HUNK» B&DNIESWS
MAN VAN DE WEEK
«tli
J. C. van Schagen
LOS VAST
P:
Strangepraot
'De hoogste graad van communicatie is niet het spreken, maar de
stilte, waarin alles gelijkelijk is opgenomen, alles wat leeft, alles
wat IS, ook het ding, het menselijk maaksel.'
Zo regent de regen
daarom geef ik geen namen
ik ga maar en ben...
Woorden van rrir. dr. Johan Christiaan Jacob van Schagen,
dichter/schrijver en schilder/graficus. Op 11 december 1891 te
Vlissingen geboren, bracht hij zijn jeugd door in Middelburg en
Domburg. Na vele al dan niet ambtelijke omzwervingen, vestigde
hij zich in de 50er jaren weer in Domburg. Vanaf 1966 verblijft hij
afwisselend in Domburg en in Deventer. Voor Domburg zet hij de
lijn van 'het kunstenaarsdorp' voort.
Hoewel ik, om hem eer aan te doen, er het zwijgen toe zou moeten
doen en deze bladzijde blank zou moeten laten, waag ik het toch
iets over deze meester van het taal- en tekenspel zwart op wit te
zetten.
Nauw verbonden met Domburg - maar daarnaast ook met andere
plaatsen - kan het haast niet anders of de zee heeft haar stempel
op hem gedrukt.
Noemt van Schagen Spinoza's Ethica met voor hem daaruit
voortvloeiend zijn 'streven naar zuiverheid', 'het beleven van een
eenheid aller dingen' en 'voorkeurloosheid' als zijn uitgangspunt,
dan doet onderstaande foto mij toch vermoeden dat deze
gedachten hun weerspiegeling en verdieping aan zee hebben
gekregen.
Wordt al het grote niet klein, al het kleine niet één bij het zien van
die oneindigheid?
Van Schagen debuteerde met 'Narrenwijsheid' (1922), een opval
lende poëziebundel. Daarin en ook in zijn latere werken blijkt hoe
moeilijk hij te 'omgrenzen' is: zijn poëzie doet vaak aan proza
denken, zijn proza vaak aan poëzie. In de 60er jaren begon hij met
zijn 'Domburgse Cahiers', later voortgezet als 'Schiftselreeks'.
Hoe zet je 'voorkeurloosheid' op papier? Spreek je je voorkeur al
niet uit alleen maar door ergens over te schrijven? Nee, zegt Van
Schagen, je kunt de voorkeurloosheid 'omschrijven'.
Zou je een lijn in zijn werken moeten aangeven, dan zou je kunnen
opmerken dat er altijd een speels element in zijn werk schuilt, dat
zijn gedachten oosters georiënteerd moeten zijn en dat zijn
woordkunst steeds beeldender is geworden. Dat blijkt ook
duidelijk uit zijn werk als schilder/graficus: er moet een herwaar
dering komen van het 'zuivere teken', naar oosterse instelling 'is
de kalligrafie een dans op het papier'.
Het speelse ontbreekt hier ook niet; materiaal is de helft van het
spel. Het voordeel van met beelden scheppen boven met woorden
scheppen: het beeld is er zomaar zondermeer en staat een
explosie toe, daar is geen tussenfase meer. Het woord daarente
gen kan zich tussen de impuls en de daad inwringen en zo het spel
bederven.
Alle werkelijke schepping is improvisatie.
Het spreekt bijna vanzelf dat wit de kleur is die voor Van Schagen
de volmaaktheid, 'het onbegrensde' in zich bergt. Complementai
re kleuren zijn samen wit, zegt hij; de tegenstelling is opgeheven,
kosmische eenheid is bereikt. Naar die zuiverheid heeft hij zijn
leven lang gestreefd en in de laatste jaren heeft dat geleid tot 'ik
doe niet meer mee': een bevrijding van alle binding, een alles
uitsluiten, een opnieuw kunnen beginnen en verder gaan zonder
om te hoeven zien.
Wij hopen dat hij daar nog lang mee door zal gaan!!
Hou je vast! Los Vast komt naar Oostkapelle. Het razend
populaire NCRV-radioprogramma van Jan Rietman komt op
uitnodiging van de Stichting 150 jaar Badplaats Domburg naar
onze gemeente. Het ontmoetingscentrum 'De Halve Maan' wordt
in samenwerking met de VW-Oostkapelle in gereedheid ge
bracht om op 14 juli a.s. zijn poorten te openen voor de
rechtstreekse radiouitzending (van 12.00-14.00 uur).
Presentator Jan Rietman en zijn'assistent'Oma Joop zullen
een veertiental topartiesten en -groepen ontvangen, die in
levende lijve hun hits zullen vertolken. Wie er precies zullen
komen, zal in het volgende Badnieuws bekend worden gemaakt;
in ieder geval zijn aanwezig Jan Rot en de LosVast Band. De zaal
gaat open om 11.30 uur en de toegang is gratis.
Dit spektakel vereist veel organisatie. In dat kader wordt gezocht
naar een ploegje (potige) Oostkappelaars/Domburgers die bereid
zijn om op 13 en 14 juli mee te helpen het programma vlekkeloos
te laten verlopen. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij:
K. Wiessner, tel. 01188-2312.
Uit Domburgs Cahier XXII
J. C. van Schagen
boven in de takkebomen
flipperen verwaaide dromen
ten pleziere van de wind
die er een vertier in vindt
en soms neemt hij er een mee
naar een ondergrondse zee
of waar heldere, verre stromen
een vergeten dal omzomen
soms naar blauwe manestranden
waar de oude sprookjes landen
of naar lang verloren talen
die de lange mars verhalen
soms naar een verbleekt verdriet
dat nog leeft - geen mens die 't ziet
zo komt het dat je wel eens wat
verneemt
als de wind je medeneemt
van wat niemand meer zal weten
als je straks ook bent vergeten
zo van verre vergezichten
die iets moeten dóórberichten
naar adressen - lang vergaén
of - die léng nog niet
bestaan? i.
'Hééé?! Jij ook hier...
De buitenplaats 'Duinvliet', rond 1840 aangelegd in het deel van
Domburg dat vroeger tot Aagtekerke behoorde.
.„Nee hoor, ik kom morgen pas.'
Uit: 'Wat de haan van de Domburgse toren zag' van M. Steijn.
(slot).
'In 't centrum gingen veel gebouwen in puin,
't Stand hotel en villa's verdwenen van 't duin'.
'k Zag de verkaveling van het land gebeuren,
het zou de agrariërs niet betreuren.
Er kwamen ook meer cafés terug en kabaal,
terrassen en jukebox met radiotaal.
Ook de vuurtoren, die mij weer bescheen,
dan voel ik mij in 't donker niet zo alleen.
Ik draai nu verder maar impulsief
en neem wat komt dan maar voor lief.
Altijd terug komt de lente, die zonnekrachten
uitstraalde en groei en bloei doet verwachten.
En nu: verblijf aan onze mooie kuststreek
voorkomt spanning en bezoek aan d'apotheek!'
Het ware geluk is niet duur.^Als het wel duur is, dan is het niet van
de goede soort.
F. de Chateaubriand
Wist u dat de telefoonverbinding Domburg-Oostkapelle in juni
van het jaar 1883 tot stand kwam? Op het bureau van
gemeentesecretaris H. M. Kesteloo, in zijn kantoor, stond 'den
machtigen toovergeest van onzen tijd. Een net houten kastje,
waarin een batterij verscholen stond, een plaat met eene kleine
ronde opening, enkele spiraalgebogen metaaldraden, een klos-
vormige hoorn, en een paar kleine glinsterende schellen vorm
den die woning. Hoewel er misschien tien mensen in de kamer
waren, was alles stil, doodstil, in de verwachting der dingen die
komen zouden. Men zou een speld hebben kunnen hooren
vallen, en vernam alleen door de openstaande tuindeuren het
zachte koeltje suizende door de bloeiende struiken, en, als men
goed toeluisterde, in de verte ook het lied dat de oceaan reeds
sedert eeuwen langs ons heimig duinstrand zingt.
Daar beginnen de schellen te klinken. Er gaat ons onwillekeurig
een soort van rilling door de ziel bij de gedachte, dat de
toovenaar aanklopt. Onze vriend zit met de hoorbuis in de hand
voor de opening. Wij verstaan de geestenstem niet, die door den
draad stroomt, maar dat hij duidelijk spreekt, kunnen wij uit de
antwoorden opmaken. „Goed meneer"; „zes uren precies"?
„wat zachter is ook best"; „hij is zoo even vertrokken";
uitnemend„morgenochtend", leder ging nu beurtelings voor
de opening zitten en hield een praatje met de lieden te
Oostkapelle. In het gewoel van het stadsleven zou zoo iets
waarschijnlijk minder indruk maken, maar in dien stillen rustigen
dorpskring sprak die zachte geheimzinnige stem uit de verte
ontzaglijk krachtig tot den geest.'
In het volgende nummer kon men lezen:
Telephoon 13-19 juli
ontvangen 28 berichten
verzonden 49 berichten.
Als je blij bent
en gelukkig
ga dan naar de zee
zing je lied met de golven mee
Als je je alleen voelt
ga dan naar de zee
zoek schelpen
en laat het water spelen met je voeten
Als je verdrietig bent of onrustig
gan dan naar de zee
zit stil te luisteren
naar dat eeuwige lied
dat zó machtig en mooi is
dat je weer stil van binnen wordt
en getroost naar huis gaat
Als je ver van huis bent
in éen verwarde wereld
ga dan naar zee
denk aan de wijde, wijde hemel
aan de ondergaande zon
die de wolken zo prachtig kleurt
aan de schuimkoppen
tot ver aan de horizon
als de storm
het zand tegen je benen striemt
aan de vogels die naar het noorden vliegen
laag over het water
's avbnds
Als het leven moeilijk is
gan dan terug naar de zee
die grootser en machtiger is
dan alles
wat kleine mensen je aandoen
Ga dan naar zee
dan ben je weer vrij
J. W.
Deze week niet te veel tijd voor mijmeringen gehad (behalve
koortsachtige).
Ziek in bed en de hele wereld ziet er anders uit!
Gelukkig, als je dan weer naar buiten kunt en van het
gaaischieten iets meer kunt meemaken dan zacht getrommel in
de verte, van het ringrijden iets meer dan een verwaaide kreet
over de Markt.....
Citaat van de week. Uit: DB 6 juli 1889
Het stille dorpje met zijn lieflijk schoone omgeving, had nergens
aan de westkust van Europa een mededinger in zijn eenig
natuurschoon, en alleen de afgezonderde ligging was een
hinderpaal voor zijn snelle ontwikkeling als badplaats.
J. M. Janssen 'Domburg' in 'Eigen Haard'.
De Stichting 150 jaar badplaats Domburg haalde De
Badgasten naar Domburg. Zij brengen in de
maand juli zes maal een zomeravondprogramma
onder de titel 'Hééé! Jij ook hier?' Een avond aan
het strand met De Badgasten.
Een gevarieerd zeebanket van liedjes en spel in het
Badpaviljoen 13/14; 20/21 en 27/28 juli telkens om
21.00 uur.
