Advertentiën en Adressen.
glptliekcr mx du* garst,
Carbol-Zeepen.
Carbol-T andpoeder.
Carbol-Pasta.
2) De laatste Stadhouder
voor het laatst in Zeeland.
Antiquiteiten.
Apotheek.
Potteninarkt Middelburg.
Bad- en Heerenartikelen.
Badstoelen.
Bedden en Matrassen.
Bierhalle.
Bloemisterij.
Boekhandel.
door
F. Nagtglas.
Bij de landmacht had dezelfde oorzaak
gelijke gevolgen. Toen keizer Jozef ons
in 1785 den oorlog wilde aandoen, bleek
de diepte van ellende, waarin men gezonken
was, en mocht men zich gelukkig rekenen
om dien „pourboire-krijg," gelijk Fbederik
de Groote hem spottend noemde, voor eene
fooi van 10 millioen te kunnen vereffenen.
Deze oorlogsvrees gaf echter aanleiding
tot de oprichting van exercitie-genoot
schappen, die in vele steden bijval vonden.
De vrijcorporisten deden zich spoedig ook
op politiek gebied gelden, en stelden zich
aan het hoofd der malcontenten of pa
triotten, die aandrongen op eene ver
andering der regeeringsvorm in de stem
hebbende steden, en voor de miskende
volksrechten in de bres sprongen. Zoo
geraakte de geheele Republiek in gisting
ieder gaf den ander de schuld van den
verwarden en verwaarloosden toestand,
allerlei partijschappen, kabalen en veten
deden zich gelden, die zich echter op
losten in twee groote partijen, aanhangers
van den prins of van de Staten (Oranje
klanten of Patriotten met de scheldnamen
Poe ven en Keezen). De eersten steunden
op Engeland; de laatsten zochten heul
bij Frankrijk, vierden met openbare maal
tijden o. a. in Zierikzee in Febr. '86 het
met die mogendheid gesloten verbond, en
kwamen, wat trouwens te voorspellen was,
bedrogen uit.
De breideloos voorthollende partijschap
pen hadden behoefte aan een afgod en
een zondenbok, en vonden die beiden in
den goedigen stadhouder. In Sept. 1785
ontnamen de Staten hem het bevel over
het garnizoen in den Haag, en besnoeiden
andere zijner rechten, waardoor een ver
blijf in de hofstad onmogelijk werd, en
het vorstelijk gezin naar het Loo vertrok.
Het gebeurde met Hattem en Elburg,
waar men zich tegen de wettige overheid
verzette, en de prins eenvoudig zijn plicht
deed, werd als schromelijk geweld uitge
kreten, en de zachtzinnige vorst werd bij
een wraakgierigen Nero en Alba vergeleken.
Alles raakte in gisting, en het hielp
weinig of de brave Daniel Schiettekattb
te Vlissingen in kreupelrijm de schade
lijkheid der tweedracht bezong.
Wanneer wij die onrust nu op een
afstand gadeslaan, afgespiegeld in soms
vuilaardige schotschriften, schijnt het wel
alsof het geheele land in vuur en vlam
stond, alsof overal het geweld den toon
gaf en nergens veiligheid te vinden was.
Werkelijk was dit zoo niet en ging het
dagelijks leven, zelfs in de middelpunten
der beweging, doorgaans den gewonen
gang. Dit blijkt, dunkt mij, duidelijk
bij het bezoek van het stadhouderlijk ge
zin in Zeeland. Die reis was, gelijk ik
reeds zeide, van politieke beteekenis, en
de prins had de uitnoodiging van
vele zijner vrienden aangenomen, doch,
met het oog op den gedrukten staat der
finantiën, afstand gedaan van het defroij-
ment, bij dergelijke gelegenheden door
zijne voorgangers genoten.
Toen het gerucbt zich verspreidde, dat
de stadhouder Zeeland zou komen bezoeken
en een tijd lang in Middelburg vertoeven,
zagen hier de aanhangers van Oranje (en
dat waren er velen) zijn komst met
vreugde en onverholen blijdschap te ge-
moet. Tot verhooging der feestelijkheid
had de regeering van Middelburg aan
gecommitteerde raden verzocht om 3
compagniën Zwitsers uit Vlissingen en
Veere, in garnizoen te mogen hebben;
welke krijgsmacht den 14 Juni vóór
het stadhuis plechtig ontvangen werd en
door den magistraat in den eed genomen.
De geestdrift reeds merkbaar, was naar
de patriotische couranten schreven, echter
meest „het werk van eenige uitzinnige
menschen en redelooze boeren."
In den vroegen morgen van Zondag
den 18 Juni klonk het kanongebulder
van het fort Rammekens, als een blijk
dat de stadhouder naderde, doch het
duurde tot half negen eer de vier jachten
bij de Oostpunt aan den wal lagen. Het
vorstelijk gezelschap bestond uit den prins,
toen 37 jaren oud, zijn gemalin 35 jaren,
de 14jarige erfprins, onze latere koning,
en die toen reeds meer dacht dan sprak,
en zijn gulhartige 12jarige broeder
Fbedebik, alsmede de dochter, de zestien
jarige prinses Louise voor wie reeds
verlovingsplannen werden gedroomd, met
een Engelschen prins die naar Walcheren
over zou komen.
Onder 't gejoel eener juichende volks
menigte, waarvan de meesten oranjelint,
of het zilveren prinselijk portret droegen,
stapten de reizigers in de koetsen die hen
naar het vorstelijk verblijf in de Abdij reden,
waar de baron van Lijnden van Blitters-
wijk den vorst als Eerst-edele vertegen
woordigde.
Geen kwartier later zag men de stad
houderlijke familie plaats nemen in de bank
van gecommitteerde raden (het zooge
noemd ledikantje) in de Nieuwe kerk,
waar de oudste predikant, de 71jarige
„vader 's Gbavenzande," de godsdienst
oefening leidde en na afloop der leerrede
het vorstelijk gezin met heilwenschen
begroette. Vooral de prins had met
aandacht geluisterdhij was kerksch en
zeer bijbelvast, wat hij gaarne, naar v. d.
Spiegel verhaalt, door aanhalingen, soms
wel eens zonderling te onpas, kenbaar maakte.
De dag werd verder rustig doorgebracht, ge
lijk iedere Zondag, wanneer het hof, na
de morgengodsdienstoefening, zich be
paalde bij eene wandeling langs de singels
met een kort bezoek op het buiten de
Griffioen, van den heer van de Pebbe op
Torenvliet, een der lusthuizen van den
schatrijken ridder baronet v. d. Beande;
op Poppenroeden ambacht bij dhr. Radeb-
macher, of op Rijnsburg bij den vroegeren
raadpensionaris Wilhem van Cittees.
Den volgenden morgen was er oflicieele
audiëntie, waarna zijne hoogheid eene
vergadering der staten van Zeeland bij
woonde. Door eene commissie afgehaald,
nam de vorst op het gestoelte van den
Eerst-edele plaats en werd door den
raadpensionaris Laurens Pieter van der
Spiegel toegesproken. Nog meer dan
eens bezocht de stadhouder gedurende zijn
verblijf te Middelburg deze vergadering, en
woonde ook de samenkomsten bij der
admiraliteitsheeren en van bewindhebbers
der O. I. compagnie.
Des avonds was er assemble in de Abdij
en „ontvingen hare hoogheden de compli
menten van een groot aantal heeren en
dames van distinctie." Hier kwam de scherp
zinnige v. d. Spiegel in nadere aanraking
met de schrandere prinses, welke kennis
making wijdstrekkende gevolgen heeft ge
had, daar hij terecht opmerkt dat onder
de amusementen van het verblijf de
essentieele zaken niet vergeten werden.
Deze samenkomst was het begin van een
reeks feesten, die elkander vijf weken lang
volgden en waarbij vermogende vrienden
wedijverden om het vorstelijk gezin
luisterrijk te onthalen.
(Wordt vervolgd
Gevonden voorwerpen.
Een zakmes. Een sigarenkoker. Een
wandelstok. Een bril met etui.
Correspondentie.
Heeft tot hiertoe Domburg zich van
andere badplaatsen ook gunstig onder
scheiden door het ontbreken van bedelaars,
van meer dan eene zijde worden wij op
merkzaam gemaakt dat het „centen vragen"
soms op weinig bescheiden wijs en zelfs
door bestedelingen in het armhuis, niet
zeldzaam wordt, waarom wij gaarne de
aandacht der bevoegde autoriteit op deze
zaak vestigen ten einde de plaag in haar
begin kan gestuit worden.
W. G. BAL, Middelburg, Krommeweele L 27.
W. J. F. GO VERS, Coiffeur, Middelburg, Langedelft B 121.
J. F. SCHEIJBELER, Middelburg, Vlasmarkt L 17.
J. LAGTER, Middelburg, Vlasmarkt L 13.
F. JANSE, Domburg, (Minerale wateren en Zeeuwsche letterk.)
A. BLAAS, Middelburg, buiten de voormalige Dampoort T 1.
VAN BENTHEM JUTTING, Middelburg, Kortedelft G 1.
F. B. DEN BOER, Middelburg, Langedelft I 16.
