Weekblad voor het EilandTholen en St. Filipsland Officiële ontvangst v* h* Z*L*M* bestuur in Tholen* Ir» M» A» Geuze opent de Alg* Vergadering van de Z»LM» in Tholen» Welkomstwoord door de wnd. Burgemeester. Zeer grote belangstelling» ZONDAGSDIENST ARTSEN 3e Jaargang No. 33 1 Juli 1949 C<-rlvU— Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen 1.per Redactie Kerkring A473, St. Annaland - Telefoon 47 kwartaal franco p.p. ƒ1.25 Administratie Oüdelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Prijs per nummer 8 cent Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen Advertentiën 0.10 per millimeter Minimum 2.00 Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05 HET KRINGBESTUUR THOLEN EN ST. FILIPSLAND DER Z. L. M. Zittend (van links naar rechts): J. F. Brooijraans, St. Atmaland; A. J. Groenewege, St. Maartensdijk (Secretaris); Ir. M. A. Geuze, Poortvliet (Voorzitter; C. J. J. Kooijman, St. Annaland (Vice-Voorzitter; J. J. Hage, Scherpenisse. Staand (van links naar rechts): J. E. van Gorsel, Tholen; B. G. Friderichs, Oud-Vossemeer; P. Burgers, Poortvliet; C. W. van Putten, Stavenisse; H. van Gorsel, Oud-Vosse meer; D. J. Doröiaar, St. Ancsland. De heer J. A. Stols, St. Filipsland ontbreekt i.v.m. de Nationale Trekpaarden-Tentoonstelling te Den Bosch. In de historische raadszaal van het stadhuis te Tholen werd het bestuur van de Zeeuwse Landbouw Maatschappij officieel ontvangen en daarbij toegesproken door de wnd. burgemeester, dhr. v. d. Berge. Hierbij waren naast de Gemeenteraad o.a. aanwezig: Ir. Dorst uit Den Haag, de Voedsel- commissaris van Zeeland de heer Lindenberg en de secretaris van het Kon. Ned. Landbouwcomité de heer Kuijlman. Mijnheer de Voorzitter der Z.L.M. Hoog Geachte Aanwezigen. Toen de Z.L.M. bekend maakte, dat zij dit jaar haar Landbouwdagen met jaarvergadering te Tholen wilde hou den heeft ons dat ten zeerste verblijd. Namens het Gemeentebestuur heet ik U dan ook van harte welkom binnen onze veste en in het bijzonder op deze historische plaats. Immers hier plegen sedert honderden jaren de belangen van de burgerij van deze stad te worden behandeld. En daar een groot deel van de Burgerij betrokken is bij de landbouw, spreekt het vanzelf dat ook haar belangen meer malen onderwerp van bespreking waren. Was het landbouwbedrijf in het ver leden een vrij individueel bedrijf in de eerste plaats gericht op de verzorging van hem, die het bedrijf voerde, dat is in de loop der jaren geheel veranderd en het is ook Uw Vereniging, die reeds jaren geleden heeft ingezien, dat door de verandering van karakter van het bedrijf organisatie van de boeren nodig was. En dat de oprichters van de Z.L.M. bewijst onder meer Uw aanwezigheid in zulk een groten getale hier ter plaatse. De organisatie van de landbouw heeft tot gevolg gehad, dat het Bestuur ook in hun organisatie opgenomen hebben de tuinbouw zo nauw verbonden met de landbouw en dat daardoor de boerderij en tuinderij hoe langer hoe meer inge schakeld zijn kunnen worden in de economie van het gehele land, en dit ten bate van beide. De organisatie van de land- en tuinbouw heeft het tevens mo gelijk gemaakt de boederij en tuinderij hoe langer hoe meer te laten profiteren van de steeds voortschrijdende weten schap en techniek. Zowel het een als het ander is in een zo dicht bevolkt land als het onze een dringende eis. Immers de land- en tuinbouw waren steeds een van de fundamenten van ons volksbestaan en ondanks de steeds meer toenemende industrialisatie van ons land zal de land- en tuinbouw in verband met de toenemende bevolking als een fun dament van ons bestaan niet kunnen worden gemist. Daarom is er ook voor de het bij het goede eind hebben gehad Z.L.M. in de toekomst nog een belang rijke taak weggelegd, namelijk er aan mede te werken, dat enerzijds de pro ductie wordt opgevoerd tot het mogelijke om over de gehele linie te streven naar voorziening in de voedselbehoefte van het eigen land en anderszijds door op voering van de qualiteit van het pro duct te streven naar zo belangrijk moge lijke export. Vanuit dit standpunt bezien wens ik Uw Vereniging van harte Gods zegen op LIw arbeid in de jaren die komen •zullen. Tenslotte moge ik mij kwijten van een verzoek van onze Burgemeester die door gezondheidsredenen verhinderd is hier thans in mijn plaats te staan, namelijk U zijn beste wensen aan te bieden voor voortgezet bloeiend bestaan van Uw Vereniging. De heer Ir. Geuze sprak hierna en bracht dank uit voor de gastvrije ont vangst door het Gemeentebestuur en wenste Burgemeester van der Hoeven een spoedig herstel toe. Het slotwoord werd gesproken door de heer Kooyman, welke eindigde met de wens uit te spreken dat deze belang rijke dagen voor de landbouw goed zul len mogen slagen. Op een en ander hopen we nader te rug te komen. In dit nummer moeten we volstaan met naast het verslag van de officele ontvangst op het stadhuis (zie elders in dit nummer) nog slechts het openings woord van de voorzitter der Z.L.M., Ir. M. A. Geuze, beknopt weer te geven. Een openingswoord, dat door hem heden morgen in de tjokvolle garage van dhr. van der Zande te Tholen, na een kort welkomstwoord werd uitgesproken. HISTORISCHE GREPEN Het openingswoord van Ir. Geuze werd grotendeels beheerst door een historisch overzicht van de Thoolse landbouw. Vanzelf spreken moest hij ook daarbij nog met enkele grepen volstaan. Als inleiding memoreert de voorzitter, hoe het 12 Juni jl, 100 jaar geleden was, dat voor de eerste maal in Tholen de algemene vergadering van de Z.L.M. werd gehouden en wel in de Gerefor meerde kerk. 5 jaar oud was onze kring toen, op gericht op 30 Januari 1844 na bijeen roeping van 71 deelgenoten door Willem Johannis van Voorts Catshoek. Benoemd werden toen tot president W. J. v. Voorts Catshoek, tot vice-president M. K. Waghto, tot secretaris M. N. de Lange, tot penningmeester C. Geluk en tot leden H. van Gorsel Jzn., N. de Man, L. C. v. d. Oudendijk, A. de Vul- der van Noorden, D. J. Ampt, A. Ge luk Jzn., W. W. Friderichs, W. F. v. d. Burght van Ligtenberg en F. C. de Casembroot. Vrijwel onmiddellijk ging er een stimulans van uit en zo werd bijv. een jaar na oprichting besloten een premie te geven aan de beste ploeger. Hendrik van de Zande Jzn., kreeg die premie, zijnde een zilveren tabaksdoos en Wil lem Last een zilveren horlogeketting. In dat eerste jaar deed ook I. L. Christiaanse uit Tholen mededelingen over proeven met mestspecie: guano. Voorts kwam die eerste jaarvergadering nog ter sprake: ervaringen met Whil- lingtonse tarwe en Himelaya gerst op gedaan, getuigschriften aait dienstboden en arbeiders, de verplichting om nako melingen van de Engelse stier te hou den en een adres aan de Tweede Kamer betreffende de In, Uit- en Doorvoer. Onmiddellijk dus activiteit. Dat ging de eerste jaren door. De leden zelf werden steeds in de proble men betrokken. Die eerste jaren was het vooral de landbouwer A. Geluk Jzn., wonende in de Vrouw Beliapolder onder Tholen, die zeer actief was. Hij heeft de samenstelling van het bekende land bouwers zakboek op zijn naam staan, dat in 1939 voor de 8ste keer werd her drukt. Van hem gaat ook de anecdote, dat hij bij een bezoek van Koning Wil lem II aan Tholen een gemet groene tarwe afsneed om langs de weg te ver sieren, doch dat de Koning langs een andere weg reed. Voortreffelijke werk wijzen waren er ook in die tijd, aldus de voorzitter, dat blijkt uit een rapport van 1845 betreffende de aardappelziekte. Daarin bespreekt de toenmalige voor zitter de groei-omstandigheden van het pootgoed in het vorig jaar, daarna de bewaring, uit uitpoot, de weersomstan digheden en waarnemingen te velde. Na 20 Juli bemerkt hij donkere vlekken en beschrijft het verdere ziekteverloop nauwkeurig. Verschillende bestrijdings- proeven heeft hij toen genomen en beschreven. Heeft men er nog wel notie van hoe men vroeger moest boeren Zonder bemaling, zonder drainage, zonder kunstmest De opbrengsten kon den niet hoog zijn. 20 mud per ha voor tarwe was niet ongewoon. Streven naar een betere toestand voor de arbeider Spreker verwijst voorts naar de sta tistieken op het tentoonstellingsterrein, waaruit blijkt wat er in die eeuw bereikt is. Hij komt nog even terug op de voor stellen die een eeuw geleden tijdens de eerste tentoonstelling werden gedaan, nl. 1. een onderzoek naar het wenselijk en uitvoerbare van een landelijk crediet-stelsel. 2. een in te stellen onderzoek naar het verband tussen de bevordering der zedelijke verplichtingen onder de arbeidende en dienstbare be volking en verbetering van der- zelver materiële toestand, benevens naar de middelen om die verbeter de toestand zedelijk en stoffelijk in de landbouwende gemeenten ver kregen te zien. De arbeiders, die zonder enige onder steuning het grootste huisgezin moesten onderhouden kregen toen 3 X 15, uit gemeentebijdragen. Ook kreeg een boerenknecht 'en meid een premie voor trouwe en eerlijke dienst. Johanna Bevelander, meid bij Maarten van Nieuwenhuijzen kreeg een zilveren snuifdoos voor 12 jaren dienst. Ir. Geuze toont uit een voorbeeld aan, dat noch boeren, noch arbeiders weinig veranderd zijn. Uit het rapport van onderzoek over bovengenoemd punt 2 blijkt de toenemende armoede der ar beidende klasse, de ondoelmatige en on gezonde huisvesting en het verschil in verdiensten en uitgaven. Huren 50 tot 80 cent per week, dagloon 60 cent voor een man. Deze lonen waren bijna toe reikend, indien de levensbehoefteprijzen en de hoge huishuren minder hadden opgeslokt. Het eindrapport gaf concrete middelen aan, maar de provinciale over heid stuurde hen met een kluitje in het riet. Vooraanstaande werkers uit de Kring Op een ander grote Tholenaar uit vroeger tijd wil spreker ook de aandacht nog vestigen, nl. Cornelis Vermuijden, die in Engeland vele streken heeft droog gelegd, zoal's hier Leeghwater bekend werd. Genoemde Cornelis Vermuijden was een zoon van Gilles Vermuijden, die in 1591 schepen van St. Maartensdijk was. In Engeland kreeg hij een opdracht om 30.000 ha droog te leggen. Op drachtgever was Koning Jacobus I en drie jaar later was het werk klaar. Hij werd de pionier van de droogmakerijen in Engeland genoemd. Deze pionier, die later nog een gehele provincie droog legde stierf arm en verlaten. Spreker wijst er verder op, dat de ge schiedenis leert, dat de Thoolse land bouwer graag proeven nam met nieuwe gewassen en variëteiten. Hij citeert dan een rapport van L. J. Mol, de man, die het eerst zieke aardappelen voor vee voeder kookte over de suikerbietenteelt. Voorts herinnert hij aan de zgn. Jaap- jesbieten, zo genoemd naar Jacob Beve lander van Poortvliet. Deze begon beetA wortels speciaal voor zaadwinning te verbouwen en zijn zaad, dat 50 a 60000 Dr. P. J. Duinker, Tholen Dr. Vermet, Nieuw-Vossemeer. kg per ha beschot kon geven vond veel aftrek. Ze had evenwel te weinig suiker gehalte, zodat het een voederbiet bleef. Het is ondoenlijk, aldus Ir. Geuze, U al de activiteiten van de Kring gedurende de gehele eeuw op te sommen. Hij geeft nog enkele typerende punten, o.a. hoe op de tweede algemene vergadering te Tholen gesproken werd over de drainage met ondergrondse buizen, abonnementen op de Landbouwcourant enz. In 1878 had Vorsterman v. Oyen in Aardenburg de eerste Coöperatieve Aankoopvereni ging voor kunstmeststoffen opgericht. Tholen volgde in 1886 en behoorde spoedig tot de krachtigste coöperatie in Zeeland. Rond 1900 komen de cursussen in hoefbeslag, waarvoor de eerste maal 18 smeden en smidsgezellen uit ons eiland zich opgaven. Hij herinnert voorts aan namen als de Wit-Andriessen, Waghto, Dorst Snijder, Jonker Jan van Vredenburgh en heeft een bijzonder woord voor de oud-secretaris, wijlen W. L. Klompe. Hij wijst ook op de tal rijke overheidsbemoeiingen tussen de eerste en tweede wereldoorlog. Overal heeft in de afgelopen eeuw de Z.L.M. in dit gewest voor de behartiging der agrarische belangen op de bres gestaan. „Zij is een deel van ons werk en ons zelf geworden. Zij was de vormgeving van onze samenwerking en onze organi satorisch streven. Met deze woorden wil ik heden hulde brengen aan wat onze voorouders vermochten", aldus be sluit Ir. Geuze het historisch gedeelte. Evacuatie, Inundatie, Opbouw 1 Terwijl eigenlijk het 100 jarig bestaan van de Kring gevierd moest worden, kwam de grote slag ook voor dit eiland: inundatie. In het kort beschrijft spreker de evacuatie. Het eiland was een troos teloze vlakte. Thans kan men zien, wat er weer van is gemaakt. Zonder en met Landbouwherstel, zegt Ir. Geuze. „Mèt landbouwherstel en voorlichtingsdienst wat bedrijfsherstel en bedrijfsmethoden betreft, zónder wat de financiële eind afrekening aangaat." Dit verwijt spreker Landbouwherstel niet, maar de Overheid, die na 4 jaar nooit een definitieve schaderegeling tot stand bracht, een Overheid, die blijk baar een afmattings- en uitstervings- politiek tracht te voeren." Spreker wijst op de ene goede kant van de evacuatie, nl. de ruimere blik van de inwoners. Na de bevrijding bracht de Kring veel tot stand: De rattenbe strijding, de Melkfederatie, de Zaad- telersvereniging, de K.I. vereniging, ze zijn alle aan de initiatieven van de Kring ontsproten. De Groenvoeder- drogerij, in zeker opzicht een zorgenkind geweest, kan momenteel niet aan de be hoefte voldoen. Slechts het lager land bouwonderwijs verdient meer belang stelling. Als de vestigingseisen afkomen, zal men te laat ontdekken, dat deze raad in de wind is geslagea. Tenslotte be spreekt de voorzitter nog enkele actuele problemen, welke we hierondeF citeren: Actuele problemen Thans moge ik nog enkele actuele problemen voor onze Zeeuwse landbouw aanroeren. Ik kan me voorstellen dat velen Uwer zeer benieuwd zijn naar de vooruitzichten voor prijzen en kosten. Over de prijzen van de granen is U weinig definitiefs bekend en ons helaas ook. De tarweregeling, waarover het bedrijfsleven tot overeenstemming ge komen was, hangt volkomen in de lucht. Over de voergraanregeling hoort men allerlei vrijheidsgeruchten. Het is best mogelijk dat vrijheid op dat gebied de akkerbouw voorlopig vruchten af zou werpen, doch het gaat ons niet om vrij heid zonder bestaanszekerheid. In de afgelopen jaren hebben wij ons vrijwillig aan banden laten leggen en hebben wij genoegen genomen met vaste lage prijzen, lager dan die te maken zouden zijn ge weest. De Regering heeft daarbij grote bedragen voor het Landbouwegalisatie- fonds geïncasseerd. Dit geeft ons thans het morele recht te vragen niet aan enkele de kwade kansen der vrijheid te worden prijsgegeven, nu de hoogcon junctuur alweer achter de rug is. Wij zijn een beetje wantrouwig, dat willen we eerlijk bekennen, maar is dit te verwonderen waar onze Minister van Landbouw toch zeker geen principieel

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 1949 | | pagina 1