Excursie van Stichting
Oude Zeeuwse Kerken
Inventarisatie van archeologische
vondsten strand Westenschouwen
EVENEMENTEN
Schouwen-Duiveland
8
Telefoneren
met kaart
Boerderijcomplex
Havenplaats
Breda
’Zoveel mogelijk gegevens van verdwenen dorp in kaart brengen’:
Trampolinecentrum
verplaatst
Zl ERIKZEE - De Stichting Oude Zeeuwse Kerken houdt op za
terdag 11 juni een excursie naar de steden Willemstad, Ou-
denbosch en Breda. Vanuit Zierikzee kunnen deelnemers om
8.55 uur op het ZWN-busstation opstappen.
BURGH-HAAMSTEDE - Het al eeuwen geleden onder zand en water verdwenen dorp Westen
schouwen dat tot in de zeventiende eeuw aan de zuid-westkust van de Kop van Schouwen lag,
mag zich nog steeds verheugen in een grote belangstelling. Als de resten van de plaats bij
overgang ’De Trap’ op het strand weer eens blootspoelen, rukt menig liefhebber van archeo
logische zaken uit om compleet met metaaldetector de oude cultuurlagen bij laag water af te
speuren naar muntjes, gespen en wat al niet meer in de bodem van het teloorgegane dorp ver
borgen ligt. Het oude Westenschouwen heeft in de loop der jaren talloze vondsten opgeleverd,
maar aan een echte inventarisatie heeft het eigenlijk altijd ontbroken. Daar komt nu echter
verandering in. Fervent amateur-archeoloog Frans Beekman uit Zierikzee, nam als corre
spondent van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) in Amersfoort,
begin dit jaar het karwei op zich om alle mogelijk vondsten over de gewezen handelsplaats te
inventariseren. Een inventarisatie die naar hij hoopt, volgend jaar zal uitmonden in een ten
toonstelling met catalogus over dit verzonken deel van Westenschouwen.
badkrant
5
Dinsdag 14 juni
Donderdag 9 juni
.t Woensdag 15 juni
Zaterdag 11 juni
Zondag 12juni
Donderdag 16 juni
LI
Maandag 13 juni
Op het strand van Westenschouwen spoelen met enige regelmaat, de resten
bloot van het verzonken dorp Westenschouwen.
Brouwershaven - Zeilwedstrijden op
het Grevelingenmeer: onderlinge wed
strijden.
Burgh-Haamstede - Excursie Zeepe-
duinen. Vertrek toegangspoort Slot
Haamstede, Noordstraat. 13.00 uur.
Zierikzee - Avondvierdaagse (8/15
km). Vertrek Havenpark. 18.30 uur.
De excursie begint met koffiedrinken
om 9.30 uur in Willemstad. Daarna, om
tien uur, volgt er een rondleiding door
gidsen van de VW-Willemstad in de
koepelkerk en in het Mauritshuis. Om
11.30 uur wordt de reis vervolgd naar
Oudenbosch.Daarwordtom12.00uur
de basiliek bezocht en om 13.00-14.30
uur gedineerd in hotel De Kroon.
Zierikzee - Avondvierdaagse (8/15
km). Vertrek vanaf Havenpark. 18.30
uur.
Renesse - Markt aan de Kerkring. van
08.00 tot 13.00 uur.
Burgh-Haamstede - Dia-serie in de
kelder van Slot Haamstede over de ge
schiedenis van Slot Haamstede. Met
toelichting in de Ridderzaal. Slot
Haamstede is niet te bezichtigen. Dia-
vertoning om 10.30 en 11.30.
Kaartverkoop alleen via het WV-kan-
toor.
Bruinisse - Markt op het Kerkplein.
Van 08.00-13.00 uur.
singen is om 8.00 uur op het NS-station
en om 8.15 van het NS-station in Mid
delburg.
Behalve de telefoonkaart kan men bij
de kaarttoestellen ook gebruik maken
van de chiptelefoonkaart, een com
merciële creditcard en de scopekaart
van PTT Telecom. Deze zijn gebruiks
vriendelijker, minder storingsgevoelig
en vanwege het ontbreken van munt
geld niet meer het doelwit van krakers.
Zierikzee - Weekmarkt. Havenplein.
9.00-16.00 uur.
Zierikzee - Markt op het Havenplein.
Van 9.00 tot 16.00 uur.
Zierikzee - Anywavefestival; deze
avond staat het Nederlandse lied cen
traal. Muziek- en theaterpodium Bro-
gum, Julianastraat. 21.30 uur.
Zierikzee - Avondvierdaagse (8/15
km). Vertrek vanaf Havenpark. 18.30
uur.
WESTENSCHOUWEN - De Vlucht
heuvel is de nieuwe naam van het
trampolinecentrum van J. Midavai-
ne, dat reeds 26 jaar in Westen
schouwen is gevestigd. De reden
voor de nieuwe naam is de verplaat
sing van het trampolinecentrum
naar het grote parkeerterrein van
Westenschouwen.
Over de geschiedenis van het vroegere
Westenschouwen is vrij weinig be
kend. Een duik in het verleden leert vol
gens Beekman dat het dorp tot het jaar
1500 een havenplaats was. In de tolre-
gisters worden de schippers van Wes
tenschouwen tot 1499 genoemd.
Waarschijnlijk zijn vlak daarna ver
schillende van de zeevarende families
uit het dorp naar Zierikzee vertrokken,
omdat de haven verzandde. Alleen de
boeren bleven, tot ook het achterlig
gende gebied tussen 1550 en 1650 ge
leidelijk aan onder het stuivende zand
verdween en later in zee verloren ging.
Toen was het voorgoed gedaan met
het oude Westenschouwen.
Meer dan tien andere dorpen aan de
zuidkust van Schouwen ondergingen
eeuwen geleden trouwens een soort
gelijk lot. Ze vielen onder meer door
dijkvallen ten prooi aan de zee. Omdat
de meeste van deze plaatsen nu te ver
in zee liggen en de restanten inmiddels
met een dikke laag klei en zand zijn be
dekt, is er van bijvoorbeeld een voor
malig dorp als Clauskinderen, niets
meer terug te vinden. Door zoveel mo
gelijk gegevens te verzamelen en de
vondsten in hun context te plaatsen,
hoopt Beekman nu zoveel mogelijk
over het reilen en zeilen in het oude
Westenschouwen te weten te komen.
Het ligt in zijn bedoeling om een werk
groep op te zetten die hem gaat helpen
met de voorbereidingen voor een ten
toonstelling over het dorp, die naar
Beekman hoopt, in 1995 in de West
hoek plaats zal vinden.
Zierikzee - Avondvierdaagse (8/15
km). Vertrek vanaf Havenpark. 18.30
uur.
Burgh-Haamstede - Rondwandeling
onder leiding van gidsen door de Bos-
wachterij Westerschouwen en de
meeuwenkolonie.
Vertrek van het waterleidingspomp-
station aan het eind vande Adriaan v. d
Weydeweg om 19.00 uur. De afstand
van het parkeerterrein tot het begin is
ongeveer vijftien minuten lopen.
Honden meenemen is niet toegestaan.
Roken verboden.
Kaarten uitsluitend verkrijgbaar bij VW
Schouwse Kust.
Neeltje Jans - Natuurexcursie. Vanaf
hoogste parkeerplaats Delta Expo,
aan de Oosterscheldekant bij naam
bord organisaties. Vertrek om 10.00
uur.
Burgh-Haamstede - Rondwandeling
onder leiding van gidsen door de Bos-
wachterij Westerschouwen en de
meeuwenkolonie. Vertrek van het wa-
terleidingspompstation aan het eind
van de Adriaan v. d. Weydeweg om
19.00 uur. De afstand van het parkeer
terrein tot het begin is ongeveer vijftien
minuten lopen. Honden meenemen is
niet toegestaan. Roken verboden.
Kaarten uitsluitend verkrijgbaar bij VW
Schouwse Kust.
Neeltje Jans - Natuurexcursie. Vanaf
hoogste parkeerplaats Delta Expo,
aan de Oosterscheldekant bij naam
bord organisaties. Vertrek 19.00 uur.
sche of Romeinse tijd. „Over het alge
meen kun je echter zeggen dat de
meeste dingen die wij vinden, overeen
komen met de vondsten die bij Rei-
merswaal zijn gedaan, waar in de zes
tiende eeuw door stormvloeden oude
dorpen verloren gingen”, aldus Beek
man. Wat de grote hoeveelheden aar
dewerk betreft die ter plaatse worden
gevonden, blijft het meestal bij scher
ven. „Hele potten vind je niet veel. Het
gaat in feite toch om afvalputten waar
je in zoekt. Iets wat heel was, gooide
men nu eenmaal niet weg.”
Vervolgens gaat de rit naar Breda, al
waar om 15.00 uur de Grote Kerk en bij
voldoende tijd ook het Begijnhof wordt
bezocht.
Om 15.45-16.15 uur is er gelegenheid
om thee te drinken in restaurant Beec-
keren Wetselaar.
De thuisreis, via Goes en Middelburg
naar Vlissingen, vangt aan om 16.15
uur. Zierikzee wordt op de terugreis
niet aangedaan, maar vanuit Goes is er
een busaansluiting. Het vertrek uit Vlis-
De verzameling wordt sinds jaar en dag
bewaard in het provinciaal depot voor
bodemvondsten.
Beekman zegt nu profijt te hebben van
het vele werk dat Hubregtse destijds
aan zijn collectie besteedde: „Andere
mensen zouden hun vondsten wellicht
in een sigarenkistje hebben gestopt,
zonder gegevens erbij. Hubregtse
heeft er wetenschappelijk gezien .inte
ressante aantekeningen bijgemaakt
over bijvoorbeeld de exacte vind
plaats.”
Beekman heeft met enkele leden van
de afdeling Zeeland van de Archeolo
gische Werkgemeenschap Nederland
(AWN), inmiddels een strook van ne
gentig bij twintig meter op het Westen-
schouwse strand kunnen onderzoe
ken. Geen gemakkelijke zaak, want
vertelt hij: „Je moet er snel bij zijn, al
leen bij laag water kun je tenslotte te
recht.” Het speurwerk legde onder
meer de restanten van een boerderij
complex bloot, enkele greppels en een
straatje, waarschijnlijk gemaakt van
Noorse ballaststenen. De stenen wer
den volgens Beekman vroeger ge
bruikt om schepen na aflevering van
hun vrachtte ’verzwaren’, zodat ze vei
lig terug konden keren naar de thuisha
ven, in dit geval dus Westenschouwen.
Verder maakte hij samen met een me
dewerker van de Rijks Geologische
Dienst een geologische doorsnede
van de strook, waarbij achtereenvol
gens een klei-, veen- en onderin een
zandlaag te voorschijn kwamen. Vol
gens Beekman is het vooral aan de
veenlaag te danken dat zoveel resten
van het dorp eeuwenlang bewaard zijn
gebleven. „Alles wat in het veen zit,
verteert niet omdat er geen zuurstof bij
kan.”
Hij stelt dat de meeste vondsten Mid
deleeuws zijn. Soms duiken er in het
verzonken Westenschouwen echter
ook overblijfselen op uit de Karolingi-
ZIERIKZEE - In alle kustplaatsen van
Zeeland zijn de munttoestellen in de
telefooncellen vervangen door
kaarttoestellen.
De verplaatsing houdt verband met de
uitvoering van het mobiliteitscenario
van de gemeente Westerschouwen en
het Verblijfsrecreatief Ontwikkelings
Programma (VOP). Op de locatie aan
de Krayesteinweg, waar het trampoli
necentrum eerst was gevestigd moet
een groenstrook komen. Bij het nieuwe
trampolinecentrum kunnen ook fiet
sen en bolderwagens worden ge
huurd. Het centrum is tot en met 31 au
gustus dagelijks geopend van 10.00
tot 21.00 uur en in de maanden april,
september, de paas-, tulp- en pink-
stervakantie op zaterdag en zondag.
Nieuwerkerk - Rommelmarkt. In
School met de Bijbel. 09.00-15.00 uur.
Brouwershaven - Grevelingen Toer
tocht (35 - 70 -100 km); een gezellige
toertocht rond het Grevelingenmeer
voor de sportieve fietser. Meer infor
matie verkrijgbaar bij VW Brouwers
haven of secr. Grevelingen Toertocht
(tel. 01870-87488).
Brouwershaven - Zeilwedstrijden op
het Grevelingenmeer: onderlinge wed
strijden.
vermaakte hij aan het Zeeuws Genoot
schap der Wetenschappen
Afgaande op enkele oudheidkundige
pronkstukjes die Beekman voor zich
optafel legt, blijkt wel dat speuren in de
klei- en veenlagen van het oude Wes
tenschouwen wonderlijke zaken
boven water kan brengen. De schedels
van een hond en een schaap, een steen
met eigendomsmerk die ooit diende
om de netten van de Westenschou wse
vissers mee te verzwaren, en verschil
lende gespjes en insignes, vormen
slechts een heel klein deel van alles wat
er in de loop van de tijd is gevonden.
Erg jammer is volgens Beekman al
leen, dat het bestaan van vele vond
sten nooit is opgetekend en de gevon
den oudheden uiteindelijk bij talloze
verschillende mensen terecht zijn ge
komen, ook buiten Schouwen-Duive
land.
Nadat streek-archi varis Kees Venema,
Beekman er in januari op attent maakte
dat de resten van het verzonken Wes
tenschouwen op het strand opnieuw
waren te zien, toog Beekman dan ook
aan het werk. Hij kwam in contact met
de verschillende regionale metaalde-
tector-speurders die regelmatig Wes-
tenschouwens verleden land onder
zoeken, stelde ze op de hoogte van zijn
voornemen tot inventarisatie en ging
zelf in het gebied aan het werk. Overi
gens is Beekman blij met de medewer
king die hij desgevraagd krijgt van zijn
’mede-speurders’. Een aantal van
deze mensen heeft inmiddels hun col
lectie van Westenschouwse vondsten
afgestaan voor nader onderzoek bij het
provinciaal depot voor bodemvond
sten in Middelburg en de ROB in
Amersfoort.
Wie destijds overigens wel ’werk’ van
zijn vondsten in het gebied heeft ge
maakt, was J. A. Hubregtse, voormalig
onderwijzer in Haamstede die van
1911 tot aan zijn dood in 1940, veelvul
dig speurde in deduinen en de cultuur
lagen op het strand en op die manier
een enorme verzameling archeolo
gisch materiaal bij elkaar bracht, voor
zien van min of meer wetenschappelij
ke aantekeningen. De collectie
