Weckblad voor het Eiland Tholcn en St. Filipsland
SCHEUREN IN HET GORDIJN
RAADSVERSLAG THOLEN.
De grote en de
hleine Dictator
Tito maakte van Zuid-Slavië een
communistische staat, welke in de
Balkan wel de leiding wou nemen.
Een Bewaarschool in het middelpunt.
Allen stemmen in principe voor subsidie
per leerling voor de Chr. Bewaarschool.
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
4e Jaargang No.34
9 Juli 1948
Uitgevers Firma C. DiELEMAN en G. HeiJBOER Abonnementen f 0 90 ner A
/ioonnementen j u.yu per Advertentiën ƒ0.10 per millimeter Minimum ƒ2.00
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47 kwartaal franco p.p. 1.15 Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
De gebeurtenis van de la&tste dagen
is wel de scheuring tussen Moskou en
Belgradogeweest, zouden wij haast
schijven. Maar er is weinig kans op,
dat tussen het ogenblik waarop deze
regels worden geschreven en het moment
waarop zij worden gelezen, deze kwestie
uit de koppen van de dagbladen is ver
dwenen. Hij is daarvoor te verrassend
en te hevig hij is ook te zeer beladen
met allerlei consequenties, die er vast
zitten aan een onenigheid tussen twee
dictators. Enerzijds stoelen de heren wel
op de gemeenschappelijke wortel van het
Marxistische geloof, doch anderzijds ver
tonen zij typerende landelijke, persoon
lijke en economische verschillen, die
blijkbaar de overhand hebben verkre
gen op de exegese van „Das Kapital
Misschien bevestigen zij juist daardoor
de ideeën van Marx
Drie vragen
Wat Stalin en wat Tito ook van hun
geestelijke voorvader mogen denken
óns interesseert dit minder. Wat van
meer practisch belang is, vormt eigen
lijk een samenstel van drie dingen: le.
wat is de oorzaak geweest van de breuk
tussen de twee rode tsaren; 2e. wat zijn
de onmiddellijke gevolgen voor Zuid-
Slavië en 3e. hoe wordt de verhouding
Oost-West erdoor beïnvloed
Om met het laatste te beginnen: U
mag van dit blad vele dingen verwach
ten, maar koffiedikkijkerij nog nietHoe
komt het echter, dat het keffertje van
de baas nu ineens tégen de baas gaat
blaffen Hij heeft dat wel eens eerder
gedaan z'n buurman Dimitrof ook
wel maar een bestraffende blik van
de baas en een beetje vrijheid om wat
speels te happen naar de broekspijpen
van de heren uit het westen, deden de
twee beestjes weer een tijdlang m,ee-
dartelen. Maar ja: er is nu eenmaal prin
cipieel verschil tussen de „Leiders" der
volksdemocratieën van de rest van Oost-
Europa en Tito.
Want Tito is niet, als de anderen,
met Russische legers meegekomen, toen
die de onderworpen landen kwamen be
vrijden. Reeds gedurende de bezetting
vocht hij in de bergen van de Balkan
op twee fronten tegen de vertegen
woordigers van de oude feodale toe
standen op de gehele Balkan en tegen
de Nazi's.
De erkenning
De overwinning op de eersten werd
door Churchill erkend, toen hij de ge
neraals van Koning Peter generaal liet
en Tito erkende als verzetsman de
laatsten hebben van meet af aan ver
scheidene divisies moeien besteden om
althans te verhinderen, dat de partisa-
nen van de ondergrondse maarschalk de
vitale punten en wegen bezetten. Voor
een belangrijk deel had Tito dit werk
geleerd in Moskou toegegeven. Maar
anders dan de politici van de legertros
heeft de Zuid-Slaviër toen zijn meester
proef afgelegd. Van gezel was hij
meester -geworden, „ebenburtig" aan
Stalin, met om zich heen een kern van
medewerkers, die des te vaster aan hem
zijn gehecht, omdat de tijd en de om
standigheden het nog niet toelieten om
van inzicht met de leider te verschillen.
Zuiveringsprocessen kwamen in Zuid-
Slavië nog niet voor
Wat Tito deed
Wat Lenin en Stalin van Ruslaijd
hebben gemaakt, heeft Tito voor een
goed deel van Zuid-Slavië gemaakt,
maar niet als onderdeel van Rusland,
doch met de bedoeling, een zelfstandige
staat te scheppen naast Rusland, niet
eronder. En wat voor het Kremlin nog
moeilijker was te verkroppen: Tito had
zelfs bevliegingen om in de Balkan de
leiding te nemen. Dat dit meer is dan
een prestige-kwestie, wordt duidelijk, als
men bedenkt, dat met die zelfstandig-
heidspolitiek zowel de politieke en stra
tegische expansie van Rusland naar de
Middellandse Zee wordt doorkruist, als
de economische „aanpassing" van Oost-
Europa aan de alles voor zich opeisende
Russische Staatshuishouding. Wordt het
nu buigen of barsten
Tochdictator
Wij zwoeren de koffiedikkijkerij af
met de daaraan verbonden speculaties
op allerlei drastische verschuivingen in
het Oost-Europese statenstelsel. Doch
van één ding moeten wij ons zeer nuch
ter rekenschap blijven geven: al krijgt
do kleine dictator ook ruzie met z'n grote
broer een dictator blijft hij daarom
even goed
Maandag 5 Juli des»nm. om half drie
kwam de Gemeenteraad alhier in Open
bare vergadering bijeen. Voorzitter:
Burgemeester Mr. A. J. v. d. Hoeven;
Secretaris dhr. V. Laban. Afwezig we
gens ziekte wethouder v. d. Berge.
De voorzitter opent de vergadering op
de gebruikelijke wijze en deelt mede,
waarom weth. v. d. Berge niet aanwe
zig is. Spr. wenst hem een spoedig her
stel toe, zodat hij weer aan de bespre
kingen in de Raad kan deelnemen.
Daarna wordt de agenda in de ge
stelde volgorde afgewerkt.
Dan is allereerst aan' de orde de' be
noeming van. het nieuwe raadslid dhr.
M. v. d. Sande in de plaats van wij
len dhr. Klompe. De voorzitter verzoekt
de raadsleden Goedemondt en Jansen
de geloofsbrieven van het nieuwe raads
lid te onderzoeken, die in orde worden
bevonden.
Op een desbetreffende vraag van de
voorzitter blijkt dat niemand bezwaren
heeft tegen dhr. v. d. S., waarna de
voorzitter hem feliciteert en de wens
uitspreekt dat hij evenals zijn voorgan
ger, wijlen dhr. Klompe, steeds op pret
tige wijze aan de besprekingen mag
deelnemen.
Vervolgens legt v. d. S. de eeden af.
Hierna worden de notulen Van de
vorige vergadering onveranderd vastge
steld.
Ingekomen stukken:
1. Van de Min.vv. Soc. Zaken gk.
kinderbijslagwet 19471948.
2. Van Ged. Staten gk. raadsbesluit
inzake verpachting viswater aan de
Vrije Polders onder Tholen.
3. Van dezelfde gk. raadsbesluit 28
Mei jl. inzake geldlening.
4. Idem inzake kinderbijslag.
5. Idem inzake huur kantoor v. d.
Gemeente-Ontvanger.
6. Idem inzake verhoging voor de
Ambtenaren v. d. Keuringsdienst van
Waren te Goes.
Deze stukken worden voor kennis
geving aangenomen.
7. Een verzoek van de firma F. A. H.
Truijens om de rechten staande op naam
van de firma de Haack op haar naam te
doen overschrijven. Alzo wordt besloten.
8. Een verzoek van dhr. C. P. Tim
mermans te Oud-Vossemeer om viswater
te pachten in de Broek- en Rooland-
polder te Tholen.
B. en W. stellen voor dit verzoék
in te willigen tegen f 5,pachtkosten
en met inachtneming van de gebruikelijke
voorwaarden. Dhr. Barrevoets vraagt of
hieraan bekendheid is gegeven, zodat
iedere belanghebbende kon aanvragen.
De voorzitter antwoordt ontkennend.
Aanvrager deed het uit eigen beweging.
Zo kan een ander dat ook doen. Daar
na wordt het verzoek z.h.st. ingewil
ligd.
9. Van B. en W. te Zierikzee de
nieuwe regeling Centrale Dienst Noord-
Zeeland met verzoek de aanvulling goed
te keuren, waarin vervat is, dat de post
wachtgelden niet op enkele gemeenten
drukt, maar deze post in zijn geheel in
de dienst wordt opgenomen, zodat alle
gemeenten hieraan betalen. Dit wordt
billijk geacht en het voorstel B. en W.
aanvaard.
10. Van de Min. v. O. K. en We-'
tenschappen inzake subsidie restauratie
toren, in verband met het hogere be
drag op de nieuwe begroting. Het Rijk
zal 75 subsidieëren. De voorzitter
merkt op dat destijds een besluit is ge
nomen door de Raad om een subsidie
toe te kennen.
Tijdens de restauratie bleek echter,
dat er niet voldoende geld was, daar
de begroting veel te laag is opgenomen.
Ik heb toen, aldus de voorzitter, opdracht
gegeven het werk te staken, daar ik
niets wenste te ondernemen zonder hier
in de Raad te kennen. Na rijp overleg
is thans het voorstel van B. en W. om
noodgedwongen de vergrootte begroting
ad f 15.000,voor haar rekening te ne
men.
Dhr. Goedemondt merkt op, dat des
tijds al noodgedwongen is besloten om
deze restauratie te subsidieëren. Nu er
dit weer bij komt, valt hem dit hard
tegen. We hebben eens toegezegd. Nu
blijkt dat er weer f 15.000,nodig is.
Misschien komt er straks weer iets bij.
Z.i. is het onmogelijk dit vol te houden.
Nu kan men wel jaloers zijn op het
mooie monument, maar wij kunnen ons
die weelde niet permitteren.
De voorzitter antwoordt hierop, dat
vorige spr. tot op zekere hoogte gelijk
heeft. In deze dure tijd restaureren van
een dergelijk gebouw is zeer duur. We
zitten echter met het geval en kunnen
het zo niet laten staan. Het onderste
gedeelte is nog niet in orde en het
ergste is wel dat de verbindingsvloeren
met het bovenste gedeelte verbeterd
moeten worden, daar het dit gedeelte
in stand houdt.
De oorspronkelijke begroting is te
laag geweest. Zelf heb ik die niet ont
worpen. Monumentenzorg heeft die zelfs
ook goedgekeurd. Nu zijn er nog wel
onvoorziene kosten gekomen, na het op
maken, maar toch scheelt het nu wel
erg veel.
Bij B. en W. is het evengoed tegen
gevallen, maar men kan zo een zaak niet
laten zitten en er is gegronde hoop, dat
het met dit bedrag af is. De voorzitter
zegt voorts nog getracht te hebben een
hogere subsidie te krijgen, maar het
Rijk is ook arm en had reeds het uiter
ste gedaan. We kunnen hiervoor natuur
lijk een lening aangaan op lange ter
mijn, zo besluit spr.
Dhr. Jansen zegt ook veel te voelen
voor de mening van dhr. Goedemondt.
Hij wil voor stemmen met de voor
waarde dat dit dan ook de laatste sub
sidie is voor deze restauratie.
De voorzitter merkt op gezegd te
hebben dat het op zo n manier geen
methode is; de architect verklaarde daar
op echter dat het wel ongeveer zeker
is, dat het hiermee af zal zijn.
De voorzitter vindt het echter geen
bezwaar de bepaling van dhr. Jansen
op te nemen.
Dhr. Goedemondt zegt de idee te
krijgen, dat het smakelijker wordt opge
diend dan het is. Als we A en B gezegd
hebben, moeten we ook C zeggen. En
het is te veel.
Dhr. de Heer is het voornamelijk ook
met beide sprekers eens. Hij vraagt wat
de Gemeente straks voor de Kerk moet
doen, die ook wordt gerestaureerd. De
voorzitter antwoordt, dat dit vanzelf
sprekend niets meer zal worden. Daar
komt men ook lang niet toe met het
begrotingsbedrag. T.o.z. van de toren
staan wij er anders voor. Dat is iets
van de gemeente.
Dhr. Goedemondt zegt nogmaals, dat
Tholen de weelde niet kan permitteren
zo'n monument in stand te houden.
Dhr. Goedemondt zegt verder te kijken
dan het heden en meent dat er straks
nog heel wat nodig zal zijn, er moet nog
genoeg gebeuren. Hij ziet er tegenop
om dit voor een monument te doen, hij
kan er onmogelijk voor stemmen.
Dhr. Zachariasse vraagt of de hogere
kosten gevolgd zullen worden door di
recte hogere belasting.
De voorzitter antwoordt dat dit nu
niet aan de orde is, maar dat grotere
tekorten op de gem. rekening verhoogde
belasting meebrengt, van welke post
dan ook.
Dhr. BerrevoetS mérkt op de enige te
zijn geweest, die destijds tegen stemde,
omdat hij het bedrag te hoog vond. Van
zelfsprekend kan hij er nu niet voorstem
men.
Dhr. v. Westen zegt het voorstel van
B. en W. wel te willen steunen, maar
wou de vraag nog stellen of de ge
meente minder zal betalen wanneer blijkt
dat men beneden de laatste begroting
blijft. Dit wordt bevestigend beantwoord.
In de tweede plaats informeert dhr. v.
W. of de gemeente nu ook iets te zeg
gen heeft over de uitvoering. Ook dit
wordt door de voorzitter bevestigend be
antwoord en niet „iets", maar alles, hoe
wel men niet deskundig is om de details
der verbetering goed of af te kunnen
keuren.
Dhr. Goedemondt vraagt nog of er
van B. en W. een initiatief kan uitgaan,
waardoor de toren nog een zekere bron
van inkomsten oplevert. Nu het een mo
nument is, zou men kunnen laten beta
len voor bezichtiging daarvan.
De voorzitter zegt: hoe meer vreem
delingen er komen, hoe beter voor de
inwoners van Tholen.
Dhr. v. d. Sande zegt dat men b.v. wel
een dubbeltje kan vragen voor bezichti
ging van de toren.
De voorzitter antwoordt hierop, dat
dit geen aarde aan de dijk zql brengen;
het vreemdelingenbezoek zal voor zoiets
nooit groot genoeg worden in Tholen.
Daarom vindt dhr. Goedemondt het
ook niet verantwoord een dergelijk mo
nument aan te houden.
Dhr. Verduit zegt, dat het Rijk eerst
een bron van inkomsten van Tholen
heeft afgenomen en nu slechts 75% voor
de toren beschikbaar stelt. Hij vraagt
pf er geen andere mogelijkheid is om
deze grote onkosten te dekken.
Dhr. de Heer vraagt indien er straks
tekorten zijn bij de kerk, moet de ge
meente dan ook nog bijspringen of is
dit het laatste.
De voorzitter zegt, dat niemand de
Raad dat kan verplichten.
Hierna meent de voorzitter dat e. en
a. voldoende is besproken en brengt het
voorstel van B. en "W. om de nieuwe
begroting aan te nemen in stemming.
Met 6 tegen 4 stemmen wordt het voor
stel aangenomen. Tegen stemmen de
heren Berrevoets, Goedemondt, v. d.
Sande en Verduit.
No. 11 van de ingekomen stukken is
een dankbetuiging van de Wed. Klompe
de Lange voor de blijken van medeleven
bij het overlijden van haar echtgenoot,
wijlen dhr. W. L. Klompe.
No. 12 Een verzoek van ouders van
kinderen van 3 tot 6 jaar, gedateerd
22 Juni om tot oprichting over te gaan
van een Gemeente-Bewaarschool.-
De voorzitter zegt hierop dat B. en
W„ gedachtig ^aan het principe dat
steeds in dit opzicht is vastgehouden,
voorstellen dit verzoek af te wijzen. De
kosten die jaarlijks aan de exploitatie
van een dergelijke school zijn verbon
den, zijn zeer groot. Hoe groot, dat is
niet te overzien, zeker niet in de toe
komst. We hebben deze zaak altijd ver
dedigd door te zeggen, dat het beter
is eerst een school te stichten door een
vereniging, die dan subsidie kan aanvra
gen. B. en W. wensen hier ook thans
niet van af te wijken.
Dhr. Goedemondt kan het hier niet
mee eens zijn. Hij acht een gemengde
Bewaarschool geen onmogelijkheid, als
men het aantal inwoners van Tholen
nagaat. Hij weet ook, dat er reeds ver
schillende malen om is gevraagd, maar
meent dat de zaak thans anders ligt. Er
was door enkele inwoners weer een dus
danig initiatief genomen, maar hiervoor
hebben andere richtingen een schotje ge
stoken en ze stichten een school. Deze
school werd gesticht op een gehouden
vergadering.
Zelf kon hij die vergadering niet bij
wonen, maar naar hij daarover las en
heeft vernomerf was het zo, dat welis
waar iedereen lid van die vereniging
kan worden of zijn kinderen daar op
school kan laten gaan, maar dan moet
men zich onderwerpen aan de statuten
door die vereniging opgemaakt. Er is
nu dus een Chr. Bewaarschool. Verschil
lende rqensen zeggen: Ik zou m'n kin
deren graag naar een Bewaarschool
sturen, maar het kan niet, omdat ik
met die bepaalde richting niet mee kan.
Waarom is er nu geen Algemene Be
waarschool opgericht, zodat iedereen
Dr. P. J. Duinker te Tholen.
Dr. H. Menger te St. Filipsland.
er zijn kinderen naar toe kan sturen.
Hij vindt het verschrikkelijk, dat er door
deze dingen thans tweespalt moet ko
men, zowel in de Raad, waar tot dus
ver aangenaam en prettig is samenge
werkt, als in de gehele gemeente, die
op zijn achterste benen staat. Het is al
Bewaarschool wat je hoort. Wat is nu
het doel van die Kleuterschool
De voorzitter antwoordt hierop, dat
men de zaak niet door elkaar moet gaan
halen. Het betreft hier een verzoek om
een gemeenteschool.
Daarop vraagt dhr. Goedemondt waar
om daar afwijzend op beschikt moet
worden.
De voorzitter antwoordt dan, omdat
we dit jaren hebben volgehouden, om
dat men, wanneer van gemeentewege
een school wordt gesticht men ook ver
plicht is subsidie te geven aan een school
die een ander standpunt inneemt.
De voorzitter zegt het ook te betreu
ren, dat het niet mogelijk bleek dat er
één school komt voor de kinderen, maar
laten we daarnaar niet gaan vissen en
ons tot het punt bepalen.
Dhr. Goedemondt merkt op, dat 25
jaar geleden de bestaande kleuterschool
werd opgeheven in verband met de op
richting van een U.L.O.-school. Toen is
door de Raad beloofd, dat zodra moge
lijk weer een gebouw ter beschikking
zou worden gesteld. Waarom is dit niet
gedaan
De voorzitter zegt, dat hem dat niet
aangaat, daar hij toen hier nog niet
was. Dhr. Goedemondt verontschuldigt
zich daarop. De voorzitter zegt, dat het
z.i. fout is geweest van de toenmalige
Raad om niet onmiddellijk een gebouw te
zetten.
Dhr. Berrevoets zegt: Het valt mij
ook ontzettend tegen, dat het zo is ge
lopen en er geen gemeente-bewaarschool
wordt opgericht. Toch is hij er tegen
dat het verzoek weer als een vodje pa
pier in de prullenmand terecht komt.
Waarom geen school van de gemeente?
De kosten zijn weliswaar groot, maar
hoeveel is niet besteed aan andere doel
einden, die z.i. minder belangrijk zijn.
Waarom kunnen niet alle richtingen
verenigd worden. Indien men dan gods
dienstonderwijs wil geven op een zekere
tijd kan dit toch, door het ene uur een
Hervormd, het andere een Gereformeerd
predikant, de Pastoor enz. godsdienst
onderwijs te laten geven.
Dhr. Zachariasse zegt dat men toch
zeker kan aannemen, dat dit verzoek is
binnengekomen, n.a.v. het oprichten van
een Chr. Bewaarschool. Hij betreurt het,
dat tijdens de oprichtingsvergadering niet
alle richtingen zijn uitgenodigd, zodat
men althans pogingen had gedaan om
tot overeenstemming te komen, ofschoon
hij persoonlijk /niet kon geloven, gezien
de feiten, dat overeenstemming bereikt
kon worden.
Een groep wil Chr. onderwijs, een
andere groep wenst dit niet zover door
gevoerd. Het ligt niet op de weg van de
gemeenteraad hier tussenbeide te komen
en een bepaalde groep voor te trekken.
Indien door onderling overleg geen
overeenstemming wordt bereikt, kan er
ook geen gem. school komen. De ge
meenteraad kan en heeft het recht niet
een of andere richting te dwingen een
bepaalde school te bezoeken.
Dhr. Verduit merkt op, dat het groot
ste gedeelte der Thoolse inwoners voor
een Alg. school is. Nu is er één Chr.
school, maar ik zie het er van komen,
dat er binnen enkele jaren weer een stuk
of drie-vier zijn.
Het is toch veel beter één gemeente
bewaarschool te hebben. Ik zou daar mijn
stem graag aan geven.
De voorzitter zegt hierop, dat hij het
toch sterk meent te moeten betwijfelen
of aan een gemeente-school de voorkeur
wordt gegeven, indien men in Tholen
voor de vraag gesteld werd: Een Chris
telijke of andere Bewaarschool. Indien
de vraag werd voorgelegd: Wil unen
een Bewaarschool, dan zou iedereen daar
„Ja" op antwoorden. Anders zou dit
zijn, indien de vraag was: welke school
Wethouder Franke merkt op, er niet
tegen te zijn, indien het werkelijk bij
één school zou blijven. Nu men echter
grote kans heeft, dat het niet bij één
gem. school zou blijven, kan hij dit ver
zoek niet inwilligen. Waar blijven we
dan
