Weekblad voor het Eiland Tholen en St. Filipsland
Bij de „Juund
Onschuldig veroordeeld
Als de blinde dwaalt
33
Het is aanpakken.... maar er wordt geld verdiend
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
THOLEN
4e Jaargang No. 37
30 Juli 1948
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Frijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Abonnementen 0.90 per Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum 2.00
wartaa ranco p.p. 1.15 Spierinkjes tot, en met 20 woorden ƒ,1.00, elk woord meer 0.05
Prijs r\o-r nnm rr\or X ror\
EEN MAN wordt ervan ver
dacht, een belangrijke som gelds
te hebben ontvreemd. Alle aan
wijzingen schijnen tegen hem.
Weliswaar houdt hij zelf vol,
dat hij onschuldig is, maar de
rechtbank meent, dat naast het
wettige, ook het overtuigende
bewijs is geleverd en veroordeelt
hem.
De straf begint en als de man
een poos gevangen heeft gezeten,
openen er zich nieuwe gezichts
punten. Hij blijkt onschuldig en
wordt in vrijheid gesteld. Een
recent geval van een justitiële
dwaling.
Een minder recent geval, maar
met verder strekkende gevolgen:
de roofmoord te Giessen-Nieuw-
kerk. Twee mannen worden er
voor veroordeeld en het duurt
vijf volle jaren, vóór dat blijkt,
dat ze aan de zaak onschuldig
zijn. De mannen worden in-vrij-
heid gesteld, ze verkrijgen eer
herstel - misschien hebben ze
een geldelijke vergoeding gekre
genmaar wie vergoedt hun
die vijf jaar leven in gevangen
schap
We gaan iets verder terug in
de geschiedenis, nog geen dertig
jaren.
Twee Italianen, Sacco en Van-
zetti, worden ervan beschuldigd,
in Amerika een bom te hebben
geworpen. Eis en vonnis luiden:
de doodstraf, die inderdaad, na
een uiterst langdurig proces
wordt voltrokken terwijl on-
derdehand geen mens meer twij-
Wie vergoedt de gemiste
Vrijheid De roofmoord
te Giessen-Nieuwkerk.
Sacco en Vanzetti. De
zaak Dreyfuss. Bijzondere
rechtspleging.
felde aan hun onschuld.
Een justitiële dwaling, ditmaal
een onherroepelijke dwaling, die
veel geleek op een justitiële
moord en die het volgens velen
was. Twee levens weg, die niet
kunnen worden teruggegeven.
De zaak Dreyfuss: Een Frans
officier Jood -valt ten offer
aan een hetze van het anti-semi-
tisme en eerst vele jaren daarna
volgt het eerherstel. Daarvoor
moest de gehele wereld-opinie in
cypstand komen.
Een justitiële intrigue.
OP DE RECHTSPRAAK moet
een volk aan kunnen, als op de
uitspraak van een boven alle
standsvooroordeel, persoonlijk in
zicht en gevoelens staand colle
ge. Hier zijn de rechtsregelen
waarnaar moet worden recht ge
sproken -daar zijn de feiten, die
die rechtsregelen hebben aange
tast slechts die twee maatsta
ven gelden. De rechter cijfert er
zichzelf bij weg èn de persoon
die voor hem staat. Daarom
draagt Justitia een blinddoek. Zij
hoort maar ziet niet.
Zij hoort o.a. de mensen die
tot taak hebben, de verdachte
„Panklaar" voor de rechtbank te
brengen: de politie. En waar deze
faalt, loopt de geblinddoekte
kans, eveneens te falen.
Gelukkig komt het in Neder
land zeer zelden voor. De dege
lijkheid van het politie-apparaat,
de grote behoedzaamheid van
onze rechtspraak zijn daar waar-
Nu stroomt alom de volle zomer zegen
Op 't wind bewogen meer van rossig rijpend koren
Zacht graan geritsel maakt een feest voor d'oren
Een feest voor d'ogen maakt de stralen regen.
Onwillekeurig dachten we aan
deze nogal diepgrijpende dichtre
gels, toen we, zoals deze week
met het warme zomerweer, langs
één van de polderwegen fietsten.
Eindelijk zomer Gelukkig
Ja, het is zelfs zeer warm ge
worden. De zon schijnt met van
die witschijnende stralen, een ne
velige horizon in de verte en
rondom ons blakerende velden...
tekenen van een'warme dag. Als
het middaguur verstrijkt, liggen
de koeien traag te herkauwen,
liefst dicht bij de slootkant, dicht
aan het water. Ze heffen even
de koppen op, als een toenemend
Zuidenwindje schijnbaar wat
verfrissing geeft. De polderwegen
zijn droog, stoffig.
Maar op het land wordt ge
werkt, de oogst moet binnen, er
is haast bij. Op de ene plaats
worden de aardappelen gerooid,
op een andere akker zien we
gebogen ruggen, die telkens
overeind komen om het gesne
den graan weg te leggen, Een
baan wordt gesneden opdat
straks de graanmaaier de rest
kan doen.
Even verder staan onder de
schaduw van enkele bomen, die
daar aan de dijk de inundatie
overleefden, tientallen rijwielen.
Rechts van de dijk liggen in de
weide twee paarden languit in
het gras, ook een teken van de
warmte.
Links van de dijk, op een uit
gestrekte akker, zien we de eige
naars van die vele fietsen. Het
zijn de „juunders."
Het seizoen van de arbeider.
Mannen en vrouwen, jongens
en meisjes, in totaal ongeveer 120
personen. Ieder heeft zijn eigen
baantje. In de ene hand de
schrabber, die door de harde
korst schuift, met de andere
hand wordt het loof, voor zover
aanwezig, beetgepakt en de zil-
borgen voor. En als het een en
kele keer gebeurt, dan is immers
nóg het onherroepelijke niet ge
schied, omdat wij in onze gewone
rechtspleging de doodstraf niet
kennen.
De omgekeerde wereld
MAAR ANDERS ligt de zaak,
wanneer in een bijzondere perio
de, voor bijzondere personen,
een bijzondere rechtspleging
wordt ingesteld.
Hier geen in de loop van
eeuwen gegroeide rechtsregelen
tgeen in de loop van jaren in
de sfeer van de rechtspraak inge
groeide personen. Wél een pseu-
do-politie-apparaat, dat in zijn
eerste optreden misschien haeft
verhinderd, dat de volkswoede
misdaden beging, maar dat nu
niet bepaald er een waarborg
voor was, dat er zonder aanzien
des persoons werd opgetreden.
En zo zien we, dat de zaak
van de gebroeders De Vilder een
omgekeerde zaak Sacco—Van
zetti werd de zaak Schreieder
een omgekeerde zaak Dreyfuss;
de roemruchte kwestie-Marinus
een omgekeerde Giessen-Nieuw
kerk.
Maar wat niet omkeerde, dat
waren de honderden kleine zaak
jes van die kleine profiteurtjes
de werkster, die een barak
schoonmaakte bij de Wehrmacht
omdat de mevrouw van haar
werkhuis zo „pesterig" was en de
schoenmaker bij de „Luftwaffe",
omdat hij onder vooroorlogs be
stel mocht spitten in de werkver
schaffing. Zij hebben slechts wei
nig korter of misschien langer
hun vrijheid gemist dan de grote
bunkerbouwers.
Maar daarvoor is die rechts
pleging dan ook „bijzonder" en
had de schoenmaker, noch de
werkster een adviseur, die precies
wist te vertellen wat wel en wat
niet vaderlandslievend meer
wasO.P.A.
veruien komen de grond uit. Bo
ven de mand of emmer wordt het
loof er afgeknepen. De loofloze
uitjes worden opgeraapt en het
zelfde werk herhaalt zich, keer
op keer, tot de mand of emmer
vol is en in een zak wordt leeg
gegooid. Dit laatste alleen dank
zij het mooie weer, daar bij natte
grond de uien eerst op de zgn.
„spreien" komen te liggen en men
dan zo nu en dan de roep van de
opzichter hoort: „Opbaele".
Maar nu is het droog, een
harde korst na de vele regen. En
de zon brandt op de ruggen, hier
en daar komt het zweet door de
luchtige kleding, de vingers gaan
zeer doen, de knieën zijn gevoelig,
maar de schrabber blijft heen en
weer gaan, hoe vlugger, hoe meer
zakken. Hoe meer zakken, hoe
groter het getal in het boekje van
de administrateur en -ten
slotte gaat het daarom hoe
meer geld straks kan worden ge
beurd. Op de „juun" geldt meer
dan elders: tijd is geld. Het sei-
soen voor de arbeider. Soms is -
het gehele gezin vertegenwoor
digd. Zelfs de 10-jarige zoon
helpt een handje mee, de vacaritie
wordt goed benut. Ieder baaltje
dat straks op de bestemde plaats
gebracht wordt, levert immers
2.— op. De opzichter, die de
arbeiders controleert, wenken en
raad geeft, vertelt ons, dat ieder
baaltje de arbeider 2.— op
brengt. Een baaltje of vier
vijf kunnen de arbeiders wel
rooien, de besten onder hen, de
meest geroutineerde zelfs som
mige dagen 10 tot 12 baaltjes,
dus verdient men 8 tot 10 of zelf
20 tot 24 gulden per dag. Indien
deze bedragen jaloersheid ver
wekken, leest U dan nog even
verder. Het is niet alleen dat hier
voor hard gewerkt moet worden,
niet alleen dat het menig zweet
druppeltje kost, niet alleen dat de
vingers met de dag pijnlijker, de
knieën gevoeliger worden, nee,
deze verdiensten zijn ook slechts
van zeer tijdelijke aard.
Volgens de opzichter heeft
men nog een goeie 4 weken werk
aan het rooien van zilveruien. En
dan dan blijven de vrouwen
weer thuis. De kinderen gaan
weer naar school of gevorderden
zijn werkeloos. De mannen ko
men meestal onmiddellijk weer
terug bij de D.U.W. Het week
loon loopt weer terug tot naar
gelang de gezinsgrootte -rond
de dertig gulden. Is het dan niet
hard nodig, dat dit extraatje er
eens per jaar uitvalt Is deze
extra verdienste overbodig
Straks moet men toch enige
aanvulling hebben voor het dan
voor deze tijd schamel weekloon.
Nee, dit extraatje is ze van harte
gegund. Er wordt ook voor ge
werkt
De opzichter vertelt ons ver
der, dat dit jaar wel een buiten
gewoon uienjaar is. De opbrengst
van de zulveruien is ongekend.
Waar 50 kg per roe al heel goed
genoemd kan worden, oogst men
i dit jaar gemiddeld 75 kg.
De kwaliteit is goed, maar wel
zijn ze voor zilveruien erg groot,
een gevolg van de goede wasdom.
Ongeveer 350 gemeten zilver
uien zijn er op het eiland Tholen
gezaaid, zo wordt ons mede
gedeeld, een uitkomst voor de
arbeider.
De ijscoman
Langzaam verstrijkt de middag.
Het lijkt of de zon nog feller
schijnt nu de grond zoveel meer
warmte terugslaat, 's Morgens
werkt het heel wat makkelijker,
als de dauw de korst minder
scherp maakt en de zon nog laag
aan de hemel staat. Maar nu is
het gloeiend. De zweetdruppels,
die via de hoofden op de „zilver-
juun" vallen, worden talrijker, de
zuchten dieper en de handen
trager. De arbeidende jeugd kijkt
telkens achter om zou de
ijscoman nog komen van middag?
De aansporingen van de
ouderen werken niet veel meer
uit. Plotseling roept een schelle
jongensstem: „Dae komt ie."
Even later fluit de opzichter voor
de middagrust, een rustperiode
van 20 minuten. Onmiddellijk
staakt de jeugd het werk, terwijl
de ouderen nog een laatste handje
in de mand gooien of hun volle
mand nog even in de zak depone
ren. „Mag ik een ijsje, vader
In een ogenblik staat de jeugd
rond de ijskar, waarvan de eige
naar handen te kort komt.
„Laet 'n nie te dikkels komme",
bromt een grote arbeider, „want
da kost me mieer, dan de jongens
verdiene." Maar toch cjiept hij
uit z'n broekzak lankmoedig een
dubbeltje op, om zijn zoon een
ijsje te geven.
Dr. L. D. A. Looysen te Tholen.
Dr. Renes te Oud-Vossemeer.
Twintig minuten later klinkt
het fluitje weer. „Aan het werk!"
Aan het werk, ja... maar die mid
dagrustperiode werkt eerder ver
lammend bij dit hete weer, dan
opfrissend. En slechts traag ko
men de zere handen in beweging,
de knieën worden telkens ver
plaatst om een minder harde plek
te vinden.
Evenmin voor het tiental vaste
arbeiders aan de „hor" valt het
mee, de balen weer te versjouwen.
Zij zorgen er voor, dat de over
tollige grond uit de balen komt,
door de uien over de hor te doen
en dan weer in de baaltjes, die
worden dichtgenaaid.
„Was het maar vijf uur", zwe
ten de jongens en meisjes. Ook de
ouderen komen niet meer zo op
dreef.
Maar de „koperen ploert"
soort zich daar niet aan en ze
brandt ombarmhartig op de zwe
tende ruggen, op de bruine nek
ken, ze verdampt de zweetdrup
peltjes die van de hoofden der
„juunders" slechts heel eventjes
de harde aardkorst bevochtigen.
BEKENDMAKING
Belanghebbenden worden er aan her
innerd, dat de termijn voor de betaling
van hondenbelasting op 31 Juli a.s. is
verstreken.
De gemeente-ontvanger van
Tholen.
BESTRIJDING VAN DE
COLORADOKEVER
In het tijdvak van 27 Juli tot en met
6 Augustus moet de verplichte aardap-
pelbespuiting ter bestrijding van de Co
loradokever weer worden uitgevoerd.
Waar er vooral met het warme weer
veel larvenkevers zijn geworden,
wordt iedere aardappelhouder ten zeerste
aangeraden deze bespuiting nauwkeu
rig uit te voeren, ook al is de oogst van
de aardappelen in het zicht. Dit geldt
vanzelfsprekend voor het gehele eiland.
CHR. KLEUTERSCHOOL
VERGADERT
In de zaal van de Wed. Hoek werd
Vrijdag 23 Juli een algemeene vergade
ring gehouden van de Chr. Kleuter
schoolvereniging. Na opening door de
voorzitter Ds. van Leeuwen met gebed
en het lezen van een schriftgedeelte,
waarna spr. wees op de roeping en ver
antwoordelijkheid inzake de opvoeding
en het onderwijs der kinderen, deelt hij
mee, dat een gebouw is aangekocht in
de Oudel.straat voor de som van
f 9500,behoudens goedkeuring prijs-
beheersing.
Uitvoerig wordt hierop de inrichting
van het schoolgebouw besproken. Dhr.
Dijkslag geeft hierbij inlichtingen op de
ter inzage liggende tekening. Hierna
komt de financiering der school ter
sprake. Het gebouw met de verbouw
en schoolinventaris zal op een bedrag
van ruim f 22.000 komen. Staande de
vergadering werd voor f 5365,ingete
kend, zodat men reeds beschikt over een
totaal bedrag van f 10365,Het aantal
leden steeg tot 263. Gezien het aantal
aanwezige leden hoopt men van alle
leden de benodigde gelden binnen te
krijgen. 37 leerlingen werden aangege
ven. Men hoopt dit op 80 te brengen.
Als leerling worden kinderen die 1 Oct.
a.s. 4 jaar worden toegelaten tot 6 jaar.
Het schoolgeld zal minimum 50 cent per
leerling bedragen. Voor minder gegoe
den zal een afzonderlijke regeling wor
den getroffen. Verzocht werd voorts
zich zo spoedig mogelijk op te geven
bij één der bestuursleden, t.w.: Ds. v. d.
V/iel, Ds. van Leeuwen, de heren Boen
der, Dijkslag, A, de Heer, G. de Hond,
Heezen, J. v. d. Zande en H. Donken.
Ds. v. d. Wiel eindigde met dankzeg
ging.
