I I
I I
WEEKBLAD VOOR HET EILAND THOLEN EN ST.FILIPSLAND
Geruchtmakende Zaken
Plaatselijk Nieuws
VERSCHIJ
NT IEDER
E VRIJDAG
WAARIN OPGENOMEN DE THOOLSE COURANT
Co mmentaar
waar ons land bij betrokken is
8 December 1950
7e Jaargang No. 4
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473, St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407
Abonnementen 1.— per
kwartaal franco p.p. 1.25
Prijs per nummer 8 cent
Advertentiën 0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 u. aangenomen
Teveel gevergd van onze financiën
De zaak Bertha Hertogh is nu
(voorlopig) tot een einde gekomen.
De rechtbank te Singapore heeft
haar aan haar moeder toegewezen
en haar huwelijk met de maleise
onderwijzer Mansoer Adabi, een
mohammedaan, ongeldig verklaard.
Het vonnis werd onmiddellijk
van kracht zodat Bertha door haar
moeder kon worden meegenomen.
Zij verblijft thans in een rooms-
katholiek klooster ,,De Goede Her
der" te Singapore totdat er verder
over haar lot beslist zal zijn.
Uit het gedrag van het dertien
jarig meisje is thans wel duidelijk
gebleken, dat haar onwillige hou
ding was aangepraat door haar
omgeving, de baboe Che Aminah
en haar „echtgenoot". Toen het
meisje namelijk alleen werd gelaten
met haar moeder, liet zij haar on
vriendelijke houding varen en ver
zoende zij zich met deze vrouw,
aan wie nu eindelijk recht is ge
schied. Het meisje, dat „volwassen"
zou zijn, gedraagt zich als een kind
en speelt onbekommerd met de
andere kinderen in het klooster.
De vader van Bertha toonde zich
dat laat zich begrijpen zeer
verheugd over de afloop van het
proces. Hij meende, dat de baboe
het kind beschouwde als een buit,
die ze op de blanken veroverd
had. Zij had het opgevoed in haat
tegen alles wat blank was en daar
mee is ook de achtergrond van
deze rechtszaak scherp getekend.
Een strijd van blank en bruin met
als inzet een kind.
Zoals wel te begrijpen was, heeft
de tegenpartij geen genoegen ge
nomen met de uitspraak en is in
beroep gegaan. Het laatste woord
is dus nog niet gezegd, maar wat
thans bereikt is, is al een stap in
de goede richting.
DE ITALIAANSE OPERA
In Italië heeft de houding van
het departement veel stof doen op
waaien. Dit is begrijpelijk. Ook in
Nederland is men het er niet ge
heel mee eens. Er spreken in ons
land natuurlijk ook sentimenten
mee. „In de provincie" wordt men
wel goed genoeg geacht om „min
dere kwaliteit" zang te beluisteren.
Overigens trekken de Italianen
zich de zaak niet te erg aan. Ze
zingen toch in Den Haag, ondanks
dat dit verboden is. Ze doen dit
voor het corps diplomatique in be
sloten kring. Ze zijn ook in Amster
dam geweest, maar alleen om te
eten.
TEVEEL GECONSUMEERD
Een andere zaak, die ook veel
gerucht gemaakt heeft (en dit nog
doet) is het verbod aan italiaanse
zangers (essen) om in de grote
steden op te treden. De voorge
schiedenis was als volgt: een ge
zelschap italiaanse operazangers en
zangeressen wenste een tournéé te
maken door ons land. Het departe
ment voor Kunsten en Wetenschap
pen gaf zijn goedkeuring, doch ver
bood het gezelschap op te treden in
de grote steden. Wel mocht het
„in de provincie" van zijn talenten
blijk geven.
De oorzaak van deze beperking
door het departement van Kunsten
en Wetenschappen moet gezocht
worden in de vrees, dat vermeende
mindere kwaliteiten van de zang
der Italianen het optreden der
Nederlandse zangers in de grote
steden zou benadelen. De bezorgd
heid van het departement over de
positie onzer zangers wordt begrij
pelijk, wanneer men bedenkt, dat zij
subsidie krijgen van het rijk. Deze
houding kan men juist noemen, als
het hier werkelijk een onderlinge
concurrentie betreft. Is dit zo
Profiteren de italianen werkelijk
alleen van hun naam als italiaans
zanger of zangeres, zonder werke
lijke goede zang te geven Mogen
wij verschillende critici geloven,
dan is dit geenszins waar. De Itali
anen zingen goed, volgens deze
mensen, die het weten kunnen, en
er is geen reden hen op enigerlei
wijze in hun bewegingen te be
lemmeren.
De oorlog in Korea heeft ook
onze economie in de war gebracht.
Bovendien eist de opbouw van ons
leger zeer veel van onze financiën.
We leven weer in een oorlogs
economie. Tin en rubber stijgen
onrustbarend in prijs: koper is wel
haast niet meer verkrijgbaar op de
wereldmarkt. De wol blijft niet
achter en textielindustrie in ons
land zit met de handen in het haar.
Het algemeen beeld biedt nu be
paald geen gunstige perspectieven.
Er is echter nog meer. Het staat
nu wel vast, dat we tot 1948 meer
geconsumeerd dan geproduceerd
hebben. In 1949 verbeterde dit,
maar voor 1950 is het tekort op de
betalingsbalans drie keer zo groot
als in het vorig jaar. Dit wordt
veroorzaakt door het grote bedrag
dat geïnvesteerd werd. Hierin moet
dus verandering komen, maar hoe
Investeringen zijn voor onze indu
strie een levensbelang geworden.
Het cardinale punt is, dat er op
verkeerde wijze geïnvesteerd is.
Teveel aandacht is besteedt aan
niet-commerciële projecten en te
weinig aan zuiver industriële. Het
Nederlandse volk zal dus er toe
gebracht moeten worden te be
sparen op alles, wat niet recht
streeks tot versterking van onze
economie voert. Dat eist bezuini
gingen, die zelfs onze levensstan
daard aantasten, maar het is onont
koombaar.
Zeeland viel deze maand veel regen.
De herfst van 1950 is dan ook ge
middeld over het gehele land meer
dan 50 mm te nat, plaatselijk zelfs
meer dan 80 mm. Vooral de maan
den September en November brach
ten veel regen. October was over
het gehele land gemiddeld 50 te
droog.
Tot de 28ste berekenden wij voor
de gemiddelde etmaaltemperatuur
over November in De Bilt een af
wijking van plm 0.4 gr C. Gemid
deld was de afgelopen herfst dan
ook iets te koud, als gevolg van de
te koele, onstuimige en natte Sep
tembermaand. Opvallend klein was
het aantal te De Bilt waargenomen
vorstdagen, nl. 4 tegen 12 normaal.
In October 3 vorstdagen terwijl in
November alleen in de morgenuren
van 17 November het kwik in De
Bilt tot 1.2 gr onder het vries
punt daalde. Als gevolg van de
record-arme zonneschijn—maand
September leverde de herfst in zijn
geheel ook te weinig uren zonne
schijn op. Tot zeer zware herfst
stormen kwam het niet. De grootste
afwijking bracht deze herfst de
regenval, zo als wij reeds ver
meldden.
Nu de winter weer voor de deur
staat, zullen zeer velen zich al eens
hebben afgevraagd wat ons de
komende winter zal brengen. In
enkele dagbladen lazen wij dat een
aantal weeramateurs het eenparig
eens zou zijn over een voor de deur
staande gemiddeld te koude winter.
Men meent dit te mogen afleiden
uit het gedrag van de afgelopen
Weerpraatje
Herfst 1950
te nat
was
amateurs
zeggen
Vrijdag 1 December is de winter
begonnen, tenminste in de mete
orologie worden de maanden De
cember, Januari en Februari tot de
winter gerekend, al heeft de sei
zoenswisseling eerst op 21 Dec.
plaats.
Tijdens het opstellen van dit
artikel waren de officiële weercij
fers van temperatuur, neerslag, enz
van de Novembermaand nog niet
bekend, maar tot en met de 28ste
berekenden wij al vrijwel, voor alle
stations een aanmerkelijk te grote
neerslagsom. De Bilt kwam al boven
de 120 mm en Den Helder zelfs a'
bij de 140 mm, terwijl er normaa
65 mm valt. Alleen in het oosten
zuiden en noorden van ons land
varieerden de hoeveelheden tussen
de 65 en 90 mm. Vooral in Noord
Holland, Zuid-Holland, Utrecht en
zomer en herfst en de geringe
activiteit van de hogedrukgebieden
boven Scandinavië. Ook zouden de
zuidelijke banen, die de depressies
de laatste tijd volgen, met zware
regens in west-, midden- en zuid-
Europa, een aanwijzing zijn. De op
gesomde feiten mogen dan juist zijn
maar of dit al voldoende is
om hierin een aanwijzing voor een
koude winter te zien, is voor ons
de vraag. Het K.N.M.I. houdt zich al
vele jaren met weersverwachtingen
op langere termijn bezig, maar het
heëft nu blijkbaar nog geen aan
wijzingen gevonden, die een enigs
zins betrouwbare verwachting toe
laten. Het K.N.M.I. heeft tot op
heden dan ook nog geen verwach
ting voor de komende winter of één
der wintermaanden uitgesproken,
terwijl het verleden jaar om deze
tijd, met SUCCES een te koude
Januarimaand aankondigde. Dat de
weeramateurs een koude winter
verwachten, is dan ook buiten ver
antwoordelijkheid van .t K.N.M.I.
hetgeen erbij werd gezegd. Schaats
liefhebbers zullen ongetwijfeld ho
pen dat zij gelijk krijgen. Ook wij
hebben wel een mening, maar deze
is lang niet voldoende gemotiveerd
om er een voorspelling van te
maken.
Het eerste artikel in de maand
Maart zal U op één tiende van de
graden nauwkeurig vertellen of de
winter inderdaad te koud, normaal
of te zacht is geweest enof de
amateurs een pluim op de hoed heb
ben verdiend.
nog één of meer avonden dienen op
te offeren.
Uiteindelijk komt de begroting in
de openbare raadsvergadering en...
dan wordt ze goedgekeurd, al of
niet na voorafgaande aanmerkin
gen van de voorzitter.
In vele, ja in de meeste gemeen
ten uit onze omgeving horen de
buitenstaanders... dat zijn dus tege
lijk de kiezers, de belastingbetalers,
degenen die de gemeente vormen,
waarvoor de gemeentebegroting
moet worden gemaakt er hoege
naamd niets van.
Daarop richt zich ons commen
taar van heden. Laatst plaatsten we
boven een raadsverslag: „De be
groting zonder boe of bah vast
gesteld" en dit opschrift lokte in een
andere gemeente enig commentaar
uit (overigens zeer welwillend).
Met opzet was deze zin door ons
boven dat raadsverslag geplaatst
en met opzet ook boven de ge
meente onzer inwoning, omdat we
duidelijk willen laten uitkomen, dat
het niet ging om een bepaald raads-
college of een bepaalde gemeente,
(we staan zowel met het dag. be
stuur als met de overige leden van
de Raad op goede voet) maar al
leen om het feit, dat de overige
inwoners der gemeente toch wel
enig recht hebben op publiciteit van
de begroting. Het gaat ons niet om
uitgebreide debatten met vele kne
pen in het donker, om scherpe op
positie of iets dergelijks. Het is ons
evengoed bekend, dat niet een ge
hele begroting hoofdstuk voor
hoofdstuk, post voor post in het
openbaar kan worden behandeld
(arme verslaggever dan en o, be
perkte plaatsruimte) waar er bo
vendien tegenwoordig zoveel inge
wikkeldheden voorkomen, dat pu
blicatie daarvan alleen maar scha
delijk zou werken.
Maar aan de andere kant is een
met een groot woord -algemene
beschouwing toch zeker wel ge
wenst. Al is het dat alle raadsleden
zich reeds tevoren accoord ver
klaren, dan zou het toch prettig zijn,
wanneer de voorzitter in een korte
algemene beschouwing eventuele
nieuwe posten, die van grote be
tekenis zijn voor de gemeente
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
Dokter P. J. Duinker Tholen
Tel. 40
Dr. J. Vermet Nieuw-Vossemeer,
Tel. 10
naar voren bracht, hoe het gaat met
oude plannen, waar tevoren geen
oplossing voor was.
Kortom, dat men iets weet van
de voornemens.
Neem bijvoorbeeld de laatste
Thoolse raadsvergadering. Wan
neer daar zonder enig commentaar
de begroting was aangenomen, wat
moesten de inwoners dan nu weten
van plannen voor een badhuis, of
het aanbrengen van een carillon
nog de aandacht had, of die aan
vullende subsidie voor de kerk
restauratie nog doorging, hoe het
stond met de nieuwe weg buiten
om Tholen, enz. Zo zijn er toch
ook in andere gemeenten ieder jaar
wel dingen, die recht voor open
baarheid hebben.
De enige andere gemeente, waar
men dit jaar ook iets over de be
groting hoorde, was St. Maartens
dijk, nl. door critiek van een raads
lid.
Nogmaals, het gaat er helemaal
niet om, uitgebreide debatten en
oppositie te stimuleren, hét gaat er
enkel om dat de gemeente, hetzij
via het Hoofd, hetzij via de door
haar gekozen vertegenwoordigers,
weet, wat er ongeveer met hun be
lastingcenten gebeurt buiten de
normale gang van zaken.
Zeker, in vele gevallen komt
zulks openbaar bij een daartoe door
B. en W. aanbevolen voorstel,
maar het is toch bij uitstek de be
grotingsvaststelling die zich daar
voor leent.
Met opzet schreven we dit com
mentaar eerst nadat de begrotingen
voor dit jaar waren vastgesteld,
omdat we directe persoonlijke drang
willen vermijden. Maar we houden
er aan vast, dat meer openbaarheid
op dit punt in vele gemeenten ge
wenst is. Ja, een zeker recht is van
de inwoners. Die daar in de toe
openbaar maakte, nieuwe plannen I komst op rekenen.
THOLEN
BEGROTING
n de Tweede en Eerste Kamer zijn
de debatten rond de begroting 1951
in volle gang. De vaststelling daar
van vergt steeds meer tijd, daar de
tijdsomstandigheden zelfs een begro
ting steeds ingewikkelder maken.
Er gaat zo ongeveer een jaar mee
heen, eer zo'n begroting in onze
hoogste college's is afgewerkt en
vastgesteld.
Soms is men al aan de nieuwe
toe, eer de oude definitief is af
gewerkt. Het ontwerp moet steeds
„geraffineerder" en de besprekingen
steeds uitgebreider, terwijl de poli
tieke kant, die aan de debatten vast
zit evenmin een geringe rol speelt
en daardoor het tempo nog vertra
gen. Als we schrijven over de lande
lijke begroting, dan mogen we voor
al niet vergeten, dat deze bestaat
uit een groot aantal begrotinkjes:
Financiën, Sociale Zaken, Defensie
Binnenlandse Zaken, Wederop
bouw, Landbouw, enz. enz. Voor
iedere begroting een minister, die
zijn ontwerp te verdedigen heeft.
Uiteraard is er ook plaatselijk
steeds meer belangstelling voor deze
begrotingsdebatten, kortom voor
heel het parlementaire werk met al
wat daaraan vast zit. Tussen haak
jes willen we dan ook reeds mee
delen, dat we voornemens zijn met
ingang van 1951 wekelijks een par
lementair verslag op te nemen,
waartoe we een beroep hebben ge
daan op een bekwaam parlemen
tair redacteur. Niet dat we daar
mee zo actueel Jkunnen zijn, dan
een dagblad, maar toch kunnen we
daardoor een beknopt en begrijpe
lijk overzicht geven van het in die
week behandelde in Tweede en
eventueel Eerste Kamer. Dit slechts
terzijde.
Gelukkig zijn onze gemeente
begrotingen nog niet zo ingewik
keld, al kan men het er tegenwoor
dig ook goed mee doen. Vraag dat
degenen, die ieder jaar opnieuw
voor het ontwerp moeten zorgen.
En dan ligt dat niet alleen aan de
financiële tekorten, die overigens
wel een grote rol spelen om het
niet gemakkelijk te maken. Een
buitenstaander kan dan ook nimmer
het werk waarderen, dat door de
secretaris en zijn personeel van
iedere gemeente jaarlijks in dit op
zicht wordt verricht. Daar moet
men inzitten om die waardering te
hebben. Daarnaast is het B. en W„
dat hier menig uurtje aan besteedt.
En tenslotte zijn het ook de raads
leden, die voor onderzoek daarvan
i
De Engelse Minister Attlee naar Washington voor een onderhoud met
Truman in verband met de internationale situatie. Attlee wordt vergezeld
door veldmaatschalk Sir William Slim.
Photo Attlee overlegt met Sir William Slim.
KANS OP
koude winter
(Van onze weerkundige medewerker)
VACCINEREN
Burgemeester en Wethouders van Tholen
maken bekend, dat degenen, die hun kind
willen laten vaccineren tegen pokken, wor
den verzocht dit kenbaar te maken ten
huize van Dr. Duinker, vóór Maandag
11 Dec. a.s. Men zal dan worden mede
gedeeld, wanneer vaccinatie kan plaats
hebben.
Tholen, 6 Dec. 1950.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
MEESTER VAN DIJK JARIG
Het is druk geweest op 5 Dec. in de
woning van „meester" van Dijk, de oud
directeur der Rijksnormaalschool en oud
hoofd der O.L.School alhier. Op die dag
vierde immers deze oudste Thoolse inwoner
zijn 95ste jaardag. Nog veel talrijker dan
de bezoekers waren evenwel de schrifte
lijke felicitaties, die van hier en elders
binnen stroomden. De burgemeester compli
menteerde de jarige, evenals jhr. J. van
Vredenburgh, het bestuur van de afd. Tho
len van de Mij. tot Nut van 't Algemeen
(de heer van Dijk is hiervan nog ere-voor-
zitter) en verschillende oud-leerlingen.
Het lag in de bedoeling van de Harmonie
„Concordia" om 's avonds een serenade te
brengen. Op verzoek van de heer Van
Dijk werd dit evenwel achterwege gelaten,
omdat hij de avond in intieme kring wilde
doorbrengen.
Het was weliswaar een drukke, maar toch
goede dag voor onze oudste inwoner en zijn
familie.
DE SINT BIJ DE KLEUTERS
In de zaal van Hof van Holland waren
Maandag 4 Dec. de kinderen van de
Openbare Lag. school verzameld en wach
ten in spanning op het bezoek van de Sint.
Hij liet niet te lang op zich wachten en
werd door een gedeelte uitbundig begroet,
terwijl even later ook de aanvankelijk wat
bedeesde jongens en meisjes los kwamen.
Zo werd het een vrolijke boel. Nog meer
plezier had de Sint in de Algemene Kleu
terschool, waar hij Dinsdag 5 Dec. arri
veerde en de kleuters met zijn verrassingen
genoegelijke ogenblikken bezorgde. Bedankt
hoor Sinterklaas.
EEN LELIJKE VAL
Bij het doorlichten ten behoeve van het
t.b.c.onderzoek kwam Mej. C. v. Elsacker
alhier zodanig te vallen, dat zij een diepe
wond aan haar bovenarm opliep en enkele
inwendige kneuzingen. Na eerste hulp
moest de wond met enige krammen worden
gehecht.
UITVOERING „CONCORDIA"
De Harmonie „Concordia" is voornemens
28 December a.s. in de zaal van Hof van
Holland de jaarlijkse winteruitvoering te
geven.
DUIVENTENTOONSTELLING
Door de vereniging van postduivenhou-
ders „De Trouwe Duif" wordt Zaterdag
9 Dec. een duivententoonstelling gehouden
in de zaal van dhr. D. v. Zanten. De heer
Coetze uit Rotterdam zal als keurmeester
fungeren. Er worden 270 duiven verwacht.
VAN HET BICKERSEILAND
Het Departement Tholen van de Mij. tot
Nut van 't algemeen hield Vrijdag 24 Nov.
haar eerste Nutsavond van dit seizoen. De
voordrachtkunstenaar Cor van Beek uit
Amsterdam behandelde het boek van Jan
Mens „De Gouden Reael". Met een zeer
goede uitbeeldingskracht voerde spreker de
aanwezigen mee naar het Bickerseiland te
Amsterdam, waar het café „De Gouden
Reael" stond. Die het boek of de gehele
trilogie hiervan hebben gelezen, zullen
zich vooral de hoofdpersonen Griet, haar
dochter en schoonzoon herinneren. De uit
beeldingen van deze personen en die van
de rasechte „eilandbewoners" werden le
vendig weergegeven. Het was een mooie
Nutsavond.
Op 29 Dec. a.s. zal voor dit departe
ment optreden de voordrachtkunstenares
