W eekblad voor het Eiland Tholen en St. Filipsland
Door de Mazen van het „IJzeren Gordijn"
Een kijkje in Hongarije.
Interessante gegevens omtrent de Volkstelling.
UIT EIGEN^NTT
ZONDAGSDIENST
ARTSEN
~T HOLEN*"
3e Jaargang No. 30
30 Mei 1947
Uitgevers Firma C. Dieleman en G. Heijboer Abonnementen 0.90 per
Redactie A 494 St. Annaland Telefoon 47 kwartaal franco p.p. 1.15
Administratie Oudelandsestraat 9, Tholen Telefoon 57 Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Advertentiën 0.10 per millimeter Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Zolang er sprake is van een
gordijn, zijn er mazen, waardoor
men kan gluren en dingen kan
zien, die niet voor ieders oog be
stemd zijn.
Zo heeft ook het IJzeren Gor-
lijn",~dat slechts in de verbeelding
bestaat, maar daarin dan ook een
plaats van grote betekenis in
neemt, zijn mazen. Ze zijn micros
copisch, wel-is-waar, maar ze zijn
erHet is moeilijk hier door te
gluren en nog moeilijker er door ie
komen. Een enkeling is het gelukt
en deze zegt dan, dat het zo moei
lijk niet was. Het was een kwestie
van het juiste aantal stempels
Maar dan is er ook geen koudje
aan de lucht, als het met die stem
pels in orde is dan is de douane
beambte van het Niemandsland en
van de Hongaarse grens zeer
voorkomend en beleefd en maken
zij verder doorgang niet meer
lastig.
Schrijven in de door de Russen
bezette zones is vrijEn toch is
dat niet helemaal juist. Schrijf er
maar eens iets, dat niet voor de
buren is bestemd. Flier geldt: „Het
Rode leger achterhaalt u wel". Is
het vandaag niet, dan lukt het
morgen Maar men kan natuur
lijk vol lof spreken over de snelle
opbouw in Hongarije. Hoe deze
tot stand is gekomen, dat zelfs
de geestelijkheid werd gedwongen
pontons te sjouwen en ander hen
onterend werk werd opgedragen
daarover mag men en durft
men niet schrijven. Dat vertelt
men alleen maar in de huiskamer,
bij heel vertrouwde kennissen.
De etalages liggen vol heerlijk
heden. Kaas, eieren, eet., alles is
er volop Maar wie kan dat be
talen Dat zijn er van de reste
rende 8 millioen Hongaren slechts
2 millioen. De overige 6 millioen
leven van de bedelstaf. Zij ver
kopen hun hebben en houden.
En hoe is het met de boer
Trekt de Boedapester of Ester-
gommer of welke stedeling dan
ook, niet naar de boer, zoals de
Nederlanders deden in het laatste
oorlogsjaar de z.g. honger
tochten
De boer is straatarm. Hij is blij,
als hij zijn hoeve nog heeft, een
enkel paard en wat ander vee. Hij
heeft zijn offer wel gebracht in de
jaren 1940 tot heden en hij
offert nog steeds. Maar het is in
Hongarije als overal in de wereld:
Nood leert bidden
Hongarije is zijn hotels, café s,
restaurants, héél veel woonruimte
en ook zijn vrijheid kwijt. Bijna
honderd jaar heeft Hongarije voor
die vrijheid gestreden. Is het wel
honderd jaar Is de geschiedenis
van Hongarije gedurende zijn
1000-jarig bestaan niet één grote
strijd geweest
Maar de meeste kerken zijn in
tact gebleven. Zelfs in Boedapest,
waar eens de hevigste strijd van
Europa heeft gewoed, waar huis
voor huis moest worden ingeno
men, waar letterlijk geen steen op
de ander is gebleven, waar het
schone St. Margaretha-eiland
totaal is vernield. Eén grote ruïne
van meer dan vijf kilometer in de
„schone blauwe" Donau. Weg is
het mooie graf van St.Margaretha.
Weg zijn de mooie hotels. Weg
de parken en tuinen. Weg de ker
ken en kloosters op dit eiland.
Weg de cinema's en de „Opera".
Nu zoeken de Hongaren troost in
hun overgebleven kerken, die dan
ook dagelijks stampvol zitten. In
de kerken zit echter ook hun aarts
vijand Hij loert overal en noteert
ijverig wat de geestelijken te ver
tellen hebben. Dit doen ze open
lijk ja, zo openlijk, dat ze naar
de geestelijke gaan en vragen, wat
hij heeft gezegd en wat hij er mee
heeft bedoeld, als ze een passage
niet konden opnemen.
Hoe is het overigens met de
vrijheid gesteld De vrouwen zijn
vogelvrij verklaard! Tegenwoor
dig gaat het nogal. Men hoeft niet
meer de deuren open te houden
voor ieder, die maar wil binnen
dringen. Het verdient echter wel
aanbeveling des avonds, als het
duister wordt, binnenshuis te blij
ven en ieder maar te laten klop
pen, die in het late avonduur aan
de deur komt. Toch worden in
Boedapest nog dagelijks zeker drie
lijken van vrouwen gevonden
Het is maar goed, dat het
IJzeren gordijn geen grotere ma
zen heeft, maar het is ook goed,
dat er mazen in zijn, zodat de
wereld zo nu en dan eens, zij het
clandestien, er door kan gluren,
ook al is het niet netjes om bij de
buren in te kijken. Ogenschijnlijk
is Hongarije aan z'n vette jaren
toe. De werkelijkheid is anders
Het is een voortzetting van de
vele magere jaren. Het "is schitte
render dan de kroon, gevlochten
door Trianon. Het is gelijk aan
de „Hel van Dante". O.P.
(Nadruk verboden)
Het is nu al voldoende en alge
meen bekend: De twaalfde Neder
landse volkstelling wordt op
31 Mei a.s. gehouden. Ook het
doel hiervan is het publiek op ver
schillende manieren aan de hand
gedaan. Het gaat er niet enkel om
te weten met hoeveel koppen het
Nederlandse schtp bemand-fs, nee,
er zit nu meer aan vast: samen
stelling der bevolking, leeftijd,
geslacht, burgerlijke staat, ge
boorteplaats, kerkelijke gezindte,
de beroepstelling, de gezinstelling,
de woningtelling, dit alles is nood
zakelijk om aan de hand van de
totaalcijfers verschillende proble
men trachten op te lossen, een
zaak van groot belang voor het
gehele Nederlandse volk.
Aan deze uitgebreide telling zijn
al enorm veel werkzaamheden
voorafgegaan. Honderden mensen
zijn al duizenden uren bezig ge
weest, met de voorbereidende
werkzaamheden; Voor ieder der
9J/2 millioen Nederlandse inwo
ners een formulier, 1x/i millioen
voor de woningen, enkele honderd
duizenden gezinsformulieren: al
leen de samenstelling van»de ver*
schillende formulieren kostte
enorm veel tijd.
Op onze eilandgemeenten zal men
op verschillende manieren te werk
gaan. De ene gemeente zal het
doen volgens de algemene richt
lijnen, die bepalen, dat de teller
eerst de formulieren in de wonin
gen brengt, ze door de personen
zelf laat invullen en later weer
ophaalt, waarbij men vanzelfspre
kend met event, moeilijkheden bij
de teller kan aankloppen. Een
andere gemeente laat de teller zelf
de gegevens verzamelen- bij de
personen, wat voor velen gemak
kelijker zal zijn en o.i. ook secuur
der. Daarna brengt de teller de
formulieren terug op het bureau,
waar ze eerst nog eens gecontro
leerd worden. Dan volgt opnieuw
een kolosale karwei: het sorteren.
Dat is zeker geen kleinigheid. Elk
van de 9J^ millioen persoons
formulieren bevat veertien vragen.
Dat maakt 133 millioen antwoor
den, tellen we daarbij de antwoor
den van de huishoudings- en
woningformulieren, dan komen wij
bij elkaar op ruim 170 millioen
antwoorden. In Amerika zijn
mechanische hulpmiddelen ge
leend, om deze sortering te verge
makkelijken en te bespoedigen.
Hierdoor is het dan ook mogelijk,
om voor elke gemeente en voor
onderdelen van gemeenten onge
veer twee maanden na afloop der
telling voorlopige cijfers gereed te
hebben over het aantal woningen
en andere bewoonde ruimten en
de daarin wonende bevolking,
onderscheiden naar afzonderlijke
personen en gezinnen. In de ver
dere loop van 1947 zullen dan de
uitkomsten der woningtelling gro
tendeels gereed komen, terwijl in
1948 de bewerking der volks- en
beroepstelling in grote lijnen haar
beslag zal krijgen.
Hoe juister en betrouwbaarder
de uitkomsten van de telling zijn,
des te groter zal de waarde zijn
en daaraan kan ieder meehelpen
door hun medewerking te geven
aan het welslagen van deze natio
nale zaak.
Wij staan aan de vooravond
van grote beslissingen ten aanzien
van Indonesië. Wij worden over
stelpt met berichten en geruchten
geruchten voor de aanvulling
der commissie-generaal ter voor
ziening in de vacature-De Boer
geruchten over een ophanden zijn
de splitsing van het departement
voor Overezeese gebieden ge
ruchten over nieuwe ministers, mr.
Meynen en Prof. Romme. Houden
wij ons aan de feiten: de ministers
Beel en Jonkman zijn in het vader
land teruggekeerd; de leden der
commissie-generaal prof. Scher-
merhorn en de heer Van Poll zijn
eveneens weer in Nederland en
het spreekt vanzelf, dat de Staten-
Generaal over de stand van zaken
zal worden ingelicht. Misschien
horen wij er buiten de volksver
tegenwoordiging óók nog een en
ander over.
Hej kan niet worden ontkend,
dat de toestand in Indië min of
meer verward is. De Soendanezen
deden gedurende de Pinksterda
gen hun best. Na Buitenzorg be
zetten zij acht Republikeinse en
twee Nederlandse spoorweg
stations. Wat de Soendanezen in
Westen van Java doen, kunnen
hun Madoereze broeders in het
Oosten ook: de Madoereze Volks
partij begon tenminste al, een
vrije staat Oost-Java te vragen.
De Indië-kenner verwondert dit
alles geenszins. Die weet wel, dat
er in Indonesië niet alleen met
Javanen moet worden rekening
gehouden. Neen, er zijn Javanen
maar ook: Sumatranen, Batakkers,
Dajakkers, Ambonezen, Menado-
nezen, enz. Reeds voor de oorlog
bleek in de Volksraad, dat al die
volksgroepen nu niet bepaald op
elkaar waren gebrand. Maar
toen was er de blanda, de mach
tige Hollander, die boven de par
tijen stond en die het ruzie-geheel
overkoepelde Nu is het een
weinig anders
Laten wij tot de feiten terug
keren. Soedirman, de leider van
het Republikeinse leger heeft zijn
manschappen opdracht gegeven,
naar hun posten terug te keren.
Het T.R.I.-leger mobiliseert.
Sjahrir heeft verklaard, dat er
ondanks Linggadjati nog gevaar
voor zijn land dreigt. Komt dat
gevaar in de eerste plaats niet van
binnen uit Volgens dr. Van
Mook zou de Nederlandse rege
ring niet van plan zijn, zich in de
Soendanse staatsgreep" te men
gen. Het Nederlandse leger zal
een oogje in 't zeil houden.
Het minder goede nieuws uit de
Oost bracht de gebeurtenissen in
eigen land min of meer op het
tweede plan. Die rustige rust in
Nederland, met een blijde, zonnige
viering der Pinksterdagen. De
stedeling trok er als vanouds op
uit naar buiten om te genieten
van de natuur. Hij of zij hoefde
niet te zoeken naar de ongewenste
gasten de gevreesde Colorado
kever die in Zeeland, maar ook
in Limburg zijn gesignaleerd
overgewaaid uit Frankrijk en Bel
gië. De-bestrijding wordt kracht
dadig ter hand genomen. Al kos
ten ze geen deviezen wij hebben
deze lieve diertjes liever niet dan
wel.
Een smokkelaffaire, zoals dezer
dagen aan het licht kwam, kost
wèl deviezen. De a-sociale heren,
die hierbij waren betrokken,
„werkten" op z'n Amerikaans in
Engelse uniformen. Dit renderen
de zaakje was nu al ruim een jaar
aan het rollen. Dat zal ons land
heel wat hebben gekost mis
schien meer dan de Volkstelling,
die deze week op gang komt. De
voorbereidingen zijn klaar en nu
kan het zaakje gaan draaien. Een
legertje van 100,000 mannen en
vrouwen d.i. een sterkte van
5 divisies zal zich met de telling
bezig houden. Wanneer een ieder
medewerkt, zal dit gigantische
werk vlot verlopen. Voor de
wederopbouw zijnde gegevens van
grote waarde. We moeten besef
fen, dat deze twaalfde volkstelling
een algemeen belang is, waaraan
een ieder moet meewerken.
Jhr. mr. De Geer diende dit
algemeen belang niet. Hij liet naai
de mening van het Bijzonder Ge
rechtshof zijn eigen belang voor
gaan. de oud-minister-president
werd veroordeeld tot een jaar
voorwaardelijk,-v beperkte bewe
gingsvrijheid, benevens de ver
plichting om aan vijf nationale
fondsen een minimum bedrag van
4000 gulden te storten. En dat
alles, omdat Jhr. de Geer heeft
gedaan, wat vele Londse regeer
ders destijds ook graag hadden
willen doen. Had de voornaamste
getuige tegen den ex-minister van
Staat, minister Gerbrandy, niet
mee gewild naar Zwitseland Het
geloof in de overwinning was in
Dr. L. D. A. Looijsen, te Tholen
Dr. Vermet, te Nieuw-Vossemeer
die dagen niet algemeen, evenmin
als het geloof in het democra
tische socialisme, waartoe mr. Van
der Goes Van Naters de vele
hoiraerden Rode wachters opwek
te. Voor het eerst sinds 1939 hield
de A.J.C. haar Pinksterbijeen
komst te Vierhouten op de Veluwe
met fakkeloptochten, herdenkin
gen en Pinkstervuren. Voor het
eerst werd ook een elfstedentocht
per fiets gehouden. De acht van
Bolsward, zoals dit wielerevene-
ment werd genoemd is een groot
succes geworden. Ongeveer de
zelfde route, die 's winters op de
schaat moet worden afgelegd, zijn
nu de fietsers gegaan, onder heel
wat behaaglijker omstandigheden.
Het 220 km lange traject was
net als bij de „echte" elfsteden
tocht verdeeld. Als eerste kwam
Jan de Boer uit Harlingen over de
eindstreep. Hij deed de 220 km in
7 uur. De Boer zal wel niet zo'n
last krijgen met de wedstrijd-com
missie als Bosman in zijn ijs-elf
stedentocht. Maar de wiel
renner is vast en zeker ook niet
gedragen
BRUGBEDRIJF THOLEN~~
Abonnementen voor Juni a.s.
kunnen worden afgehaald op
Maandag 2 Juni aan het Bureau
der Mosselcentrale onder het via
duct des morgens van 6 tot 9 uur.
BENOEMING
De heer H. Schot alhier is met
ingang van 1 Juni a.s. benoemd
tot controleur bij het Centraal ver
koopkantoor van mosselen te Yer-
seke.
CONCERT
Zaterdagavond 24 Mei werd
door de Muziekver. een concert
gegeven op de Markt. Verschil
lende nummers werden goed uit
gevoerd. Er was goede belang
stelling, maar er was ook weer
rumoerige jeugd, wat hier nu een
maal niet anders schijnt te kunnen.
PETITIE
Onder auspiciën van het Natio
nale Comité Handhaving Rijks
eenheid circuleren via verschillen
de Kiesverenigingen alhier Petitie-
lijsten, waarop men de hand
tekening kan plaatsen en waarin
de Staten-Generaal wordt ver
zocht „een einde te maken aan dit
voor het Koninkrijk rampzalig
beleid: de uitvoering der poltiek
in Indië te doen leggen in handen
van mannen, die allereerst het
waarachtig welzijn van de volken
in Indië nastreven, zonder aan de
eer van het Koninkrijk en van de
Nederlandse vlag te kort doen;
in vernieuwde vorm eeft Konink
rijk der Nederlanden, in hechte
rijksverbondenheid op te bouwen,
met een aan de historie aanslui
tend werkelijk rijksgezag, dat zelf
regering ook van de gebieden
overzee op zodanige wijze waar
borgt, dat aan de aldaar levende
werkelijke nationale verlangens
naar politieke zelfstandigheid ten
volle recht wedervaart en de on
derdanen des' Rijks aldaar in
veiligheid en rechtszekerheid kun
nen leven.