Waar bejaarde personen... straks kunnen wonen
Het Parlementaire Overzicht.
Het toekomstigeThoolse Tehuis voor Ouden van Dagen
Minister Stikker treedt af*
Bij Nieuw Guinea debat zegt de
V*V*D* vertrouwen in Kabinet op*
Het Kabinet afgetreden*
Het gebouw zelf*
3ferr'\
De eerste maatregelen*
Waar het gebouwd wordt*
7e Jaargang No. 11
26 Januari 1951
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.10 per
kwartaal franco p.p. 1.35
Prijs per nummer 10 cent
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 u. aangenomen
Wat men kon verwachten, is ge
beurd. Het Nieuw-Guinea debat,
dat deze week werd gehouden, is
voor de Regering een bittere pil ge
worden. Op het moment dat we dit
schrijven, zijn nog niet alle gevol
gen van dit debat te overzien, maar
wel staat al vast, dat Minister Stik
ker genoodzaakt werd om het bijltje
er bij neer te leggen, daar hij geen
vertrouwen meer bezat van zijn
eigen partijgenoten, de V.V.D.-ers.
Het was, zoals te begrijpen was,
een heel moeilijk debat voor de
Regering, een debat dat vele dagen
in beslag nam en dat zo weerga
loos spannend was, dat practisch
iedere redevoering een hoogtepunt
vormde. Dat onze Minister van
Buitenlandse Zaken moest aftreden,
vond zijn directe oorzaak in een
motie van de heer Oud, waarin
werd uitgesproken, dat de Regering
niet juist heeft gehandeld in het
overleg met de Kamer over de
Nieuw Guinea kwestie. Alvorens
op dit probleem in te gaan het
vormde de kern van de critiek -
moeten we toch eerst constateren,
dat het Kabinet Drees-v. Schaik
dermate verzwakt is geworden, dat
men zich gevoegelijk kan afvragen
of het nog wel verantwoord is, dat
het langer aanblijft. Daarover denkt
men hard. Bij de formatie werd het
aangediend als een Program-Kabi
net, waarin vier partijen samenwer
ken, n.l. de K.V.P., de P.v.d.A., de
V.V.D. en de C.H. Deze laatste is
echter inmiddels uit de Regering
verdwenen. Zij raakte de vrij slappe
Minister van Oorlog en Marine,
Schokking, kwijt. En de V.V.D.
had reeds pogingen ondernomen
om behoudens de heer Schokking
ook Minister van Maarseveen te
wippen. Dat was in Juni 1950. Nu
was echter het gehele Kabinet aan
de beurt, waaronder natuurlijk ook
Minister Stikker. Prof. Romme, die
heeft verklaard niet gediend te zijn
van een tweepartijen-kabinet, een
samenwerking tussen roomsen en
socialisten, zit er nu mee.
Uit het feit, dat men Minister
Stikker heeft gewipt, mag men con
cluderen dat de bezwaren van de
V.V.D, wel heel ernstig waren. Dat
was dan ook het geval.
Pleegde de Regering overleg
Zoals we reeds eerder hebben
geschreven, had de Regering het
standpunt ingenomen -en daar
van in de Kamer mededeling ge
daan dat de souvereiniteit bij
Nederland zou blijven. Tijdens de
conferentie heeft zij haar mening
echter veranderd. Plotseling kwam
zij met het voorstel om de souve
reiniteit aan de Unie op te dragen
en om internationale bemiddeling te
aanvaarden. Plotseling, omdat be
houdens de Kamerleden niemand
in het land wist, dat de Regering
van standpunt zou veranderen. Op
28 en 29 September jl. is de Kamer
echter in geheime zitting bijeen ge
weest. Toen is wel gebleken dat de
Regering bereid zou zijn om een re
delijk tegenvoorstel van de Indo
nesiërs te aanvaarden. Voor de
heer Romme (k.v.p.) een bewijs, dat
het onveranderlijke standpunt voor
de Regering niet zo onveranderlijk
was. Die wetenschap heeft de
buitenwereld echter pas de laatste
dagen kunnen krijgen. Want het
debat was nauwelijks aan de gang
-alleen de heer Schouten had nog
maar gesproken of er werd ge
sproken over de vraag of men geen
gedeelte van de notulen der ge
heime vergadering zou kunnen prijs
geven. Dit besluit moest echter
eveneens in geheime zitting worden
genomen. Zulks geschiedde. Met
het resultaat, dat er slechts passages
werden bekendgemaakt van de
heren Romme, Schermerhorn en de
Minister van Maarseveen. Hieruit
moest blijken, dat de meerderheid
der Kamer besloten had om inzake
deze moeilijke kwestie overleg te
plegen met de Commissie voor Unie
Zaken uit de Kamer. En toen zat
men midden in het probleem. De
oppositie, bij monde van de heren
Schouten (ar.) en Oud (v.v.d.)
sprak de wens uit, dat zij liever had
dat er niets gepubliceerd werd dan
alleen deze drie passages. Opmer
kelijk was in ieder geval, dat de
standpunten van deze heren niet
werden genoemd. En men kan toch
moeilijk aannemen, dat zij juist over
deze kwestie zouden zwijgen Hoe
het zij, het is moeilijk om daarover
een oordeel te vellen, daar deze
zaken nu eenmaal in het geheim zijn
behandeld. Was het plegen van
overleg met de Commissie van Unie
Zaken voldoende. Neen, zo zeiden
de heren Schouten, Oud, Weiter en
Zandt (s.g.p.) De commissie is de
Kamer niet en zij mag een dergelijke
belangrijke koerswijziging niet aan
de beraadslaging van de volksver
tegenwoordiging onttrekken. De
heren de Kadt (arb.), Romme (k.v.
p.) en Tilanus (c.h.) vonden dit
echter wel voldoende, want dit soort
overleg was voor deze keer uit
drukkelijk afgesproken. Goed, zo
zeide de oppositie. Laten we dit
aannemen, maar dan had de Rege
ring nog geen eigen voorstel mogen
doen. Dan had zij, zoals haar in
structie was, moeten wachten op een
r e d e 1 ij k tegenvoorstel van de
Indonesiërs. En dat is nooit ge
komen. Dus is de Regering uit eigen
beweging overstag gegaan. Tegen
dit bezwaar hebben we eigenlijk
geen formele tegenargumenten be
luisterd. De voorstanders van deze
procedure en de Regering hadden
andere motieven, nl. van deze aard,
dat de Unie niet de dupe mag wor
den van het Nieuw Guinea pro
bleem. De ruzie liep zeer hoog. De
oppositie verklaarde openlijk niet
meer in de woorden van de Rege
ring te willen geloven. Zij zegt ja,
maar zij doet nee. Dit is tijdens de
Indonesische kwestie reeds verschil
lende malen gebleken en dat blijkt
nu weer, zo is haar mening. De
heer Oud (v.v.d.) was dermate
teleurgesteld over de wijze waarop
de Regering was opgetreden, dat
hij een motie van teleurstelling in
diende, die later bleek een motie
van afkeuring te zijn. Deze motie
ging juist over de verhouding van
de Regering en volksvertegenwoor
diging.
Regering wil geen overdracht
aan Indonesië
Ook van de kant der socialisten
was oppositie. Hun woordvoerder,
de heer de Kadt, had uitdrukkelijk
verklaard, dat zij geen genoegen
wilden nemen met een opdracht van
de souvereiniteit aan de Unie. Deze
moest persé worden overgedragen
aan Indonesië. Dat ging de Rege
ring veel te ver. En ook de heer
Romme (k.v.p.) wilde'dit niet. De
heer de Kadt nam daar echter wel
genoegen mee. Hij wilde de Rege
ring niet van de ingeslagen weg
afhouden en hij zag nog wel moge
lijkheden om tot overleg te komen.
De heer Tilanus (c.h.) nam ook een
bijzonder standpunt in. Hij wilde
geen overdracht van de souvereini
teit, in welke vorm ook, maar hij
wilde toch ook niet het vertrouwen
in het Kabinet opzeggen. Dat was
een moeilijke puzzle! Temeer, daar
er reeds moties te wachten lagen,
waarover hij een stem zou moeten
uitbrengen. Dez'e afgevaardigde
wenste in het algemeen in deze
moeilijke tijd meer saamhorigheid.
De heer Oud (v.v.d.) wilde dit ook
wel erg graag, maar hij stelde daar
tegenover, dat men dan allereerst
vertrouwen nodig heeft. Anders
komt men er nooitDan gaat men
mee met een Kabinet, met welks be
leid men het niet eens is, maar dat
men toch laten zitten.
Vier moties
Vier moties lagen intussen reeds
op de Regeringstafel. Een was dus
van de heer Oud. De andere kwa
men van de heren Schouden (a.r.)
Tilanus (c.h.) en Gortzak (comm.).
De tweede en derde waren eigen
lijk van dezelfde inhoud. De heer
Schouten wilde geen enkele over
dracht van de souvereiniteit en de
heer Tilanus wenste de Papoea's te
bekwamer tijd zelf hun status te
heer Schouten wilde het Kabinet
graag zien verdwijnen, de heer
Tilanus stellig niet. Geen van de
vier maakte echter een kans te wor
den aangenomen.
De houding van Stikker
Minister Stikker heeft het ge
durende dit debat heel moeilijk ge
had. Dat was hem aan te zien.
Toen de heer Oud zijn eerste felle
reden had gehouden over deze
kwestie en daarna zijn motie in
diende, keek hij uitgesproken som
ber. Er klaarde echter enige hoop,
want de motie sprak slechts van
teleurstelling. Dus geen afkeuring
van het Regeringsbeleid Prof.
Romme vroeg uitgebreid naar de
motivering voor het woord teleur
stelling. Het antwoord van de heer
Oud kwam zoals verwacht werd.
Teleurstelling betekent afkeuring.
Dat deed de deur dicht. De gezich
ten werden weer somber aan het
eind van het debat en nog vóór de
stemmingen legde de minister dan
ook een verklaring af, dat, als hij
niet meer gesteund wordt door zijn
fractie, hij niet langer minister kan
blijven. Een verklaring, die ondanks
het feit dat zij niet onverwacht
kwam, toch als een bom insloeg.
Woensdagmiddag kon Drees mede
delen, dat Stikker inderdaad ver
dwijnt en dat het Kabinet zich ver
der zal beraden.
P.S. Het resultaat van dit „be
raden" is inmiddels bekend. Het
kabinet Drees-van Schaik is afge
treden. HM. de Koningin heeft de
eerste besprekingen met de voor
zitters der Kamers en met de vice-
van alle richtingen met de minste
bezwaren mogelijk.
Een tweede argument was, dat
deze gemeente het meest centrale
punt kan worden geacht, inzonder
heid met het oog op de deelname
door St. Filipsland.
Met medewerking van de Thool-
se Burgemeester, Mr. A. J. v. d.
Hoeven, is het gelukt een zeer ge
schikt terrein te krijgen, gelegen
nabij de Singel, juist aan de over
kant van de daar geprojecteerde
zgn. „rondweg", (de komende
nieuwe provinciale straatweg bui
tenom Tholen).
De oppervlakte van dit terrein
bedraagt ongeveer 2Yi H.A. Er is
dus ruimte genoeg om behalve de
plaats voor het gebouw nog een
gedeelte voor tuin- en plantsoen-
aanleg te bestemmen. We verwij
zen U hier voor het eerst naar de
„vogelvluchtafbeelding" van het
Tehuis en omgeving, die U tussen
dit artikel vindt wat U wellicht het
eerst zag en die het ontwerp weer
geeft in zijn uiteindelijke
vorm
laten bepalen. De reden hiervan i voorzitter van de Raad van State
was, dat geen der afgevaardigden al gevoerd. Afwachten is nu het
het met de motieven, waarom de parool.
motie werd ingediend, eens was. De (Nadruk verboden).
Wenst men tegenwoordig te
bouwen, dan is allereerst inschake
ling van een architect noodzake
lijk. Zeker, wanneer dat een ob
ject betreft, zoals dit. Begrijpelijk
had het Dag. Bestuur dan ook in
middels contact gezocht met een
architectenbureau en daarbij was de
keus gevallen op het ook in onze
omgeving bekende bureau van de
heren H. Wesselo J. J. van
Voorst te Bussum.
Met deze heren werden door le
den van het Dag. Bestuur verschil
lende bezoeken afgelegd bij tot oor
delen bevoegde instanties, terwijl
overleg werd gepleegd met diverse
bestuursleden van reeds gestichte
Tehuizen, welke gebouwen tevens
werden bezichtigd.
Het architectenbureau kreeg op
dracht een voorlopige schets te ma
ken, waarna een definitief plan is
ontstaan. Een plan, dat U in de
Het jaar was nog ^naar een goede week oud, toen we een ver
heugende mededeling konden doen, nl, dat de eerder gemaakte
plannen tot het stichten van een A.V.O.-werkplaats, die aan
minder valide personen op ons eiland werk zou verschaffen,
werden verwezenlijkt. Nog voor de eerste maand van 1951 geheel
verstreken is, kunnen we een tweede verheugd bericht onder
Uw aandacht brengen, nl. dat nu ook de plannen voor een Tehuis
voor Ouden van Dagen een vastere vorm aannemen, ja, dat men
zelfs zo zachtjesaan tot uitvoering van die plannen zal kunnen
overgaan.
Twee belangrijke feiten in de eerste maand van het jaar, die onze
gehele gemeenschap aangaan.
Activiteit ten bate van twee categoriën uit die gemeenschap,
welke juist het meest hulpbehoevend zijn. Voor de eerste werk
en dus een zelfverdiende boterham, voor de tweede categorie:
een goed onderkomen, een gezellige, comfortabele huisvesting,
een uitstekende verzorging, een rustige omgeving.
Zeker, de werkplaats voor minder valide personen zal eerder
in gebruik worden genomen, dan het Tehuis voor onze oudere
eilandbewoners.
Maar dat ook aan dat laatste is en wordt gewerkt, gaan we U
hieronder vertellen.
We twijfelen er niet aan of er zullen bij het lezen daarvan vele
vragen opkomen. Is dat in deze dure tijd mogelijk? Zouden er
liefhebbers zijn En dan nog voldoende om het rendabel te ma
ken? Wie zal dat betalen? Wie geeft zoveel geld?
We laten deze vragen even buiten beschouwing, al zult U hier
onder wel een en ander beantwoord vinden, maar gaan U eerst
uitleggen, hoe het er bij staat. Ongetwijfeld komen we later op
een en ander nog eens nader terug.
Velen zullen zich meerdere ma
len hebben afgevraagd, of er van
dat Tehuis voor Ouden van Dagen,
waarover toch in 1946 al iets be
kend is gemaakt, nu ook nog iets
zou komen. Die gedachte is begrij
pelijk, het geduld is lang op de
proef gesteld. Met zoiets kan men
evenwel niet één, twee, drie voor
de dag komen. Daar is de onder
neming te groot voor.
En moeilijkheden waren er
eigenlijk al, toen men nog niet eens
begonnen was met de nodige voor
bereiding. Immers, de gedachte
aan een dergelijk Tehuis is niet
persé van de laatste jaren. Voor
aanstaande Thoolse burgers hebben
het daar in particuliere gesprekken
dikwijls over gehad. W4e dan ook
uiteindelijk het eerste initiatief
heeft genomen, doet weinig ter
zake. Vast staat, dat eind 1946 uit
alle gemeenten van het eiland Tho
len en St. Filipsland drie ingezete
nen bij elkaar kwamen om de mo
gelijkheid tot het oprichten van een
Tehuis voor Ouden van Dagen te
bespreken. Deze 24 personen vor
men het „College van Regenten".
Bij het samenstellen van dit „Col
lege" is er naar gestreefd alle rich
tingen, zo kerkelijk als maatschap
pelijk, van het eiland Tholen en
St. Filipsland te vertegenwoordigen.
Wat dit betreft heeft men o.i. di
rect de goede weg ingeslagen.
Uit deze 24 Regenten werd een
dagelijks bestuur gekozen van 8
personen (uit iedere gemeente één).
Notaris W. L. Blindenbach te St.
Maartensdijk, voorzitter: Burge
meester B. J. van Oeveren te Poort
vliet, penningmeester, tevens waar
nemend secretaris, plus de volgende
mede-bestuursleden: Burgemeester
F. M. Boogaard te St. Annaland,
de Heer M. A. Geense, secretaris
boekhouder van het Burgerlijk
Armbestuur te St. Filipsland, de
Heer Corn. G. Hartog, koopman,
te Scherpenisse, Burgemeester Mr.
A. J. van der Hoeven te Tholen,
Burgemeester L. A. Verburg te Sta-
venisse en Burgemeester Mr. J. J.
Versluijs te Oud-Vossemeer.
Bij de eerste bespreking bleek als
stichtingskapitaal te kunnen wor
den beschikt over 8000,welke
som Burgemeester v. d. Hoeven
beschikbaar stelde uit gelden ver
zameld door de plaatselijke afde
ling van de H.A.R.K. Het eerste
financiële stootje.
Behalve deze 8000,die de
Stichting dus reeds bezit, is uit de
gelden van het fonds „Scheldemon-
den" ongeveer 35.000,gereser
veerd voor het te stichten Tehuis.
Na overleg is besloten het ge
bouw in Tholen te vestigen. Een
zeer belangrijk argument voor de
plaats van vestiging was de gees
telijke verzorging. In de gemeente
Tholen is geestelijke verzorging
vogelvluchtafbeeding ziet verwerkt.
Een grote moeilijkheid in deze tijd
is het nodige bouwvolume te krij
gen. Ieder weet, dat er per jaar
een zekere hoeveelheid aan de
provincies wordt toegewezen. Be
halve toewijzing voor de noodza
kelijke woningbouw blijft er niet
veel over. En een toewijzing voor
een gebouw, dat ruimte moet bie
den aan ongeveer 95 Ouden van
Dagen is heus niet weinig. Zoals
het op de foto staat afgebeeld, be
slaat het hoofdgebouw in het mid
den een breedte van 20 meter.
Wanneer beide vleugels gestrekt
waren, zou dat een breedte beteke
nen van 60 meter voor iedere vleu
gel. Maar, zoals eerder opgemerkt,
dat is het plan voor de uiteindelijke
vorm van het Tehuis.
Het beschikbare bouwvolume zal
niet toelaten dat het zo ineens wordt
uitgevoerd. In eerste instantie zul
len de beide vleugels vermoedelijk
worden ingekort.
