Het wapen van Zeeland
Het wapen van onze provincie bestaat uit twee gedeelten:
de bovenste helft toont een halve klimmende leeuw, de
onderste zes golvende banen.
Het lijkt alsof de leeuw zich ternauwernood staande kan
houden in de woedende zee en die indruk wordt versterkt door
de wapenspreuk "Luctor et emergo".
De leeuw strijdt echter niet met de zee, zoals we altijd dachten,
maar met de Spaanse overheerser, de koning van Spanje in de
80-jarige oorlog.
F. J. van Ettro en P. Scherft hebben dat eens uitgezocht. Uit hun onderzoek blijkt ook, dat de
leeuw eerst helemaal op het wapen stond, maar in 1473 gehalveerd werd tot hoe hij er nu bij
staat. In 1515 werden de golven getekend in plaats van rechte blauwwitte lijnen, zodat het nu
lijkt alsof de leeuw in water spartelt.
De spreuk is er bijgekomen in 1586, toen de Zeeuwse Staten een penning lieten slaan met aan
de ene kant de tekst
A^tore C£)eo, Javente regina
door het gezag van God en de gunst der koningin..
Auctor et emergo
worstel ik en kom ik boven.
Met de koningin wordt bedoeld Koningin Elisabeth de Eerste van Engeland. We zaten in die
tijd na de afzwering van Koning Philips de Tweede van Spanje zonder staatshoofd en zochten
een vervanger. Willem van Oranje wilde niet en men zocht zijn heil bij buitenlandse vorsten.
Elisabeth weigerde trouwens ook het gezag over de Nederlanden.
Vanaf 1600 worden wapen en wapenspreuk steeds vaker samen afgebeeld en ziet iedereen de
leeuw uit het water oprijzen.
P.C.Hooft beschrijft de penning inl654 aldus:
•Een ^eeuw, ryzende uit tfe zeebaar en, en dit byschrijt: factor et emergo:
qfc worstel en leoom op; ter andere zyde de waapenen tier steecfen en y^uthorc c]j)eo>
Javente (I^egina: Cj)oor aanleg 0ods en gunst tier Epninginne'.
Zeeland, de rampen en de deltawerken.
Het lijkt erop dat Zeeland telkens om de 400 jaar getroffen wordt door grote overstromingen:
voor 1953 waren er nog andere. De Watersnoodramp van 1953 was met 1836 doden de ergste
stormvloed van de vorige eeuw, maar niet de enige natuurramp in de historie van ons land.
1421
Een van de ergste watersnoodrampen in de Nederlandse historie vond plaats op 19 november,
de St. - Elisabethvloed.
In de nacht van 19 november 1421, de naamdag van Sint Elisabeth, beukt een rampzalige
zuidwesterstorm op de kusten van Holland en Zeeland. Al eerder, in 1404, en ook later, in
1424, zijn er stormen die naar deze heilige worden vernoemd, maar geen is zo verwoestend
als de Sint Elisabethsvloed van 1421.
2
