DOMBÜRGS MDNIEUWS
Strangepraot
■if®
EN MIL,EUE0UKATie
RINGRIJDEN.
Uitslagen ringrijden tweede klas op Domburg 13 juni 1987.
Kamp. drietal le en 2e plaats
H. Dekker
28
1
Meliskerke
1
J. Dekker
23
72 1
Joh. Davidse
21
1
naar le kl.
J. Besuijen
29
1
Zuid-Beveland
1
L. Wabeke
25
72 -
A. Schout
18
1
Kamp. 3e en 4e plaats
B. Paauwe
27
- 1 1 1
Gapinge
7
C. Francke
24
69 1-11
A. Meijers
18
11-1
J. W. Minderhoud
24
1111
Westkapelle
2
Joh. de Witte
23
69 1 - -1
A. Roelse
22
- 1 1 -
W. Duvekot
18
Zoutelande
2
L. Vos
26
66
P. Dingemanse
22
J. de Kroo
20
Koudekerke
6
Margr. Besuijen
24
65
B. ter Welle
21
B. de Visser
26
Domburg
4
Arj. Provoost
19
63
W. Maljaars
18
H. Maljaars
28
Oostkapelle
1
A. Lous
15
62
A. Maljaars
19
A. Kosten
22
Middelburg
1
J. Hendrikse
22
61
M. Heibour
17
J. de Buck
20
Oostkapelle
2
A. Wondergem
23
60
S. Lous
17
Kamp. Heen 12eplaats
L. de Pagter
22
1 1 -
Ritthem
3
J. Cevaal
16
59 - 1 1
M. Jakobsen
21
- - 1
D. Willemse
19
1 1 -
Grijpskerke
1
P. Boone
17
59 - 1 - gedegr.
P. Dingemanse
23
-- 1
Helma de Visser
19
Aagtekerke
5
Hellen Nooijer
13
50 gedegr.
D. Maranus
18
Kampioen J. Besuijen: 29 ringen.
Kampioen res. pers. kampioen 28 ringen:
32 mm 26 mm 20 mm
H. Maljaars 1 -1 1
H. Dekker 1 - 1
T/m 28 juni kunt U in het Zeeuws Museum voor Natuur-
historie, Duinvlietweg 6, Oostkapelle, dagelijks van
10.00-17.00 uur, de tentoonstelling 'Een stukje natuur het
jaar rond' bekijken. Cursisten van de opleiding natuurgids
volgden een jaar lang de (natuurlijke) ontwikkeling van een
zelfgekozen gebiedje en deden daar in een werkstuk verslag
van.
Een veelzijdige tentoonstelling, zeer de moeite waard!
"Kr-
/y>-j*
TENTOONSTELLING
GEORGANISEERO DOOR
OE WERKGROEP NATUUR.
■caO3
WALCHEREN
Eveneens in het Zeeuws Museum voor Natuurhistorie t/m 27
september de succesvolle expositie 'Aai eens een krokodil',
een tentoonstelling over de huid van mens en dier.
Op zaterdag 27 juni wordt De Zeeuwse Dag van het
Paard voor de 18e maal in successie gehouden op de
terreinen van Manege 'De Eendracht' te Serooskerke
(W). Alle samenwerkende stamboeken houden op deze
dag hun keuringen aan de hand (exterieure keuringen)
in de voormiddag vanaf 9.00 uur.
De stamboeken - de verschillende rassen - Shetlandpo-
ny's; Fjordenpaarden; Trekpaarden; New Forest Po
ny's; Welshpony's; Appaloosapaarden; Haflinger-
paarden en Friese Paarden nemen in het middagpro
gramma deel aan vaak schitterende demonstraties.
Ook wordt er de hele dag door een springconcours-
hippique gehouden voor paarden en pony's in alle klas
sen; klasse B (beginners), klasse L (licht), klasse M
(midden) en klasse Z (zwaar). Hiervoor zijn alle
Zeeuwse springcombinaties uitgenodigd.
De mensport komt ook aan bod. Er komen aanspan
ningen naar Serooskerke in de klassen B, L, M en Z om
daar hun wedstrijden te verrijden en om de nodige
winstpunten voor promotie te vergaren.
De Zeeuwse Dag van het Paard trekt jaarlijks zo'n 6.000
a 7.000 paarden- en ponyliefhebbende bezoekers.
'Oorspronkelijk een spel, waarbij men met pijl en boog schiet op na
gemaakte vogels (gaaien), die aan een hoge staak zijn bevestigd. In
Domburg en Oostkapelle schiet men met een jachtgeweer.
Het is weer kermis op Domburg! Dat betekent meer dan sui
kerspinnen en botsautootjes: het mannelijke deel van de
plaatselijke bevolking zal enkele dagen lang nauwelijks aan
spreekbaar zijn, want het zal geheel in beslag worden geno
men door het gaaischieten, ringrijden en alles wat daaraan
vast ('los' zou je bijna zeggen) zit.
Volgens Kesteloo (Domburg in Woord en Beeld, 1913) werd
in het verleden op 24 juni, St. Jansdag, in Domburg zowel
paardenmarkt als kermis gehouden.
Het stadsbestuur maakte tot het begin van de 18e eeuw vrij
veel werk van de kermis; er waren altijd muzikanten en er
werden veel prijzen uitgeloofd.
Van heel Walcheren kwam men op de zaterdag van de kermis
naar Domburg; dat is nu wel veranderd. Weliswaar trekken
het gaaischieten en het ringrijden veel bekijks, maar van een
'ouderwetse' jaarmarkt kan men toch niet meer spreken.
Het 'Gaoischieten op Domburg' wortelt in tradities. Eén keer
in het jaar heeft het plaats: op de le vrijdag na St. Jansdag, de
vrijdag van de Domburgse Kermis.
Volgens sommigen is het Gaaischieten ontstaan in de 16e
eeuw, of dat juist is valt niet meer te achterhalen. In die tijd
stuurden aan de rede van Domburg gelegen marineschepen
hun officieren aan land om scheepsvolk te ronselen. Hier
werd een schuttersfeest aan verbonden en daaruit zou het
Gaaischieten zijn voortgekomen. De nog steeds gebruikte be
namingen als 'Kapitein', 'Bottelier' en 'Recruut' pleiten er
ook voor. Dat dit schuttersfeest van toen een waar festijn
moet zijn geweest, blijkt wel uit de wijze waarop het nog
wordt gevierd: drankjes zijn even onontbeerlijk als het
geweer
Het schieten heeft plaats in de duinen, men schiet op tronken
van essehout, die jaarlijks uit het bos worden gehaald; 's mid
dags schiet men op een compleet opgetuigd zeilscheepje (tra
ditie) en een 'poppetje' (een ironische afbeelding van een of
ander voorval in de gemeente). De afstand bedraagt ongeveer
20 m.
Het 'feest' loopt ten einde
Ook traditioneel zijn de uitgebreide 'voorbereidingen': de
'Kapiteinmoet ervoor zorgen dat de burgemeester toestem
ming voor het 'spel' geeft, de scheepjes, poppetjes en loden
kogels moeten ruimschoots van te voren worden gemaakt.
En dan de 'feestelijke' dagen. Vrijdag 2 weken voor het Gaai
schieten wordt in één van de café's de eerste vergadering voor
het 'Rollen maken' belegd. De regels en voorschriften wor
den voorgelezen en de deelnemers schrijven zich in. De dag
erna worden de tronken geboord, d. w.z. van een gat voorzien
om ze op een 'stinge' te kunnen plaatsen (een lange paal met
een stalen drietand aan het uiteinde). In de week daarop wor
den 'patronen gevuld' en de woensdag voor de kermis heeft
het 'Rollen sluiten' plaats. De volgende dag, donderdag,
wordt naar oude traditie de Kermis 'ingetrommeld': de deel
nemers aan het Gaaischieten verlaten - 'Kapitein' en 'Tam
boer' voorop - om klokslag 20.00 uur café 'De Rode Leeuw'
en doen de ronde, vanzelfsprekend langs diverse café's. Na
het tweede café moet de 'Kapitein' het gezelschap verlaten
om ze om 22.00 uur precies weer te 'ontvangenop de stoep
van 'De Rode Leeuw'. Al naar gelang het 'uithoudingsver
mogen' van de deelnemers wordt er daarna nog iets
gedronken.
De volgende dag (vrijdag Kermisdag) begint men al om 05.00
uur met het 'opbouwen van de nodige voorzieningen'. Om
08.00 uur volgt de tocht met de geweren naar de schietbaan.
Daar worden de deelnemers opgewacht door Domburgs bur
gemeester die na het houden van een kort (soms vermanend)
toespraakje en een welkomstwoord van de 'Kapitein' het
eerste schot lost. Om 12.00 uur komt men weer samen in 'De
Rode Leeuw', 's Middags zijn alle deelnemers in het wit ge
kleed. Eventuele nieuwelingen (Recruten) worden voor 'De
Rode L eeu wdoor de 'Fouriervan een zwarte snor voorzien
die niet mag worden verwijderd voor het 'schipje' is afge
schoten. Een rondgang langs de café's brengt het gezelschap
(meestal in vrolijke stemming) om ongeveer 15.00 uur weer
terug naar de schietbaan. Nu wordt er geschoten op het
schipjeen vervolgens op het 'poppetje'. Voor het publiek
wordt (tegen betaling) de 'vrije baan' opengesteld.
's Avonds om een uur of acht is het afgelopen en om een uur
of negen worden de geweren ingezameld, na een grondige
controle op de schietbaan. Voor degenen die nog genoeg con
ditie bezitten wordt het feest na een uitgebreide 'wasbeurten
een hapje tot in de kleine uurtjes op de Kermis voortgezet met
alles wat daar alzo bijhoort. De volgende ochtend moeten alle
deelnemers om 09.30 uur weer acte de présence geven in 'De
Rode Leeuw'. 'Achter de trommelaan wordt dan weer de
gang naar de schietbaan gemaakt en daar wordt de al opge
maakte rekening gepresenteerd en voldaan. De 'stingen' wor
den vervolgens op de schouders genomen en met de nodige
'rustpauzes' teruggebracht naar de kerktoren. Voordat dit
einddoel is bereikt, moeten 'Kapitein' en 'Fourier', elk gezeten
op een 'stinge', door de baan der ringrijdeis worden gedragen.
Op de Stinge
Deze tocht is niet afgelopen voor zij allebei een ring hebben
gestoken. Onder de toren wordt traditiegetrouw een 'kalken
pijpgerookt en om ongeveer 13.00 uur wordt vervolgens de
hele zaak in café 'Veldzicht' officieel ontbonden door de
'Kapitein'.
Het ringrijden te paard is een oud volksspel, waarbij de deel
nemers gezeten op een ongezadeld, met linten getooid paard
in volle vaart en wilde kreten slakend over een met palen afge
zette baan afstormen op hun doel: een aan touwen opgehan
gen ring waar zij een houten lans door moeten zien te steken.
Voorwaarde is dat het paard galoppeert bij het steken.
Demonstratie Ringrijden
Hier zie je dus twee oude volksgebruiken als het ware in elkaar
overlopen.
Heeft het gaaischieten maar één keer per jaar plaats, ringrij
den gebeurt veel vaker. Vroeger tekende je je er voor in (op de
'rolle') in de dorpsherberg. Van het inleggeld werden de prij
zen gekocht en de onkosten betaald.
Poedelprijs was een pollepel. Tegenwoordig wordt er vaak na
afloop van de wedstrijden een extra wedstrijd om de pollepel
gehouden. De winnaar loopt kans te worden gejonast. Eer
tijds werd hij op een ladder rondgedragen en ging op zijn
kosten de 'sukerkomme' rond (een kom brandewijn met sui
ker waarin zoute bolletjes dreven).
Meestal zijn er evenveel prijzen als deelnemers. Het traditio
nele boerenpak heeft wel plaats gemaakt vooreen witte broek
met sporthemd en oranje sjerp (behalve bij de demonstraties
ringrijden), maar aan kleurrijkheid heeft het ringsteek festijn
nog niets verloren.
Op naar de kermis dus!
F. L.
KfeüüÉÜ
HMaaM
mmtm
