Uit de oude doos.
Openbare Godsdienstoefening.
Zondag 13 September.
Ned. Herv. Gemeente.
Voorm. 9 '/2 uur Ds. C'. v. d. Hoeven Jr.
Nam. 2 uur Ds. C. v. d. Hoeven Jr.
Gereformeerde Kerk.
Voorm. 9 uur Ds. B. B. van den Hoobn.
Nam. 2 uur Ds. B. B. van den Hoobn.
Roomsch-Katliolieke Kerk.
Voorm. half tien uur.
De buitenplaatsen Westhove, Duinbeek
en Berkenbosch zijn voor het publiek
gesloten, maar voor vreemdelingen, ver-
blijfhoudende op Domburg, zijn wandel-
kaarten beschikbaar en te verkrijgen in
de hotels en pensions voor de daar
vertoevende logés, bij eigenaren of gérants
dier inrichtingen, voor de verdere logés
in het dorp, door tusschenkomst van
hen bij wie zij logeeren, bij den Directeur
der Domburgsche zeebadinrichting.
„Ten opzichte van Westhove zij nog
„opgemerkt, dat het kasteel als zoodanig
„niet te zien is, maar dat zij die belang
stellen in het Herstellingsoord
„voor liindereii daar gevestigd, en
„die inrichting wenschen te bezichtigen,
„daartoe gelegenheid hebben iederen
„Woensdagmiddag van S-4
„nre, maar ook alleen op dien dag en
„die uren, aan welke bepaling streng de
„hand zal worden gehouden en waarvan
„niet kan worden afgeweken".
Voor de wandelingen op Hoogduin (voor
malig Overbosch van Duinvliet) zijn de
in het vorig jaar verstrekte toegangskaar
ten ook nu geldig.
Bezoekers van en tijdelijk verblijfhou-
denden te Domburg kunnen een toegangs
kaart bekomen persoonlijk of door bemid
deling van hen bij wie zij inwonen, bij den
heer J. A. Fbedebiks te Middelburg of bij
den Directeur der Domburgsche Zeebadin
richting. Ingezetenen van Domburg moeten
zich ter verkrijging eener kaart wenden
tot den boschopzichter Lous
Uitstapjes te voet:
Naar de manteling en door het overbosch
van de buitenplaats Duinvliet terug
(l'/2 uur).
Naar de manteling over het landgoed West
hove en door het overbosch van Duin
vliet terug uur).
Naar het landgoed Schoonoord (langs den
straatweg), vervolgens links af, en door
de bosschen van het landgoed Duinbeek
of van Berkenbosch terug (l'/2 uur).
Naar de Oranjezon, door de manteling ach
ter Westhove en terug langs het land
goed Zeeduin. (3 uur.)
Naar Aagtekerke en over Oostkapelle terug
(2 uur).
Naar Westkapelle en over Aagtekerke
terug; de zeedijk en lichttoren te bezien
(3 Z% uur).
Aan de bezoekers der badplaats is het
wandelen over deze landgoederen door de
eigenaren welwillend vergund.
In de leeskamer liggen de volgende
tijdschriften en couranten ter lezing:
TIJDSCHRIFTEN.
Harmsworth Magazine. Hum. Album.
Punch. Eigen Haard.
L'lllustration. de Huisvrouw.
Revue des deux mondes. Nederland.
Le Rire. Aarde en haar Volken.
Die Gartenlaube. De Huisvriend.
Fliegende Blatter. De Natuur.
Moderne Kunst. De Navorscher.
Ned. Spectator. Vragen van den dag.
De Wereldkroniek. De Gids.
Uilenspiegel. Hollandsche Revue.
COURANTEN.
Nieuws van den Dag met Middelburgsche Courant.
Zondagsblad. Indépeudance.
Utrechtsche Courant. Le Figaro.
Nieuwe Rotterdammer. Kölnische Zeitung.
Algemeen Handelsblad. Courier de Schéveningue.
Weekblad Amsterdammer. Domburgseh Badnieuws.
Haarlemsche Courant.
Uit het kastje met boeken in de leeszaal,
dat weder met eenige werken vermeerderd
is, kunnen badgasten, houders van toegang-
kaarten, dagelijks tusschen 11 en 12 ure
des voormiddags, boeken ter lezing krijgen,
mits men het nummer van het boek en zijn
naam teekene op eene lijst bij den kaste
lein voorhanden. Voor jeugdige lezers zal
door de ouders moeten worden geteekend.
Wisselkantoor.
Tot wisseling van buitenl. muntspeciën
bestaat bij den heer H. M. Kesteloo gele
genheid.
Nieuwe voorschriften voor Wielrijders.
Elke vélocipède moet voorzien zijn van
eene bel of van een signaalhoorn, waar
mede waarschuwingssignalen kunnen wor
den gegeven welke op een afstand van
50 meter duidelijk hoorbaar zijn en daar
enboven, van een half uur na zonsonder
gang tot een half uur vóór zonsopgang,
van eene aan de voorzijde van de véloci
pède bevestigde, naar voren helder licht
uitstralende lantaarn.
De geleider van een rij- of voertuig is
bij het tegenkomen van eene bereden
vélocipède verplicht, zoo de breedte van
de rijbaan dit toelaat, zoover rechts uit
te wijken, dat de wielrijder kan voorbij
rijden.
Hij is daartoe eveneens verplicht wan
neer een van achter aankomende wielrijder
door signalen tijdig zijn verlangen te kennen
geeft om voorbij te rijden.
De wielrijder is verplicht bij het tegen
komen van een rij- of voertuig rechts, bij
het van achteren voorbij rijden links uit
te wijken.
Wenken voor Wielrijders.
Te Middelburg mag op de wandelwegen
en paden (bolwerken) rond de stad, op de
klinkerpaden en op het verhoogde gedeelte
der Markt niet worden gereden.
Te Vlissingen mag niet worden gereden
op den Noordzee-boulevard en op de trot
toirs.
In de kom der gemeente Serooskerke (W.)
mag niet sneller worden gereden dan een
voetganger stappen kan.
In Oost- en West-Souburg mag niet op
de klinker- of zijpaden worden gereden.
In de meeste gemeenten is voorgeschre
ven, dat des avonds eene brandende lan
taarn moet gevoerd worden.
Wenken voor eigenaren van
Automobielen,
die in de pbovincie zeeland willen bijden.
I. Voor de wegen in beheer en onder
houd bij het Rijk, is vergunning noodig
van den Minister van Waterstaat, Handel
en Nijverheid.
Deze wegen zijn
van Middelburg over den Sloedam,
's-Heer Arendskerke, Goes, Kloetinge,
Kapelle naar Yersekendam
van Gorishoek (eiland Tholen) over
Scherpenisse, Poortvliet naar Tholen;
Van Breskens over Schoondijke, Oost
burg, Aardenburg naar de Belgische grens.
II. Voor alle andere openbare wegn
iB vergunning noodig van Gedeputeerde
Staten van Zeeland.
Beide vergunningen moeten worden aan
gevraagd op gezegeld papier van 15 cent
(met opcenten van 22 '/2 cent).
In het verzoek moet worden opgegeven
1. voor welke wegen vergunning ge-
1 vraagd wordt (het beste is, ze te vragen
voor alle openbare wegen in de provincie);
2. het type der machine;
3. de grootste lengte van het rijtuig;
4. de grootste breedte van het rijtuig;
5. het totaal gewicht van het rijtuig;
6. de beweegkracht;
7. het totaal aantal paardenkrachten.
Het is geraden de vergunningen tijdig,
zoo mogelijk een drietal weken vóór men
de reis onderneemt, aan te vragen.
Bij de beschikkingen wordt als voor
waarde gesteld o. m. dat aan de voorzijde
en aan de achterzijde van het rijtuig de
letter Z en een volgnummer in witte
cijfers op zwarten grond of in zwarte cijfers
op witten grond moeten aangebracht zijn
dat de letter en het cijfer 12 c.M. lang
en 6 cM. breed moeten zijn; dat het
rijtuig moet voorzien zijn van lantaarns,
rem, bel of hoorn. Voorts worden enkel©
bepalingen gegeven betreffende maximum
snelheid enz. De beschikking moet steeds
in het rijtuig aanwezig zijn.
(Slot.)
Op eene andere wijze bieden die water
gangen een gemeenschapsweg aan, n.l.
wanneer de wintervorst zijn lusten den toom
viert en met ijsschots het meer en den stroom
bedelct, zooals de volksdichter Tollens
eenmaal zong, en dan zwiert er menig
schoon Elsje en knappe Koenbaad, ai
dragen ze hier andere namen, langs de
gladde baan. In vroeger tijd was daar
voor nog ruimer gelegenheid toen, tot vóór
omstreeks eene halve eeuw, een groot deel
van de lage landen in Walcheren 's winters
onder water stonden. Deze drassige gron
den zullen ongetwijfeld eene der kweek
plaatsen geweest zijn van de zoo beruchte
en gevreesde Zeeuwsche koorts, die tot
genoemden tijd menig jeugdig bewoner
teisterde, doch die gelukkig tot de geschie
denis behoort, sedert eene betere lozing
van het landwater is tot stand gekomen.
De veronderstelling is misschien niet
te gewaagd, dat de kreek, waarvan zooeven
werd gesproken hier, tal van eeuwen ge
leden, in gemeenschap stond met de zee
en alzoo tot haven diende. Langzamerhand
werden de visschers, die van hier uit hun
bedrijf uitoefenden, genoodzaakt elders
eene aanlegplaats te zoeken, eerst in eene
kreek bij het z g. Breezand, ten noorden
van Vrouwepolder; maar in het midden
der 16e eeuw voeren zij reeds af van Veere.-
Hetzelfde deed zich toen hier voor als in
onzen tijd met de visschersbevolking van
Arnemuiden, die hare geboorteplaats wel
blijft bewonen, maar het bedrijf te Vlis
singen uitoefent.
In 1713 was er tusschen het plaatselijk
en het polderbestuur geschil ontstaan over
de plaats, waar het straks genoemde halen
van zand kon geschieden met het minst©
gevaar voor de duinen, en om aan te toonen,
dat de gebruikelijke plaats geen bezwaar
opleverde, deed eerstgenoemd bestuur de
breedte, der duinen op verschillende pun
ten meten. Het daarvan opgemaakte stuk,
dat nog in het gemeente-archief berust,
leert ons, dat menigeen zich die breedte
veel te groot voorstelt. Achter het tegen
woordige hotel Het Schuttershof hadden ze
eene breedte van 288 Meter, van den
Masthil tot op het strand. Nu is die
plaatsaanduiding wel niet zoo heel duide
lijk, maar de Masthil was een heuvel,
waarop eene seinpaal stond. Wel waren
de duinen dus toen aanmerkelijk breeder
dan nu, maar niet zooals sommigen di©
droomen, nl. dat men nog in het begin
der vorige eeuw wel een half uur te loo-
pen had uit het dorp om de zee te berei
ken. Het best kan men er zich eene voor
stelling van maken, als men weet, dat in
het laatst der 18® eeuw vóór het plateau
nog een heuvel lag, daarvan door een dal
gescheiden.
Bij de vermindering van de breedte der
duinen, moet men er ook nog rekening
mede houden, dat zij zich door verstui
ving, hier meer, daar minder, naar mate
ze door helmbeplanting of mosbedekking
beschermd waren, landwaarts hebben ver
plaatst. Een duidelijk bewijs daarvan,
vindt men juist op de aangeduide plaats
achter het Schuttershof, waar men aan de
landzijde tegen de helling van het duin,
boomgewas ontmoet, waarvan de wortels
ongetwijfeld, diep onder het zand, in vrucht
bare aarde voedsel vinden.
Van het Schuttershof gesproken, dat
is juist eene plaats, waar sints meer dan
anderhalve eeuw vele hongerigen gespij
zigd en dorstigen gelaafd worden.
Adieu tot wederziens!
K.
