RAMPEN
HERSTEL
op Schouwen
en Duiveland
C^)nclertjany en herrijzenis
901
Het water kwam met woest geweld
En beukte met brute kracht
Het arme eiland. Wreed omkneld
In bange, donkere nacht.
Meedoogloos sloeg het dijken weg.
Het stroomde vol razernij
Door dorp en polder; heg en steg;
Door huis en grazige wei.
Geslagen werd het arme volk,
Hier levend' en getogen.
De zee nam met geslepen dolk
Het land zonder meedogen.
Het water bracht verdriet, ellend'.
Veel dierbaars ging verloren,
Van 't volk hier werkend en gewend,
Getogen en geboren.
Te wapen! klonk het in het rond,
De zee haar prooi ontnomen!
En stap voor stap, van stond tot stond
Is 't dra zover gekomen.
Zwaar was het werk. Veel werd verricht.
Polders weer droog en in stand.
Hernieuwde dijken, gaten gedicht
Op Schouwen en Duiveland!
De boer pakt weer de eg en ploeg
Om op zijn land te werken.
Hij, die het zaad rondom zich droeg,
Weet, dat God hem zal sterken.
Want, 't zwaar getroffen volk in nood,
Door duivelskracht besprongen,
Bidt, dankend' Hem, die hulpe bood.
Diens lof wordt blij bezongen!
WIVA
Geen wijze zit en jammert om
verliezen.
Neen, moedig streeft hij naar
herstel er van.
(Shakespeare)
Wanneer wij met de bus van Goes
naar het Katseveer zijn ge
bracht en ons even later met de veer.
boot Koningin Emma naar het zo
zwaar getroffen eiland Schouwen en
Duiveland begeven, verraadt niets de
tragedie, die zich in de rampzalige
nacht van 1 Februari 1953 op en
rond dit gebied heeft afgespeeld.
Speels dartelen golfjes op een onaf
zienbare watervlakte. Witte schuim
vlokken vormen zich op het water
als de spitse neus van de Koningin
Emma het water doorklieft tijdens
de snelle tocht naar het einddoel Zie-
rikzee. Op deze mooie winterse dag
ademt de natuur niets dan rust en
vrede. Wij kunnen ons bijna niet in
denken, dat deze watervlakte anders
dan vredig kan zijn.
Zodra evenwel de kust van Schou
wen en Duiveland oprijst uit het wa
ter, weten wij beter. Reeds van ver
re zijn de toegebrachte slagen waar
te nemen. Wij zien het aan de gaten
in de dijken met daarachter over
stroomde polders. Wij zien het aan
de pompleidingen, die de volgeslagen
polders weer droog trachten te ma
ken en wij zien het aan zoveel ande
re dingen. Aan de schuiten met klei,
benodigd voor dichting en wederop
bouw der vernielde dijken; aan de
drijvende kranen, de baggersmolens
en de drag-lines op de dijken. Wan
neer even later Zierikzee in zicht
komt, is het ook te zien aan de ver
woeste huizen en beschadigde ka
den.
Eerst dan beseft een mens pas
goed, welk
een verwoestende kracht
het water heeft, als het niet meer
zich vreedzaam kabbelend voortbe
weegt, doch gestuwd door een felle
wind wordt opgezweept tot razernij.
Dezelfde golfjes worden dan golven,
die zich met bruut geweld storten
op het land; de eeuwige vijand. Want
de zee toornt nog steeds, omdat zij
eenmaal werd verdrongen, van een
gebied, dat zij tot haar domein re
kent. Met satanisch geweld stort de
zee zich bij tijden op haar prooi,
trachtend te hernemen wat eens ver
loren ging. Meestal worden de aan
vallen doorstaan, doch in die bange
nacht van 1 Februari schenen de
natuurkrachten in onderlinge af
spraak het land op de knieën te wil
len brengen, hetgeen voor een groot
deel helaas gelukte.
Met niets en niemand ontziende
kracht beukten de golven de week
wordende dijken. Onder zoveel druk
moesten deze bezwijken en zo niet,
dan werden zij eenvoudig over
spoeld, omdat het water hoger steeg
dan de dijken waren. Verwoesting,
dood en verdriet bracht het water
aan het land en de bevolking. Zwaar
was de beproeving, waaraan de men
sen werden onderworpen. Huizen
stortten in als waren ze van bord
papier inplaats van steen. Straten en
rioleringen werden weggeslagen. De
bewoners werden overrompeld door
het water, zodat velen een jammer
lijke dood vonden in het kolkende,
gulzige water. Ook veel vee kwam
om. De zee bekommerde zich echter
niet om al dat leed. Zij had slechts
oog voor het doel, dat zij had be
reikt, namelijk de herovering van
het land. Althans, zij veronderstelde,
dat dit doel was verwezenlijkt!
Hoewel het water te Zierikzee vrij spoedig verdween bleef de ellende in
volle omvang achter
Gedurende een bange nacht en een lange dag nam het water bezit van het anders
zo rustige Zierikzee
Let wel, de totale wederopbouw
duurt nog zeker enige jaren. Deskun
digen verzekerden ons, dat het nog
wel zes tot tien jaar kan duren, al
vorens Schouwen en Duiveland vol
komen van de geslagen wonden zal
zijn hersteld. Zo zal bijvoorbeeld een
herverkaveling moeten plaats vin
den. Op de ondergelopen gedeelten
ligt zeker ruim een meter zand; de
wegen zijn erbarmelijk slecht; aJeer
de boerderijen en huizen zijn her
bouwd zijn jaren verstreken; de we
deropbouw van de veestapel vergt
eveneens vele jaren enz. Neen, men
moet niet denken, dat dit eiland
spoedig alle slagen te boven zal zijn
gekomen.
Als die ooit te boven gekomen
kunnen warden, want wij mogen niet
vergeten, dat in vele families lege
plaatsen zijn gekomen, die nimmer
meer te vullen zijn. Erger dan alle
materiële schade is stellig dit ver
lies van zoveel dierbaren. Ondanks
alles keert toch de geëvacueerde be
volking geleidelijk aan naa.r het
rampgebied terug. Gehecht als deze
mensen zijn aan de grond, waarop
hun voorvaderen leefden en zijn ge
storven. Waarop zij zijn geboren en
getogen. Gehecht zijn zij aan de
grond, die door hun handen en Gods
zegen vruchtbaar werd gemaakt.
De St. Domusstraat te
Zierikzee, in welke
straat enkele slagers de
strijd om het dagelijks
bestaan voeren. Zwaar
werden deze collega's
door het niets ontziende
water getroffen
De mensen dachten er echter an
ders over. Reeds spoedig stelden zij
pogingen in het werk om het water
terug te dringen en daardoor het
verloren gegane land te herwinnen.
De
periode van herstel
trad in. Indachtig woorden als van
de grote dichter Shakespeare bleven
zij niet zitten en jammeren om de
verliezen, doch zij streefden moedig
naar herstel er van.
De dijken werden zij het met
onbeschrijflijke moeite gedicht en
hersteld. De polders werden groten
deels weer leeggepompt en de we
deropbouw van huizen, gebouwen en
winkels werd ter hand genomen.
