Weekblad voor het Eiland Tholen en St. Filipsland
De toekomst der Veluwe.
De verkiezingen
voor onze Gemeente-besturen.
ONS INDISCH HOEKJE
2e JAARGANG No. 37
26 JULI 1946
Uitgevers Firma C. DlELEMAN en G. HEIJBOER.
Redactie A 494 St. Annaland, Adm. Oudelandsestr, 9 Tholen, Tel. 57.
Abonnementen 0.90 per
kwartaal franco p.p. 1.15
Prijs per nummer 8 cent
Advertenties worden tot uiterlijk Donderdagmiddag 1 uur aangenomen
Advertentiën f 0.10 per millimeter - Minimum 2.00
Spierinkjes tot en met 20 woorden 1.00, elk woord meer 0.05
Vooral voor ons, bewoners van de lage landen in
ons Lage Land is De Veluwe in haar geheel een
waar park met haar natuur van heiden, bossen, zand
verstuivingen en daartussen, soms geheel onverwachts
aan onze ogen voordoend, heuvelachtige roggevelden.
Het is een nationaal park. Een ontspanningsterrein dus
voor natuurgenot en studie, voor sportieve recreatie
en toerisme, voor prettig wonen. Veelzijdig is de be
tekenis der Veluwe, primair voor de bewoners, doch
tevens wat niet zo gemakkelijk wordt ingezien
in nationaal opzicht van de allerhoogste waarde.
Nu moeten wij daarbij niet alleen denken aan het
natuurschoon, dat honderdduizenden uit het hele land
er naar toe lokt en daarmee de „vreemdelingen
industrie" doet bloeien. Ook is de Veluwe als woon
gebied van enige betekenis. Maar vooral is zij van
belang geweest en van belang geworden voor
de militaire weerbaarheid van ons land.
Oefenterreinen en vliegvelden hebben grote ruimte
in beslag genomen. Wij zullen ze hier niet alle op
noemen, doch behoeven slechts de namen Harskamp en
Deelen naar voren te brengen om U te herinneren aan
op de Veluwe bekende militaire standplaatsen.
Thans zijn er plannen bekend geworden van het
Ministerie van Oorlog om nog meer vliegvelden en
oefenterreinen op de Veluwe aan te leggen. En het is
in dit verband, dat de bekende Vereniging tot Behoud
van Natuurmonumenten in een buitengewone leden
vergadering haar stem heeft laten horen en gewaar
schuwd heeft tegen de schadelijke gevolgen er van
voor de culturele belangen van ons volk.
Daarmee zitten we midden in het probleem van de
toekomst der Veluwe. Voor de oorlog liet zich dat nog
niet zo aanzien, zoals blijken kan uit een streekplan
rapport van ruim 10 jaar geleden, van de provinciale
planologische Dienst in Gelderland, waarvan we nog
iets lazen tijdens onze daar doorgebrachte vacantie
(vorige week). De oorlog en zijn gevolgen hebben de
toestand gewijzigd. In allerlei opzicht. De behoefte aan
militaire terreinen is groter geworden; méér dan niet-
ingewijden vermoeden. Tevens is ook de behoefte aan
culturele lering van eigen land toegenomen. Eveneens
breidde onze bevolking zich uit. De vele sociale, mili
taire en culturele belangen moeten dus nu tegen elkaar
worden afgewogen. Dat is een hoogst verantwoorde
lijke bezigheid, waarbij vanzelfsprekend, de primaire,
de doorslag geven, zonder dat we de andere behoeven
op te offeren. Naar ons oordeel en naar het oordeel
stellig en vrijwel van eiken Nederlander, is het militaire
belang in deze tijd primair. Wie goed inziet, wat er
thans in de wereld gaande is en waar het ook voor
ons land in West-Europa om gaat; ons Koninkrijk
beseft, dat al datgene moet worden gedaan, wat er toe
kan leiden om aan de werkelijk gerechtvaardigde ver
langens van het Ministerie van Oorlog te voldoen. Het
zou kunnen zijn, dat elders nog ruimte was, bruikbaar
voor de gestelde doeleinden Die is er in ons land
echter niet voor het opscheppen, tenzij de Z.O. Polder
van het IJsselmeer nieuwe mogelijkheden zou scheppen,
maar zover is het nog niet.
Hoe primair de militaire belangen ook zijn, niemand
zal bestrijden, dat de culturele belangen van ons volk
op de Veluwe zeer groot zijn; dat zij als nationaal
park haar grote waarde moet behouden, zodat het
vraagstuk der verschillende bestemmingen wel van alle
kanten onder de ogen moet worden gezien. Door over
leg van deskundigen kan heel veel worden gewonnen.
Gezamenlijk overleg van planologen, natuurbescher
mers, militaire deskundigen kan de heilzaamste ge
volgen hebben voor het algemeen belang des volks.
Waarom ergens een heel mooi stuk natuurschoon ver
loren te doen gaan, als elders een onbelangrijk terrein
voor hetzelfde militaire doel even goed gebruikt kan
worden Wij moeten wel begrijpen, dat het in ons
land werkelijk om de laatste resten ongerepte natuur
gaat. De landbouw heeft meer ruimte nodig. Wat er
van de grenscorrecties en annexatie komt, weten wij
niet. Uiterst attent dient men te wezen om de bodem
ruimte zo verstandig mogelijk te besteden, ook op de
Veluwe.
Daarom ook is het goed, dat „Natuurmonumenten"
tot actie is overgegaan. Daarmede richt zij de aan
dacht van ons volk op nationale ordeningsplannen van
de eerste orde. Dat verdient aller instemming, ook
bij ons, ook wij hebben ons hiervoor te interesseren,
daar het in ons land gebeurd, vooral omdat het om de
Veluwe gaat, het kostbare schoonheidspand van
Moeder Natuur.
Het parlementaire jaar ingeluid
Belangrijk voor ons gehele land was deze week de
plechtige opening der verenigde zitting van de Staten-
Generaal, de vervroegde Prinsjesdag. Een echte,
op normale wijze gekozen Eerste en Tweede Kamer
kon als vanouds door Hare Majesteit de
Koningin met een treffende troonrede worden ge
opend. Weer is een wonde, destijds toegebracht dóór
de Duitse wrede Arend, geheel hersteld, want het
herstel van het parlementaire leven heeft ons ook de
voortzetting gebracht van de gewoonte, waarbij elk
nieuw staatkundig jaar met een Troonrede geopend
wordt. Dit stemt tot verheuging.
Ondanks de moeilijke tijd, die wij beleven, werd er
in deze troonrede op heel wat lichtpunten de aan
dacht gevestigd. Vele, grote moeilijkheden wachten,
doch zij kunnen door geestdriftige, gemeenschappelijke
arbeid worden overwonnen. De laatste gebeurtenissen
op staatkundig gebied in Indonesië werden aangestipt,
de Malino-conferentie, waar dr. van Mook voorstelde,
Indonesië in het vervolg „De Verenigde Staten van
Indonesië" te noemen. De wens werd uitgesproken
dat voor Java en Sumatra spoedig die voorwaarden
aanwezig zouden zijn, waardoor Nederlander en In
lander spoedig op loyale en vreedzame wijze zouden
kunnen samenwerken.
Hare Majesteit kondigde aan, dat de Staten-
Generaal over de instelling van een commissie-gene
raal voor Insulinde zou dienen te beslissen.
En dan kwam de lange lijst van plannen en de
onderwerpen, waaraan bij voortduring aandacht zou
worden geschonken. Wij stippen er slechts uit aan: de
bevordering van de bouw van nieuwe woningen, voor
zoverre er materiaal beschikbaar is; het voortgaande
herstel van het autopark en de bevordering van de
bandenindustrie; de socialisatie der openbare nuts
bedrijven en die van het mijnwezen; scherp toezicht op
de prijzen; verhoging kinderbijslag; de geestelijke volks
gezondheid. Alle mogelijke belangrijke kwesties werden
in deze troonrede in kort bestek gememoreerd. Neder
land in de Veiligheidsraad, in de commissie der
atoomenergie onze goede internationale betrekkin
gen, inzonderheid met die van onze Zuiderburen. Naar
het Oosten zal naar grensverbetering van beperkten
omvang worden gestreefd. De Land- en Zeemacht
kreeg, terecht, een pluim. Een wijziging der dienst
plicht werd aangekondigd. Veel, heel veel plannen
heeft de nieuwe regering ook en men zou er bevreesd
voor kunnen zijn of zij niet te veel hooi op de vork
heeft genomen. Tegen lichtvaardige echtscheidingen
zal worden opgekomen; de openbare onzedelijkheid zal
worden bestreden; de vernieuwing van het onderwijs
wordt bevorderd en in verband hiermede zal de aan
kondiging, dat de salarisverbetering der onderwijzers
in voorbereiding is, de opvoeders onzer jeugd als
muziek in de oren hebben geklonken, muziek die nodig
was, dat ze gespeeld werd. Om de verwildering der
jeugd tegen te gaan zal de jeugdbeweging worden
gesteund. Ja, de plannen door de regering Beel in kort
bestek ontvouwd zijn grote en veelomvattend. Ener
zijds het Planbureau en daarbij de bevordering van de
handel en van een gezond middenstandsbedrijf dat
tegen onredelijke concurrentie van het grootbedrijf zal
worden beschermd.
En dan niet te vergeten, de landbouw, waaraan
in deze troonrede wel bijzondere aandacht werd ge
schonken. Niet alleen zal naar verlaging van de kost
prijs der land- en tuinbouwproducten worden ge
streefd, ook het landbouwkundig onderzoek zal worden
bevorderd en de kwaliteitsverbetering staat mede op
het program. Verheugend was zeker ook de mede
deling, dat bij de opbouw (Walcheren) aan de ont
wikkeling van het landschap aandacht zal worden
geschonken.
Zo is er veel in deze troonrede, dat ons een hart
onder de riem steekt, al blijft er hier en daar nog wat
te wensen over. Laten we beginnen met de regering in
de eerste plaats succes toe te wensen. Succes kan ons
land slechts ten goede komen. Hoeveel hooi er werke
lijk op de wagen geladen wordt, moeten we nog
afwachten. In elk geval: De Troonrede is uitgesproken
het Parlementaire jaar in ingeluid.
Vandaag gaan we voor de laatste maal van de drie
verkiezingen in 1946, ter stembus. Het is nu een wat
intiemer verkiezing, we zullen immers, iedere gemeente
voor zich, onze eigen raadsleden stemmen, welke,
i onvoorziene omstandigheden voorbehouden, de komen
de 4 jaren onze gemeenten zullen moeten besturen.
Misschien dat deze laatste week voor de verkiezing
nog wat pennen in beweging komen, noch wat mon-
I den worden geroerd, tot nu toe echter was er weinig
van onderlinge strijd te bespeuren. Gelukkig We
j schrijven deze laatste uitroep niet, omdat er wat tegen
i is, dat partijen voor hun mening uitkomen. Integendeel!
In ons vrij, in ons democratisch land is het normaal,
is het nuttig, is het nodig, dat de verschillende partijen
trachten hun eigen program tot het beste te maken,
is het niets erg, wanneer partijen op eikaars fouten
wijzen, op een eerlijke manier strijd voeren. Maar
vooral bij gemeenteraadsverkiezingen wordt de strijd
j niet altijd op een eerlijke manier gestreden. Dit is
j naar wij hoorden in het verleden meerdere malen,
j bewezen. Er kwamen vaak persoonlijke, querilla-
i gevechten in voor Er zijn dingen gebeurd, die zelfs
geen politiek daglicht konden zien. Is het dan niet
verblijdend, dat we van dergelijke dingen tot op heden
I weinig of niets bespeurden
Vandaag maken we weer een hokje rood. Iedere
gemeente zal zich misschien afvragen: „Zal er veel
verandering in komen Wellicht blijkt het, dat in
j een of meer gemeenten dezelfde personen gekozen
j worden, als waardoor de tijdelijke gemeenteraad werd
gevormd. Hoe de uitslag ook mag zijn. We hebben
zelf gekozen. Het is ons niet van bovenaf opgelegd.
Wie er dan ook straks raadslid zullen worden, welke
partij er straks ook in de meerderheid zal zijn, we
hopen dat de gekozenen onze eiland-gemeenten zullen
trachten op te bouwen, zullen dienen, samenwerken
waar dit nodig en mogelijk is, opdat hun en onze ge
meenten goed bestuurd worden en daardoor in groei
en bloei zullen toenemen.
Vergeten we bovenal niet, dat de fouten der
democratie maar speldeprikken zijn, vergeleken bij de
misdaden van het fascisme.
De uitslag hopen wij door middel van een bulletin
in de gemeente bekend te maken.
Verhuizingen
Materiaal - Toch doorzetten
Het voor ons zo bekende Bataljon 14 R.I. schijnt te
gaan verhuizen. Na een rustiger periode gedurende de
laatste weken rondom Batavia en in Tandjong Priok is
er thans sprake van verhuizing naar Bandoen. De ring
door de Nederlandse troepen rondom Batavia gelegd
is in de loop van de tijd geheel gesloten en uitgebreid.
Ze sluit zo ongeveer aan op Buitenzorg en ook de
Engelsen aldus mijn laatste briefschrijver schijnen
wat meer aan te pakken. Ze gaan er nu ook minder
voor voelen nog wapens af te leveren aan de T.R.I.,
die ze in de meeste gevallen nog misbruikt hebben.
Ook komt er meer materiaal. Een schip met auto's
kwam uit Nederland, gebruikt transportmateriaal. Die
briefschrijver is ook van mening, dat ondanks alles,
onze Regering schijnbaar de zaak zo een beetje aan
de praat houdt, maar in militair opzicht toch z'n gang
gaat. Wat ook nodig is Nederlandse troepen trokken
over de Tjisedane en de T.R.I. troepen moesten terug
trekken. Dertigduizend inheemsen bleven rustig de
Nederlanders afwachten en trokken niet met de T.R.I.
mee.
Eind Juni kwamen nieuwe Nederlandsche troepen te
Tandjong Priok aan. Onder heel wat zweetdruppels
gingen ze aan land. In vrachtwagen werden ze door
Amboneese chauffeurs in verwoede vaart naar
hun kamp gebracht. De operatie verliep vlot en de
organisatie was prima. De jongens konden zien, dat
iets dergelijks maar gedaan was. Ze kwamen in een
doorgangskamp, slechts een kwartier per auto van
Tandjong Priok verwijderd. En ze schreven: „Eigen
aardig zijn al die huisjes hier van gespleten bamboe.
De bevolking is ons nog al vriendelijk gezind. Dat is
tenminste onze eerste indruk; maar het schijnt verder
op van, de djahats (djahat betekent letterlijk: schurk,
slecht mens) (extremisten) te zwermen. Onze wacht
moet dan ook 's nacht wel degelijk paraat zijn. Van
avond eten gehad, veel vlees zat er in, maar we had
den weinig trek, daar de meeste van ons al twee
cocosnoten hadden gekocht. We zijn allemaal de
kampong in geweest, hier in de buurt. Voor die
„smerige Rhodesia's" kan je alles krijgen Voor 20
sigaretten bijv. een flinke tros bananen of een cocos-
noot. Geld: 50 cent voor een cocosnoot. De „tante",
