Weekblad voor het Eiland Tholcn en St. Filipsland
DE TROONREDE
9
UIT EIGEN LAND.
Raads ver slag St+ Maartensdijk.
Zal Nederland
geboden kansen
grijpen 7
Beplanting - Ontslag - Benoeming,
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
4e Jaargang No. 45
24 September 1948
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen 0.90 per Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47 kwartaal franco p.p. 1.15 Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk wöord meer 0.05
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
De Koning van Engeland speelde het
klaar, z'n parlement met een rede van
enige tientallen woorden te openen.
Zo ver zijn we hier in Nederland
nog niet, al hoeft men dan ook hier
niet te verwachten, dat een troonrede
ons daverend nieuws zal brengen.
De omstandigheden waaronder de
troonrede 1948 werd uitgesproken, wa
ren ouderwets aantrekkelijk gemaakt:
met pracht en praal werd de Prinsjes
dag in Den Haag weer gevierd en men
kon er zich de ogen uitkijken op de
gala-uniformen der hoogwaardigheids
bekleders. Zelfs de gouden koets heeft
luister aan de gebeurtenis gegeven.
Met dit uiterlijk vertoon was de
kern der geschiedenis, de troonrede, in
flagrante tegenstelling. Deze eerste
troonrede van Koningin Juliana adem
de de geest van de grote ernst der tij
den. Zij was ernstig van toon zij
werd door Hare Majesteit met begrip
voor deze ernst uitgesproken. Met de
rede van de Engelse Koning had dit
staatstuk gemeen, dat het niet veel
nieuws bracht. Dat er grote inspanning
van onze regeerders wordt gevraagd
wij weten het; dat de grote verwach
tingen, die wij van de Geallieerden na
de oorlog in vredestijd koesterden, niet
in vervulling zijn gegaan... nieuws is
het niet. Dat de regering het spoedig
tot standkornen der economische Bene-
lux-unie en de samenwerking met de
vijf mogendheden van groot gewicht
acht dat zij in de V.N. de verster
king der internationale gemeenschaps
gedachte wenst te bevorderen, geen
mens die eraan twijfelt en... het is alle
maal bekend genoeg.
Wij hadden niet anders verwacht, dan
dat na de Grondwetsherziening krachtig
aan de nieuwe rechtsorde zou worden
voortgewerkt en wij wisten ook, dat de
verhouding tot de Indonesische Repu
bliek nog immer zorg baart. En óf
Men zou deze troonrede verder... een
werk-rede kunnen noemen. Was
daar aan het slot niet een lange lijst
van belangrijke onderwerpen, die nog
bij de Staten-Generaal in behandeling
z;ijn Zij werden heel even opgesomd
en prompt «colgde er de mededeling op,
dat er veel van de werkkracht der
Hoogmogenden zou worden gevergd.
Deze troonrede vertelde kort en goed:
hier heeft u de nieuwe agenda en kijk
nu eens, wat er allemaal nog voor u
ligt... Opschieten, heren!
Uit de opsomming van wat de aan
dacht moet vragen, stippen wij aan,
dat de overheidsbemoeiing met het be
drijfsleven zal verminderen dat wets
ontwerpen in zake de Middenstands-
politiek ter hand worden genomen
dat de subsidies op het levensmiddelen
pakket worden verminderd, doch dat de
loon- en prijspolitiek daarbij zeker niet
aan de aandacht zal ontsnappen. De
regering zal zich daarbij het lot der
kinderrijke gezinnen aantrekken, zó, dat
bij individuele gevallen kan worden ge
steund; de kinderbijslagregeling zal wor
den gecorrigeerd aan ziekenfondsre
geling en gezondheidszorg wordt extra
aandacht geschonken.
Ook de landbouw werd niet verge
ten: een doelmatig gebruik van de
grond zal worden bevorderd, waarvan
weer een verbetering der voedselvoor
ziening wordt verwacht. Daarnaast acht
de regering een krachtige industrialisatie
ter bevordering van de export zowel als
van de werkgelegenheid noodzakelijk.
Belangrijk was de mededeling, dat het
gevaar voor inflatie is geweken, al moet
men met de verdere geldsanering nog
voorzichtig zijn en al dient de uiterste
soberheid te worden betracht. Daarom
zulien ook de bestaande verkeersverbin
dingen te land en te water zo goed mo
gelijk in stand worden gehouden, maar
al wordt verder aan de indijking van de
Zuiderzee gewerkt, men behoeft niet op
grote en groots uitgevoerde werken te
rekenen.
Verheugend was, dat de begroting
1949 een gunstiger beeld vertoonde dan
zijn voorganger. Dat is tenminste een
begin. En dan... daar werd zowaar een
verlaging van enige belastingen aange
kondigd: voor die op het inkomen en op
de winst; ook de loonbelasting zou wor
den verlaagd. Dat was inderdaad onver
wacht en verheugend nieuws.
Moge het meevallen
„Als twee honden vechten om een
been,"... Zouden ze in Indonesië niet
een gelijkwaardige zegswijze kennen,
voor dit overbekende Nederlandse rijm-
spreekwoord
Ik geloof het stellig Immers, nog
steeds klinkt ons in deze dagen het
laaiend applaus in de oren, dat op
klonk in de grote zaal van het Con
certgebouw te Amsterdam in de na
zomer van 1945. Toen, nu ruim drie
jaar geleden, hield daar de Perhimpoe-
nan Indonesia de vereniging die de
zelfstandigheidsrechten der Republiek
hier wilde propageren een overbrug
gingsavond.
Sprekers met klinkende namen, uiter
aard meest progessieve figuren, wissel
den elkaar af. Onder hen bevond zich
Henk van Randwijk. Deze Protestantse
letterkundige, die zich vooral in de
illegaliteit tot een politiek man van ge
zag ontwikkelde, ontzag zich niet de
toen meer dan nu, sterk idealistische
Republikeinen toe te roepen: „Wéét wat
je doet, in een groot bos om een jong
republiekje, loeren een grote beer, een
sterke adelaar en een hoewel strijdvaar
dige, toch kleine leeuw. Praten en tot
vergelijk komen met die leeuw is beter,
dan er mee vechten en aan die beer of
die adelaar ten prooi vallen." En of ze
het begrepen hadden en het er mee eens
waren
Inmiddels is deze drie jaar oude
waarschuwing en het daarop volgende
instemmend applaus, plotseling méér
Beer, Adelaar enLeeuw.
De greep van Moeso naar
de macht.
Republiek Indonesia contra
communisten.
Reactie op geruchten rondom
van Mook.
Mr. Stikker ging op tijd naar
Washington.
Den Haag gaat bezuinigen.
actueel geworden dan ooit. In een blinde
hartstocht menen de uiterst doctrinaire
bewindvoerders in Rusland, dat het
moment voor de wereldrevolutie is
aangebroken. Hoezeer zij daarmee de
belangen van hun eigen door de oorlog
zwaar getroffen land schaden, zien zij
niet, kunnen zij niet zien. Daarvoor zijn
ze als gezegd doctrinair, bekrompen en
hardnekkig vasthoudend aan hun alléén
onaantastelijke leer.
Geheel volgens plan werd dan ook
voor korte tijd de Indonesiër Moeso op
zijn land losgelaten, na een revolutionai
re scholing van niet minder dan 25
jaren in Moskou. De gevolgen zijn niet
uitgebleven. Een ware binnenlandse oor
log is ontbrand, en Madioen een stad
met meer dan 200.000 inwoners in han
den der communisten. Juist nu zal de
Indonesische republiek voor de ogen
der in angstige spanning toeziende we
reld, om wat overal in het Oosten gaat
gebeuren, moeten tonen wat zij waard is.
Merkwaardig is in dit verband de
houding van de bevelhebber der T.R.
generaal Soedirman, de man die door
vriend en vijand lang is gewantrouwd
om zijn vermeende sympathieën en die
nu volkomen loyaal achter Hatta schijnt
te staan.
In allerijl zijn de in 1947 gearresteerde
„Trotskisten" Tan Ma Lakka, Abikoes-
no en Soekarni vrijgelaten en wéér blijkt
Hatta een goede „gok" te hebben ge
daan. Fel keren zij zich tegen Moeso
en zijn Sovjet-satelieten. Soekarno gaat
zelfs zo ver Moeso vogelvrij te ver
klaren. Dr. Soehirman, de leider der
Moslems, roept alle Mohammedanen in
de Republiek op, zich achter Hatta te
blijven scharen; de sultan van Djokja
stempelt Moeso in een radiorede tot ver
rader, kortom heel de republikeinse
upper ten is in het geweer gekomen.
Hier schuilt voor Nederland een on
gedachte kans en wij kunnen slechts de
hoop uitspreken, dat daarvan een goed
gebruik zal worden gemaakt.
De reactie juist óók van de zijde dei-
Republiek toen er even sprake van was
dat van Mook zou aftreden en Beel
hem zou vervangen, staat daar borg
voor. Plotseling bleek, dat het Hatta
en de zijnen niet onverschillig laat of
en met wie zij spreken. Overigens geen
dag te laat nam onze Minister van
Buitenlandse Zaken contact op met zijn
collega in Washington. Onderwerp van
gesprek: het opkomend communisme.
De materiele nood, waarin mede In
donesië ons bracht, vond zijn afspiege
ling in een bezuiniging op grote schaal
bij vele takken van dienst der regering.
Tal van ambtenaren zijn op korte ter
mijn ontslagen. En hoewel enerzijds
drastische bezuiniging op het Regerings
budget niet anders dan ieders toejuiching
verdient, willen wij niet nalaten om als
gezond tegenwicht te besluiten met de
uitspraak van de Internationale Equipe,
de Chr. Dem. partijen van Europa, die
de afgelopen week in Scheveningen
bijeen kwamen:
„Economie is voor de mens en niet
andersom."
IETS OVER BIJDRAGEN VOOR DE
STICHTING 1940'45
We ontvingen deze week het maand
blad van de Stichting 1940'45. Het
doel van de Stichting behoeft thans
geen uitleg meer. Dat is iedereen wel
bekend. In dit maandblad werd mede
gedeeld dat ter gelegenheid van de
troonsbestijging van H. M. Koningin
Juliana alle kerken in Zeeland is ver
zocht voor deze stichting een collecte
te houden, waaraan door velen gehoor
is gegeven.
Omtrent de inzamelingsactie van het
eerste halfjaar 1948 in Zeeland wordt
bericht, dat f30.941,is binnengeko
men. In 61 gemeenten van onze pro
vincie is de inzameling gehouden. Ver
schillende plaatsen zullen dit alsnog
doen. Buiten de ingeschreven contribu
ties moet Zeeland aan f 60.000 komen,
zodat men ook het tweede halfjaar nog
actief moet zijn.
In onze provincie heeft men ook dik-
Plaats
Bijdragen
ineens
Contri
butie
Tholen 478.55 76.50
Oud-Vossemeer 186.40 297.10
St. Annaland 574.69 32.
Stavenisse 178.50 66.50
St. Maartensdijk 572.10 268.
Scherpenisse 436.90 10.
Poortvliet 206.32 25.
St. Filipsland 207.93 5.-
Uit deze cijfers, inzonderheid uit de pro
centen kunnen we zien, dat enkele ge
meenten zeer goed hebben bijgedragen
voor deze Stichting. In het bijzonder
kunnen we dan wijzen op Scherpenisse,
dat 44.6 boven zijn aanslag heeft
wijls moeilijkheden om voor dit goede
doel geld binnen te krijgen. Er wordt
wel eens geklaagd dat de activiteit en
belangstelling vermindert. Aan de an
dere kant zijn er ook weer blijken van
medeleven.
Zo vertelde een onderwijzer in één
onzer Zeeuwse gemeenten aan de kin
deren over het verzet in de vijf bange
oorlogsjaren. Daarbij zei hij ook, dat
vele kinderen thans hun vader moeten
missen en van het werk dat 1940-'45
voor deze kinderen doet. Indien de klas
deze kinderen ook graag zouden willen
helpen, mochten ze allen wel iets mee
brengen. Een paar dagen later kon deze
onderwijzer aan de plaatselijke penning
meester een bedrag van 140.over
handigen.
Is het niet belangrijk de jeugd bij dit
werk te betrekken
Tenslotte geven we nog een overzicht
van de bedragen uit onze eiland-ge
meenten, voor zoover reeds binnen en
bekend over dit eerste halfjaar:
Opbrengst in
Totaal Aanslag v.d.
aanslag
555.05 758.— 73.2
483.50 514.— 94.1
606.69 585.— 103.7%
245.— 398.— 61.6%
840.70 606.— 138.7%
446.90 309.— 144.6%
228.50 ƒ196.— 116.6%
212.93 483.— 44.1
gegeven en St. Maartensdijk 38.7
St. Filipsland slaat in deze geen best
figuur, terwijl ook Stavenisse, Tholen en
in mindere mate Oud-Vossemeer nog
beneden hun aanslag liggen.
Maandagmiddag des nm. om
half drie werd alhier een Open
bare Raadsvergadering gehou
den onder voorzitterschap van
de wnd. burgemeester, dhr. A. L.
Hage. Secretaris dhr. Meloen.
Afwezig met kennisgeving dhr.
Koopman.
De voorzitter opent met een
welkomstwoord de vergadering
wijst er in de eerste plaats op,
dat de vergadering werd belegd
om bijzondere redenen, nl. afkon
diging Grondwetswijziging. Door
de Min. van Binnenl. Zaken is
verzocht dit op plechtige wijze
te doen, hetzij in een openbare
Raadsvergadering, hetzij door
voorlezing van de betreffende
wetten op de pui van het ge
meentehuis. B. en W. besloten
een openbare vergadering, uit te
schrijven. De voorzitter leest
vervolgens uit de staatsbladen
410 t.m. 413 de wetten op de
Grondwetswijziging voor.
Vervolgens worden de notulen
der twee vorige vergaderingen
vastgesteld. Naar aanleiding
hiervan verzoekt dhr. Langejan
op e. en a. in de Rondvraag te
rug te mogen komen, waartegen
de voorzitter geen bezwaar
maakt.
Van de ingekomen stukken
noemen we:
Van G.S. goedkeuring over
dracht verhuur van de gemeente
woningen.
Verzoek om op de lijst ge
plaatst te worden voor gem.-
land door P. J. Bazen D 86 en
A. A. Bazen, Tweede Dijk. Dit
wordt ingewilligd.
Ook de verzoeken van de he
ren M. A. de Haan en A. J.
Quist om vergoeding in de bus-
kosten voor hun kinderen, die de
LI.L.O.-school bezoeken.
Het premie-verhaal eigen pen
sioen voor al het gemeenteperso-
neel is door G.S. goedgekeurd.
Voor kennisgeving wordt aan
genomen een mededeling inzake
gratificatie van burgerlijk Rijks
pensioen ad 2
Door dhr. A. Dane, Oudestraat
is een verzoek ingediend, aldus
de voorzitter, om voortaan van
uit een tent patate-frites te mo
gen verkopen staande in de hoek
bij Treurniet-Zeedijk. Tijdens de
feestelijkheden is hiervoor toe
stemming gegeven en op zijn
later verzoek om daar iedere
Zaterdag te mogen staan is door
B. en W. voorlopige toezegging
gedaan. De voorzitter is echter
tot de conclusie gekomen, dat het
eigenlijk geen doen is met de pri
mitieve middelen, die dhr. Dane
gebruikt, daar een staanplaats te
geven, terwijl het bovendien voor
de buren ook minder prettig is,
Dr. P. J. Duinker, Tholen.
Dr. Vermet, Nieuw-Vossemeer.
DE ABONNEMENTSPRIJS
Sinds onze laatste prijsvast
stelling en die is sinds ons
blad werd vergroot niet meer
veranderd zijn de prijzen der
grondstoffen, vrnl, het papier
driemaal verhoogd. Thans is dat
weer het geval. In verband hier
mede en in verband met andere
kostprijsverhogende factoren, zal
met ingang van het 4e kwartaal,
dus vanaf 1 October ons blad
1,.per kwartaal kosten. Dat
betekent dus een verhoging van
10 cent in de drie maanden. Vele
bladen zijn ons voorgegaan.
Thans kunnen we niet achter
blijven, maar stellen deze verho
ging zo laag mogelijk. Onze be
zorgers halen dus dezer dagen
nog 90 cent op voor het bijna
afgelopen kwartaal.
geregeld de rook en walm in de
woningen te krijgen. Bovendien
had dhr. Dane tijdens de feesten
een radio- of gramofoon aan
staan, wat niet door B. en W.
was toegezegd, noch bekend.
Inmiddels zijn dan ook reeds
klachten ingekomen, aldus de
voorzitter, o.a. van de heren M.
Zeedijk en D. Treurniet, die ver
zoeken een event, vergunning
voor het staan in bedoelde hoek
in te trekken.
De voorzitter is er voor de
aanvankelijk toegezegde voor-
lopige vergunning, waarbij was
bepaald dat dhr. Dane 10.
staangeld per jaar zou betalen in
te trekken en hem bijv. vergun
ning te verlenen op de Markt bij
de pomp te staan.
Weth. Bout onderstreept nog
eens, dat slechts voorlopig ver
gunning was verleend, toen nog
geen klachten waren ingekomen.
Dhr. Langejan vindt de hoek
ook de juiste plaats niet, maar
meent toch dat dhr. Dane niet te
kort mag worden gedaan tegen
over een ander, die wel in het
centrum der gemeente kan staan
om patate-frites te verkopen. Hij
zou zeker zijn toestemming geven
om dhr. Dane een vergunning te
geven voor de Markt en de rest
maar aan B. en W. overlaten.
Weth. Bout meent, dat betrok
kene dan moeilijk zit met de ver
lichting. Het blijkt echter, dat
dhr. Dane zich met de Centrale
in verbinding kan stellen. Met
alg. stemmen wordt dan besloten
dhr. Dane vergunning te ver
lenen op de Markt bij de pomp
zijn tent op te slaan en patate-
frites te verkopen.
De controle op de gem. kas en
woningbedrijf gaf geen aanlei
ding tot opmerkingen.
Betreffende de herbeplanting
van Markt, Kaadje, Begraaf
plaats, enz. deelt de voorzitter
mede, dat dhr. J. v. d. Berge te
Tholen en dhr. Murre te Poort
vliet hiervoor hebben ingeschre
ven. Eerstgenoemde was de laag
ste inschrijver. Bovendien zal
deze aannemer een jaar later nog
voor het snoeien zorgen.
Dhr. Langejan vraagt of het
Kaadje beplant wordt vanaf
Stoomgemaal tot Bruggetje, wat
de voorzitter bevestigend beant
woord.
