Weekblad voor het Eiland Tholen en St. Filipsland
1898
1948
UIT EIGEN LAND.
RAADSVERSLAG POORTVLIET
Vijftig jaar
Koningin der Nederlanden
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
Zijn de woningen nu OCTOBER
klaar Verbetering Scholen
4e Jaargang No. 40
20 Augustus 1948
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen 0.90 per Advertentiën /0.l0 per millimeter - Minimum ƒ2.00
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47 - kwartóal franco p.p. 1.15 Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tof; uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Zo wordt dan in 1948 een
periode afgesloten, die in 1898
begon -een regeringsperiode,
die langer duurde dan die van
welk thans regerend staatshoofd
ook een periode, zó lang, dat
men zich afvraagt, of men dit
tijdsbestek wel mag zien als één.
De vraag stellen, is haar be
antwoorden tevens. De periode is
te lang om haar als één geheel te
beschouwen; de structuur der
maatschappij wijzigde zich en met
die wijziging ging een andere
waardering van het .Vorstenhuis
gepaard een andere waar
dering ook van de regerende
Vorstin. Laten wij ons duidelijk
voor de geest halen, welke de
gevoelens van ons volk waren
jegens Haar, die een halve eeuw
lang 's lands eerste onderdaan
was.
In de „oude tijd"
Welnu dan: toen de jonge
Wilhelmina de troon besteeg,
was het nog niet zo heel lang
geleden, dat de liberalen, toen d e
grote politieke partij, die in 's
lands bestuur de lakens uitdeelde,
het koningschap niet anders za
gen dan als ,,een ornament van
de staat" als een versiersel, als
een knop op een vlaggestok.
Deze houding was geredelijk
te verklaren als een reactie op de
strijd, die in 1848, wéér een halve
eeuw vroeger dus, was gestreden
om te komen tot het constitution-
nele koningschap, waarbij de wet
gevende macht berustte bij de
volksvertegenwoordiging en de
uitvoerende aan de vorst kwam.
De verantwoordelijkheid voor de
gang van zaken dus bij hen, die
de wetten maakten de on
schendbaarheid dus van Hem of
Haar, die die wetten uitvoerde.
Dit leidde toch tot een, in
wezen, kleinerende houding je
gens het koningschap, dat toch
iets 'anders is dan een erfelijke
ambtenaarsfunctie. En er was
nóg een belangrijke bevolkings
groep, die de jonge Koningin, laat
het niet met vijandschap, dan
toch met grote onverschilligheid
de troon zag beklimmen: de soci
alistische arbeidersbeweging, dier
toen Haar een boekwerk werd
aargeboden, waarin de vooruit
gang van Nederland werd ge
schetst, een „Vergeten Hoofd
stuk" te doen verschijnen, waarin
de erbarmelijke arbeidsverhou
dingen van die tijd waren vast
gelegd.
Zo richtte zich de politieke
strijd menigmaal nog via het
staatshoofd tot de tegenpartij en
het moest twintig jaar duren, tot
die Novembermaand in 1918, dat
het voor het laatst geschiedde en
wel op die allerongelukkigste
wijze, die later een „vergissing"
werd genoemd.
Vergissingen
Want het is inderdaad een
vergissing, een vorstin, dieregeett
krachtens de Grondwet, die door
de vertegenwoordigérs van het
volk is gemaakt, te betrekken in
de politieke strijd. Zoals het ook
'n vergissing is, dat de Koningin
Kapitein van de ,,Noorddam" redde mensenleven.
Neevlands vrouwen als eersten in de hulde aan
de Koningin
Minister-President propageert kankerbestrijding
Wilhelmina fonds".
Regeringsverklaring en Debatten.
„Ben ik m'n broeders hoeder?"
Hoevele malen zal deze mensnéér-
halende vraag de broedermoor
denaar uit het Oude Testament
zijn nagezegd Honderden
eeuwen zijn nadien verstreken,
het onverschillig schouderophalen
waarmee de vraag werd gesteld
of het leed van de ander ieder
onzer persoonlijk aanging, bleef.
Sociale instellingen, maatschappe
lijke werkers, vernuftige en met
warme harten uitgedachte wetten
ter bescherming van het kind en
cie zwakke, brachten verbeterin
gen: doch het kwaad der onver
schilligheid konden zij niet weg
nemen. Daarom woekert het leed
in zo onverminderde mate voort,
alle „beschaving" ten spijt, nu
wellicht meer dan ooit
Maar daarom ook verdient die
kapitein van dat enorme passa
gierschip der Holland-Amerika-
lijn, de „Noorddam", zeker een
plaats in de reeks der gebeurte
nissen, welke deze week de aan
dacht vragen.
In strijd met alle belangen van
zijn honderden gefortuneerde
passagiers, die vooral op tijd in
de Nieuwe Wereld moesten aan
komen om hun zakenbelangen te
behartigen denk aan de con
currentie der scheepvaartmaat
schappijen onderlingweek
die kapitein meer dan 200 mijl
van zijn route af en kwam ver
over tijd in New-York aan.
De reden Een zieke steward
op een Grieks langzaam varend
schip, zonder scheepsarts. De
kapitein van de Griekse schuit
riep per radio andere schepen op
om de dringend nodige hulp te
bieden. De „Noorddam" ging en
aan boord van dit Nederlandse
schip vond de spoedoperatie
plaats, die de redding, van een
mensenleven betekende. Dat het
een Nederlander was, die het
„Ben ik mijn broeders hoeder"
niet kon nazeggen, moge voor
ons geen aanleiding zijn tot chau
vinisme. Het zij ons slechts een
prikkel, de neerzuigende irtvloe-
.boven de partijen" staat, waarbij
zo gemakkelijk de mening post
vat, dat tegenover het „politieke
spel" de verheven rust van het
Koningschap staat. Laten dezul
ken bedenken, dat, ook toen er
nog geen stemplicht was, de
Koningin getrouw haar kiesbiljet
ter stembus deponeerde. Daar
mede is meteen gezegd, dat Zij
niet meer en ook geen mindere
rechten heeft ten aanzien van de
publieke zaak, dan welke kies
gerechtigde ingezetene ook.
De betekenis
De grote betekenis van het
koningschap is daarin gelegen,
dat het, tegenover het verander
lijke gezicht dat een land aan de
wereld toont, naar mate de poli
tieke inzichten van dat land zich
wijzigen, het bestendige, het,
durende is dat het de samen
bundeling is van die nationale
krachten, die in-het verleden
werkten en die, welke in het
heden voortbouwen op dat ver
leden. Ministers gaan, maar het
Vorstenhuis blijft, zou men met
een variatie op Plieviers roman
kunnen zeggen.
Niet als een vlaggestok boven
op een huis, dat andere bewoners
heeft gekregen niet als een
pratend en verheven iets, dat met
de dagelijkse noden van de ge
wone man niets heeft te maken,
maar als een mens, dat de vreug
den en de smarten van een volk
mede doorleeft, mede heeft door
leden.
Wie zal nu nog reppen van
een ornament? Wie zal Haar
dochter straks een „Vergeten
Hoofdstuk" aanbieden? Niemand!
Zij leefde immers midden ons en
mét ons; omnibus idem
voor een ieder gelijk, als een ge
liefd en bekwaam lid van' de
grote familie, die leeft en werkt
tussen Dollard en Schelde.
den der zelfzucht ook en met
name in eigen kring met ver
dubbelde ijver te lijf te gaan.
De sterken voor de zwakken,
dat worde de leuze, juist nu. De
nieuwe Minister-President W.
Drees heeft ons dit met het oog op
't te vormen „Wilhelminafonds"
met nadruk in een radiorede op
het hart gebonden. Het grote
geschenk voor onze welhaast
scheidende Vorstin, wordt ge
vormd door dit „Wilhelmina
fonds" ter bestrijding van de
vreselijke kanker. Mooie insignes
werden te koop aangeboden. De
baten hiervan komen dit fonds
ten goede. Hoewel voor dit doel
welhcht niet te veel aansporingen
kunnen worden gelanceerd, heb
ben wij goede hoop op hei wel
slagen van die opzet, gezien de
spontaniteit, waarmee de voor
bereidingen werden getroffen.
Inmiddels zijn ook de eerste
geschenken aangeboden aan
H.M. de Koningin en het zijn de
Nederlandse vrouwen, die de
eer toekomt, de allereersten te
zijn, die officieel hun hulde kwa
men betuigen. Mevrouw van de
Bos-de Jong bood 750.000 hand
tekeningen namens evenzoveel
Nederlandse vrouwen aan, met
welke geste H.M. zichtbaar was
ingenomen.
Minder ingenomen blijkt de
Volksvertegenwoordiging met de
door de minister-president uit
gesproken regeringsverklaring.
Minister Drees sprak over de
voorgenomen wegneming der te
grote tegenstellingen bij de in
komstenverdeling en de wanver
houdingen tussen inkomsten en
noodzakelijke uitgaven. Een en
ander deed al behoorlijk stof op
waaien. De pro-doorvoerders van
de door de vorige regering inge
slagen weg ten aanzien van de
„sociale politiek" zullen dankbaar
zijn over de reële klanken, die in
deze regeringsverklaring te horen
waren.
Wij denken hierbij aan de be
stuurders van de R.K. vakbond,
die zich, toen Minister v. d. Brink
in het vorig kabinet meende, dat
vermindering van subsidie op het
levensmiddelenpakket plus huur
verhoging tegelijk mogelijk wa
ren, afvroegen, of dit wel in ernst
was gemeend!
De anti-doorvoerders zullen
op hun beurt niet kunnen nala
ten te erkennen dat het besproken
probleem van een overgrote
openhartigheid getuigde. De er
kenning van de minister-president
dat zelfs de niet tot volle tevre-
Dr. P. J; Duinker te Tholen
Dr. Vermet te Nieuw-Vossemeer
denheid aanleiding gevende so
ciale toestanden van het ogen
blik niet eens met eigen kracht
kaïi worden staande gehouden,
spreekt van een realiteitszin, die
ook voor de toekomst vertrouwen
kon wekken.
Ten aanzien van Indonesië zijn
de goede toekomstkansen labie-
ler dan ooit, vooral na de arres
tatie van twee vooraanstaande
Republikeinse figuren, verdacht
van opiumsmokkel tussen de Re
publiek en andere plaatsen in
Zuid-Azië.
De „Regerings-" en „Grond-
wetsherzienings-debatten" duren
voort. Reeds spraken Romme,
Tilanus, Stikker, Schouten,
Meijering e.a. zich hierover uit.
Dat het alles bij elkaar een
vruchtbaar democratisch resul
taat mag geven.
Vrijdag 6 Augustus des avonds
om 7 uur kwam de Gemeenteraad
alhier in Openbare Vergadering
bijeen. Voorzitter-secretaris Bur
gemeester B. J. van Oeveren.
Dhr. G. K. Krijger is bij de aan
vang der vergadering afwezig.
Na opening op de gebruikelijke
wijze worden de notulen van 5
Juli jl. gelezen en onveranderd
vastgesteld.
Ingekomen stukken:
Goedkeuring van het Raads
besluit door G. S. inzake het on
derhoud van het graf van de fam.
v. Dalen, waarvoor f200,'is
uitgezet.
Controle-rapport kasopname
gem. ontvanger, Burgerlijk Arm
bestuur, enz.
Van dhr. S. A. de Haas, onder
wijzer te Haamstede, een dankbe
tuiging, voor zijn benoeming als
Hoofd der O. L. School alhier,
welke benoeming hij aanvaard,
zo sp. m. na 1 September a.s.
Van het Chr. Lyceum te Goes
dankbetuiging voor de toegezeg
de bijdrage per leerling.
Van de Rijksdienst Landbouw
Herstel bericht dat binnenkort
medegedeeld zal worden op wel
ke manier een Rijksbijdrage ver
kregen kan worden voor de be
planting vah de begraafplaats.
De totale kosten hiervoor zijn
f580,—.
Van de Min. v. Soc. Zaken
dat nog f16,'kan worden uit
betaald aan de controleur voor
werklozen. Dit is overbruggings-
steun.
Van het Prov. Bestuur wijzi
ging jaarwedde regeling secreta
rissen en ontvangers. Hierbij is
een andere kinderbijslagregeling
opgenomen. Op voorstel van B.
W. wordt hiertegen geen be
zwaar gemaakt.
Een verzoekschrift van de
Wed. W. Noom en dhr. C. v.
Ast om de sloot in hun omgeving
tot dhr. P. v. d. Slikke te rioleren
en te dempen. Alles wordt er in
de sloot gegooid, welke niet dien
stig voor de Volksgezondheid
genoemd kan worden. De voor
zitter zegt, dat het verzoek niet
onredelijk is, maar dat B. en W.
er niet toe kunnen overgaan, aan
gezien de begrotingspost „aan"
is. Dit jaar kan er dus niets van
komen. Misschien dat het a.s.
voorjaar mogelijk is.
Dhr. v. Houdt merkt op, dat
het inderdaad zo'n toestand is,
als in het verzoek is omschreven.
Hij stelt dan ook voor dit werk
a.s. jaar in de eerste plaats uit te
voeren. De voorzitter zegt, dat
dit B. en W. zich ook hadden
voorgesteld en stelt voor het
thans aan te houden, waartegen
geen bezwaar is.
Van het Min. v. B. Z. om de
pensioenbijdrage ook voor 1948
van 4J/2 op 2 te brengen.
Het verslag van de School-
artsendienst inzake het School
onderzoek wijst uit, dat een tame
lijk goede gezondheidstoestand is
geconstateerd. Opmerkingen
worden evenwel gemaakt over
de verouderde schoolbanken, de
onvoldoende verlichting, closets,
het slecht in de verf staan, enz.
Dit geldt vrnl. ook voor de Bijz.
School, waarbij voorts nog wordt
aangeraden het speelplein te be
tegelen.
De voorzitter merkt op, dat e.
en areeds eerder ter sprake is
gebracht.
In verband met bovenstaande
is er evenwel nog een schrijven
binnengekomen van G. S„ die
de Raad uitnodigen binnen af
zienbare tijd de gewenste verbe
teringen aan de school aan te
brengen en gaarne vernemen,
welke maatregelen daartoe wor
den genomen.
B. en W. stellen voor een be
groting te laten opmaken van het
aanbrengen van closets.
Dhr. Vroegop zegt, dat het
toch schijnt, dat de gezondheids
toestand door de onhygiënische
