DOMBURGS BADNIEUWS
M
'Ergens in lijd/ruimle,
of wal hel dan ook wezen mag
'Verwondering om de ruimte, die steeds ruimer om je
heen wordt
Besloten werd die ruimte op zaterdag 3 mei j .1.tijde
lijk samengebracht in werken en woorden in "De
Schotse Huizen" te Veere.
Op die dag werd daar de tentoonstelling 'Unicadruk-
ken van J. C. van Schagen' geopend door drs. K.
Laansma, secretaris van het Comité van Schagen en
werden 'Ik doe niet meer mee' (uitgeverij De Prom,
Baarn), deel II van het Archief van Schagen en het
boek 'Sarika Góth, een portret' (Bosch Keuning
n.v., Baarn) ten doop gehouden.
Links op de foto mw. G. W. van Montfrans-Hartman, zittend
mw. J. van Schagen-Wezenaar en voor haar Sarika Góth.
De heer Laansma begon zijn openingswoorden aldus:
Vrienden van J. C. van Schagen, waarvan we vandaag
een bescheiden expositie openen en straks een nieuw
boek presenteren
van Sarika Góth, die hier vorig jaar exposeerde en
waarvan vandaag eveneens een boek ten doop wordt
gehouden;
van Jan Heyse, die op een volkomen vanzelfsprekende
manier die van Schagen veel plezier zou hebben gedaan
hier al met een expositie aanwezig is;
vrienden ook van Veere, waar vandaag weer zoveel
draden tussen mensen en gebeurtenissen, tussen verle
den en heden bijeenkomen als de ware liefhebber zich
maar kan wensen
Het silhouet van Veere door Jan Heyse.
In aanwezigheid van Sarika Góth en mw. J. van
Schagen-Wezenaar en omringd door de werken van
Jan Heyse spraken tijdens deze bijeenkomst achtereen
volgens de heren mr. J. Visser, voorzitter van de stich
ting De Schotse Huizen; drs. K. Laansma namens het
Comité van Schagen; drs. M. Verburg, als voorzitter
van het Comité; drs. A. de Visser, directeur van de
Zeeuwse Bibliotheek; A. Oosthoek, chefredacteur van
de PZC en publicist en tenslotte mw. G. W. van
Montfrans-Hartman, burgemeester van Veere.
Terwijl de zon door een hoog achterraam op de spre
kers viel, werd een beeld geschetst van het culturele erf
goed van Walcheren.
Hoewel alle sprekers op persoonlijke wijze hun beeld
daarvan vertolkter, leken hun woorden mij altijd weer
terug te voeren tot een uitlating van van Schagen: 'In
Veere moet de geest wel tot een zeker pantheïsme lei
den'. Voor mij betekent 'in Veere' dan 'op Walche
ren'. (En voor vele anderen ongetwijfeld 'in Zeeland').
Zo is het voor mij de schoonheid van Walcheren die
misschien niet direct de kunstenaar inspireert, maar in
elk geval wêl de vormgeving van zijn kunst bepaalt.
Dat hebben van Schagen, Sarika Góth, Jan Heyse en
vele andere kunstenaars gemeen: zij zijn allen onder in
vloed geraakt van de betovering van Walcheren en heb
ben die betovering in hun werk tot uiting gebracht. Een
betovering die alomvattend is, die zowel grootheid als
nietigheid in zich bergt en die zich deze middag van alle
aanwezigen meester leek te hebben gemaakt.
Zelfportret door Sarika Góth.
Voor de glimlach van Veere schrijf je, zei van Schagen.
Zoals mw. van Montfrans aanhaalde: "In Veere staat
de tijd niet stil, goede lezer. Maar het leven vergaat
er in zuivere evenmatigheid aan den gang der uren. Het
vervult zich, stil en onontkoombaar, met het getij van
het licht. Hier kan geen haasten zijn en geen vertra
ging, hier is slechts simpele vervulling, van uur tot uur.
Daarom kan hier wonen, wie zich aan zijn werk ver
geet. Daarom wonen hier mensen, die zuiver werk ma
ken, het weet niet meer dat mooi zo mooi is, maar het is
daar, eenvoudig, en zo is het vanzelf en onbevangen
schoon (van Schagen, 'Zeeuwse Reflexen en
Complexen', 1982).
Van Schagen aan het Domburgse strand.
Foto: Wim Riemens.
Of, indertijd, Oosthoek ('Ik ga maar en ben, dubbel
beeld van J. C. van Schagen', 1971): "Ergaan veel lij
nen in een kustlijn. Waar ze, in Domburg, samenko
men tekenen ze het portret van J. C. van Schagen,
dichter en schilder-graficus, beide.
Hier was geen haasten, deze middag in Veere. maar
simpele vervulling en velen namen een stukje van die
vervulling mee in de vorm van twee prachtig uitgevoer
de boeken.
Mw. J. van Schagen-Wezenaar, Sarika Góth en André
Oosthoek.
Volgend jaar zal het derde en laatste deel van het Ar
chief van Schagen worden gepubliceerd en dan zal het
accent naar Middelburg en Domburg worden verscho
ven. Hoewel van Schagen altijd zeer nauw met Dom
burg verbonden is geweest en de gemeente Domburg
grootse plannen heeft rond de uitreiking van het derde
deel van het Archief, doet de plaats er eigenlijk niet
toe.
Van Schagen zei het zelf al:
"hij zal suizen in de bladeren
hij zal spreken in de zee,
hij zal ademen in de nacht,
hij zal roepen in de wind,
hij zal wezen over tijd en wereld"
En aan mijn dromen geef ik mij gedachtloos
Over als bloem aan zon, als schuit aan winden, -
Want tegen zon, wind, droom zijn mensen machtloos
Uit: Kosmos
Albert Verwey
Maar dan komt, o Natuur, langs alle straten,
Uw kracht, uw groei, uw dreiging, uw beloven
Hoe klopt mijn hart van nieuw, van eeuwig leven
Uit: Terugkeer
Albert Verwey
Hoe is alles gewoon, hoe draagt
De wind mij geruchten thuis;
Gerucht als gezang en ik hoor
Elk ding als een toon daarin,
Gelijk een veelstemmig koor,
Vol van een verborgen zin; -
Uit: Terugkeer
Albert Verwey
