Weekblad voor hetEilandTholen en St. Filipsland
Het England-Spiel
In Memoriam W. L KLOMPE.
Burgemeester SCHULLER
te Maartensdijk geïnstalleerd.
ZONDAGSDïENST
ARTSEN
THOLEN
4e Jaargang No. 30
11 Juni 1948
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen 0.90 per Advertentiën f0A0 per millimeter - Minimum 2.00
Redactie Kerkring A 473 St. Annaland - Telefoon 47 kwartaal franco p.p. 1.15 Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen - Telef. 57 - Giro 124407 Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
In het bekende geïllustreerde weekblad
„Wereldkroniek" van Zaterdag 22 Mei
staat een opzienbarend artikel over het
beruchte „England-Spiel". Schokkende
mededelingen worden hierin gedaan,
waardoor men onwillekeurig huivert
over dit onopgehelderd ontzaglijk mys
terie. Waar de gebeurtenissen rondom
dit verschikkelijke „spel" inzonderheid
bij het proces v. d. Vaals, waarover
reeds veel is geschreven, de aandacht
trokken en de opheldering daarvan totaal
uitbleef, hield het ook de gedachten vast
van de redactie van genoemd weekblad.
Een nauwkeurig onderzoek werd inge
steld en de bevindingen gepubliceerd.
Als inleiding schrijft de Wereldkroniek,
dat zij zich, sinds haar bestaan nim
mer van sensatie-geschrijf heeft bediend.
De resultaten van het onderzoek in dit
verbijsterend „spiel" zijn echter te schok
kend, om ze voor zich zelf te houden.
In het artikel wordt na een uitvoe
rige beschrijving van de feiten en gis
singen of Schreier in dienst was bij de
Secret Service (Engelse Geheime Dienst)
en via Emiel Verhagen ook de be
ruchte v. d. Waals als sub-agent van
Schreider, opgemerkt,- dat deze lezing
van het geval niet zonder meer verwor
pen kan worden. Waarom niet? Wel,
gebleken is, dat regelmatig over achttien
zenders wefd uitgezonden en dat Lon
den dus over achttien zenders in een
periode van anderhalf jaar van Schrei
der en zijn mannen gefingeerde medede
lingen kreeg, die daar niettemin zo vol
deden dat men nimmer argwaan kreeg.
Niet aan te nemen van een zo nauwge
zette instelling als de Secret Service.
Een ander hoogst merkwaardig feit, zo
gaat de Wereldkroniek verder, is de
kwestie van het Groot Seminarie Haa-
ren. Schreieders gevangenis voor de in
zijn handen gevallen verzetsstrijders 1 Dit
unicum onder de wrede Duitse straf
kampen, het oord, waarin de gevangenen
behandeld werden op een wijze, die
Schreieder wel in een heel eigenaardig
licht plaatst.
Er was er zelfs een, die eens radio
in z'n cel had Toen uit dit Haaren 2
geheime agenten ontvluchtten, werden ze
in Engeland opgesloten, nadat Schreie
der bericht had naar Engeland, dat het
beiden verraders waren in Duitse dienst.
Hoe is het mogelijk dat Londen hierop
inging, terwijl ze deze agenten zelf
had uitgezonden; door Schreieder waren
ingerekend en na ontsnapt te zijn door
Engelands Secret Service werden vast
gezet. Londen geloofde Schreieder 1 Het
Weekblad stelt hierop de vraag of de
betrokken autoriteiten nu waarlijk ge
dacht hebben, dat het Nederlandse volk
na zo'n droevig onvolledig v. d. Waals
proces niet meer op het „England-Spiel"
zou terugkomen. „Op dit proces ver
scheen een getuige-deskundige, die na
drukkelijk verklaarde met dit Spiel niets
te maken te hebben en zich verder op
zijn zwijgplicht beriep, daarmee te ken
nen gevend, dat hij er wel degelijk meer
van wist. Daar verschenen echter niet
de heren De Bruyne, Lieftinck, van het
Sant en Derksema, die tijdens het Eng
land-Spiel de leiding hadden van de vele,
elkander opvolgende diensten in Londen.
Daar verschenen evenmin de eens ge
arresteerde parachutisten, die toch zou
den kunnen verklaren of Schreieder al
dan niet hun geheime kentekenen kende."
En weer vraagt het Weekblad: „Speelt
deze onbegrijpelijke geheimzinnigheid
niet juist hen in de kaart, die zeggen,
dat het hele England Spiel door de
Britse en Nederlandse Diensten in sa
menwerking met Schreieder was opge
zet
Van der Waals beweerde, dat hij
geen gewone V-man was, maar een V-
man in dienst van de Secret-Service.
Kan men deze leugenaar in de overtref
fende trap geloven Neen, zeggen we,
maar merkwaardige feiten zijn door het
onderzoek van de redactie van We
reldkroniek aan het licht gekomen, waar
bij veel klopt, wat deze, overigens voor
ons blijvende schurk, heeft aangevoerd.
Onbegrijpelijk is ook of liever be
grijpelijk in het waas van geheimzinnig
heid waarom zijn verdediger Mr.
van der Starp geen kans kreeg een
aantal getuigen verblijf houdende in
(Onderstaand artikel was bestemd
voor het nummer van 29 Mei jl.
Te veel aan „Eiland-nieuws" be
lette ons het op te nemen in de
laatste twee nummers. We achten
het echter ook nu nog belangrijk
genoeg om het thans te plaatsen.)
het buitenland te dagvaarden. Over
het verweerschrift van v. d. Waals,
waaromtrent in de rechtzitting hoege
naamd niets openbaar kwam, maar door
de genoemde redactie is ingezien, merkt
het artikel op dat meerdere beweringen
van hem klopten en anderen niet wer
den onderzocht om welke reden dan ook,
tijdens het vooronderzoek. Gebleken is
dat v. d. Waals bewering, dat hij meer
dere malen een ontmoeting had met de
mysterieuze figuur Emiel Verhagen, tij
dens de rechtzitting als „een mannetje
uit de maan" gekwalificeerd, juist is.
Al degenen, die van het bestaan van
Verhagen op de hoogte waren, worden
door v. d. Waals genoemd: zoals de
illegale werkster Nellie van Looi en
Schreieders secretaresse Geigerseder,
die beiden moeten geweten hebben, aldus
het artikel, van y. d. Waals aanstelling
als kapitein van de Secret Service, met
de cijfers 78.78.98 als agentennummer.
Die secretaresse was een dergenen, die
de verdediger wou oproepen, maar wat
practisch verhinderd werd. Van iemand
die het vooronderzoek leidde vernam de
redactie, dat v. d. WaalS inderdaad ille
gale arbeid verrichtte voor zijn indienst
treding bij Schreieder en die groep ook
niet verraadde.
Voorts wordt in het artikel bespro
ken het verlangen van Van der Waajs
om naar Engeland te gaan, hoe toen dit
ter sprake kwam in de rechtzaal Schreie
der voor het eerst wijfelde. En hoe is
het mogelijk, dat in 1944 de Nederlandse
geheime dienst in Zweden, waar deze
verrader een bezoek bracht hem rustig
naar Nederland liet teruggaan om, zoals
Van der Waals zelf zegt, daar weer
bepaalde opdrachten uit te voeren.
Ook deze bewering schijnt juist te
zijn, schrijft de Wereldkroniek, „want
onze informatiebron van de vroegere
P.O.D. verklaarde ons, dat Van der
Waals na zijn> terugkeer uit Zweden
inderdaad nog geruime tijd met de
functionaris, dhr. Lindenberg, in con
tact heeft gestaan." Ook dhr. Lindenberg
werd niet gedagvaard. Waarom niet?
Van de vele punten, die Van der
Waals aanvoert, om aan te tonen, dat
Schreieder contacten had met de Secret-
Service, noemt het weekblad er nog
drie: hij wijst op de liquidatie van de
N.S.B.ers Reydon en Seyffard, die ge
dood werden door wapens, welke
Schreieder aan de illegaliteit verstrekte,
toch wel een ongewoon gebaar voor
een S.D.-chef.
Verder werd hij door Schreieder voor
gesteld aan een medewerker van de
Russische Geheime Dienst, Dr. de
Kruyff. Voorts, wanneer v. d. Waals
klaagt over al te grote en funeste acti
viteit van de V-man J. de Drooge, laat
Schreieder via Radio Oranje tegen deze
S.D.-er waarschuwen. Of dit verzoek
inderdaad'gedaan is en uitgevoerd, moet
toch ook uitgezocht kunnen worden
En het is nog niet alles, dat Van der
Waals het England-Spiel meespeelde, dat
Schreieder ook volgens deskundigen nooit
zonder hulp van Londen had kunnen
spelen, het is niet alleen dat v. d. W.
zo gaarne naar Engeland wou, dat hij in
Zweden was en daarna nog contact had
met de functionnaris aldaar, maar bo
vendien werd hij na de bevrijding door
de Engelse Secret-Service aan een baan
geholpen, kreeg een opdracht, een En
gelse uniform, Engelse papieren en had,
volgens zijn vrouw een onderhoud met
niemand minder dan de bekende kolonel
L. Einthoven, chef van het „Bureau
Nationale Veiligheid". En bewezen is,
aldus Wereldkroniek, dat door de Hol
landse Secret Service-officier Sieden-
burg twee persoonsbewijzen uit het Be
volkingsregister te Rotterdam zijn gelicht
op de naam van Hoffman, met welke
papieren v. d. W. en zijn vrouw naar
Bonn in Duitsland vertrokken om daar
van de Engelsen direct een woning be
schikbaar te krijgen en opdracht zich in
„weerwolfacties" in te dringen.
In Bonn ontvangt hij van de Russische
regering uitnodiging een bespreking te
houden, waarna hij naar Berlijn ver
trekt.
In het Secret Service kwartier te
Fallin Borkel, zo staat in het verweer
schrift, krijgt hij bezoek van een zekere
kapper Schreieder, die hem bedreigde,
dat hij koud gemaakt zou worden, als
hij niet deed wat van hem gevraagd
werd. v. d. W. had gevraagd alles te
doen, opdat hij de beloofde rehabilita
tie in Nederland zou krijgen. Verder
wijst hij er op, dat de Secret Service
zijn papieren en notitieboekje heeft af
genomen, wat veel kan ophelderen.
„Als zoveel," gaat het artikel voort
„begrijpen we ook niet, waarom dit
verborgen blijft. Waarom stelt men deze
van zovele misdaden aangeklaagde mens
niet in de gelegenheid al datgene over
te leggen, wat hem voor zijn verdediging
goeddunkt? Wanneer hij echter de waar
heid spreekt en hij werkelijk in dienst
van de Secret Service stond, begrijpen
we deze handelwijze beter.
Dan wordt ook in dit opzicht, even
als in het gruwelijke England-Spiel al
het mogelijke gedaan om de ware feiten
te verdoezelen."
Het artikel eindigt met: „Er is een
nieuw en verschrikkelijk wereldje voor
ons opengegaan sinds wij ons op pad
begaven om in al deze duistere affaires
enig licht te zoeken. Herhaaldelijk toch
werd ons door de mannen en vrouwen,
bij wie wij onze inlichtingen trachtten
in te winnen, op het hart gebonden:
„Blijft u van deze zaken af. Zovelen,
die hetzelfde poogden te doen, moesten
het duur betalen. Deze machten staan
voor niets En dit in Nederland van
1948".
Lezers, is dit werkelijk niet huive
ringwekkend Moet het gehele Neder
landse volk er niet op aandringen, dat
hier opheldering gedaan moet worden.
Met de redactie van de Wereldkroniek
zouden we willen zeggen: „sVanneer
heeft de regering de moed om ons volk
de waarheid voor te leggen, hoe erg
deze ook moge zijn Door te zwijgen
toch maakt ze alles met de dag erger
Twaalfhonderd Nederlanders werden
de dood ingejaagd en na drie jaar we
ten we nog niet wie de schuldigen zijn.
Dit staat vast: Van der Waals was niet
de enige.
Willen de idealen van de elite uit ons
volk, de grote verzetsstrijders, uit die
dagen, niet geheel vernietigd worden,
dan dient hier opheldering te komen.
Waarvoor zal men zich anders in de
toekomst nog in de waagschaal stellen
Vrijdag jl. werd de oud-burgemeester
van St. Maartensdijk de nieuwe burge
meester van Maartensdijk, een mooie
gemeente in het hartje van ons land.-
Op zeer hartelijke wijze haalden de
bewoners van Maartensdijk hun nieuwe
burgemeester in. „De Stichtse Ruiters"
flankeerden de open rijtuigen, waarmee
Mr. Schuller en zijn gezin vanaf de
rand der gemeente naar het gemeente
huis werd gebracht. De Oranjevereni
gingen van Groenekan en Maartensdijk
wachten hun nieuwe eerste burger bij
het gemeentehuis op, evenals honderden
belangstellenden en talrijke vlaggende
schoolkinderen. Door een erehaag van
brandweerlieden betrad de burgemeester
het gemeentehuis. In de raadzaal waren
o.m. aanwezig Mr. H. G. Engelberts,
chef van het kabinet van de commissaris
der Koningin, burgemeester O. Norbruis
van Zuilen, burgemeester Mr. J. M. M.
Hamers van Jutphaas en vele andere
genodigden.
Mr. J. Boor opende in zijn kwaliteit
van loco-burgemeester de buitengewone
raadsvergadering en liet de secretaris
het Kon. Besluit voorlezen. Ook het
proces-verbaal van beëdiging werd ge
lezen, waarna een commissie bestaande
uit de heren A. Remeijn, Walhout en
Jongerius de familie Schuller binnen
leidde.
Mr. Boor hield vervolgens zijn instal
latierede en hing daarna de ambtsketting
om bij Mr. Schuller.
Verder voerden nog het woord de
voorzitters van verschillende partijfracties.
De burgemeester beantwoordde de spre
kers waarna in de kamer van de ge
meente-secretaris talrijke genodigden en
afgevaardigden nog het woord voerden.
Maandag jl. overleed nog vrij plotseling
dhr. W. L. Klompe in de ouderdom van
ruim 72 jaar. Met dhr. Klompe is uit
onze gemeente een bekend en zeer
ijverig man heengegaan. Door zijn veel
zijdige werkzaamheden had de over
ledene vele vrienden en nam dan ook
een ruime plaats in de samenleving van
ons stadje in. Hij was o.a. lid van de
Gemeenteraad, voorzitter van de kiesver.
Gemeentebelang, secr. der Veilings-,
vereniging, secr. v. d. Hagel Verz. Mij.,
Bestuurslid van de Coöp. Vlasfabriek
Steenbergen, voorz. Ned. Prot. Bond,
afd. Tholen, voorz. Rijkseenheid afd.
Tholen, Eerelid Kring Z.L.M. en had
reeds voor verschillende functies bedankt,
die hij ook gedurende verschillende jaren
had waargenomen.
Tijdens de moeilijke oorlogsdagen nam
hij de functie waar van PI. Bureauhouder
Een man met grote werklust en bereid
een ieder te helpen.
De gemeenteraad gedenkt wijlen
dhr. Klompe
Een bijzondere Openbare Raadsver
gadering werd Dinsdag 8 Juni belegd des
nm. om 2.30 uur. Voorzitter Burgemees
ter M. R. A. J. v. d. Hoeven, Secretaris
dhr. V. Laban. Afwezig dhr. Goede-
mondt. De voorzitter opent de vergade
ring op de gebruikelijke wijze en deelt
mede dat deze vergadering werd belegd
in verband met het plotseling overlijden
van dhr. W. L. Klompe. Daarna sprak
de voorzitter als volgt:
„Gisteren morgen ging door Tholen
het gerucht dat Willem Leonard Klompe,
lid van Uw raad was overleden, een
gerucht, dat maar al te spoedig bleek op
waarheid te zijn gegrond. Toen ik U in
de laatste raadsvergadering mededeelde,
dat de heer Klompe door ongesteldheid
verhinderd was aanwezig te zijn, konden
wij weinig vermoeden, dat zijn plaats
in ons midden nimmer door hem meer
zou worden ingenomen.
De Raad verliest in de heer Klompe
iemand, die in de betrekkelijk korte duur
van zijn zittingsperiode, n.l. sedert de
verkiezingen van 1946, zich heeft doen
kennen, als een man, wie de belangen
van onze stad zeer ter harte gingen. Hij
heeft dit getoond door zijn daden, hij
heeft het ook getoond door zijn woorden
aan deze tafel gesproken. Hij had een
open oog voor de zienswijze van anders
denkenden, en al kon hij zich daarmede
niet altijd verenigen, hij kende toch aan
een ieder de vrijheid- toe er een andere
mening dan de zijne op na te houden.
Dit maakte, dat hij ook als tegenstan
der nimmer te scherp was en dienten
gevolge het zijne er toe heeft bijgedragen
de discussies in de Raad op behoorlijk
peil te houden.
Dit alles is tevens oorzaak, dat wij
het allen als een smartelijk verlies ge
voelen, dat wij zijn persoonlijkheid in den
vervolge zullen moeten missen. Al wordt
Uw Raad door zijn overlijden gevoelig
getroffen, in veel sterker maté is dit het
geval voor zijn echtgenote, die op haar
gevorderde leeftijd eenzaam achterblijft;
voor zijn eenige zoon, aan wie hij met
hart en ziel hing, en mede voor zijn
familie.
Moge voor hen allen de wetenschap,
dat de Raad als vertegenwoordigende de
gehele burgerij zijn verscheiden van harte
betreurt en met grote dankbaarheid ge
denkt, hetgeen de heer Klompe in het
belang van onze stad heeft gedaan,
enige troost brengen in de droefheid en
het leed dat over hen is gekomen.
Zijn nagedachtenis blijve bij ons allen
in grote ere."
De voorzitter stelt voor een brief van
rouwbeklag te zenden aan de echtgenote
en de zoon van'de heer Klompe.
Met alg. stemmen wordt dit goedge
vonden en de redactie op te dragen aan
de voorzitter en de secretaris.
Hierna sluiting.
Korte herdenkingsplechtigheid
op de veiling
Al vorens de druk bezochte veiling
Donderdag jl. een aanvang nam, ver
zocht de directeur van de veiling, dhrr.
Labeur, een Ogenblik de ernstige aan
dacht van de aanwezigen. Hij wees op
de twee tegenstellingen van dat ogenblik.
Hier op de veiling om twee uur het leven
van iedere dag, de strijd om het bestaan.
Daar om twee uur het vertrek van het
sterfhuis van een gestorvene, het einde
van een strijd. Hij herdacht het lang-
Dr. P. J. Duinker, te Tholen
Dr. Vermet, te Nieuw-Vossemeer
durige en vele werk door dhr. Klompe
voor de veiling verricht, waaraan leden
en bestuur steeds met dankbaarheid zul
len terug denken. Spr. hoopte, dat zijn
nagedachtenis steeds in ere zou blijven
en verzocht enkele ogenblikken absolute
stilte.
Na deze korte plechtigheid namen de
normale werkzaamheden een aanvang.
De teraardebestelling
Donderdagmiddag 10 Juni 1948 des
nm. om 2 uur had de teraardebestelling
plaats. Een zestal kransen dekten de
baar. Vijf auto's waarin de familie volg
den. Op de algemeene begraafplaats
waren bovendien aanwezig de Raads
leden op een tweetal uitzonderingen na
(die verhinderd waren) het voltallig
bestuur der Veilingver. Tholen, afge
vaardigden van de Z.L.M. en Prov.
Voedselcommissaris in Zeeland c.a.
Aan de groeve voerde als eerste het
woord dhr. Hage van St. Maartensdijk,
die in de eerste plaats sprak als ver
tegenwoordiger van de Prov. V.C. en
daarnaast ook als vriend van de over-
lende.
Dhr. Hage herinnerde aan een ge
deelte uit het Evangelie van Lukas, nl.
de geschiedenis van de kleine Zacheüs,
die Jezus Christus wel zou zien, maar
toch voor Hem verborgen wenste te
blijven.
Ook dhr. Klompe, aldus spr., drong
zich nimmer op de voorgrond. 17 jaar
geleden hadden we mensen nodig, toen
de crisis in ons land kwam. We hadden
mensen nodig als dhr. Klompe die zich
niet naar voren drong, maar kalm en
waardig direct voor een goede zaak in
beweging kwam. Dankbaar zijn we voor
het vele wat hij als P.B.H. heeft gedaan.
Als vriend sprekende, richtte dhr.
Hage het woord tot de zoon van de
overledene en wenste hem toe, dat hij de
voetsporen van zijn vader mag drukken.
Wanneer dat gebeurt, kunt U verzekerd
zijn van een welbesteed leven. Spr. ein
digde met de troostvolle woorden van
Job: de Heere Jieeft gegeven, de Heere
heeft genomen, de naam des Heeren
zij geloofd. Dat dit ook de familie tot
steun en troost moge zijn.
Vervolgens sprak de 1ste wethouder
v. d. Berge namens de burgerlijke ge
meente. Spr. deelde in de eerste plaats
mede, dat de burgemeester tot zijn groot
leedwezen verhinderd was en wijst op 't
grote verlies, in de eerste plaats voor de
familie, maar ook voor de gemeente.
Wijlen dhr. Klompe had immers steeds
een helder oordeel en gewaardeerde
zienswijze bij de besprekingen in de
Raad. Met grote dankbaarheid, aldus
weth. v. d. Berge, gedenken we wat
door hem is gedaan en hoe het is
gedaan.
Hij wenst tenslotte de familie sterkte
toe.
Namens de kring Tholen van de
Z.L.M. sprak dhr. Hage te Scherpenisse
enige woorden van dank voor het vele
dat de overledene ook voor deze in
stantie heeft gedaan als kringsecretaris
en als Hoofdbestuurslid.
De zoon van de overledene dankte alle
sprekers, inzonderheid dhr. Hage te
St. Maartensdijk, voor de woorden van
waardering voor het werk van zijn vader
en het medeleven van de familie.
PUTTEN EN SCHERVEN
Burgemeester en Wethouders van
Tholen maken bekend, dat tegen Don
derdag, 17 Juni 1947, gelegenheid bestaat
tot aangifte voor ruiming van privaat-
putten.
In de voormiddag van die dag zullen
scherven enz. door de reinigingsdienst
worden opgehaald.
Tholen, 9 Juni 1948
OPBRENGST COLLECTEN
De gehouden collecte voor het Reclas-
seringswerk bracht 73.47 op.
De collecte' voor de Stichting 1940-'45
het mooie bedrag van 680.
DE THOOLSE KNOBELRIT
De weersomstandigheden waren er
Zaterdagmiddag jl. de oorzaak van, dat
de door de Motorclub „Eendracht" ge
organiseerde gezelligheidsrit uiterlijk niet
bepaald gezellig was. En toch werd er
een gezellige rit van gemaakt. Slechts
