Weekblad voor het EilandTholen en St. Filipsland
Het Bestuur der Gemeente °ff een lentebeeld.Nieuw leven.
RAADSVERSLAG St. MAARTENSDIJK.
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
5e Jaargang No. 20
1 April 1949
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen 1.per
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47 kwartaal franco p.p. 1.25
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 12440/ Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Advertentiën 0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
(Van onze juridische medewerker)
Reeds eerder voelden we het gemis van een vrij regelmatige
voorlichting op economisch-, sociaal- en maatschappelijk
terrein. Zo nu en dan schreven we zelf een artikel of
kregen de medewerking, zoals in vorig nummer, van een
soc. economisch deskundige. Thans verheugt het ons 11
te kunnen berichten een juridische medewerker gevonden
te hebben, die voorlichting kan en wil geven op genoemd
gebied. Vanaf het eerste nummer hebben we ons op het
standpunt gesteld, dat ons weekblad naast een dagblad
zou: worden gelezen en het niet in de eerste plaats gaat
om voorlichting en nieuws omtrent het wereldgebeuren.
Dan blijft er nog genoeg over om onze samenleving van
dienst te zijn. Waar de gemeenteraadsverkiezing voor de
deur staat, verzochten we deze medewerker te beginnen
met een serie artikelen over het Gemeentebestuur. Hier
onder volgt het eerste. Het is zeer nuttig, dat ook de
jongere lezers hiervan kennis nemen, opdat ze weten, hoe
een Gemeentebestuur wordt gekozen en wat hun taak is.
Niet alleen nuttig, maar noodzakelijk. Red.
lip:
I
Het is algemeen bekend, dat door het
fezend publiek steeds de nodige aan
dacht wordt besteed aan de gemeente
raadsverslagen. Voorts worden de be-
,*uurshandelingen van het college van
burgemeester en wethouders en die van
de burgemeester als regel door het pu
bliek op de voet gevolgd, hetzij met
opbouwende-, hetzij met afbrekende
critiek.
Dit alles behoeft op zichzelf geen be
zwaar te zijn, doch het kan bezwaarlijk
worden als men zich oordelen gaat
vormen over zaken, waarvan men wei
nig of misschien niets afweet.
Het is om die redenen, dat wij u een
uiteenzetting gaan geven van het be
stuur der gemeente. Als wij van het
ontstaan, taak en werkwijze van de
bestuursorganen der gemeente iets meer
afweten zullen wij in de eerste plaats
«iet meer kennis van zaken de raads-
verslagen kunnen lezen en ook verder
de handelingen van de gemeenteraad,
het college van B. en W. en de bur
gemeester kunnen volgen.
Het zal u bekend zijn, dat de Neder
landse Staatsinrichting, de zgn. schei
ding der machten kent, nl.:
1. de wetgevende macht;
2. de uitvoerende macht;
3. de rechterlijke macht.
In het bestuur der gemeente vinden wij
de beide eerste machten terug, respec
tievelijk in: 1ste de gemeenteraad en
2e het college van burgemeester en wet
houders en de burgemeester. Tijdens de
duitse bezetting kende men ook de ge
meentelijke rechterlijke macht, toen de
burgemeester (politiegezagsdrager) be
voegd was om strafbeschikkingen uit te
vaardigen terzake van de overtreding
van bepaalde voorschriften.
V/ij zullen U eerst een uiteenzetting
geven met betrekking tot de gemeen
teraad en wij zullen daarbij achter
eenvolgens behandelen:
a. de geschiedenis;
b. de verkiezing;
c. taak en werkwijze.
Vervolgens geven wij een omschrij
ving van de verkiezing, de taak en de
werkwijze van a. het college van burge
meester en wethouders en b. de burge
meester.
Tenslotte hopen wij U iets mede te
delen betreffende:
a. de ambtenaren der gemeente;
b. begroting en rekening der gemeente;
c. samenwerking van gemeenten;
d. hoger toezicht op de handelingen
van het gemeentebestuur.
DE GESCHIEDENIS VAN
DE GEMEENTERAAD
In de vroegste tijden werden de belan
gen van de gemeenschap door de be
langhebbenden zelf (althans de mannen)
behartigd. Later namen alle „ghemeene
poorters" deel aan de beraadslagingen
over de zaken, de welvaart en de dienst
der stad betreffende. Zij werden daartoe
bij klokkenslag opgeroepen. In de laatste
helft der 13e eeuw stelde de burger-
aristocratie zich in de plaats der gehele
gemeente. Dit had tot gevolg, dat alleen
de meest gegoeden en de verstandigsten
(vroeden) aan bod kwamen. Deze vorm
den voor alsnog geen vast lichaam.
Het aantal personen, dat in de beraad
slagingen werd gemengd, werd steeds
kleiner, zodat uiteindelijk uitsluitend de
mensen van „standing" de lakens uit
deelden.
Deze zg. vroedschappen vormden
langzamerhand zichzelf aanvullende
colleges. De leden hadden zitting voor
hun leven. Het is begrijpelijk, dat deze
colleges op de duur ontaardden in
familieregeringen, met alle gevolgen
van dien.
Ook tegenwoordig klaagt men nog wel
eens over bestuurscolleges, die bepaalde
personen of groepen van personen zou
den bevoorrechten, maar in de tijd van
de vroedschappen is het zeer waarschijn
lijk erger geweest
Het is volkomen begrijpelijk, dat de
machtsaanmatiging van de regenten het
volk op de duur tot ontevredenheid
bracht. In 1795 werden dan ook de
vroedschappen, zij het onder (franse
revolutie) vervangen door de nieuwe
municipaliteiten, welke door volks
stemming werden samengesteld.
Ook de staatregeling van 1798, 1801
en 1805 huldigden terzake van de ge
meentebesturen het principe van volks
stemming met periodieke aftreding.
Helaas gingen deze beginselen in 1806
weder grotendeels verloren. Tijdens de
franse overheersing (18101813) wer
den deze vanzelfsprekend niet hersteld.
Een bezetter houdt nu eenmaal niet van
volksinvloed; hij verkiest de centrali
satie.
In 1814 en 1815 werd een grondwet
vastgesteld, die de volksinvloed ten
dele herstelde. De verkiezing van de
leden van het gemeentebestuur voor het
leven werd weer regel. Tussen steden
en platteland werd onderscheid ge
maakt.
De grondwet van 1815 bepaalde o.m.,
dat de wijze van samenstelling van de
stedelijke besturen moest worden ge
regeld bij reglementen.
Volgens het krachtens dit voorschrift
van de grondwet tot stand gekomen
reglement van 1825 werden de raads
leden in de plattelandsgemeenten be
noemd door de provinciale staten, voor
de tijd van zes jaren. De leden der
stedelijke raden werden daarentegen
voor hun leven gekozen.
Zoals het ook dikwijls thans nog is,
stonden ook toen reeds de bewoners
der plattelandsgemeenten achter bij die
der steden.
De reglementen, hiervoren bedoeld,
waren in sterk centraliserende geest op
getrokken. Van gemeentelijke zelfstandig
heid was maar bitter weinig te bespeuren
De grondwetswijziging van 1848
opende de mogelijkheid tot verbetering.
Geëist werd namelijk regeling bij de wet
van samenstelling, inrichting en bevoegd
heid der gemeentebesturen, rechtstreekse
verkiezing en periodieke aftreding van
de raadsleden en gemeentelijke auto-
Deze wet (sedert dien vele malen
gewijzigd) kwam tot stand in 1851,
onder minister Thot;becke. Zij bestaat
nog steeds onder de naam van „ge
meentewet". Ondanks de vele wijzigin
gen in de loop der jaren bleven haar
grondslagen vrijwel onaangetast, be
houdens een periode tijdens de duitse
bezetting, aanvangende op 1 September
1941, toen de gemeenteraden werden op
gedoekt en het gehele bestuur der ge
meente werd gecentraliseerd in de per
soon van de burgemeester.
Deze gemeentewet kent drie gemeente
lijke bestuursorganen, t.w. de gemeente
raad, het college van burgemeester en
wethouders en de burgemeester..
Een volgend maal zullen wij nagaan
hoe de gemeenteraden tot stand komen
(de verkiezing).
Wat doen we met de twee toegewezen woningen
Mededelingen omtrent restauratie toren.
Vrijdag 25 Maart des vm. om
10 uur kwam de voltallige ge
meenteraad in openbare verga
dering bijeen. Voorzitter: Burge
meester D. C. Bouwense, secre
taris dhr. H. J. Meloen.
Na opening en goedkeuring
notulen worden enige, reeds eer
der vermelde stukken voor ken
nisgeving aangenomen, daar op
besluiten, enz. goedkeuring is
verkregen.
Een verzoek van dhr. M. Har-
tog om een dakraam in zijn ge
meente-woning te mogen'plaatsen*
wordt ingewilligd. Eveheens de
verzoeken van de volgende per
sonen om in aanmerking te ko
men voor een stukje gem. land,
die op de lijst zullen worden ge
plaatst: P. J. Jansen, C. P.
Anthonisse, H. J. v. Splunter,
J. Lindhout en W. D. Anthonisse
P. C. v. Splunter staat reeds op
de lijst.
Van het Prov. Bestuur over
het in voorbereiding zijnde
streekplan voor het Eil. Tholen,
waardoor voor besluiten buiten
het uitbreidingsplan om toestem
ming is vereist van de Plan.
dienst.
Idem goedkeuring verkoop
grond Heijboer volgens raads
besluit in vorige vergadering,
idem betreffende de erfpachts
kwestie A. P. v. Damme
Van de Min. v. B.Z. een
schrijven met als bijvoegsel het
rapport van de commissie Ub-
bink.
Van het Prov. Bestuur de
mededeling, dat 2 woningen kun
nen worden gebouwd in 1949. De
voorzitter vraag nu: „Wat gaan
we met deze toewijzing doen
Voor particuliere bouw be
stemmen of voor gemeente
woningen Reeds is één aan
vrage van een particulier binnen.
Zullen we nog even wachten of
er nog een particuliere aanvrage
komt In elk geval wou ik deze
toewijzing niet te loor laten gaan,
aldus de voorzitter. Er zou wel
meer particuliere vraag zijn, als
men zekerheid had met de finan
ciële regeling.
Dhr. Koopman vraagt of de
voorzitter meer kan vertellen
Dr. L. D. A. Looysen, Tholen
Dr. R. C. Renes, Oud-Vossemeer
omtrent de financiering van
woningwetwoningen.
De voorzitter antwoordt be
vestigend en zegt dat het in het
kort zo is: Er wordt onderscheid
gemaakt door het Rijk tussen het
rendabele en onrendabele ge
deelte van het benodigde kapi
taal. Van een woning die bijv.
10000 kost zal men (als ver
gelijking) 5000 rendabel noe
men. Van de andere helft krijgt
men dan gedurende 10 jaar rente
van het Rijk. Nadien wordt be
paald wat dan de rendabele
waarde nog is; blijkt die hoger
dan het bedrag na aftrek van de
uitbetaalde rente, dan krijgt men
dat uitbetaald. De meesten vin
den het een bezwaar, dat men
geen zekerheid van deze uit
betaling krijgt.
Dhr. o.d. Brouw zegt een
ander plan te hebben met deze
toegewezen woningen. Hij dacht
hiervan een zodanig gebouw te
zetten, dat er bijv. een 10-tal
(zonodig alleenwonenden) per
sonen in kunnen worden onder
gebracht, die allen een afzonder
lijke kamer hebben met daar
naast bijv. een gezamenlijke
keuken, eetzaal, e.d. met als hulp
een Sociale Verzorgster. Hij wil
hier alleen dat denkbeeld oppe
ren en de vraag stellen of het
mogelijk zou zijn en toestemming
zou worden verleend. Daarmee
zou dan heel wat meer te be
reiken zijn, dan met de twee par
ticuliere of 2 gem. woningen.
Spr. zegt, dat men zou kunnen
menen, dat dit nog al idealistisch
is en men de mensen er toch niet
in zou krijgen, maar dat acht hij
helemaal niet onmogelijk, als het
maar geriefelijk wordt gemaakt.
De voorzitter antwoordt, dat
de idee van vorige spreker hem
uit het hart is gegrepen. Ook hij
had aan zoiets gedacht, maar niet
bij de toewijzing van deze 2 wo
ningen. Daarmee zouden we dit
denkelijk niet kunnen bereiken,
aldus de voorzitter.
Dhr. o. d. Brouw zegt dit nog
niet zo direct te weten. Gezamen
lijk die toewijzing benutten lijkt
z.i. rendabeler. We willen allen
zo graag wat doen, maar we
doen niets.
De voorzitter meent, dat er
veel meer ruimte voor nodig is.
Weth. Hage merkt op, dat er
toch een Stichting in he,t leven is
geroepen, waardoor men t.z.t.
een Tehuis van Ouden van da
gen zal krijgen. Daarvoor is al
kapitaal gevormd en nu is het
wel beroerd, dat het niet in St.
Maartensdijk, maar in Tholen zal
komen te staan, toch zal er op die
manier voor de ouderen worden
voorzien. Spreker wijst er nog
op, dat de vorige burgemeester,
Mr. H. H. Schuller, er destijds op
heeft gewezen dat St. Maartens
dijk grond had voor zo'n Tehuis,
maar dat Tholen daarmee niet
accoord ging en zelf grond be
schikbaar stelde.
De voorzitter antwoord daar
op, dat dhr. o. d. Brouw het
anders bedoeld.
Het is meer voor hen, die niet
in aanmerking komen voor ge
noemd Tehuis.
