Weekblad voorliet Eiland Tlof en en St. Filipsland
Communisme
in Indonesië
Het Aardappel-vraagstuk
RAADSVERSLAG THOLEN.
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
Gymnastiekleraar benoemd.
Waar komt de Alg. Kleuterschool?
4e Jaargang No. 48
15 October 1948
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen f 1.— per
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47 kwartaal franco p.p. 1.25
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Teler. 57 - Giro 124407 Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.0:
Er is nog niemand in Nederland
toe gekomen, een boekje te schrij
ven waarin de hele Indonesische
kwestie objectief, overzichtelijk
en neutraal werd behandeld. W
geven toe: de materie is niet ge
makkelijk. De vreemde namen,
de grote verscheidenheid van
partijen en personen, de grillige
handelwijze van de leiders der
Republiek, het is met elkaar in
staat ons kopschuw te maken.
Het is echter langzamerhand zó
geworden, dat geen Nederlander
meer een touw kan vastknopen
aan die hele geschiedenis. De
een doodverft bijvoorbeeld
Sjahrir als een fascist -de ander
noemt hem communist en als dan
ineens het bericht uit de lucht
komt vallen, dat Sjarifoeddin
„zomaar" communist is gewor
den, dan wordt de verwarring
nog groter en is men licht ge
neigd om de hele santekraam
maar als „communistisch" te gaan
betitelen.
Hoe liggen de verhoudingen zo
ongeveer en welke perspectieven
vindt het communisme in de aard
van de bevolking der Republiek?
Laten we in afwachting van
het begeerde boekjeeens
zien.
De communisten hebben een
fusie aangegaan met de Republi
keinse arbeiderspartij en de soci
alisten van Sjarifoeddin. Nume
riek zijn ze daardoor sterker ge
worden. Dat hadden ze wel no
dig want veel aanhang telde hun
groep niet. In het parlement had
den ze 35. van 500 zetels. Zeven
op de honderd dus, net als in
Nederland. Maar staan de com
munisten hier geisoleerd van de
overige partijen de fusie
bracht hun aantal leden op het
drievoudige, een vijfde deel dus
ruim. In Nederlandse verhoudin
gen een fractie van 20 man.
Niet bij de fusie aangesloten,
maar deze wel steunend, zijn de
Pasindo, de socialistische jeugd
organisatie en de Sobsi, de vak
verenigingen. Die jeugdorganis-
satie zat goed in de wapens en
dat ze achter de nieuwe „Partei
Komoenis Indonesia" staan, be
wijzen de jongste opstanden wel.
Wat zijn hun kansen? Onge
acht of ze met die opstanden uit
elkaar geslagen wordt of een
georganiseerde groepering blijft
vormen een bepaald deel is in
de communistische zuigkracht
terechtgekomen en die zuig
kracht kan in de toekomst meer
om minder mensen meenemen,
welke invloeden vermeerderen
die kracht, welke doen haar
afnemen
Natuurlijk speelt de internati
onale politieke conjunctuur een
rol. Krijgt Moskou de wind in de
zeilen, dan zullen de geestver
wanten in de Republiek er ook
een fok bij op kunnen zetten. Ge
beurt dat niet, dan komt daar de
terugslag ook.
De inwoners van de Republiek
zijn voor een groot deel kleine,
zelfstandige boeren een slag
mensen dat niet alleen daar, maar
overal in de wereld niet direct
klaar staat om achter allerlei
leuzen aan te hollen maar wakker
genoeg is om, als het kan, hun
eigen bedrijf vooruit te brengen
en er zelf baas over te blijven
ook. De Russische praktijken
kunnen dat streven weinig aan
lokkelijks bieden.
Daartegenover staat dat de
bevolking te dicht is geworden
om ieder, wat wij een „plaatsje"
zouden noemen, te geven. Honger
naar grond dus, die niet kan wor
den gestild. Versnippering van
de akkers, minimum bedrijfjes,
die de boer en zijn gezin niet ge
noeg geven om van te leven
het gevaar dat de keuterboer een
landbouwproletariër wordt een
bezitloze vatbaar voor commu
nistische denkbeelden.
Wat wij hier „fabriekssteden"
noemen, zijn er in de Republiek
niet. Geen industrie-arbeiders,
opeengehoopt, onder slechte
arbeidsvoorwaarden, als schrille
tegenstelling met een weelderig
levende bezittende klasse. Tegen
stellingen die de mensen ook al
weer niet alleen daar maar overal
de extremistische kant opdrijven.
Maar wat de sociale verhoudin
gen niet doen, dreigen de onbe
vredigde nationale verlangen te
doen, die, wanneer daar niet aan
tegemoet gekomen wordt in
zekere mate de nationalisten
steun doen zoeken bij Moskou.
Nederland en de Republiek
zouden beiden een heel eind
de goede kant op gaan,
wanneer er een plan kwam
- ja alweer een plan
dat de mensen, die in de
landbouw hun rijst niet meer
kunnen vinden, opnam in
een te stichten serie indu
strieën, die op dat stuk Java
levensvatbaarheid hadden.
Wat dus naast een industrie-
eelplan een sociaal plan zou
meebrengen om de arbeider
zijn rechtvaardig aandeel
van de productie te geven.
Maar zonder een gezondere poli
tieke verhouding tussen die twee
zien we daar niet veel mogelijk
heden in. Wie levert de forse en
toch omzichtige hand om dit toch
mooie werk te volbrengen
Sinds het begin der 19e eeuw
is de aardappel een der meest
geteelde gewassen in ons land en
uit de statistieken blijkt, dat de
bebouwde oppervlakte vergele
ken met vóór de oorlog weer
sterl^ is toegenomen
Eet-aard.
op klei
Eet-aard.
zand-veen
1939 1946 1947
53.000 69.000 77.000ha
43.000
Fabrieksaard. 29.000
72.000
48.000
71.000 ha
54.000 ha
In't geheel 125.000 189.000 202.000 ha
De cijfers van dit jaar zijn nog
niet bekend, maar men kan veilig
aannemen, dat er dit jaar nog
heel wat meer aardappelen zijn
verbouwd dan vorig jaar. De
teelt is trouwens door de regering
sterk aangemoedigd.
Uit de cijfers zien wij, dat de
aardappelteelt vooral in de zand
streken sterk is uitgebreid. De
vrij goede prijzen van het vorig
jaar lokten dit voorjaar velen aan
en zo zien wij dat op de kleine
en gemengde zandbedrijven heel
wat meer aardappeltjes zijn ge
poot. Bovendien is op de klei de
pootgoedteelt in de laatste jaren
sterk uitgebreid en ook wel winst
gevend geweest, zodat de groot
ste aanwas van de eetaardappel-
vloed van het zand is gekomen.
Het was vorig jaar geen zeld
zaamheid, wanneer op het zand
de aardappelen (vooral de Noor
deling was gevraagd) op het
land werden weggehaald voor
10 ct per kg bij niet te krappe
sortering en men kon daar goed
mee uit komen. Voor degenen,
die voor dit jaar op eenzelfde
verdienste hadden gerekend (en
die deze ook nodig hadden), zijn
de laatste weken wel uitermate
teleurstellend. Reeds in Augustus
liepen de prijzen snel terug en
terwijl wij schrijven schommelt
de prijs voor zeer goede eetaard-
appelen (thuisbezorgd) tussen
vier en zes cent per kg. Op die
wijze krijgt men nog niet eens
terug, wat men er aan pootgoed,
pacht, bemesting en arbeid heeft
ingestoken
Oorzaken, fouten en middelen
De oorzaak van het prijsverval
ligt niet onmiddellijk in de sterke
uitbreiding der teelt. Gezien onze
bevolkingsaanwas is het nood
zakelijk, dat de teelt zich blijft
uitbreiden, omdat de aardappel,
in tegenstelling met broodgraan,
nu eenmaal iets is, wat wij nooit
hebben ingevoerd. Het hoge
watergehalte (75%) zou die in
voer trouwens zeer duur maken.
Het zijn de storingen in de afzet,
die ons thans de das omdoen.
Met bitterheid denken de telers
aan de officiële aanmoediging
en aan de „geruststellende"
mededeling van de Stichting voor
de Landbouw, eind Augustus ge
daan, dat „er geen reden hoeft
te bestaan tot ongerustheid
inzake de prijsvorming van eet-
aardappelen". De harde praktijk
toont nu wel aan, dat markt
ordening nog een toekomstbeeld
is. Ieder, die de praktijk kent,
had de overvloed aan kunnen
zien komen. Waarom dan niet
tijdig passende maatregelen Kan
de regering, in afwachting van
uitvoermogelijkheden, niet een
dusdanige hoeveelheid uit de
markt nemen, dat de prijs in stand
blijft? Zeker, als veevoeder heb
ben aardappelen meer waarde
dan 4 ct per kg, maar de praktijk
toont, dat lang niet ieder daar
van is doordrongen. De aanschaf
van aardappelstomers wordt ge
steund, maar op het ogenblik
hebben wij daar weinig aan. Bij
gevolg zullen velen moeten gaan
inkuilen in afwachting van prijs
herstel (het beste wat men doen
kan) doch mèt de gevaren van
de winterverliezen in de hoop.
En bovendien moet men maar
zolang op het geld wachten.
Kernpunt van het hele vraag
stuk is natuurlijk, dat onze boe
ren, in tegenstelling met de tuin
ders en hun veilingen, hun voort
brengselen niet over één punt
I afzetten en daarom geen fond-
I sen voor prijsbehoud kunnen
vormen. Was er coöperatieve
afzet in het groot, dan zou men
voor gezamenlijke rekening de
bovengenoemde maatregelen
kunnen nemen, vooral het uit de
markt nemen der thans als
overschot aanwezige aardappe
len, waarmee men dan na ver
loop van tijd nog verschillende
dingen zou kunnen doen: als eet-
aardappelen verkopen of uitvoe-
öf bestemmen voor veevoe
ren,
Dr. R. C. Renes Oud-Vossemeer
Dr. H. Menger St. Filipsland
der tegen redelijke prijs. Dat het
die richting uitmoet, d.w.z. dat
wij de afzet onzer producten zelf
in handen zullen moeten nemen,
is buiten twijfel. Want wanneer
wij nu reeds het slachtoffer van
prijsschommelingen worden, hoe
zal het dan over enkele jaren
gaan, wanneer de wereldmarkt
goed voorzien is en het spel van
vraag en aanbod de prijs be
heerst
Landbouwer
Vrijdag 8 October des nm. om Kalf
drie kwam de voltallige Gemeenteraad
alhier in openbare vergadering bijeen.
Voorzitter Mr. A. J. v. d. Hoeven.
Secretaris dhr. V. Laban.
Na openingswoord met ambtsgebed en
een welkomstwoord wordt aan de
agenda nog een 11e punt toegevoegd,
nl. wijziging salarisvoorziening in ver
band met het schrappen van de toelage
fittersdiploma.
De notulen van 30 Juli en 6 Sept.
worden vervolgens onveranderd vastge
steld en de volgende ingekomen stukken
door de secretaris gelezen en voor ken
nisgeving aangenomen, t.w.:
a. van Ged. St. d.d. 16 Juli goed
keuring wijziging begroting Gasbedrijf
1947, idem van de Kap. Dienst Ge
meentebegroting
b. van 29 Aug. jl. goedkeuring 8ste
wijziging begroting 1947;
c. van G. S. d.d. 30 Juli goedkeuring
verkoop erfpachtgrond aan dhr. J. C.
Dorst;
d. Bericht van dhr. K. Rol dat hij
zijn benoeming als lid van de Com
missie tot Wering van Schoolverzuim
aanvaardt;
e. Van de Commissaris bericht dat
Kon. goedkeuring is verleend aan de
verordening op de straatbelasting;
f. van het Centr. Bur. van Verifi
catie proces verbaal koscontröle over
het 3e kwartaal 1948;
g. van G. S. goedkeuring van het
door de gemeente onderhands verdachte
viswater aan C. P. Timmermans te
Oud-Vossemeer.
De hierna genoemde punten gaan dan
vlot onder de hamer door:
Punt 3: Wijziging begroting Brugbe-
drijf wordt overeenkomstig concept
goedgekeurd.
Punt 4: De 9e en 10e begrotingswij
ziging 1947 wordt vastgesteld.
Punt 5: Het uitkeringsbesluit 1947
wordt ook voor 1948 vastgesteld, waar
door aan ambtenaren 2J4 pensioens
bijdrage wordt terugbetaald.
Punt 6: Conform de regeling door
G. S. wordt een vacantietoelage vast
gesteld voor het gemeentepersoneel met
een maximum van f 50,
Punt 7: Evenals voor de andere ge
meente-ambtenaren wordt goedgevon
den, dat aan het onderwijzend personeel
event, verplaatsingskosten worden toege
kend. Op de vraag van dhr. Berrevoets
hoever dit loopt, antwoordt de voor
zitter, dat ieder geval afzonderlijk wordt
bekeken en alzo ieder bedrag ook afzon
derlijk bepaald met in achtneming van
de Rijksvoorschriften. Dit geldt voor
al het onderwijzend personeel in de
gemeente.
Punt 8: Verlaging van het verhaal
voor eigen pensioen geldt ook voor
1948.
Punt 9: De huidige Woningwetcom
missie, die in zijn geheel periodiek af
treedt, wordt ook in gijn geheel her
benoemd. Het zijn de heren: J. Over-
beeke, H. J. Roukema, G. v. d. Linde,
S. de Korte en M. Lindhout. De Voor
zitter dankt deze commissie voor het
werk in het afgelopen jaar verricht.
Punt 10: Benoeming van een gym
nastiekleraar voor de U.L.O.-school. Dit
punt levert iets meer commentaar op.
De voorzitter wijst er op, dat men
uit de ter inzage gelegen stukken heeft
kunnen opmerken, dat B. en W. een
voordracht hebben gemaakt om een
gymnastiekleraar voor de U.L.O.-school,
iets wat verplichtend gesteld is. Tot op
heden kreeg men hiervoor vrijstelling
omdat men niet in de gelegenheid was
een leraar te benoemen. Thans is dat
wel het geval, waar men met andere
gemeenten in de Provincie, zoals Krui-
ningen, Goes e.d. één leraar kan be
noemen.
Dhr. van Westen merkt in dit ver
band op, dat hij vorig jaar in principe
voorstemde om een gymnastiekleraar
aan de U.L.O.-school te benoemen. Hij
meent evenwel dat sindsdien de situatie
wel enigszins veranderd is, daar het
aantal leerlingen aanmerkelijk is ge
daald. Is dit nu wel verantwoord
vraagt dhr. v. W. Is het wel wense
lijk de f 840,die als beginsel jaar
salaris hiervoor moet worden betaald uit
te trekken, gezien de toestand van de
U.L.O.-school
De voorzitter antwoordt dat er aan
de U.L.O.-school een dergelijke leer
kracht behoort te zijn. Dat er tot op
heden geen is geweest komt, omdat het
door de vingers werd gezien daar er
niemand te krijgen was. Nu dit wel het
geval is moeten we het doen. Wordt er
thans niemand benoemd dan bestaat er
grote kans dat het ons wordt opgelegd.
Inderdaad is het aantal leerlingen in de
school thans minder. We hopen echter
dat de school de grootste inzinking te
boven is en dat men zich qaat herstel
len.
Raadslid de Heer vraagt of enkel
Tholen die f 840,betalen moet, of
ook de andere gemeenten. Dit laatste
bevestigt de voorzitter.
Daarna gaat men over tot stemming.
De voordracht van B. en W. luidt:
1. K. Verheul te Amsterdam; 2. E. A.
Heusbergen te Den Haag, 3. j. W.
Stevenhage te Utrecht.
Eerstgenoemde wordt met bijna alge
mene stemmen benoemd.
Punt 11: Het schrappen van de toe
lage fittersdiploma wordt, nadat de
voorzitter heeft medegedeeld, dat hier
over de Commissie van Overleg is ge
hoord, z.h.st. aangenomen.
Rondvraag:
Dhr. Verduit vraagt of er geen ver
zoek is ingekomen, gericht aan de Raad,
voor grond voor het plaatsen van een
Alg. Kleuterschool. De voorzitter ant
woordt ontkennend.
Dhr. de Hond vraagt hoe het staat
met de laadinstallatie aan de Gasfabriek.
De voorzitter zegt dat men hier mee
bezig is, en het vlotter zal gaan, zodra
de loods klaar is.
Dhr. v. d. Sande vindt de verdeling
van de straatlantaarns nog niet precies
in orde. De voorzitter zegt dat dit zeer
moeilijk is op te lossen. Men kan maar
niet lukraak hier lantaarns wegnemen
en elders plaatsen. Dhr. v. d. Sande
vindt, dat men er wel een paar uit de
gemeente kan halen en op de donkere
plaatsen brengen. De voorzitter gelooft
dat de gemeente een straatverlichting
zoals die voor de oorlog was en thans
ongeveer weer zo is, niet zal kunnen
volhouden. Men is de bruginkomsten
kwijt en het zal te kostbaar worden.
Hij meent dat een geheel nieuw schema
ontworpen moet worden.
Dhr. Verduit vraagt of het niet mo-
gelijk is een of meerdere straten elec-
trisch te gaan verlichten. De voorzitter
vindt dit niet wenselijk. De ene straat
gas en de andere electrisch brengt nog
