te
geven. De tocht is bepaald op Vrijdag 31
Augustus dus op de verjaardag van
H. K. H. Prinses Wilhelmina.
HET VEERTIENDE LUSTRUM
Het is in onze gemeente vrijwel algemeen
bekend, dat 6 September a.s. een belang
rijke datmu is voor onze muziekvereniging
„Accelerando". Dit muziekgezelschap ge
denkt dan immers het feit dat 70 jaar ge
leden de vereniging werd opgericht. Op de
geschiedenis hopen we binnenkort nader
terug te komen. Zeker is, dat weinige in
woners het zich nog zullen herinneren, dat
„Accelerando" voor het eerst een muzikale
rondgang door de gemeente maakte. Hoe
veel zijn er in die 70 jaar niet gevolgd
Naar we vernemen ligt het in de bedoeling
dit jubileum zoals gebruikelijk is bij
muziekver.jubilea -- met een festival te
vieren. Dat wil zeggen dat „Accelerando"
zusterverenigingen in de naaste omgeving
uitnodigt om dit feit mede te herdenken.
We hoorden dat een 8-tal corpsen die uit
nodiging aanvaardde, waaronder die van
het eiland Tholen en St. Filipsland, behou
dens dat van Scherpenisse.
Een officieel programma is nog niet be
kend, maar het schijnt dat nog voor de
middag de besturen zullen worden ontvan
gen, er na de middag een muzikale rond
gang volgt en de concerten, terwijl als bij
zondere attractie voor de muziekliefhebbers
's avonds een concert zal worden gegeven
door het uitstekende muziekgezelschap
„Kolpings Zonen" uit Bergen op Zoom.
Deze vereniging behoort tot de 5 beste
muziekcorpsen in Nederland. Tenslotte zal
dan een vuurwerk worden afgestoken, wat
naar we vernemen aangeboden wordt door
de Oranjevereniging.
BEKENDMAKING
Brandalarm
De Burgemeester van Stavenisse brengt
het volgende ter openbare kennis:
Nu de brandweersirene volledig is aan
gesloten geldt de volgende bepaling van de
Algemene Politieverordening:
„Wie brand ontdekt, is verplicht daar
van terstond kennis te geven ten gemeente
huize of ten huize van de commandant
van de brandweer, dan wel zelf de alarm
sirene in werking te brengen door middel
van de aan het gemeentehuis aangebrachte
alarmknop. Het gebruik van bedoelde
alarmknop is slechts toegestaan, wanneer
het gemeentehuis gesloten is."
Het zich voor de alarmknop bevindende
glas dient met een hard voorwerp (sleutel
e.d.) kapot te worden getikt, waarna op de
knop dient te worden gedrukt. Na het los
laten der knop loeit de sirene automatisch
één minuut.
Het onbevoegd in werking brengen van
de brandweersirene wordt gestraft, zulks
onverminderd de bevoegdheid tot het ver
halen der gemaakte onkosten (vergoeding
brandweerlieden enz.).
Stavenisse, 8 Augustus 1951.
De Burgemeester voornoemd,
L. A. Verburg.
GLADIOLEN
In de zaal van hotel Goedegebuure wordt
hedenavond een lezing gehouden over de
gladiolencultuur.
RATTENVERGIFT
Voor 3 cent per tablet kan men op de
gemeentesecretarie weer rattenvergift krij
gen.
GESLAAGD
Mej. Nel Kloet slaagde voor het huis-
houddiploma te Bergen op Zoom met een
eervolle aantekening voor vlijt en gedrag.
BURGERLIJKE STAND
over de maand Juli 1951
Geboorten:
2 Juli: Abraham, zoon van Pieter Jas-
perse en Antoinetta Wilhelmina Cornelia
de Bres.
2 Juli: Marjolein Christine, dochter van
Pieter Willem Brakman en Jannetje Lena
Matthijsse.
10 Juli: Cornelis Leendert, zoon van Pie
ter Polderman en Maria Adriana van
Burgh.
13 Juli: Jacob Jan, zoon van Jan Pieter
Koopman en van Grietje Geertruida Ponse.
15 Juli: Job, zoon van Willem v. Zet
ten en van Geertje Bos.
Huwelijksaangiften:
11 Juli: Jan Maas, 25 jaar en Johanna
Catharina Duijnhouwer, 26 jaar.
20 Juli: Jacobus Joannes Slingerland, 41
jaar en Elizabeth Martha Polderman, 19 jr.
Huwelijken:
19 Juli: Jan Willem de Rijke, 29 jaar en
Pieternella Jacoba Vinjé, 25 jaar.
26 Juli: Jan Maas, 25 jaar en Johanna
Catharina Duijnhouwer, 26 jaar.
Overlijden:
5 Juli: Adrianus van der Ende, 82 jaar,
weduwnaar van Stijntje van Vliet.
17 Juli: Anna Adriana van Damme, 90
jaar, weduwe van Cornelis van den Hoek.
18 Juli: Jozina Maria Bijl, 83 jaar, echt
genote van Izak Marinus Quist, eerder we
duwe van Urbanus Vroegop.
BURGERLIJKE STAND
over de maand Juli 1951
Geboorten:
Daniël Marinus, zoon van A. P. Bijl en
van J. Vroegop.
Huwelijksaangiften:
J. Prismus, 44 jaar en G. C. Geuze,
34 jaar.
Huwelijken:
Jac. Geuze, 37 jaar en E. P. Slager 31 jr.
T. Priemus, 44 jr. en G. C. Geuze 34 jr.
Overlijden:
Lientje de Jager 74 jaar, echtgen. van
Joh. Deurloo.
LOOP DER BEVOLKING
Ingekomen:
Cornelis J. Hartog van Zoetermeer.
Willem D. C. Duijnhouwer van Am
sterdam.
Marinus Bijnagte van Yerseke.
Vertrokken:
Izabella J. Joppe naar Delft.
Grietje C. Geuze naar Eikerzee.
Johannes Bijnagte naar Domburg.
Cornelia Priem naar St. Maartensdijk.
CONCERT
A.s. Zaterdag zal de muziekvereniging
van Stavenisse „O.B.K." in samenwerking
met ons muziekcorps een concert geven.
VERBETERD PAARDENTUIG
TER BESCHERMING VAN
HET DIER
Verscheidene malen verschenen er be
richten, dat het gebruik van garelen met
sponsrubber-vulling, gezien de gunstige re
sultaten, zeer toeneemt.
Kort voor de oorlog verkregen derge
lijke garelen ook in ons land enige aan
dacht, maar aangezien men ze toendertijd
niet uit voorraad kon leveren en door het
feit, dat alle rubber in de oorlogsindustrie
werd gebruikt, hebben zij nooit algemene
toepassing gevonden.
De voordelen zijn niet onaanzienlijk.
Jonge paarden, bijv. die men in het najaar
als volwaardige kracht wil laten werken
en waarvoor men een oud gareel gebruikte,
waren spoedig doorgewerkt, met alle ge
volgen van dien.
Meerdere malen is gebleken, dat, bij het
gebruik van een sponsrubbergareel of borst-
tuig, hierna niet alleen de wonden direct
waren genezen, maar ook nooit meer enig
spoor van een doorgewerkte huid te be-
BENOEMING
In deze gemeente is benoemd tot volon
tair ter gemeentesecretarie de heer J. M.
van der Maas Johzn.
GESLAAGD
Bij het te 's-Gravenhage gehouden exa
men voor Nuttige Handwerken slaagde Mej.
J. J. v. d. Maas, onderwijzeres aan de
O. L. School, alhier.
NIEUWKERKS REIS
Er is tevoren zeker voldoende bekend
heid gegeven aan de tocht die de fa.
Nieuwkerk alhier voor haar klanten or
ganiseerde. Nu, Woensdag 8 Augustus ver
trokken 's morgens 2" autobussen van de
firma v. d. Klundert met 80 personen naar
Rotterdam. De eerste halte was bij de
Moerdijkbrug om vervolgens in de Rotter
damse Diergaarde uit te stappen. Daar wa
ren enkele uren zo om en gebruikte men
op het terras van de Rivièrahal de lunch. In
de hal zelf was het zo enorm druk, dat
men geen schijn van kans had daar in te
komen. De pret tijdens de lunch werd door
enkele regenbuien enigszins verstoord, maar
de buien waren al spoedig over, zodat de
WEDVLUCHT BORDEAUX
Afstand 823 km. Los om 5.30 uur. Ie
duif 8.50.54.
G. Kleppe 1, M. Noordijke 2, J. v. d.
Hoek 3, J. Bevelander 4, B. Suurland 5.
WEDVLUCHT NEUFVILLES
Deze wedvlucht voor jonge duiven. Los
12.15 uur. Ie duif 13.47.30. Afstand was
112 km.
B. Suurland 1 24 27, M. Deurloo Pvl.
2 12 28, J. v. Hoek St. M'dijk 3 13 15,
G. Kleppe 4, K. Lisseveld Pvl. 5 30 34,
M. K. Speijer Pvl. 6, L. Hage Pvl. 7 17,
Pleune Pvl. 8, J. Bevelander 9 11, C. Scher
penisse St. M'dijk 10 16 18, J. Hage Pvl.
14 19 32 33, A. de Koek Pvl. 20 29, G.
de Jonge Pvl. 21, C. v. d. Graaf Pvl. 22,
Iz. Hage Pvl. 23 35, J. v. Nieuwkerk Pvl.
25 26 31.
BURGERLIJKE STAND
over de maand Juli 1951
Geboorte: Geen.
Huwelijken:
Andries Cornelis van der Linde, 28 jaar
en Neeltje Uijl, 20 jaar.
Overlijden:
Adriana Maatje van Tiggele, weduwe
van Jan Steketee, 82 jaar.
LOOP DER BEVOLKING
Ingekomen personen:
Aaltje Tingen uit 's-Gravenhage.
Vertrokken personen:
Anna Willemina van de Klooster naar
Bergen op Zoom.
speeltuin en de uitkijktoren niet behoefden
te worden overgeslagen. Onder leiding van
een ingenieur bracht men vervolgens een
bezoek aan de Maastunnel. Dit was heel
interessant. Om 5 uur werd nog een rond
vaart gemaakt door de havens met Spido-
boten, dat anderhalf uur in beslag nam.
Daarna werd de terugtocht aanvaard en
om half tien was men weer thuis. Het
was een zeer geslaagde tocht, waarvoor
de genoemde firma alle zorgen op zich nam
en waarover ieder dan ook hoogst vol-
dan was. Men rekent er al op, dat een en
ander zich zal herhalen.
WHSNoordschans.
Terwijl WHS 2 tegen Noordschans 2 on
der zeer drukkend, maar nog droog weer
een 53 overwinning boekte, waren beide
le elftallen van deze clubs nauwelijks be
zig of een bui kwam het toch al glibberige
veld in een modderpoel veranderen. En
hoewel men de strijd na de bui hervatte is
het vrijwel niet meer droog geweest. Dat
alles bij elkaar was oorzaak, dat er geen
peil op de bal te trekken was en daarom
ook geen peil op het spel. Zuiver plaatsen
lukte zelden en doelpunten waren over het
algemeen slechts mogelijk als het erg mee
zat, dus als de bal in de modder stuitte
en inplaats van bij de keeper bij een voor
hoedespeler terecht kwam, die niet meer
had te doen dan een modderige schuiver te
geven. Al waren er in die eerste helft aan
beide zijden genoeg kansen, het zal toch
niemand der weinige supporters verwon
derd hebben, dat de stand rondom blank
was, toen men om de thee ging. Alleen de
tweede helft bracht doelpunten. De WHS-
kennen is geweest, ondanks twee maanden
zeer hard werken.
Iedere ervaren landbouwer weet, dat een
goede toestand van het dier de werklust en
het prestatievermogen zeer ten goede komt.
Uit nauwkeurige waarnemingen is geble
ken, dat het gebruik van sponsrubberborst-
tuig of onderhamen, de trekkracht zeer
vermeerdert.
Op de grote landbouwtentoonstelling te
Parijs in Februari en Maart van dit jaar
werden behalve de meer bekende halsters
van schuimrubber nog halsters getoond,
waarbij gebruik was gemaakt van met lucht
gevulde rubberbuizen.
Ongekende voordelen zijn hier aanwezig,
welke het gebruik van dit paardentuig
volkomen rechtvaardigen.
Ook met het oog op het streven van de
dierenbescherming, lijkt het ons zeker ver
antwoord, hierop speciaal de aandacht te
mogen vestigen.
Moge ook in dit geval, met een variatie
op het spreekwoord, het toeziend oog van
de meester het paard fit en gezond houden!
linksbinnen had het geluk eerder bij een
in de modder gestuite bal te zijn dan de
keeper van Noordschans en het was 10.
Enige tijd later kreeg de WHS-linksbuiten
een vrije bal toegespeeld en eer de back
van de tegenpartij had kunnen ingrijpen
was een gericht schotje te machtig gebleken
voor de vanzelfsprekend ook onvast staan
de keeper, die voor de tweede maal gepas
seerd werd 20. En met deze stand zag
het er wel naar uit dat WHS de overwin
ning tegemoet ging. Niet dat dit zo dik ver
diend was. Integendeel, de gasten gaven
zover het veld toeliet, goed partij en nu en
dan zeer gevaarlijke schoten. Het werd zeer
verdiend 21 en het werd gelijk na een
misser van een WHS-half. Er waren nog 9
minuten te spelen, toen de rechtsbinnen
van Noordschans, die wel tot de beste be
hoorde, een bal vrijspeelde en z'n goede
schietkans benutte met een voor de keeper
onhoudbaar schot in de uiterste beneden
hoek: 23. Amper 4 minuten .later werd de
voorsprong nog vergroot en hiermede voor
Noordschans nog een onverwachte, hoewel
geen onverdiende 24 overwinning.
Smerdiek, dat Zaterdag jl. twee elftallen
van B. o. Z. verwachtte werd teleurgesteld,
toen de Bergse club Donderdag afbelde.
Tholense Boys speelde met enige ver
traging op een zeer glibberig veld tegen
Val Aan (De Heen). Het spel kon door
de kwaliteit van het veld moeilijk tot ont
plooiing komen. Toch bleek ook nu de
thuisclub weer de sterkste en het werd een
40 overwinning.
Programma a.s. Zaterdag.
Smerdiek 1Tholense Boys 1, 6.30 uur.
WHS 2 en 1 tegen D.E.B. 2 en 1. uit
Breda om 4 en 6 uur.
KORFBAL
De korfbalvereniging „Eendracht" hield
vorige week een algemene vergadering in
de zaal van de heer D. van Zanten onder
voorzitterschap van de heer J. H. Bal. Uit
het jaarverslag van de secretaris, dhr. M.
Tichem, bleek, dat de vereniging thans 25
werkende leden telt, een adspirantenafdeling
en 70 donateurs. Over de training gedurende
het winterseizoen onder leiding van de
secrearis was men zeer content. De zomer-
training achtte men evenwel minder goed
geslaagd. Alle spelers hebben inmiddels de
gewenste medische keuring ondergaan.
Dank zij de training, waarvoor de mede
werkers dank werd gebracht, is het Een
dracht mogelijk geweest haar positie in de
competitie te verbeteren. Mej. M. Ver-
straate gaf vervolgens een financieel ver
slag. Het bleek dat de uitgaven de inkom
sten hadden overtroffen, een gevolg ook al
van de kosten voor de medische keuring.
De financiële administratie werd in orde
bevonden. Met algemene stemmen werden
de aftredende bestuursleden herkozen, t.w.
de dames M. Verstraate, C. van Zanten en
de heer J. P. Blaas. Tot leden vaq de kas
controlecommissie werden benoemd mej.
N. van Zanten en de heren A. P. M. Voets
en P. Overbeeke. De contributie werd op
voorstel van het bestuur vastgesteld op
0.70 per maand.
Medegedeeld werd dat „Eendracht" mee-
In de maand Augustus van het
jaar 1578 (en eigenlijk nog maanden
daarna) voerden de Schotse sol
daten en deze Schotten behoorden
tot leger van de Staten-Generaal,
waren dus onze vrienden op het
platteland van Tholen een waar
schrikbewind. In bovengenoemde
maand woedden zij ook als beelden
stormers. Gelukkig waren de be
woners nog gewaarschuwd. Op
13 Augustus zond de magistraat van
Tholen een bode met brieven „aen
die van vossemeer, dat sy opt veer
goede wacht souden houden, alsoo
die spraecke seer sterek ginck dat
de schotten int eylandt by gewelt
souden vallen". En ook de trommel
slager van de stad werd met brieven
naar de andere magistraten gezon
den ,,dat sy op haer hoede souden
syn overmidts de schotten int eylant
wilden vallen."
Door die waarschuwing werden
nog kerkegoederen en in het bijzon
der kostbare sieraden geborgen.
Bijna alle geestelijken vluchtten uit
vrees voor erger en met hen verlie
ten ook vele katholieken het eiland.
De Gecommitteerde Raden van
Zeeland waren er daarom op be
dacht die geborgen geestelijke goe
deren tegen verder onheil te be
schermen. Om huren en pachten te
verzekeren moest ook op de on
roerende geestelijke goederen beslag
gelegd worden. En natuurlijk bracht
deze inbeslagname ook registratie
mee. Het beheer der onroerende
goederen vorderde in de toekomst
ook administratie. Daarom werd
voor Tholen, zoals reeds veel vroe
ger in andere delen van Zeeland
was geschied, een rentmeester be
noemd. Op 23 Augustus 1578 werd
deze functie in Tholen ingesteld
door benoeming van Joos Marinusz
Zuytlandt. Meestal werd hij ge
noemd rentmeester van het E. O.
(afkorting van Extra-Ordinair). De
heren verzuimden niet deze benoe
ming te motiveren. Zij verklaarden,
dat door bovengenoemde misdragin
gen teleurgesteld werden, degene,
die volgens de Pacificatie van Gent
werden onderhouden „mitsgaders
die pensioenen (jaargelden), die
men de ministers daeruyt schuldich
is."
Het aangehaalde moest de Tho-
lenaars wel wat vreemd in de oren
geklonken hebben. Zij, die onder
steuning behoefden krachtens de
Pacificatie van Gent, t.w. gewezen
geestelijken of kloosterlingen en
ministers, t.w. gereformeerde pre
dikanten, die traktementen kregen
uit het E.O., waren geen van bei
den op het eiland Tholen te vin
den.
Nog altijd toch was in Tholen
krachtens de Satisfactie de Katho
lieke godsdienst de heersende (ik
verwijs hiervoor naar een vroeger
artikel). Het spreekt vanzelf dat
de Katholieken aldaar vurig hoop
ten, dat hun kerk haar rechtsposi
tie zou behouden tot het einde der
tijden en daarbij ook, dat alle af
gedwaalde stadgenoten in de schoot
der Moederkerk zouden terugkeren.
De uitgeweken Katholieken hoopten
natuurlijk daar weer te kunnen te
rugkeren en in alle gerustheid het
leven te leiden als vóór de troebe
len van 1566. Zo moesten de woor
den „onderhoudingen en pensioe
nen aan ministers (dus aan gere
formeerde predikanten) hun zeer
onaangenaam in de oren geklonken
hebben. Toch was er in het besluit
van de benoeming van die rent
meester ook een zinsnede, die een
betere klank had. De inbeslagne
ming, enz. moesten geschieden zon
der benadeling van een „yegelicx
gerechtigheden." Toch hadden de
Thoolse heren bezwaren tegen de
benoeming van die rentmeester.
Welke deze waren, bleek mij niet,
maar het staat wel vast, dat Cou-
werven, hun Gecomitteerde Raden,
ze met klem van redenen aan zijn
collega's zal hebben meegedeeld.
Hoe dit zij, op September waren
de bezwaren opgeheven en kon aan
Zuytlandt zijn instructie worden ge
geven. Hij zou ten opzichte van de
geestelijke goederen gezag hebben
over het geheel quartier (streek)
en „de eylandt van der Tholen"
met zijn bijbehorende delen, te we
ten" die stadt van der Tholen met
haeren resorte (met Schakerloo),
Vossemaer, Nyeu Vossemaer met
de polders over waeter, Poortvlyet,
Scherpenisse en de Westkercke,
tlandt ende de stadt van Ste Maer-
tensdijck, St. Annelandt met hunne
annexe polders (Stavenisse was in
1509 ondergelopen en pas in 1599
weer bedijkt)."
Al de daar gelegen geestelijke
goederen had hij te aanvaarden,
beschrijven en uit naam van de
Staten van Zeeland in beslag te ne
men, met één uitzondering „behou
dens alzulcke landen ende goeden
toecommende ende toebehoorende
den capitelle (gezamenlijke kanuni-
ken van) een collegiale kerk
hoofdkerk, domkerk -de kanuni-
ken bedienen en besturen een
hoofdkerk) van de stede van der
Tholen. Wel moest hiervan een in
ventaris aan de rentmeester worden
gegeven. Deze uitzondering was ze
ker zeer belangrijk. Het is ongetwij
feld niet gewaagd te zeggen,dat
Couwerven ze door een overtuigen
de rede had afgeworven.
Niet alleen bleven de huren en
pachten van de onroerende goede
ren der kapitelkerk op het platte
land van Tholen verzekerd, maar
door die uitzondering hadden G.R.
nu ook het bestaansrecht der kerk
erkend, in sterke tegenstelling na
tuurlijk met de kerken van het
platteland, die alle in gereformeer
de bedehuizen zouden worden ver
anderd.
Maar ook aan de majesteuse ka
pittelkerk „hebben de fanatiecke
onverlaeten hunne schendige han
den geslaegen." Over die beelden
storm en kerkbrake schreef ik reeds
een en ander en ik wil daarom
trachten niet al te vaak in herha
ling te treden.
Nadat op 6 October de magi
straat van Tholen was gelast de
materialen van de zo zeer geschon
den kerk te bewaren ten behoeve
van de „gemeyne zake ('t Graaf
schap van Zeeland) volgde reeds
de 7e October een uitvoeriger op
dracht. Er werd besloten dat de
„committerende bailliu, burgemees
ters, scepenen ende raedt van der
Tholen" een inventaris zouden ma
ken en goed toezicht nemen van al
de geestelijke en kerkelijke goede
ren, zowel roerend als onroerend,
die op te slaan en te bewaren, zo
ook de materialen van de „kereke
brake zoo binnen die stadt als ten
platten lande van den eylande van
der Tholen."
Het spreekt vanzelf, dat de laat
ste zinsnede de Thoolse heren
moest verwonderen, daar immers
de inbeslagneming der geestelijke
goederen ten plattelande aan Zuyt
landt was opgedragen.
In de eerste plaats zonden de
heren daarom brieven aan de magi
straten van het eiland met op
dracht de geestelijke goederen op te
schrijven „volgende schriven van
den raedt van Zeelandt."
Maar ook zonden ze 12 October
brieven aan Couwerven in verband
met deze opschrijving, hoe zij dit
nu eigenlijk moesten verstaan, waar
hetzelfde aan rentmeester Zuytlandt
was opgedragen. De G.R. reageer
den heel spoedig. Ze hadden haast.
De vraag had ongetwijfeld het ver
moeden bij hen gewekt, dat hun op
dracht de Thoolse heren niet wel
gevallig was. Reeds op 13 October
besloten zij daarom, neen, niet om
Zuytlandt aan zijn opdracht te her
inneren, maar wel om kapitein Vin
cent de Bont en Walraven van de
Bramersloot (dit was de rentmees
ter v. d. geestelijke goederen in
Walcheren) de inbeslagneming op
te dragen. Hun werd het recht ge
geven desnoods de hulp van het
garnizoen in Tholen in te roepen.
De inbeslagneming volgde spoedig
en had een vlot verloop. De roe
rende goederen van het platteland
werden naar Tholen gebracht en
die van de stad werden in de sa
cristie (vertrek, waarin kerkegoe
deren en ambtskleding van geeste
lijken bewaard worden) van de
kapittelkerk geborgen. Reeds op 24
October werd de Bramersloot ver
zocht een volledige lijst in te leve
ren van de geestelijke goederen
binnen het eiland Tholen, zowel van
de roerende als van de onroerende.
Op 27 October werd hij ander
maal daatoe gemaand. Bovendien
moesten de magistraten gelijke in
ventarissen afgeven. Na bestudering
van deze lijsten zou dan worden be
sloten, wat verder met deze goede
ren moest gebeuren.
—o—
