DOMBURGS BADNIEUWS
Heeft Domburg zijn kuren? I
'&£A£vfs£ HALEN fJJ
Afe-tANVARl Niv 3W
AM'BACT HTVfc-P Roj
,S£-^SV.[S^V-ft- L; M j
Deux choses nécaissaires pour réussir dans les salons: ressem-
bier aux autres et pourtant se distinguer d'eux.
Of het nu Madame de Staël, Madame de Maintenon of misschien ook we) Ni-
non de Lenclos was, wie ooit bovenstaande woorden heeft geuit is me ont
schoten, maar ze lijken mij zeer van toepassing op Domburg.
Twee dingen heeft men nodig om te slagen - men moet op de anderen lij
ken en zich tóch van hen onderscheiden.
Met andere woorden: Domburg moet bieden wat andere - vergelijkbare -
badplaatsen bieden en daarnaast moet het iets zo eigens, zo karakteristieks
hebben dat men Domburg verkiest boven alle andere.
Aan beide aspecten heeft men hier aandacht besteed, zowel in het heden
als in het verleden. Toch lijkt het er een beetje op dat het tweede aspect de
laatste jaren met het toegenomen belang van de massa-recreatie enigszins
in het gedrang is gekomen.
Wij hebben uitstekende campings, zeer goede strandvoorzieningen, een
bloeiende horeca-sector, vele sport-, spel- en uitgaansmogelijkheden, op de
toerist gerichte evenementen in het zomerseizoen - in de rij der badplaat
sen nemen wij in dit opzicht een goede plaats in.
En hoe gezellig oogt ons centrum niet in de zomer, als de terrasjes vol zit
ten? Met mooi verzorgde plantsoenen en bloembakken, uitnodigende zitjes
en even uitnodigende etalages? Ook in dit opzicht doen wij niet voor de an
deren onder.
Maar hoe zit het met dat tweede aspect? Wat is er bijzonder aan Domburg?
In de eerste plaats de ligging. Niet voor niets noemde men Domburg de pa
rel van Walcheren. Een ruim strand, enerzijds door grillige duinen, ander
zijds door het zuiverste zeewater van Nederland begrensd, prachtige bos
sen die verkoeling kunnen brengen (Domburg is een van de zoniljkste plek
jes van Nederland!) en, vanaf de Hoge Hill, een schitterend uitzicht over
heel Walcheren.
Domburg is de oudste stad (1223) van Walcheren en de oudste badplaats
van Zeeland. "Ziet", laat Gargon een van zijn romanfiguren in de 'WaJcher-
sche Arkadia' (1715) zeggen, "dat spits torentje, dat zich even voor ons, bo
ven de groene boomen en hooge Duinen verheft.is Domburg, niet alleen
de zoetste, vermaakt ij kste, en vruchtbaarste plaats, maar ook de oudste
Stad van dit Eiland Een andere romanfiguur meent dat Middelburg de
zelfde rechten en privileges waaraan Domburg zijn stadsrecht ontleent, al
eerder bezat en bijgevolg dus ook eerder een 'stad' kon worden genoemd.
Hoe het ook zij, Domburg is een zeer oude stad en al rond het begin van ón
ze jaartelling was de plaats een legerstede voor de Romeinen. Uit archeolo
gische vondsten sinds 1647, door duinafslag tevoorschijn gekomen, heeft
men kunnen achterhalen dat hiervandaan handel met Engeland, toen Brit-
tannia, werd gedreven en bijvoorbeeld ook dat Domburg in de oudheid 600
m verder naar het westen heeft gelegen.
In het Zeeuws Museum te Middelburg kan men nog enkele door de Romei
nen aan de Germaanse godin Nehalennia gewijde en bij Domburg gevon
den altaarstenen bekijken.
j6-~.
Via ligging en nauw daarmee verbonden oudste geschiedenis, komen wij
vanzelf bij nog in deze omgeving aantetreffen restanten van voorbijgegane
tijden.
Kasteel Westhove (vroeger gemeente Oostkapelle), in de Middeleeuwen
een vacantieplaats voor Middelburgse abten, aan de rand van de Manteling
gelegen en met in zijn tuinen naar overlevering een romeins bruggetje.
De N.H. kerken in Domburg en Ocstkapelle, de korenmolen 'Weltevreden' in
Domburg en de vele landhuizen buitenplaatsen verspreid over de hele
gemeente.
Nog valt in het patroon van Domburgs straatjes de eeuwenoude karakte
ristieke stadsindeling te zien: kerk met markt en daarvan uitgaande oost-,
west-, zuid- en noordstraat.
Veel oude gebouwen zijn verdwenen, maar zo af en toe kun je een huis te
gen komen dat herinneringen oproept aan Walcherse schuren, boerderijen
en kotjes.
Dit alles bepaalt het uiterlijk van Domburg was het niet het statige Bad
hotel dat je vroeger, als je de kern Domburg binnenkwam, het gevoel gaf dat
je weer aangekomen was?
En waar was je dan aangekomen?
Wij citeren -
Uit: DB van 21 juli 1883.
Domburg, Eene badplaats die in natuurschoon ontegenzeggelijk de kroon
spant boven alle zeebaden van ons land Men vindt er tot aan den voet der
duinen, lommerrijke wandelingen, die men kronkelende prieelen zou kun
nen noemen. Kan men der natuur geen invloed op de gesteldheid van den
mensch ontzeggen, dan moet men van het arcadisch Domburg getuigen,
dat hier de plaats is om naar lichaam en ziel gezond te zijn.
Mr. B. W. A. E. Sloet tot Oldhuis.
Uit het DB van 8 sept. 1883.
Domburg is heerlijk gelegen. Plaatst men zich op het duin op de hoogte van
het Badpaviljoen, dan heeft men aan de zeezijde, zoo ver het oog reikt, voor
zich de opene Noordzee, wier golven prachtig en statig komen aanrol
len Wendt men zich om dan aanschouwt men een heerlijk panorama
over het eiland Walcheren, met regt den tuin van Zeeland geheten.
Rapport uitgebracht in de vergadering van de afdeeling Zeeland der Maat-
sohappii ter bevorderina rfpr Genpp^Hmdp f April 18671
In een gebied dus, zo rijk aan natuurschoon en zo rustgevend, dat het
verblijf er een verademing voor lichaam en geest was.
Domburg had zijn kuur-mogelijkheden, zijn kuren.
De grootste bloei, wat de badkuur betreft, beleefde Domburg in de tijd van
dr. Mezger. Velen zochten hun geestelijk en lichamelijk welzijn in zijn recep
ten, die eerder lange boswandelingen en zeebaden voorschreven dan
medicijnen.
De Bxddokter B. Vaandbagib
ii dagelijks te consulteeren in het Bad- i
paviljoen of op het badatr&nd de» morgen»
tosschen 11 en 12 nren; aan huis ran
8'/t9/4 uur rrin.
Ja, dat is misschien nog wel het meest bijzondere aspect van Domburg:
de mogelijkheid tot 'kuren' in een omgeving die daarvoor alles mee
heeft.
In die ontwikkeling van dorpse smalstad tot familiebadplaats en uiteindelijk
massa-vacantieoord, is daarbinnen nu - naast zuiver recreatieve ontspan
ning - nog plaats voor een verblijf op medische gronden en, nog belangrij
ker, is er behoefte aan?
Komen wij zo niet bij wat kenmerkend lijkt te zijn voor de badplaats van de
toekomst: een combinatie van deze twee factoren, waarbij men wat Dom
burg betreft moet uitgaan van hetgeen het van nature heeft meegekre
gen
En zal daarbij niet van het grootste belang zijn - naast het op juiste wijze in
tegreren - de kwaliteit en veelzijdigheid van de voorzieningen?
Een prettige bijkomstigheid van het kuren is, dat het met de juiste (slecht
weer c.q. seizoenverlengende) voorzieningen in èlk jaargetijde kan
plaatshebben.
Volgende week meer hierover.
In maart van dit jaar maakte het College van B W van Domburg
een 5-daagse oriëntatiereis naar Duitsland en Oostenrijk. Doel van
de reis was er achter te komen hoe De Gemeente in die landen zich
aan de ontwikkelingen op het gebied van de recreatie aanpast en
dan vooral ten aanzien van de Duitse toerist.
Een bliksem bezoekje werd gebracht aan het 'Bade- und Freizeit-
park Solymar' - vooral gericht op sportieve recreatie - in Bad
Mergentheim, aan het grote Bad Homburg - van vele markten
thuis -, aan de nieuwe en relatief kleine Kuuroorden Bad Klein-
kirohheim en Bad Bleiberg in Oostenrijk, maar vooral en intensief
werd bezocht Warmbad-Villach, in het Oostenrijkse Karnten
gelegen.
Uit DB van 25 aug. 1883.
Weldra zijn wij in de manteling, een wilde houtrijke duinstreek met slinger
paadjes doorsneden, waar berken en eschdorens, eiken en beuken met
knoestige verwrongen takken, scheefgegroeide stammen, doodgewaaide
kruinen in schilderachtige mengeling door elkander staan. Hooge varens
bedekken den golvenden grond en ruige mossoorten breiden zich over de
hellingen uit.
Hier en daar blinkt tusschen de openingen een witte duintop of schemert
het korte gras en de geele helm tegen de steile hellingen der zandheuvels.
A/s wij het romantisch bos uitzijn, zien wij eene ruime duinvallei voor ons;
Domburgsch torenspits als in een dichten gordel van groen, het badhuis op
de hoogte en den stralenden spiegel der zee
Wat Domburg aantrekkelijk maakt voor allen, is de schoonheid van het
landschap.
J Craandijk Schipperus
'Wandelingen door Nedprland'
Uit: DB van 21 juli 1888.
Omgeven van bosschen en te midden van schoone buitenplaatsen rijst
Domburg op voor 't oog van den v/andelaar, die verrukt wordt bij 't aan
schouwen van zoveel schoons. Hijziet zich eensklaps verplaatst in een
dorp dat als midden tusschen het geboomte ligt en omgeven door het weel
derigste groen.
E. Gerdes, Scheurkalender 6 juli 1888.
Uit DB van 25 augustus 1888
Domburg dat alle aantrekkelijkheden heeft van een vergeten hoekje,
waar zieken naar het lichaam de gezondheid wedervinden door den on-
besmetten dampkring en kranken naar het hart hunne smarten vergeten
door het troostend lied der zee.
Alg. Handelsblad, 15 aug. 1886
Uit: DB 6 juli 1889.
Het stille dorpje met zijn lieflijk schoone omgeving, had nergens aan de
westkust van Europa een mededinger in zijn eenig natuurschoon, en alleen
de afgezonderde ligging was een hinderpaal voor zijn snelle ontwikkeling
als badplaats.
J. M. Janssen 'Domburg'in 'Eigen Haard'.
Uit: DB van 14 sept. 1889.
Wat weten van een branding als deze uw Noordhollandsche badstran-
den? Hier opent de zee haar afgrondskolken tot tegen het land en stuwt in
letterlijken zijn haar golven hemelhoog tegen het sombere zwerk. Hier met
de handen aan het helmgras mij klemmend en de fladderende haren met
schuim overspat, heb ik haar aanschouwd in haar heerlijkheid, in haar alles
overtreffende grootheid, de zee van mijn Domburg, de vrije, de frissche
M. van Walcheren (DB 1885).
Uit DB van 3 aug. 1889.
leder, die verloren krachten wenscht te herwinnen, die zijn geschokt zenuw
leven verlangt tot rust te brengen, die wil uitrusten van de vermoeienissen
en beslommeringen van een veel bewogen leven, kan er bevrediging vin
den van zijne behoeften en zal zich gelukkig achten, dat de voortdurende
opeenvolging van luidruchtige vermaken er niet gevonden wordt. Daaraan
niet het minst, durven wij beweren, dankt Domburg zijn vooruitgang als
badplaats.
J. M. Janssen 'Domburg' in 'Eigen Haard'.
Uit: DB van 13 aug, 1892.
Hij vond hier rust voor 't lichaam, beweging voor de ziel, rein leven voor zijn
geest!
Eris een plaats waarde mensch van tijd tot tijd heen moet, om zich te rukken
uit zijne stofomgeving en te leven in eene gelouterde atmosfeer, waar hij hel
leven in zich voelt tintelen
L.H.A.D. (1892).
En tot slot dr. Mezger:
'Domburg vindt als gezondheidsoord in Europa zijns gelijken niet. Geen
plaats aan de kusten der Noordzee, noch aan den Atlantischen Oceaan is er
mede te vergelijken. Alleen enkele plaatsen aan de Engelsche kust kunnen
in de schaduw staan van de Walcherse badplaats. Domburg is nog steeds
de Asschepoester onder de badplaatsen, doch verdient een prinses te zijn'.
Dit kuurgebiea aan de voet van de Villachse Alpen hoort bij de stad
Villach, die zo'n 51.000 inwoners telt.
Al 300 jaar wordt het door eenendezelfde familie geleid, maar net
als Domburg is het veel ouder; de Romeinen gebruikten het als
doorgangsplaats en zij ontdekten de waardevolle geneeskrachtige
bronnen die het bezit.
De medische kant is dan ook altijd van groot belang geweest en is
dat nog: het Warmbad is het hele jaar geopend en er zijn vele kuren
mogelijk, bewegingstherapie, massage, Kneippkuren, schoon
heidskuren, enz.
De leidende arts, Dr. Georg Lukeschitsch, vertelde evenwel dat
ook in Oostenrijk de recreatie duidelijk een andere richting aan het
inslaan is: algehele arrangementen, uitgebreide sport- en spel-
voorzieningen, kampeer- en uitgaansmogelijkheden zijn een
steeds grotere rol gaan spelen. In de zomer drijft het oord vooral op
aanbiedingen in deze sector. Ook Nederlanders treft men er steeds
vaker aan. In voor- en naseizoen echter, blijven de medische voor
zieningen het belangrijkst.
In het kuuroord staan enkele hotels en pensions, alle met uitgebrei
de voorzieningen op het gebied van de zg. fittnesscultuur en vrij
te gebruiken door de gasten.
Het College van Domburg te water.
Er is een Kurdirektor, door de gemeente aangesteld, die zorg
draagt voor de coördinatie van alles wat er op recreatief gebied in
de gemeente Villach gebeurt.
De huidige Kurdirektor, .Dr. Otto Wanker noemde nog de uitsteken
de mogelijkheden voor een wintersportvacantie in het gebied.
Opvallend in het Warmbad waren de meer dan uitstekende voor
zieningen en de aandacht en zorg voor de kleinste details.
Een leerzame reis voor net College, die onder meer weer gedach
ten naar boven liet komen over seizoenverlenging en (nog meer)
kwaliteitsverbetering.
F.L.
Uw origineelste vacantieop de fiets, te voet of per auto door Zee
land en slapen in een trekkershut.
Op je gemak van camping naar camping trekken. 21 Campings in
Zeeland beschikken over een of meer trekkershutten, daaronder
ook Camping Domburg.
Inlichtingen: VVV's Zeeland.
