Moderne kruisvluchtwaj
Frans octrooi
Toen in 1967 tijdens de Zes
daagse oorlog de Israëlische
topedobootjager 'Eilath'
door een Egyptische SS-N-2
Styx van Russische makelij
tot zinken werd gebracht,
was dat in zeker opzicht een
signaal voor de Verenigde
Staten. Daar had men in het
begin van de zestiger jaren
afgezien van de verdere ont
wikkeling van kruisvluchtwa
pens en zich toegelegd op in-
Na de oorlog
Kruisvluchtwapens zijn niet nieuw. In
feite zijn ze 'uitgevonden'
door een Fran
se ingenieur. Eind vorige eeuw, jaren
voordat het eerste 'echte' vliegtuig van
de grond kwam, nam hij octrooi op een
'vliegende bom' die zou moeten worden
aangedreven door een reaktie- of straal
motor. Maar toen in 1915 de militaire
vliegerij nog in de kinderschoenen van
avontuurlijke luchtvaartpioniers stond,
waren het de Britten die zo'n bom voor
het eerst ontwikkelden. Dat gebeurde in
de experimentele werkplaatsen van het
Royal Flying Corps in Feldham. Het
Franse patent was al lang vergeten. In
1918 werkten Charles Kettering, Orville
Wright en Elmer Sperry in Dayton aan
een soort vliegende torpedo die in grote
getale tegen de Duitsers in Europa zou
worden ingezet.
Maar met het einde van de oorlog werden
ook deze experimenten gestaakt. In de
twintig jaren daarna is regelmatig gepro
beerd operationele kruisvluchtwapens te
ontwikkelen. Nog voordat in 1939 de
tweede wereldoorlog losbarstte was het
fenomeen van een vliegende bom volledig
in de vergetelheid geraakt. Behalve dan
voor nazi-Duitsland. Daar had men het
Franse octrooi weten te bemachtigen.
Het waren dan ook de Duitsers die het
eerste operationele kruisvluchtwapen
ontwikkelden en produceerden: de Fiese-
ler Fi-103 Kirschkern, ook wel aangeduid
Aanvankelijk hield de modernisering van
het bondgenootschap nog gelijke tred met
de ontwikkelingen van de techniek. Maar
naarmate de economische recessie van de
westerse landen zich duideli jk begon af te
tekenen, bleef ook de technologische mo
dernisering van de NAVO op veel fronten
achter. De modernisering van de War
schau Pakt strijdkrachten, die ook in om
vang erg toenamen, verliep sinds het be
gin van de zeventiger jaren veel sneller.
Zó snel zelfs, dat de Sovjets in menig
opzicht de beschikking kregen over kwa
litatief en kwantitatief superieure wapen
systemen. Verontrust daarover, legde de
NAVO in mei 1978 een verdedigingsplan
voor de lange termijn voor aan haar bond
genoten.
En één van de daarin opgenomen doel
stellingen gold de modernisering van het
NAVO kernwapenarsenaal in West-Eu
ropa. De plannen daarvoor werden uitge
werkt in het NAVO dubbelbesluit van
december 1978.
Daarbij spraken de westerse bondgeno
ten met elkaar af in Europa 464 Toma
hawk GLCM kruisvluchtwapens te sta
tioneren en 108 verouderde Pershing-l's
te vervangen door evenzovele, moderne
Pershing-II middellange afstandsraket
ten. Tegelijkertijd werd echter overeen
gekomen met de Sovjets te onderhande
len. Als uitgangspunt daarvoor dient de
zgn. 'nul-optie'. Dat houdt in dat de NA
VO zal afzien van kruisvluchtwapens in
Europa als de Sovjet Unie bereid haar-
nu al weer zo'n 342 - SS-20's te ontman
telen en de 320 SS-4's en SS-5's af te
voeren.
als FZG-76, maar bij vriend en vijand
vooral berucht als het 'Vergeltungswaffe
Eins': de V-lHet wapen werd voor het
eerst in juni 1943 waargenomen tijdens
een Britse verkenningsvlucht boven
Peenemünde. Naar de toentertijd gelden
de militaire maatstaven hadden de V-l's,
die voor het eerst in juni 1944 werden
ingezet, een beperkte reikwijdte. On
danks de operationele inzet van ruim
16.000 V-l's en de vele aangerichte ver
liezen, hadden deze wapens weinig effekt
op het verdere verloop van de oorlog.
In 1945 hervatten geïnterneerde Duitse
ingenieurs en lucht- en ruimtevaarttech
nici zowel in de Sovjet Unie als in de
Het wapensysteem kan per C-130 worden ver
voerd.
