Weekblad voor het Eiland Tholen en St. Filipsland
Een blijde ontmoeting
THOLEN
6 DECEMBER 1946
3e JAARGANG No. 4
Uitgevers Firma C. dleleman en G. HeijBOER. Abonnementen 0.90 per
Redactie A 494 St. Annaland, Telefoon 47. kwartaal franco p.p. 1.15
Administratie Oudclandsestraat 9, Tholen, Telefoon 57. Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Advertentiën 0.10 per millimeter - Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Het „Ereveld".
Vrijdag jl. ontvingen we een brief van sergeant-
fourier A.H.P. die aan boord van de „Bloemfontein"
op 8 October jl. naar het Verre Oosten voer: Van
Amsterdam naar Tjandjong Priok, toen 'naar Singapore
vandaar naar Bangkok, toen weer naar Batavia, waar
hij het geluk had, de jongens van 14 R.I., de Thoolse
oorlogsvrijwilligers aan te treffen. Daar het de familie,
vrienden en kennissen ongetwijfeld bijzonder zal inte
resseren, geven we hieronder een uittreksel van z'n
brief, waarin P. van zijn ontmoeting met de vele
bekenden vertelt ook van het bezoek aan het
„Ereveld".
„Gistermiddag (20 Nov.) liep ik door Batavia en
wie zag ik daar aan komen Herman Evertse Ik
sprong natuurlijk onmiddellijk op hem af en hij ver
telde me, dat het hele Bataljon in Batavia lag. Ik was
natuurlijk ontzettend blij en na een kwartiertje met hem
gepraat te hebben, liftte ik naar de beneden stad en
had al gauw het gebouw, waar drie compagnieën lagen,
gevonden. Terwijl ik aan de ingang even stond te
praten, kwam Hendrikse (Oud-V.?) naar buiten die
me onmiddellijk mee naar binnen nam. We liepen een
kamer op en daar zag ik die bekende, vertrouwde
gezichten: Jantje Kot, Rook Rijnberg, A. W. Hage,
van 't Hof en nog verschillende anderen. Het was een
lawaai van jewelste, iedereen vertelde, iedereen vroeg.
De eerste ogenblikken kon ik alleen maar rondkijken en
lachen, zielsgelukkig weer bij het oude troepje te zijn,
te merken, dat je er bij hoorde, zoals vroeger; te
merken, dat er niets boven „die ouwe derde compie"
ging. Bijna onmiddellijk begon het over die goeie ouwe
tijd uit Fourpes, Polygoon, Zaamslag, Duitsland, Haar
lem. Die geest, die echte goeie geest, juist van de
3e compie, overheerst allen nog. Ze vertelden en vroe
gen, ze vroegen en vertelden. De uren vlogen voorbij.
Jammer was het, dat Henk Dijkslag al vertrokken was
en dat Verkerke de stad in was.
De andere dag was ik 's morgens om half elf weer
in de beneden-stad, weer bij de jongens. En nu was
Verkerke er wel. Eén van de jongens bracht me bij
hem. Het eerste wat ik van hem zag, was een ge
weldig gebruind bovenlijf, hij was blijkbaar ijverig aan
het schrijven, want hij bemerkte niets van mijn binnen
komen. Ik liep rond de tafel heen, bleef voor hem
staan en eindelijk keek hij op en keek ik in het oude
vertrouwde vechtjassen-gezicht van Verkerke. „Alle
machtig Pape, ben je daar eindelijk", kreeg ik te horeri.
Na een poosje gepraat te hebben, gingen we naar
Meester Gornelis, waar volgens Verkerke nog een kans
was, Henk Dijkslag te ontmoeten. We kwamen er,
maar D. was al vertrokken als kwartiermaker naar
Padang.
Toen stelde ik Verkerke voor het vliegveld Tjilititjan
te bezoeken, waar de gesneuvelden van de verschil
lende Bataljons, die rond Batavia gelegen hebben,
begraven liggen. Toen we er aankwamen, bemerkte ik,
dat men het geen kerkhof wilde noemen. „Ereveld"
stond boven de poort, die de ingang vormde,, ge
schreven. Het veld is omgeven met een witgeverfd
muurtje van misschien een meter hoog. In het midden
van één zijde is een eenvoudige poort gemaakt, waar
boven de letters staan. We liepen door de poort en
stonden meteen voor de graven. Ik overzag het geheel:
ruim honderd soldatengraven, allen precies gelijk. Aan
het hoofdeinde van het graf een witgeverfd houten
kruis, waarop een rood-wit-blauwe band, naam van
den overledene, zijn geboorte- en overlijdensdatum.
Langzaam liepen we de graven langs, lazen de namen
en onderdelen, wezen elkaar dan plotseling op een-
bepaald graf 11-14 R.I. dan de naam. En staande bij
dit graf, begon Verkerke te vertellen van die morgen,
toen zijn peleton op patrouille ging naar de uitgangs
stelling. Plotseling klonk een geweerschot en deze
soldaat die achterop liep, viel zonder geluid te geven,
neer. Eén van de anderen sloop terug om hem op te
halen, toe hij slechts halverwege was, werd hij in z'n
been geschoten. Een derde man ging terug, terwijl de
anderen in dekking bleven en de schuilplaats van den
sniper probeerden op te sporen. De derde man kreeg
een schot in het onderlijf en viel ook neer. Na minuten
lang geluidloos wachten verscheen eindelijk een helm
boven het dijkje, daarna een hoofd en schouders. Daar
hadden de jongens op gewacht, een salvo met de bren
weerklonk, de helm vloog meters hoog de lucht in en
de Jap (want later bleek het een Jap te zijn) werd zo
goed als onthoofd. Beide anderen bleven in leven, maar
deze soldaat was recht in het voorhoofd geschoten en
ogenblikkelijk dood.
Zo vertelde Verkerke me verschillende verhalen,
tragische, maar ook komische. We liepen verder tot
ik eindelijk de naam zag, waar ik van het begin af
naar had uitgekeken: C. J. Manteau, Sld. 11-14 R.I.,
overleden 24-7-46. Een eenvoudig grafpaaltje, zoals
al die anderen, in niets onderscheidde het goed onder
houden graf zich ook van die anderen, behalve, dat
er een half verdorde bouquet bloemen op lag. Een
laatste groet van het 3e peleton. Daar vertelde Ver
kerke met het verhaal van zijn ongeluk, zoals ik het
al kende. Graf no. 81; no. 82 was Jan de Nooyer. Zo
rustig lagen ze daar naast elkaar op het Ereveld, het
vliegveld Tjilititjan. Achter op het kerkhof is een
eenvoudige gedenkzuil geplaats. We verlieten het
kerkhof, het „Eereveld", ieder met zijn eigen gedachten.
Zaterdag 23 November zaten de jongens al op de
„Ruys", die hen naar Sumatra zou brengen. Ik zag
o.a. nog Jan v. d. Male, die zei zich de „kosse" naar
me te hebben gezocht, C. Geluk, Deurloo, Bazen, Bram
Ligtendag, Jan de Viet en anderen.
Die paar dagen bij de jongens, waren het mooiste
van heel de reis. Ze nemen het leven kalm op, ze
genieten een blakende gezondheid, ze groeten alle
familieleden en bekenden hartelijk.!"
INGEZONDEN MEDEDELING
Nederlanders!
den
De overeenkomst van Cheribon verbreekt
i eeuwenoudenband tussen Nederland en Indië.
Nederland en Indië hebben elkaar echter nodig
Nederland mag Indië niet loslaten, want dit zou
millioenen Indonesiërs beroven van een ordelijk be
stuur, bescherming tegen terreur en willekeur, welvaart,
medische verzorging, etc.
Indië mag Nederland niet loslaten, want dit zou het
reeds zwaar getroffen Nederland een zijner grootste
bronnen van welvaart ontnemen, hetgeen werkloosheid
en armoede voor het Nederlandse volk zou betekenen.
Nederland en Indië behoeven elkaar ook niet los te
laten, indien zij een overeenkomst aangaan binnen de
grenzen, welke gesteld zijn in de verklaring van de
Koningin van 7 December 1942.
De Commissie-Generaal heeft deze grenzen over
schreden en heeft dus de Nederlandse en de Indo
nesische belangen geschaad.
Deze overeenkomst mogen wij dus in dezen vorm
niet aanvaarden. N.R.C.
Motto: Wij eisen handhaving van de Rijkseenheid.
Van het Comité, dat zich met een manifest tegen de
overeenkomst: van Linggadjati richtte gaat thans een
levendige actie uit. Er is een beroep gedaan om brief
kaarten met zoveel mogelijk handtekeningen te zenden
naar den secretaris den heer E. J. Van Rees-Vellinga,
van Kijfhoeklaan 5, Den Haag. Een Indischman.
BERECHTING EILANDBEWONERS
Uitspraken van 20 Nov. 1946:
Johannis David v. d. Velde, landarbeider te Tholen;
geen verdere internering; ontz. rechten.
Gerard Heijboer, landarbeider te St. Annaland; geen
verdere intern, en ontz. rechten.
Leendert Goedegebuure, landarbeider te St. Anna
land; 9 maanden intern, eind. op 4 Sept. 1947 en ontz.
rechten.
Jochem Roukema, transportarbeider te Tholen: geen
verdere interh. en ontz. rechten.
Morgenzitting van 4 Dec. 1946
De lange lijst met beschuldigingen ingebracht tegen
Jacobus Anthonie de Rijke, arbeider te St. Maartens
dijk, hield in, dat hij zich aangesloten had bij de
N.S.B., begunstiger van de Jeugdstorm is geweest, als
inkoper voor de Wehrmacht heeft gewerkt, de Duit
sers geholpen heeft met het opzoeken van parachu
tisten, verder dat hij op onderscheidene wijzen voor
deel van de vijand heeft getrokken en blijken van in
genomenheid met dezen heeft gegeven.
Besch. was bijzonder goed van de tongriem gesneden
Zijn mooi opgezette verhalen, die met engelengeduld
aangehoord werden, hadden alle de bedoeling de be
schuldiging te verzachten, Hij meende, dat hij een goed
Nederlander was en vond ook, dat de Duitsers niet in
ons land thuis hoorden. Zijn vrouw die als getuige
gehoord werd, verklaarde dat hij een goeden naam in
het dorp had; dit werd echter niet bewezen door de
blikken die van en naar de publieke tribune werden
geworpen.
Tijdens de verdediging kon besch. nog z'n mond
niet houden. Mr. Kuypers uit Bergen op Zoom stelde
de feiten op orde en vroege clementie.
Nathaniël Luijk, landbouwer te Poortvliet: werd ten
laste gelegd dat hij lid is geweest van de N.S.B. en de
N.V.D.. hulp aan den vijand heeft verleend door als
Oostlandboer te gaan werken in de Baltische staten;
zich in z'n uniform in het openbaar heeft vertoond en
een brief heeft ondertekend heeft met „Heil Hitier" en
„Hou zee".
Op z'n uniform scheen hij erg trots te zijn geweest.
Mr. Kuypers meende, dat de man slachtoffer van de
N.S.B.-Propaganda is geworden en zodoende geduren
de den oorlog verkeerd ingesteld geweest is. Ver
dediger vroeg invrijheidsstelling bij de uitspraak.
DIRECTEUR POSTKANTOOR THOLEN
AFSCHEID
Ter gelegenheid van het feit, dat de directeur van
het* PTT-kantoor teTholen, de Heer Bronts den
dienst ging verlaten per 1 December j.]„ heeft deze
afgelopen Zaterdag van zijn personeel te Tholen en
dat van de overige kantoren van het eiland afscheid
genomen.
Het personeel drukte onder het aanbieden van
bloemen en een stoffelijk blijk van waardering in
warme bewoordingen de sympathie uit, die de Heer
Bronts genoot en dankte hem voor het vele goede, dat
hij voor den dienst en voor het personeel in een reeks
van jaren heeft gedaan.
De inspecteur der PTT reikte den scheidenden
directeur tot dank en waardering voor hetgeen deze
functionaris in dienst van het bedrijf heeft verricht,
den afscheidspenning uit.
De korte plechtigheid werd besloten in een dank
woord van den heer Bronts.
Wij wensen den Heer Bronts een lang en rustig
leven toe in goede gezondheid.
RIJWIEL ONTVREEMD
Ten nadele van den landbouwer, den heer J. v. G.,
alhier werd Maandag 2,Dec. jl. te Bergen op Zoom
een rijwiel ontvreemd. Bij het doen van een bood
schap te B.o.Z. plaatste de zoon van den heer v. G.
het rijwiel voor een winkel, doch bij zijn terugkomst
bleek het fietske verdwenen te zijn. De politie werd
hiervan in kennis gesteld.
BEZOEK VAN ST. NICOLAAS
Daar St. Nicolaas op zijn naamdag natuurlijk niet
overal tegelijk kan zijn bracht hij, vergezeld van
Zwarte Piet, Dinsdag 3 Dec. jl. een bezoek aan Tholen
Des namiddags na schooltijd kwam hij, gezeten in een
jeep, het veer over, waarbij hij met luid gejuich door
de kindéren werd ontvangen. Bij de firma Beukelaar in
de Brugstraat vond de officieele ontvangst plaats,
waarna onder grote belangstelling der jeugd nog een
rijtoer door de stad werd gemaakt.
BESTUUR WATERSCHAP VRIJE POLDERS
Als gezworen werd gekozen dhr. C. A. C. Aartsen
en als Dijkgraaf herbenoemd C. Bierens.
GELUIDSVERSTERKER IN DE KERK
Zaterdagavond 30 Nov. jl. werd hier in de Ned.
Herv. Kerk een proef genomen met een geluidsver
sterker op het spreekgestoelte. Naar verluidt heeft het
Kerkbestuur het voornemen een definitieve versterker
te plaatsen.
ONGEVAL
Door een moment van onachtzaamheid kreeg Maan
dag 2 Dec. jl. een kind van de familie S- alhier, de
kans om een pot met kokendhete thee omver te
trekken. Met verschillende brandwonden aan borst en
voetjes moest het jongentje opder doktersbehandeling
worden gesteld.
GODSDIENSTONDERWIJS
Naar verluidt zal er binnenkort weer een aanvang
worden gemaakt met het geven van Godsdienstonder
richt door een Herv. predikant op de Openbare Lagere
School in deze gemeente. ^Bijzonderheden hierover
worden nader bekend gemaakt.
