Jan Overeenkam
1909
5 MEI
1949
De inrichting Vrederustbestaat 40 jaar
SCHERPENISSE
POORTVLIET
SPORTHOEKJE
Last van zenuwen?
geen aalmoes, maar
.y
DISTRIBUTIEDIEN ST
PREDIKBEURTEN
KERKNIEUWS
5 Mei a.s. zal het veertig jaar geleden zijn, dat de ook op ons
eiland zo bekende Psychiatrische Inrichting „Vrederust" werd
geopend. Een inrichting, die in een dringende behoefte voorziet.
Toen deze Zeeuwse Vereniging in 1905 werd opgericht stond men
voor grote moeilijkheden. Krachtig werd doorgezet en het resultaat
is al jaren genoegzaam bekend.
Gedurende die 40 jaar liep het ook lang niet altijd mee. En nu
bij de herdenking van dit jubileum staat men weer voor grote
moeilijkheden. Er is een groot gebrek aan verpleegsters. Daarom
doen wij ook vanaf deze plaats een beroep op de Meisjes van
Zeeland.
Het zou ons voor dit blad te ver voeren,
alle gegevens, die ons in verband met
de herdenking van dit jubileum werden
verstrekt, weer te geven.
Maar het zonder meer voorbij laten
gaan mag niet. Het was in het begin
van de twintigste eeuw, dat de ogen van
vele open gingen vöor de noden van
anderen. Ook in Zeeland begon het te
leven en zo werd 20 Mei 1904 een
datum, die voor deze provincie van uit
nemend belang is, want toen werd op
gericht de Vereniging tot Christelijke
Verzorging van Krankzinnigen in Zee
land.
Men zag uit naar een geschikt terrein
in onze provincie. Er was er niet één
te vinden, dat aan de gestelde eisen
voldeed. Daarom werd in Noord-Bra
bant, in de buurt van Bergen op Zoom
een terrein van ongeveer 100 ha ge
kocht. Thans is dit door aankoop van
aangrenzende percelen gegroeid tot on
geveer 200 ha.
Wijlen Ds. J. H. Donner van Nieuw-
dorp en wijlen Ds. N. M. de Ligt van
Middelburg zijn namen die voor deze
vereniging een dankbare herinnering
oproepen aan het krachtige en voort
varende werk, dat door deze personen
in de tijd van opbouw is gedaan.
Bij de opening werden vier paviljoens
in gebruik genomen. De eerste patiënten
kwamen uit andere inrichtingen. Het
waren Zeeuwen, die nu dichter bij hun
familie kwamen. Aan het eind van 1909
waren er 150 patiënten. Thans worden
er daarvan nog 13 verpleegd.
Dat het in een grote behoefte voorzag,
bewees het spoedige tekort aan gebou
wen. Gestadig werd dat tot 12 uitge
breid, het laatste werd in 1925 geopend.
4 javiljoens werden in 1933 verbouwd
en gemoderniseerd. En met het hoger
aantal paviljoens steeg het aantal pati
ënten, dat begin 1940 de 900 had bereikt.
De bezettingsjaren gingen aan deze
Inrichting niet ongestoord voorbij. Reeds
eind juni 1940 werd een deel der Inrich
ting in beslag genomen en ingericht als
Marine Hospitaal. Slechts 3 paviljoens
bleven ter beschikking van de Sitchting.
Alleen dank zij de medewerking van
verschillende instanties, stichtingen of
verenigingen te Bergen op Zoom en om
geving en door het overbrengen van
patiënten naar andere inrichtingen in
den lande kon erger worden voorkomen.
Het aantal patiënten bij „Vrederust"
daalde toen evenwel tot 700. Het werd
na de bevrijding weer anders. Nu moe
ten al geruime tijd vele aanvragen uit
onze provincie worden afgewezen, omdat
er een groot gebrek is aan vrouwelijk
verpleegpersoneel. Eén vrouwenpavil-
joen is momenteel nog niet in gebruik.
Naast de gebouwen voor de patiënten
moesten er vanzelfsprekend nog vele
anderen zijn. Zo waren er bij de
opening een centrale keuken, een ge
bouw voor de behandeling van de droge
was, een waterleidingbedrijf, een paar
werkplaatsen en enige woningen. Met
de paviljoens steeg ook het aantal
andere gebouwen. De keuken werd ver
groot, het wasgebouw werd een vol
ledige wasinrichting, de houten kerk
werd vervangen door een stenen kerk
gebouw, werkplaatsen en woningen wer
den eveneens bijgebouwd.
Van de opgenomen patiënten gaat
een gedeelte dat schommelt om 40
genezen of zo goed als genezen naar
huis. Een deel moet hier blijven. Vooral
voor deze laatste is het nodig, in hun
belang, dat er gelegenheid is tot het
verrichten van bezigheden. Het uitge
breide terrein met plantsoen, bossen,
bouwland, weiland, moestuin, boom
gaard enz. biedt hiervoor een uitstekende
gelegenheid. Verder zijn er de wasserij
en naaikamer voor vrouwen, een weef
kamer, een mattenmakerij, schoenmakerij,
kleermakerij en boekbinderij voor man
nen, die hiervoor meer geschiktheid
hebben.
Op zuiver geneeskundig gebied wor
den de moderne behandelingswijzen toe
gepast. Een Röntgentoestel is aanwezig,
dat vooral voor het onderzoek van en
de bestrijding der tuberculose van groot
nut is.
Door de bezetting hebben het terrein
en de gebouwen erg geleden. Het ziet
er evenwel alles weer al veel beter uit
dan in 1945. Toch zal het nog wel
enige jaren duren voor het vooroorlogse
peil weer bereikt is.
We hopen voor de Inrichting en in
het belang van ons eiland, dat de Ver
eniging ook de huidige moeilijkheden te
boven komt. Zodat alle paviljoens weer
bezet zullen zijn en de door het gebrek
aan vrouwelijk personeel ook sobere
financiële toestand spoedig mag ver
anderen. Dat is niet het belang van de
Inrichting alleen of zelfs in de eerste
plaats. Dat is het belang van onze
eilanden, waarom we als besluit hier
van alle bewoners opwekken hun steun
aan „Vrederust" te geven en hopen dat
ook onze meisjes hun roeping in deze
mogen verstaan.
AANBESTEDING
Bij de te Bath gehouden aanbesteding
voor het maken van een betonblokglooi
ing aan de Zeedijk van de Reigerbergse-
polder te Bath metbijkomende werken
was de heer A. v. d. Werf, alhier de
laagste inschrijver met de som van
29980.
RODE KRUISWEDSTRIJDEN
Te Kruiningen werden Zaterdag jl.
districtswedstrijden gehouden van de
Rode Kruiscolonnes in Zeeland. De
damesploeg van ons eiland behaalde
daarbij de 3e prijs met 150 punten en
de herenploeg de 7e prijs met 66 pnt.
DE SCHELDE-TOCHT 1949
Waar wandelen wij de 2e Pinksterdag
Dat is de eerste zin op de uitnodiging,
die de W.S.V. „Op Stap 1946" thans
weer aan de zusterverenigingen doet
toekomen. De 3e Schelde-wandeltocht
wordt dus op de 2e Pinksterdag ge
houden. Een mooi parcours met 7 km
zeedijk als vrije wandeling. Een bezoek
wordt gebracht aan het stadje Tholen
met zijn fraaie oude kerk en het mooie
stadhuis. Behalve de attractie van deze
wandeling zijn extra prijzen beschik
baar, zowel voor groepen Senioren als
Junioren.
CANDIDATEN VOOR DE
GEMEENTERAAD
Voor de Staatkundig Gereio.merde
Partij werden tijdens de vergadering van
Dinsdag 26 April jl. de volgende heren
candidaat gesteld voor de a.s. gemeente
raadsverkiezing: Joh. van der Jagt (aftr.)
L. Bijnagte, P. v. d. Werf (aftr.), A.
Kievit (aftr.), L. Polderman, D. Slager,
J. van Dijke, Jac. van Dijke, H. I.
Quaak en P. Kievit.
Voor de Partij van de Arbeid de vol
gende candidaten: L. v. d. Werf Hzn.,
P. van As, Joh. Joppe Azn. en Joh.
de Jager Mzn.
BENOEMING
Mej. J. van As alhier is met ingang
van 2 Mei benoemd tot Hoofd van de
Kleuterschool te Stavenisse.
Mej. J. Hage alhier is benoemd met
ingang van 15 Mei tot Hoofd van de
Kleuterschool te St. Maartensdijk.
95 JAAR
Dhr. D. v. d. Velde herdacht 26 April
jl. zijn 95ste geboortedag. Deze ge
meente telt thans 2 inwoners van 96 jaar
en 1 van 95 jaar.
NATIONALE RESERVE
Voor de Nationale Reserve gaven
zich in deze gemeente 13 personen op.
ANNA JACOBA POLDER
WEDVLUCHT
Zaterdag 23 April jl. werd door de
P.V. „Nooitgedacht" een wedvlucht ge
houden vanuit Roosendaal. De uitslag
is als volgt:
L. v. d. Sluis Wzn. 1,4 en 8; M. A.
Neele 2: J. v. d. Reest 3 en 6; L. v. d
Sluis Lzn. 5 en 10; J. Wisse 7 en 9;
A. Goudszwaard 11; J. Verhage 1ste
overduif.
De duiven zijn 1.30 uur gelost.
Aankomst 1ste duif 2.13.18 uur.
De laatste duif kwam 2.17.55 uur
binnen. De afstand was 28 km.
BEKERWEDSTRIJD
Voor de bekerwedstrijd gaat Smer-
diek Zaterdag a.s. naar Seolto in Ze
venbergen en WHS naar Dinteloord.
KORFBAL
Naar we vernemen zal de korfbal
afdeling WHS niet deelnemen aan de
competitiewedstrijden in de 2e klas. De
reiskosten bleken onoverkomenlijke be-
ZITTING
VAN DE TUCHTRECHTER
Hoge boeten voor caféhouders
Ten gemeentehuize te Tholen hield
de Tuchtrechter voor de Prijzen Maan
dagmiddag 25 April jl. zitting waarbij
verschillende hotel- en caféhouders voor
de groene tafel kwamen.
L. C. de J. te Tholen had advocaat
te duur verkocht. Verdachte kon be
wijzen dat zijn leverancier de drank te
duur aan hem had verkocht, zodat hij
er met een waarschuwing van af kwam
J. C. G. te Stavenisse had oude
jenever en bier te duur verkocht. Voor
deze prijsopdrijving kreeg hij twee boe
ten, nl. één van 10Ó.en één van
ƒ250.
De volgende kasteleins hadden even
eens jenever, brandewijn en bier, te duur
verkocht.
J. C. M. te St. Maartensdijk werd be
boet met 150.en 600.
P. T. te Scherpenisse kreeg een
waarschuwing.
In verband met de Nat. Feestdag
verzoeken we aan de correspon
denten de copie voor volgend
nummer een dag vroeger op te
sturen. s
A. J. E. te Tholen kreeg twee maal
f 100 boete.
J. B. te St. Maartensdijk kreeg drie
maal f 10 tjpete.
C, D. B. te Scherpenisse kreeg twee
maal f300 en eenmaal f 100 boete.
A. G. te St. Maartensdijk kreeg resp.
boeten van f 45, f 35 en f 30.
J. J. S. te Oud-Vossemeer had advo
caat te duur verkocht, wat hem f 40
boete kostte.
Mijnhardt's Zenuwtabletten
helpen U er overheen.
Voor het teveel rekenen van verfwerk
kreeg L. J. v. D. te Stavenisse een
bekeuring. Deze zaak werd aangehouden
voor nader onderzoek.
J. C. T. te Stavenisse had eveneens
te veel voor zijn verfwerk gerekend.
Verdachte had zijn vakblad niet goed
bijgehouden en hij wist niet dat de
winstmarge veranderd was. Hij kreeg
een boete van f 60.
Voor het nazien van een naaimachine
had E. S. te Tholen teveel gerekend.
Met een waarschuwing kwam hij er
goed van af.
De zaak tegen M. C. v. D. te Oud-
Vossemeer werd aangehouden voor na
der onderzoek.
J. W. te St. Annaland kreeg f 15
boete omdat hij geen prijsaanduiding op
zijn artikelen aangebracht had.
Voor te duur verkopen van wol, wat
weer afkomstig bleek te zijn van een
deken, kreeg A. W. te St. Filipsland
een boete van f 40.
P. van G. uit Bergen op Zoom en
C, J. Z. te Tholen hadden op hun waren
geen prijsaanduiding en kregen ieder
een boete van f 15.
ZOMERDIENSTREGELING T.A.D.
Evenals bij de Ned. spoorwegen gaat
15 Mei a.s. de zomerdienstregeling in
bij de Thoolse Autobusdiensten. Van
zelfsprekend sluiten de bussen weer aan
op de treinen.
In de wekelijkse dienst is dan ook niet
veel verandering gekomen. Niet veel, wil
in dit geval zeggen, dat wel alle bussen
iets vroeger afrijden, nl. sommige 5
andere een 20 minuten eerder. Ze komen
ook weer eerder terug uit Bergen op
Zoom. Op de lijn StavenisseBergen op
Zoom is op Donderdag een uurdienst
ingesteld, zoals dit al enige tijd het
geval is.
Ingrijpender zijn de wijzigingen voor
de Zondagsdiensten. De ochtenddiens
ten van resp. 7.40 uur uit Stavenisse
en 7.50 uur uit St. Annaland zijn ver
vallen bij de zomerdienst. Kennelijk is
nu een speciale dienst ingesteld voor
het Ziekenbezoek. 15 Mei wordt het nl.
Zondags zo, dat de bus van Stavenisse
vertrekt om 12.50 uur en 16.10 uit Ber
gen terugkomt. Een volgende vertrekt
om 17.50 uur uit Stavenisse en komt
20.10 uit Bergen. Voor St. Annaland is
dat resp. 13.00 uur, terug 16.10 uur
en no. twee om 18 uur en ook 20.10
uur terug. Uit dit laatste blijkt o.i. dui
delijk, dat de Rijksverkeersinspectie re
kening heeft gehouden met de wens
van het merendeel der gemeentebesturen
op ons eiland om in elk geval een goede
regeling te maken voor Ziekenbezoek.
Waar de bussen om 2 uur 's middags
in Bergen zijn en om 4.10 uur n.m.
daaruit weer vertrekken kan men wat
het ziekenbezoek aangaat, geen betere
regeling wensen.
PREMIEKEURING VOOR STIEREN
EN VROUWELIJK FOKVEE
Voor 1949 zijn de keuringen voor
stieren en vrouwelijk rundvee als volgt
vastgesteld:
Donderdag 19 Mei te St. Annaland
om 8 uur, te St. Maartensdijk om 10.30
uur, te Tholen om 13.30 uur.
Stieren komen alleen voor primering
in aanmerking, waarvan de stamboek-
bewijzen aan de jury getoond kunnen
worden en worden dan in rubrieken in
gedeeld. Men kan prijzen behalen van:
een medaille tot f 42.50 premie toe in
de eerste prijsklasse. Tot f 37.50 in de
tweede klasse.
Voor keuring vrouwelijk fokvee kun
nen alle Zeeuwse veehouders inzen
den, die op de keuringen worden ge
splitst. f 450.is hiervoor uitgetrok
ken door de Provinciale Commissie en
ook kunnen door organisaties en com
missies geldprijzen beschikbaar worden
gesteld.
DE LICHTINGEN 1941—1944 EN
DE NATIONALE RESERVE
Naar aanleiding van in de pers ver
schenen berichten over het oproepen
van de lichtingen 1941 tot en met 1944,
wordt van officiële zijde het volgende
medegedeeld.
Er bestaan plannen de jongemannen,
behorende tot de lichtingen 1941 tot
en met 1944 aan een keuring te onder
werpen, teneinde de mogelijkheid te
openen hen geheel of gedeeltelijk te
kunnen inschakelen in de landsverde
diging. Hieraan kan het volgende wor
den toegevoegd.
Een zeer groot gedeelte van hen die
behoren tot de vier genoemde lichtin
gen, verkeert in een zeer gunstige po
sitie ten opzichte van de dienstplich
tigen behorende tot de lichtingen
1945 en latere jaarklassen, op wie de
volle zwaarte van de dienstplicht, voor
velen bestaande uit enige jaren tropen-
dienst, drukt, alsmede tegenover de oor
logsvrijwilligers, die eveneens enige ja
ren dienst in Indonesië of hier te lande
hebben verricht en waarvan velen tot
Weet U het nog, hoe of we leden
U hoeft zo ver niet terug te gaan
Een jaar of vijf; U ziet ineens weer
Al die ellende voor U staan.
Weet U het nog, hoe of we zuchten
En steunden onder 't Duitse juk
Dat onze mannen, onze zonen
Naar Duitsland moesten, stuk voor stuk
Weet U het nog, ze doken onder
Maar daarmee waren ze er niet
Ze moesten leven, moesten eten
En zonder bonnen ging dat niet.
Weet U het nog, er waren mensen
Die elke maand opnieuw maar weer
De bonnen van Uw zoon verzorgden
Hun leven waagden keer op keer.
Weet U het nog, hoe U in angst zat:
Er was er één gearresteerd
Als hij zijn mond nu maar kon houden
Want anders liep 'tvoor U verkeerd.
Hij hield zijn mond en U was veilig
En leefde verder ongestoord.
Een maand erna dan kwam de tijding:
Hij stierf in 't strafkamp Amersfoort.
Weet U het nog hoe eens familie
Ginds in een strafgevangenis
Door dappere mannen, ware helden
Daaruit bevrijd geworden is.
Weet U het nog, hoe of U juichte
Wanneer er werd gesaboteerd
En hoe dan steeds onschuldige mensen
Als straf werden gefusilleerd.
Weet U het nog hoe wij beloofden
Niet eens, maar telkens, telkens weer
De slachtoffers uit deze dagen
Vergeten wij toch nimmer meer.
We zullen zorgen voor hun vrouwen
En kinderen, dat is onze taak
Zij gaven alles, zelfs hun leven
Zij vielen voor de goede zaak.
En nu? Na amper vier, vijf jaren
Is ons dat bijna al te zwaar
Wanneer de Stichting bij ons aanklopt
Dan klinkt het: Altijd geven maar.
Bedenk toch goed: Het is geen aalmoes
't Is ~onze plicht. Wij moeten nu
Steeds zorgen voor hun nabestaanden
Zij vielen destijds ook voor U.
de lichtingen 1941 tot en met 1944
behoren.
Toen in 1944 en 1945 een begin werd
gemaakt met de opbouw van onze
krijgsmacht, moest men er noodge
dwongen van afzien een beroep te doen
op deze vier lichtingen, omdat de mo
gelijkheid niet aanwezig was deze als
nog voor de dienstplicht op te roepen.
Sedertdien zijn een viertal jaren ver- -
lopen, waarin de wenselijkheid is ge
bleken om, boven en behalve de in het
kader der Westelijke Unie te vormen
operatieve strijdkrachten, te beschikken
over territoriale troepen, bestemd voor
de handhaving van orde en rust in
Nederland tegen aanslagen van binnen
en van buiten. Mede om te vermijden,
dat daartoe alsnog een beroep zou moe
ten worden gedaan op vorenbedoelde
lichtingen is de Regering overgegaan
tot vorming der Nationale Reserve.
De Nederlandse jonge mannen op wie
tot dusver geen militaire plichten druk
ten, hebben het thans in eigen hand
om, door in ruime mate gevolg te ge
ven aan de tot hen gerichte oproep en
aldus op betrekkelijk weinig offers
eisende wijze hun Vaderlandse plicht
te vervullen, het de Regering mogelijk
te maken te blijven afzien van het ge
bruik der bedoelde lichtingen.
Mocht het gewenste resultaat onver
hoopt niet worden bereikt, dan zou
moeten worden overwogen de vrijwil
ligheid te vervangen door het alsnog
opleggen van verplichtingen. Aangezien
het ogenblik voor deze beslissing nog
niet is aangebroken, zijn alle tot dus
ver hierover verschenen berichten pre
matuur.
DENK OM UW LAATSTE
BONKAART
Uitreiking van de kaart 909
Te Poortvliet: Maandag 2 Mei.
Te Oud-Vossemeer: Dinsdag 3 Mei.
Te St. Annaland: Woensdag 4 Mei.
Te Stavenisse: Vrijdag 6 Mei.
Zondag 1 Mei
THOLEN
Ned. Herv. Gemeente
10 en 3 uur Ds. B. G. A. v. d. Wiel
Gereformeerde Kerk
10 en 3 uur Ds. H. J. Swierts uit
Enkhuizen.
Gereformeerde Gemeente
10, 2.30 en 6.30 uur leesdienst.
Chr. Gereformeerde Kerk
10 en 6.30 uur Ds. H. v. Leeuwen
2.30 uur leesdienst
Ned. Prot. Bond
Geen dienst
OUD -VOSSEMEER
Ned. Herv. Gemeente
10 en 2.30 uur Ds. R. C. v. Putten.
Gereformeerde Kerk
10 en 2.30 uur Dr. C. Veltenaar uit
Coevorden
Chr. Gereformeerde Kerk
10 en 6.30 uur leesdienst. - 2.30 uur
Ds. H. v. Leeuwen
ST. ANNALAND
Ned. Herv. Gemeente
9.30 en 2 uur dhr. Begeer - In beide
diensten collecte ten bate van de
Evangelisatie te Tilburg
Gereformeerde Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
Woensdag 4 Mei nm. 6.30 uur dhr.
Wijting uit Amersfoort
STAVENISSE
Ned. Herv. Gemeente
10 en 6 uur Ds. C. A. Koorevaar uit
Gouda
Gereformeerde Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
ST. MAARTENSDIJK
Ned. Herv. Gemeente
vm. Ds. de Bres
nm. Ds. de Bres - H. Doop
Gereformeerde Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
Oud-Geref. Gemeente
9.30, 2 en 6 uur Ds. van de Gruiter
uit Oostburg
Rehoboth
Ds. van Voorthuysen te Breda om
6.45 uur
SCHERPENISSE
Ned. Herv. Gemeente
10 uur leesdienst
2.30 uur Ds. Kooreman - Bediening
H. Doop
Gereformeerde Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
POORTVLIET
Ned. Herv. Gemeente
9.30 uur Ds. Kooreman
2 uur leesdienst
Gereformeerde Kerk
10 uur leesdienst - 2.30 uur Ds. B.
A. G. v. d. Stoel uit Bergen op
Zoom
Gereformeerde Gemeente
9.30, 2 en 6 uur leesdienst
ST. FILIPSLAND
Ned. Herv. Gemeente
10 uur Ds. de Lint
2.30 uur Ds. de Lint - Bediening H.
Doop - Extra collecte
Woensdag 4 Mei 7.30 uur Herden
king Bevrijding
ANNA JACOBA POLDER
Gereformeerde Kerk
2 x Ds. Arntzen
THOLEN: Ds. H. van Leeuwen,
Chr. Geref. predikant te Tholen ontving
dezer dagen een beroep naar 's-Gra-
venzande. Ook werd hij met Ds. L.
Holtrigter uit Harlingen op tweetal ge
steld te 's Gravenzande.
