DE ENGELSCHEN IN WALCHEREN
Openbare Godsdienstoefening.
Zondag 24 Juli.
Ned. Herv. Gemeente.
Yoorm. 9 uur Prof. Dr. J. J. van Toorenen-
bergen, Hoogleeraar te Amsterdam.
Nam. Geen dienst.
Christelijk Gereformeerde Gemeente.
Yoorm. 9 uur Ds. B. B. van den Hooen,
bediening van het H. Avondmaal.
Nam. 2 uur Ds. B. B. van den Hooen.
Op uitnoodiging der Commissie tot be
vordering der belangen van Domburg,
- hebben eenige heeren dilettanten (dubbel
strijkkwartet) onder leiding van den heer
Cletjvee, besloten eene muziekale uitvoe
ring te geven in de zaal van het Bad
paviljoen op Zaterdag 30 Juli. Wie zich het
concert dier heeren dilettanten in het vorige
jaar, en het gunstige verslag daarvan in
het Domburgsch Badnieuws uitgebracht,
herinnert, zal het met ons eens zijn, dat
door liefhebbers van goede muziek een
genotvolle avond kan worden verwacht.
3) dooe
F. NAGTGLAS.
Aan goede beloften voor Zeeland had
het niet ontbroken, en in Juni kwam
het koninklijk besluit ze herhalen en be
vestigen. Dat uitgebreide, aan vele lezers
zeker niet geheel onbekende stuk, verdient
gelezen te worden, als een opmerkelijke
bijdrage van goedmoedige, vaderlijke regee-
ringszorg, maar er was niet veel scherp
zinnigheid noodig om te voorspellen dat
die beloofde gouden bergen nauwelijks
één muis zouden baren. De hoofdstad
kreeg veel, de schulden werden geregeld
en voor afdoening gezorgd en een nieuwe
haven zou nieuwe ontwikkeling geven;
doch er was schier geen dorpje dat de
koning had bezocht, of uit 's rijks schat
kist zou er goud over regenen. Er waren
ook algemeene weldaden, zooals de pogin
gen om de boerinnen te nopen hare
kinderen met moedermelk op te kweeken.
De vrouwen die zulks deden, mochten in
onderscheiding van anderen, twee gouden
oorplaten dragen, en jaarlijks zou aan eene
dergelijke goede huismoeder, door het ge
meentebestuur op feestelijke wijs zulk een
sieraad worden uitgereikt.
Allerlei curieuse kleinigheden worden in
de 76 artikelen van het besluit behandeld.
De schoolmeester te Scherpenisse, die 13
maanden met zijne bezoldiging ten achteren
was, zou uit de domeinen 34 als onder
wijzer en 200 als voorzanger worden uit
betaald. De heelmeester van Nieuwerkerk
werd 's konings tevredenheid betuigd, niet
alleen omdat hij de koepokinenting had
bevorderd, maar vooral omdat hij het arm
bestuur had geregeld en de schulden doen
afbetalen, zoodat hij er vrij wat beter
afkwam dan zijn ambtgenoot te West-
kappel, die wegens onbekwaamheid zijn ambt
niet verder uitoefenen mocht.
Dit welmeenende, doch in menig op
zicht onuitvoerlijke besluit, zal wel aan
sommige „stillen in den lande" een glim
lach hebben ontlokt, en eenigen tijd het
onderwerp der dagelijksche gesprekken zijn
geweest; afgewisseld waarschijnlijk door
klachten over het verlies van den bekwa
men rector Zillesen, die naar Arnhem
ging vertrekken, en gedachte wisseling over
het al of niet slagen van de groote indij
king van den Lodewijks- (nu Wilhelmina)
polder, waarvan op den 1 Mei de vlet- en
schuijerwerken waren aanbesteed geworden.
Minder belangstelling scheen in die dagen
de aankondiging te wekken, wat uit den
vorm der advertentie op te maken is, dat
er op het vendu een aantal origineele
schilderijen zou worden verkocht van Wor-
'weeman, Asselijn, Beassee en van Goijen,
alsmede een tempel door van Delen en
een landschap door Bloemaeet.
Maar het gerucht der nadering van groote
gebeurtenissen begon zich te verspreiden.
Men giste en vreesde dat de reusachtige
krijgstoerustingen van Engeland wel eens
eene onderneming op de Hollandsche kus
ten ten doel konden hebben, en het was
aan enkelen misschien niet onbekend, dat
reeds de admiraal Nelson op Ylissingen
gewezen had als de gevaarlijkste oorlogs
haven voor Engeland, doch tevens aan het
welslagen eener expeditie naar deze stre
ken twijfelde. De zorgeloosheid der Fran-
sche militairen en ambtenaren boezemden
enkelen, die hun lichtzinnigen aard niet ken
den, eenig vertrouwen in, dat het onweer zou
afdrijven, doch al ging deze bui voorbij, ook
aan de landzijde kwamen donkere wolken
opzetten. Het was toch niet toevallig dat
de Eransche dagbladen omstreeks dezen
tijd telkens artikelen schreven om Holland
en zijne bewoners in een bespottelijk of
schandelijk licht te stellen, en dat het
Journal de VUmpire, natuurlijk op last der
regeering, gretig deze stukken overnam,
doch geen plaats had voor de bezadigde
tegenspraak in het geachte, te Leiden uit
komende, Journal Politique, waarin de
onwaarheden der beschuldigingen zonne
klaar werd uiteengezet.
De aanmatiging en gewelddadigheid
onzer natuurlijke bondgenooten, zooals de
Eransche zich plegen te noemen, wanneer
het hun voordeelig kan wezen, hoewel
afkomst, volksaard en zeden luide het
tegendeel bewijzen, nam met den dag toe.
Zoo verkocht generaal Monnet te Ylissin-
gen jachtpassen om over geheel Walcheren
te jagen, en liet, in weerwil der tegenkan
ting van den officier van de jacht Meijnees
van 's Gravenhoek, ieder aanhouden, die
zonder zulk een pas in het veld kwam.
Erger was het toen de Franschen op den
7 Juli zonder eenige aanleiding onze gren
zen overschreden, om het fort Bammekens
te bezetten, welke daad van willekeur naar
de koninklijke courant, natuurlijk te ver
geefs, hoopte, door keizer Napoleon streng
zou worden gestraft.
Het gewone stadsleven ging echter hier
ongestoord zijn gang.
De kermis, destijds een geheel ander
feest dan tegenwoordig, werd aangekondigd
en op de Markt, den Burgt, in de Abdij
en in de Munt werden kramen opgeslagen
met kostbare goederen, goud, zilver, byou-
terien, beddegoed, porcelein, Turksche
shawls en Vlaamsche linnens gevuld. D. L.
Bambebg Jr., kunstenaar in de mechanica,
beloofde onvergelijkelijke tours d' adresse
en IJskas, de vermaarde brilleman, zou
half blinden het gezicht teruggeven; ter
wijl het tooneelgezelschap van A. Hoetink
in den toen nog niet lang voltooiden
schouwburg, Kabaal en lief deOntrouw en
vergeving, Het ontzet van Leiden en meer
andere stukken meende op te voeren.
In het Chineesche-schimmenspel op de
Markt kon men den watersnood van het
voorjaar zien, en de vauxhall zou schitterend
zijn.
Toch scheen er iets in de lucht te zweven,
dat de vreugde tegenhield en de harten
beklemde. Er was ook rede toe, want
een ontzettend onweer hing dreigend over
de zee. Nooit had Engeland zulk een
macht samengebracht. Op 1653 vaartuigen,
waaronder 69 linieschepen, met omstreeks
4000 stukken geschut, werd een leger van
meer dan 40.000 man ingescheept; strijd
krachten meer dan voldoende om in de
bestaande omstandigheden, het doel van
den oorlog te bereiken, door Walcheren
te bezetten, Ylissingen onschadelijk te
maken, de werven en de Eransche vloot
voor Antwerpen te vernielen, de Schelde te
sluiten en Napoleons macht te verdeelen.
In de krijgsgeschiedenis beslaat de expe
ditie naar Walcheren, misschien het meest
door hare fouten, geen onbelangrijke plaats,
maar ook op staatkundig gebied waren
haren gevolgen middelijk van grooter
gewicht, dan in het eerst werd vermoed.
Ik zal mij echter niet verdiepen in de
bijzonderheden van dezen merkwaardigen
tocht, maar er toch iets meer van zeggen
dan de Middelb. Courant, welke er schier
niets van mededeelt en in die dagen van
spanning en schrik hare lezers, door de
onmogelijkheid om buitenlandsch nieuws te
geven; bezig houdt met den loop van den
Donau; het gevaar om pieterselie voor
dolle kervel aan te zien, en de middelen,
om, als Thomas Paee, een hoogen ouder
dom te bereiken.
In de courant van 5 Aug. leest men
echter dat zich op den 29n van Hooimaand
voor onze kust een vloot had vertoond
van Zijne Groot Brittanische Majesteit,
dat de troepen waren ontscheept, Middel
burg bezet; Veere en Bammekens ingeno
men, terwijl men van Ylissingen niets
wist." De aanval kwam echter niet bij
verrassing, want reeds enkele dagen te
voren was de telegraaf in beweging geweest,
waren de autoriteiten gewaarschuwd, 's lands
gelden en papieren naar Tholen overge
bracht en de bewoners der buitenplaatsen
naar binnen komen vluchten. Op het
bericht der landing, week de generaal Beuce
met de Hollandsche troepen achterwaarts,
na den luitenant kolonel der gewapende
burgerwacht, den notaris Johan Albrecht
Hicken, reeds op Zaterdag den 29 gelast te
hebben zijne manschappen op te roepen.
Zondag middag vertrokken de laatste
Hollandsche militairen over het Sloe naar
Noord-Brabant, waarna de geheele burger
wacht in het geweer kwam en aan de
grenadiers scherpe patronen uitgereikt wer
den. Met het oog op onvoorziene omstan
digheden gelastte de burgemeester, toen
Mr. J. H. Schoeee, dat er voor de
beneden vensters van iedere woning dien
nacht licht zou worden ontstoken. De
Engelsche vloot welke men van den toren
als een mastbosch de zee zag bedekken,
was Zondagmiddag, na het bedaren van
een hevigen wind, de Oosterschelde binnen-
geloopen, waarop het Hollandsche eskader,
onder overste Ossewaabde, naar het Sloe
week en de Eransche vloot van Vlissingen
de Westerschelde op zeilde.
(Wordt vervolgd.)
Gevonden voorwerpen.
Een veldfleschje.
