Nel en Jaap Struyk beginnen
ambachtelijke mosterdmakerij
I h
'3
Kleine stoeterij in Serooskerke
met Arabische Volbloedpaarden
er 1
Inline skaten een volwaardige sport
badkrant
5
In oud slachthuis aan Zierikzeese Hem
Folklore-vereniging
Pools
Historie
Voor Sandra en Priscilla hun lust en leven
SEROOSKERKE - Ze kunnen helemaal lyrisch worden over
hun paarden, want de stoeterij is hun lust en hun leven. Sand
ra (30) en Priscilla (27) Radecke uit Serooskerke hebben aan
de rand van Serooskerke een kleine stoeterij van Pools ge
fokte Arabische Volbloedpaarden.
il
ZIERIKZEE - „Vroeger had je in de Sint Domusstraat in Zierik
zee het winkeltje van Beije. Daar kon je op zondagmorgen
zelfgemaakte mosterd kopen. Die werd gemaakt met behulp
van een steen die vastzat aan een stok, die aan het plafond
hing. Die steen werd met de hand rondgedraaid in een grote
kom, waarin het gewelde mosterdzaad lag. Maar de meeste
huisvrouwen maakten vroeger mosterd in een kom die ze op
hun schoot heen en weer wiegden. Het mosterdzaad werd
dan geplet door een ijzeren kogel die in de kom lag.”
L1 «O V-
(Foto: Marijke Folkertsma)
De keuken van het echtpaar Struyk
werd te klein voor de hoeveelheden
ambachtelijke mosterd die ze bereid
den. Daarom gingen ze op zoek naar
een ruimte die beter bij hun werkzaam
heden paste. Die werd gevonden in
een voormalige slachterij aan de Hem
in Zierikzee. Jaap en Nel Struyk hopen
hun mosterdmakerij daar in september
te kunnen beginnen. „Als ik daar aan
het werk ben, mag iedereen binnen
lopen om een kijkje te nemen,” zegt
Nel Struyk enthousiast. In het voorpor
taal van het pand gaat ze een mini-mu-
seum inrichten met attributen die be
trekking hebben op de ambachtelijke
manier van mosterd maken.
Nel Struyk-Braam uit Zierikzee weet
alles van de ambachtelijke wijze waar
op vroeger mosterd werd bereid.
Samen met haar man Jaap Struyk
brengt zij die oude techniek weer tot
leven, tijdens braderieën en oude am
bachtenmarkten in Zeeland en West-
Brabant. De faam van de ‘Struyk-mos-
terd’ is inmiddels zo groot dat het
Zierikzeese echtpaar vele uren in de
keuken staat om aan de vraag te vol
doen. „Er komen hierzelfs mensen aan
de deur om mosterd te kopen.”
omslachtig is wat betreft het maken
van jam, chutney en kruidenazijn,
kozen Jaap en Nel Struyk voor het
maken van mosterd.
aan de manen en het paard laat het al
lemaal goedmoedig toe. Het is goed
voor de opvoeding van het paard dat
het veel met kinderen omgaat, net als
dat het andersom goed is. We zijn be
gonnen met twee paarden, we hebben
er nu inmiddels dertien. Romane HT is
ons paradepaard. Ze is regionaal kam
pioen geworden in de categorie zes
tot en met veertienjarige merries. Met
haar willen we naar landelijke en Euro
pese keuringen.”
De uit de hand gelopen hobby van het
Zierikzeese echtpaar kwam voort uit
Nel Struyks liefde voorkoken én tuinie
ren. „Ik heb altijd een moestuin gehad.
Ik vind het vooral leuk om aparte din
gen te kweken, zoals courgettes, pa
prika’s komkommers en verse krui
den. Die gebruik ik bij het koken, omdat
dat veel lekkerder is dan kruiden uit
potjes. Overdadige oogsten verwerk
te Nel Struyk tot chutney, kruidenazijn,
jam, zoetzuur en geweckte groenten,
alles in mooie potjes.
De historie, die kleeft aan dit soort
paarden spreekt zeer tot de verbeel
ding van Sandra en Priscilla Radecke.
Ze hebben zelf hun wortels in Polen,
net als de geliefde paarden. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog heeft de Pool
Andrzej Krzystalowicz - manager op
de stoeterij Janow Podlaski - de Pools
Arabische Volbloed voor het land be
houden door een deel van de paarden
te evacueren en later belangrijke mer
ries en hengsten onder te brengen bij
boeren. Achteraf bleek dat een mees
terzet. Toen de Russen Polen binnen
vielen namen ze als oorlogsbuit de rest
van de paarden van stoeterij Janow
Podlaski mee. Na de oorlog heeft het
tot 1960 geduurd vooraleer deze
Staatsstoeterij in oude glorie was her
steld.
Voor Sandra en Priscilla Radecke is de dressuur een belangrijk onderdeel van hun
hobby. (Foto: Marijke Folkertsma
Jaap en Nel StruykVeel mensen vinden het leuk om te zien hoe we mosterd maken, omdat hun oma het vroeger ook zo
Op een feestje kwam het echtpaar St
ruyk in contact met een Middelburger,
die in het bestuur bleek te zitten.van
een folklore-vereniging. Een organisa
tie van mensen die oude ambachten
uitoefenen en presenteren. „Hij nodig
de ons uit om daar lid van te worden.
Maar dan moesten we onze werk
zaamheden wel demonstreren, op de
markten waarvoor de vereniging wordt
uitgenodigd." Omdat dat een beetje
De smaak van zelfgemaakte mosterd
is volgens Nel Struyk veel lekkerder en
pittiger dan fabrieksmosterd. „Minder
vlak.” Door verschillende mengsels te
maken van gele en bruine mosterd
zaadjes en gedeelten daarvan op ver
schillende manieren te malen, maakt
het echtpaar Struyk zeven verschillen
de soorten mosterd. Nel Struyklserdol
op. „Mosterd is lekker op kaas of vis.
Als je er taai vlees mee insmeert voor
het bakken wordt het weer lekker mals.
Het is goed te gebruiken in recepten en
vroeger combineerden mensen mos
terd vaak met spek, omdat het dan
lichter verteerbaar werd
„Dat is goed te doen in een kraam.”
Sindsdien zit Jaap Struyk, gekleed in
boeren-outfit, voor de kraam met op
zijn schoot de schaal waarin mosterd
zaad ligt, dat is geweld in azijn. Door
met zijn benen te bewegen laat hij de ij
zeren kogel die tussen de zaadjes ligt
rollen. Zo wordt het mosterdzaad ge
plet en vormt zich boerenmosterd, die
verder op smaak wordt gebracht met
peper en zout. „Het effect van zo’n de
monstratie is verbluffend. De omzet is
veel groter dan wanneer we alleen met
een kraam met potjes staan. Heel veel
mensen die Jaap bezig zien willen een
potje mosterd kopen. En ze komen
met allerlei vragen en reacties. Vaak
zijn ze enthousiast, omdat hun oma
vroeger ook op deze wijze mosterd
maakte.”
tot 22 jaar. Zij rijden op hun skates van
trappen, glijden over railingen en
stoepranden en springen van verho
gingen. Vert skaten is weer een andere
manier om het skaten te beoefenen.
Het wordt gedaan in een tien meter
lange en ongeveer drie meter hoge
baan, waarvan de wanden verticaal
omhoog lopen. De skater rijdt in de
baan heen en weer en haalt stunts uit.
Op Schouwen-Duiveland staat zo’n
‘halfpipe’ baan aan de Omloopsweg in
Haamstede voor de shop van Sport-
surf Jonker. Bij fitness-skaten ligt het
accent vooral op conditie en sportivi
teit. De fitness-skaters zijn sportieve
mensen tussen achttien en vijftig jaar.
Tenslotte is er streethockey, een snel
groeiende teamsport.
Ze vertelt dat ze vanaf haar vijfde jaar
bij een manege in Rotterdam heeft ge
reden en gewerkt. Al op jonge leeftijd
ging haar voorkeur uit naar Arabische
Volbloedpaarden.Ik viel het meest op
Poolse Arabieren. Het zijn sterke paar
den met een verfijnd uiterlijk. Ze heb
ben een heel eigenwijs karakter en dat
bevalt me zo aan hen,” verklaart ze
haar voorliefde. „Als je hen verkeerd
behandelt zijn ze niet te hanteren, dan
worden ze meteen heel dwars. Ze zijn
heel temperamentvol, maar dat tem
perament wordt verzacht door het
goedaardige karakter. Naarmate ze
ouder worden, worden ze steeds
mooier. Voor kinderen zijn ze lief en
zachtaardig. We hebben hier dan ook
altijd veel kinderen uit het dorp die de
paarden komen verzorgen. Dat is heel
grappig om te zien. Soms staan er vier
of vijf kinderen aan één paard te bor
stelen. De een aan de staart, de ander
Vier jaar geleden kwamen ze vanuit
Rotterdam in Serooskerke wonen op
de buitenplaats die nu Rzadkiewa
heet. De buitenplaats kreeg de naam
van hun grootvader, die in de oorlog
voor de Duitsers uit Polen vluchtte. Ze
gingen weg uit Rotterdam, vanwege
hun hobby. Sandra: „Ik ben van jongs
af aan stapelgek op paarden, ik kon ge
loof ik eerder paardrijden dan lopen.
Het is heel moeilijk om in een stad als
Rotterdam paarden te houden. We
kwamen-altijd al op vakantie op Schou
wen en dit plekje is nu voor ons ideaal.
rehtTwêê 'fongehs'ën Twee meisjes,
maar de meisjes zijn de paardenf reaks.
Priscilla is getrouwd en woont in
Haamstede, maar Sandra besteedt al
haar vrije tijd aan de paarden. „Dat kan
in ons gevalwant we hebben een fami
liebedrijf in lederen kleding, dus we
kunnen gelukkig onze tijd zelf zo'n
beetje indelen,” aldus Sandra.
moesten gaan staan met al die potjes.
Dat bleek een succes en ruim driejaar
was het echtpaar Struyk op bijna elke
braderie op Schouwen-Duiveland. Re
gelmatig probeerde Nel Struyk weer
nieuwe dingen uit met haar groenten
en kruiden. Zo kwam zij vorig jaar op
het idee om het mosterdzaad, dat zij
verwerkte in zoetzuur en kruidenazijn,
ook te gebruiken voor het maken van
mosterd. Het oude recept daarvoor
vond zij in haar verzamalina van ruim
honderd, kookboeken.
De gemiddelde leeftijd van inline-ska-
ters stijgt en steeds meer vrouwen kie
zen voor deze sport. Het aantal inline
skaters wordt daardoor steeds groter,
terwijl verschillende types skaters ont
staan. De grootste groep bestaat nog
altijd uit recreanten. Volwassenen en
kinderen die skaten voor hun plezier en
niet de intentie hebben zich fanatiek
met de sport bezig te houden.
Street skaten ofwel ‘agressive skating’
is vooral populair bij jongens van tien
BURGH-HAAMSTEDE - Eind jaren
tachtig was sprake van een rage. Te-
genwoordig wordt inline skaten be
schouwd als een volwaardige sport,
die naar verwachting zelfs een olym
pische status zal krijgen.
Sinds zij lid zijn van de Folklorevereni-
ging ‘treden’ Jaap en Nel Struyk met
nog bijna uTtsfóïte^
Samen met de ruim veertig andere
leden van de vereniging, verzorgen ze
markten waar tientallen oude ambach
ten worden gepresenteerd. „Vroeger
moesten we geld betalen voor een
kraam. Nu krijgen we geld toe.” Op
Schouwen-Duiveland zijn Jaap en Nel
Struyk alleen nog te vinden op evene
menten met een nostalgisch boeren
karakter, zoals de Boerenlanddag in
Noordgouwe en de Burghse Dag.
Vanaf september hopen ze belangstel
lenden te kunnen verwelkomen in hun
ambachtelijke mosterdmakerij aan de
Hem.
Die gaf zij cadeau aan vrienden en ken
nissen. „Éen buurman kwam met de
tip dat we eens op een hobbymarkt
Deeleqante v^fjcfijipjng, pp het cha -
bloeipaam^preKentotae verbeji
ding van velen. De historie gaat terug
tot ver voor de christelijke jaartelling.
De Arabische Volbloed is het oudste
gedomesticeerde paardenras. Als
strijdmakker en statussymbool heeft
dit paard door de eeuwen heen een be
langrijke rol gespeeld. Sandra Radec
ke: „Achter het sierlijk voorkomen
schuilt een zeer gehard gebruikspaard
met een ijzeren constitutie. Het paard
kan wel tot dertig jaar oud worden
ra.
