Weekblad voor het Eiland Tholen en St. Filipsland
Slapend Volk.
Uit eigen Land.
2e JAARGANG No. 39
9 AUGUSTUS 1946
Uitgevers Firma C. DlELEMAN en G. HEIJBOER.
Redactie A 494 St. Annaland, Adm. Oudelandsestr, 9 Tholen,' Tel. 57.
Abonnementen 0.90 per
kwartaal franco p.p. 1.15
Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Advertentiën 0.10 per millimeter - Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Men prijst in het buitenland ons volk. Men zegt,
dat wij meer en beter aanpakken dan welk volk ook
t'er wereld. Men staat verbaasd over onze energie
en onze wil om het land te herstellen, over het vele,
dat reeds werd bereikt en de grootse plannen, die
wij voor de toekomst hebben.
Inderdaad: ontzettend veel is er reeds bereikt bij
de materieele opbouw van ons land. Bruggen en dijken
zijn hersteld, de gelegenheid om te reizen is ondanks
geweldige moeilijkheden opgevoerd tot een hoogte,
zoals wij in onze zes jaren niet hebben gekend: wo
ningen zijn hersteld, al schreeuwen we nog om dui
zenden, de voedselpositie is belangrijk verbeterd. Men
leeft weer in Nederland.
Het laatste jaar is er hard gewerkt door de besten
van ons volk. Maar er zijn er ook velen, die lam van
geest en aanpakken zijn. Een gedeelte van ons volk,
vooral van ons jongere volk, is volkomen indolent.
Buiten de ordinaire zwarte Pieten, die de dorpen af
stropen om op een gemakkelijke, arbeidschuwe wijze
hun zakken vol geld te stoppen, zijn er velen, die zat-
gevreten en gedronken, moe gehost en gedanst, alle
interesse voor de grote problemen om ons heen heb
ben verloren. Zij zijn verloren voor ons volk en voor
de toekomst van ons land.
er is een probleem aan de orde van de eerste rang,
waarvan het materieele herstel van ons land voor een
zeer belangrijk deel afhankelijk is: een probleem, dat
op de achtergrond is geraakt: het probleem der annex
atie.
Te Neurenberg verklaarde Dr. K. Hirschfeld, dat
de Duitschers in ons land voor 25 milliard hebben
gestolen: de bezetting kostte 8.5 milliard. De moedwil
lige vernieling aan gebouwen, aan de inventaris der
volkshuishouding en de zinloze innundaties, waarvan
wij de schade van dichtbij kunnen nagaan, zijn daarbij
niet eens inbegrepen.
Spreken we dan nog maar niet van de mensen
levens, het ontzaglijk leed en het verzwegen verdriet
van duizenden onder ons volk, waarvoor nu eenmaal
geen vergoeding gevraagd kan worden.
Percentsgewijze heeft Nederland de meeste schade
geleden, maar ons land heeft ook de meeste slacht
offers. Wie zal de economische schade vergoeden?
Ligt hier wel een mogelijkheid, buiten annexatie, temeer
daar door het tekort aan machines, gebouwen en grond
stoffen weer voor milliarden aan nieuwe schade is
veroorzaakt! Nederland leest en hoort van deze cij
fers, van de ontzaglijke schade, ons zonder enige
rechtsgrond aangedaan door hen, wier kinderen wij
in de vorige wereldoorlog hebben gevoed en door de
ellende van die oorlog heenhielpen.
Nederland leest en hoort, zonder dat dit zijn hart
raakt of zijn hoofd aan het denken zet. Nederland
leest en luistert, maar ook Nederland eet en drinkt,
ruziet verder, alsof het hem niet aangaat. Het mil-
liarden-cijfer maakt geen indruk meer op hem, het
suft en doolt maar verder. Dit cijfer der ontzaglijke
schade moest de gerechtvaardigde eis tot annexatie
tot een voorwerp der algemene belangstelling maken.
Het is de enige weg van mogelijk herstel voor al het
onrecht, dat ons wederrechtelijk is aangedaan. Wij
hebben recht op schadevergoeding, een onbetwistbaar
recht. Geruineerd als Duitsland is, kan het zijn ver
plichtingen van schadevergoeding alleen voldoen in
grond en goederen, ip mijnen en arbeidskrachten. De
enige mogelijkheid: en daardoor is het zijn plicht en
ons recht!
Als Nederland binnenkorte tijd z'n recht op Duits
land zonder annexatie zou kunnen verkrijgen, dan was
het iets anders, misschien zelfs veel beter er niet toe
over te gaan. Maar nu?
Limburg was vrijwel in zijn geheel voor annexatie.
Hier weet men wat leed en schade is. De boeren zijn
er voor. Duizenden jonge boeren zitten te hunkeren
naar een lap grond. Of moeten ook deze beste krach
ten voor de toekomst van ons land emigreren en voor
de opbouw van ons land verloren gaan? Door meer
grond, industrieën en grondstoffen wordt ons land rij
ker. krijgen wij meer kracht, invloed en crediet. Ons
land kan niet ontkomen aan de noodzakelijkheid van
annexatie, wil het weer enigermate komen op het
oude welvaartsniveau. Waarom lopen wij er dan niet
warmer voor; waarom blijven wij het niet eisen, al
gemeen en voortdurend?
In Limburg is men er vóór, Brabant geeft er zijn
beste krachten aan; de Oostelijke provincies roepen er
om. De overige, speciaal Holland, schijnt geheel ver
vuld van Indië, omdat het daar misschien zo van pluk
te, van leefde. Natuurlijk is Indië belangrijk, ook dat
ligt zeer na aan het hart, maar wij willen ook scha-
devergoedding van Duitsland, omdat wij er recht op
hebben.
„De halve wereld is met vacantie", klaagde dezer
dagen een zakenman. „Als je iemand moet hebben,
is hij er niet. Ik geloof, dat ik ook maar met vacantie
ga."
Laten wij in de allerwege geconstateerde vacantie-
opleving een terugkeer naar normaler tijden begroeten.
Wie een jaar lang aan de opbouw van ons vaderland
zijn beste krachten heeft gegeven, heeft er zeker recht
op, eens een tijdje uit te blazen, om dan met frisse
moed weer aan de slag te kunnen gaan. Vacantie!
De stagnatie in de sigaretten-industrie, welke zich hier
en daar voordeed, werd door sommigen toegeschreven
aan de vacantiegangers in de tabaksindustrie,
doch anderen waren van mening, dat die vacantie
hieraan geen schuld had en dat de oorzaak in het
gebrek aan vaklieden bij het Rijksbureau voor Tabak
te wijten zou zijn. In dat geval zou men die niet-
bekwamen gaarne voorgoed met vacantie sturen.
Ten aanzien van dat „voor-goed-met-vacantie-stu-
ren" koestert minister Lieftinck grootse plannen. In
een nota aan de Kamer die er nog geenszins aan
schijnt te denken op reces, oftewel met vacantie te
gaan heeft de minister medegedeeld, dat de gehele
of gedeeltelijke opheffing van organen en diensten ge
sticht ter liquidatie van de gevolgen .der oorlogsom
standigheden in de loop van enige jaren niet minder
dan 50.000 ambtenarenmet vacantie zal moeten
gaan
De landarbeiders tussen Hogezand en Ter Apel
namen vrijwillig vacantie: zij legden het werk neer en
eisten, dat de Rijksbemiddelaar een regeling zou ge
ven, welke hen met andere groepen arbeiders op één
niveau brengt.
Wij schreven hierboven al, dat de Tweede Kamer
nog niet aan vacantie denkt. Minister Gielen door
stond de interpellatie-Joekes over zijn krachtige reor
ganisatie-maatregelen, die, gelijk de minister verklaar
de niet in de eerste plaats bezuiniging op het oog
hadden. Voorts behandelde de Kamer o.m. de Ver-
mogensaanwasbelasting. Aan het wetsontwerp tot in
stelling van een commissie-generaal voor Nederlands-
Indië moet eveneens hard zijn gewerkt, daar het ont
werp dezer dagen reeds werd ingediend.
Ondanks de vacantie-maand werd en wordt er op
velerlei gebied nog hard gewerkt. Tot fusie van
N.V.V. en E.V.C. werd in principe besloten. Beide
vakverenigingscentralen zullen nu worden geliqui
deerd voor elke bedrijfsbond komt er een fusie
commissie, welke een fusie-rapport zal opstellen, dat
aan de instanties van N.V.V. en E.V.C. ter goedkeu
ring wordt voorgelegd. Voor dat de eenheid in de
vakbeweging een feit zal zijn, moet er dus nog heel
wat werk worden verzet.
Extra-werk verrichten ook de posterijen, die meer
dan 100.000 prentbriefkaarten, door Neerlands jeugd
aan de jarige prinses Irene verzonden, te verwerken
kreeg. De opbrengst der kaarten kwam de oorlogs
slachtoffers ten goede, daar zij met nationale hulpze
gels waren gefrankeerd. Er was feest op Soestdijk,
vreugde in de lande.
Haarlem herdacht zijn 700-jarig bestaan met fees
ten, vlaggen en illuminaties. Vlaggen gaven ook Den
Bosch een feestelijk aanzien, toen H.M. de Koningin
en Prins Bernhard deze stad bezochten om er een
groot aantal militaire en burgers te decoreren voor
hun heldhaftige houding in de Meidagen van '40,
tijdens de bezettingsperiode in Ned. Indië, te land, ter
zee of in de lucht. Dat er feest op Schiphol was, de
Amsterdamse luchthaven, die na de oorlog interna
tionale betekenis heeft verkregen, is eigenlijk niets bij
zonders. Ditmaal was er vreugde, omdat het eerste
Fokker-toestel na de oorlog door de N.V. Diepen kon
worden overgenomen.
Uitbreidingsplannen III
Poortvliet.
Hebben we U in ons vorig nummer een uittreksel
van het uitbreidingsplan der gemeente St. Maartens
dijk kunnen voorleggen, thans volgt het derde artikel
in deze reeks, waarin dank zij de medewerking
van den burgemeester van Poortvliet het uitbrei
dingsplan van laatstgenoemde gemeente wordt be
handeld.
In het najaar van 1943 is het eerste uitbreidingsplan
voor deze gemeente opgemaakt. Na de gebruikelijke
tervisie-ligging kwamen er al aanstort^ vele en veler
lei klachten bij het gemeentebestuur binnen: de een er
sterk tegen dat zijn woning en schuur, waarvoor hij
zovele jaren had gewerkt, zou moeten verdwijnen,
een ander weer maakte bezwaar tegen de totstandko
ming van een weg dwars door zijn bouwland, of tuin,
of heel dicht langs zijn woning. Het grootste bezwaar
was wel, dat een aan te leggen weg zou lopen midden
door een boomgaard, die wanneer eenmaal tot uit
voering zou worden overgegaan, totaal waardeloos
was. Deze klacht gaf bij het gemeentebestuur wel de
doorslag om het plan in te trekken, waartoe na over
leg met den ontwerper en andere autoriteiten is be
sloten.
Daarna is een tweede plan ontworpen, waarbij wel
iswaar voor een aan te leggen weg en te bouwen
woningen een groot stuk bouw- en weiland moest wor
den onteigend, doch waarop de boomgaarden niet in
het geding werden gebracht.
Het betrof hier een uitbreiding van de kom der ge
meente in Oostelijke richting, waar, te beginnen in de
Molenstraat in de eerste plaats het pakhuis van den
metselaar Krijger en de daaraan sluitende woningen
zouden moeten worden afgebroken en een bredere
straat zou krijgen, die bij het transformatorgebouw uit
liep op de uit Westelijke richting te verbreden straat
voortgaande in Oostelijke richting tot dicht bij de
begraafplaats met een ombuiging naar den Prov.
straatweg. Van uitvoering van dit plan is niets ge
komen in verband met de evacuatie.
Waar, tengevolge van de inundatie alle boomgaar
den zijn gerooid en het argument tegen het eerste plan
daardoor zijn kracht heeft verloren, meende de archi
tect dat er nu alle aanleiding bestond om het eerste
plan weer naar voren te brengen, temeer daar dit
aantrekkelijker is dan het tweede.
Het is bekend dat de bebouwing van Poortvliet ten
Oosten van de Ned. Herv. Kerk gelegen, uitgebreider
is dan aan den Westkant. Om nu meer vorm te geven
aan de bebouwde kom met de kerk als middelpunt,
is er naar gestreefd ten Westen van de kerk terrein
te krijgen voor het bouwen van woningen.
Alzo is het eerste plan weer „in ere hersteld", zij
het dan ook dat enige kleine wijzigingen zijp aange
bracht in verband met de verandering van het terrein
door de V 1 inslag op 3 Maart 1945. Dit ontwerp
ligt thans ter inzage en bezwaren kunnen worden in
gebracht.
Wat beoogt nu het uitbreidingsplan. In de eerste
plaats hebben we het plan in zijn geheel, waarop is
aangeduid welke wegen en straten in de toekomst
zullen worden aangelegd. In dit plan is reeds reke
ning gehouden met den aanleg door de Provincie,
van het laatste stuk nieuwe weg vanaf het Oud-Kerk
hof langs de Lage weg, de Zuidweg, de Stoofstraat
tot aan den Poortvlietsen dijk. Daar deze weg
vanaf de woning van M. van der Maas een bocht
maakt om op den Zuidweg te komen, zodat nog een
gedeelte van de tuinen overblijft (op den hoek bij
van der Klooster) is daarvoor een plantsoentje ont
worpen. Overigens is op dit gedeelte niets bijzonders
aangegeven.
Vervolgens is op het eind van de Stoofstraat naast
de woning van W. Noom een weg geprojecteerd in
Noord-Oostelijke richting naar de Ned. Herv. kerk,
aan weerszijden waarvan huizen kunnen Worden ge
bouwd. Deze weg wordt gesneden door een weg be
ginnende bij de hofstede van A. Luyk in de Smids
straat en eindigende in de Noordweg. ongeveer in het
midden tusschen de woning van de Groen en die
van Beeke; ook langs deze weg zijn eveneens wonin
gen ontworpen, terwijl bij de kruising van deze twee
nieuwe wegen of straten aan de Westzijde een Vere
nigingsgebouw is gedacht. Het spreekt vanzelf dat
deze wegen met bomen en struikgewas worden be
plant.
In de Smidsstraat is ook een hele verandering ge
dacht: de z.g.n. kolenschuur en de winkel van Mullié
verdwijnen terwijl de straat breder wordt, hetgeen
ook het geval is met den Achterweg tot aan de Noord-
weg, waar in Oostelijke richting ook woningen zijn
ontworpen. Bovendien zullen in de naaste toekomst
in de Smidsstraat, daar waar de panden door de V 1
zijn vernield, nieuwe woningen worden gebouwd.
Ten slotte is nog enige verandering aangebracht
in de Molenstraat en wel bij de muziektent. Deze en
alle daarbij gelegen woningen en schuren zullen moeten