»rt
Dijken op Schouwen-Duiveland
ee
i
1e
3ze
Concerten in
Sint
Nicolaaskerk
EE
un
Ontstaan en vegetatie
land
Dijkbressen
Deltawerken
it
s
\i
ven
NTIE
u
rijf
ten
k
ZIERIKZEE - De dijken op Schouwen-Duive
land. Een onderdeel van onze omgeving waaraan
we zo gewend zijn dat er meestal een flinke
storm voor nodig is om er met meer dan gewone
aandacht te denken. Toch vormen die dijken een
vrij unieke materie die ons niet alleen behoed
voor wateroverlast maar tevens de voedingsbo
dem is voor bijzondere plant- en diersoorten.
14 AUGUSTUS 1987 NR.
KRW
s
nd
en bij:
N ZEE
i x
De kerkdiensten
(Tand)artsen en apotheek
Een puzzel
een belangrijke bijdrage. Dui
zenden zandzakken werden ge
dropt. Mobilofooninstallaties en
draagbare zend- en ontvangap
paraten waren de moderne hulp
middelen voor herstel van ver
broken verbindingen.
De laatste twee concerten in de
serie van dit zomerseizoen vin
den plaats op zaterdag. Op zater
dag 29 augustus staat het concert
in het teken van de herdenking
van Jan Zwart.
EE-
IN
mid
Bij de Schelphoek was het aan
vankelijk kleine dijkgat uit
gespoeld tot een bres van bijna
500 meter breed en bijna veertig
meter diep. Door dit gat spoelde
ieder tij 140 miljoen water in en
uit. Dit enorme geulenstelsel
maakte het noodzakelijk een
omtrekkende beweging achter
dit geulenstelsel om uit te voe
ren. In vijf maanden tijd werd
hier met inzet van alle krachten
de zee bedwongen. De sluiting
vond plaats op 27 augustus 1953.
Een vier kilometer lange inlaag-
dijk is tot op de dag van vandaag
de stille getuige van deze strijd.
Onder deze dijk bevinden zich
236 caissons. De enige grote hier
van steekt nog boven het dijkli-
chaam uit. Het gebied tussen de
oude en nieuwe dijk werd omge
bouwd tot werkhaven voor de
Deltawerken. De aanlegplaats
voor watersporters bevindt zich
op historische grond. Op de
plaats waar de grootste slag te
gen de zee ooit werd uitgevoch
ten.
De tweede fase werd geken
merkt door herstel van middel
grote dijkbressen door vakbe-
kwaame aannemersbedrijven.
Zo werden na de ramp 58 stroom-
gaten gesloten. Het herstel van
van de daarna nog aanwezige
dijkgaten vormde de derde fase.
Op Schouwen-Duiveland lagen
bij het begin van de derde fase
nog zeven grote gaten open,
waarvan die bij Schelphoek en
Ouwerkerk de grootste waren.
Maar ook voor de dijkenbouwers
was de kous nog niet af. De rege
ring had een commissie in het le
ven geroepen die moest advise
ren over definitieve maatregelen
die een herhaling van een derge
lijke ramp in toekomst moesten
voorkomen. Dit werd het begin
van de Deltawerken. Om in de
uitvoeringsperiode die werd ge
schat op 25 jaar een redelijke
veiligheid in het gebied te garan
deren werden na 1954 alle dijken
aan een vergelijkend onderzoek
onderworpen om op elk eiland
een volslagen gelijkmatige
sterkte te krijgen. Mede dankzij
deze dijkverbeteringen van na
1954 hebben de wachters tegen
de zee de krachtproeven steeds
met succes doorstaan.
De sluiting van de dijk bij
Ouwerkerk werd beroemd. In de
nacht van zes op zeven november
1953 werd de laatste van vier
enorme Phoenix-caissons inge
varen om het gat te dichten. Dat
gebeurde in aanwezigheid van
hare majesteit de koningin, vele
l*
Het verschil tussen een stuk dijk
en een vlak gelegen grasland is
de helling. Deze op het eerste ge
zicht ’open deur’ betekent een
wereld van verschil in milieu-
omstandigheden. Op een dijk
kunnen op korte afstand allerlei 1
overgangen, gradaties van voor
de plantengroei belangrijke fac
toren aanwezig zijn. Op de kruin
is het droog en vaak voedselarm
terwijl het naar de dijkvoet toe
l Iri i- I
Bij de watersnoodramp van 1953
werden vooral de dijken van
Schouwen-Duiveland zwaar be
schadigd. Mede door de hulp die
vanuit de hele wereld werd gebo
den werd het herstel zo snel mo
gelijk ingezet. Dat gebeurde in
drie stadia. Het herstel van de
eerste weken kenmerkte zich
door ’kunst- en vliegwerk’. Soms
georganiseerd, vaak geïmprovi
seerd met zandzakken, in dijk
gaten ingevaren scheepjes, op-
zinkingen van rijshoutconstruc-
ties en kistdammen probeerde
men te redden wat er te redden
viel. En vaak met succes. Het be
lang van de eerste hulp was
groot. Men ontnam de zee de tijd
haar vernielende werk te vol
tooien. Het knelpunt bij de eer
ste actie was vaak het transport-
vraagstuk. Amfibievaartuigen
en helicopters leverden daarbij
BROUWERSHAVEN - De Eve
nementen Commissie Brouwers
haven van de Nederlands Her
vormde Kerk heeft voor het
zomerseizoen weer een aantal
concerten georganiseerd dat
wordt gehouden in de monu
mentale Sint Nicolaaskerk te
Brouwershaven.
Maar er was meer. In heel Zee-
land zijn dijken sterk land-
schapbepalend. Landschappe-
lijk en historisch gezien is elke
dijk op zich waardevol. De laat-
ste jaren zijn flink wat dijken in
bezit van natuurbeherende in-
stanties gekomen. Naast de rijk
dom aan plante- en diersoorten
is de brugfunctie van dijken van
belang. Dijken verbinden als
groene linten in het landschap
-X-1XX.— -X-
langs plante- en
vlug of langzaam van het ene in
het andere gebied komen.
aS£kw
ker wordt. Milieufactoren die tot
gevolg hebben dat de rijkdom
aan plantensoorten bijzonder
hoog kan zijn. Immers elk soort
voelt zich in een bepaald gedeel
te op zijn best. De omstandighe
den zijn zo apart dat een reeks
van zeldzame plantsoorten al
leen op de Zeeuwse dijken voor
komt. Dit verhaal geldt echter
alleen voor de dijken die niet in
tensief worden gebruikt. Bij
overmatig kunstmestgebruik
verschilt de grasmat op dergelij
ke dijken nauwelijks van een
produktie-weiland. Het is dus
van groot belang de dijken niet
alleen in goede conditie te hou
den opdat ze ons kunnen be
schermen tegen het water maar
ook zuinig te zijn op de begroei
ing.
ministers, kamerleden en ande
re autoriteiten en met het gehele
Nederlandse volk aan de radio.
Het was een nationale gebeurte
nis. de dijkringen waren geslo
ten. De zee was binnen negen
maanden door de mens terug
verwezen naar haar eigen do
mein.
Het concertprogramma ziet er
als volgt uit. Op dinsdag 18
augustus verzorgt Arie J. Keijzer
uit Dordrecht een orgelconcert.
Wat achter bleef waren troostelo
ze landschappen waar de natuur
dood en de natuur verzilt en het
huizenbezit beschadigd ofwel to
taal verdwenen was. De dienst
Landbouwherstel nam de plaats
in van de dijkenbouwers. Op ve
le plaatsen werd van de nood een
deugd gemaakt en werden ruil
verkavelingen uitgevoerd. Uit
gespoelde geulen werden dicht-
gespoten of omgebouwd tot
natuur- en recreatiegebieden.
Nieuwe wegen vervingen de ou
de polderwegen. Ook op het ge
bied van de bouwbedrijvigheid
werden reparaties, renovaties en
geheel nieuwe woonwijken ge
realiseerd.
Verdwenen Schouwse
stolp blijft boeien
Expositie in Ouddorp
Een Zeeuwse boerentuin
Spreekuren politie
vervallen
Kaasboerderij de Stolpe
de natuurlijke elementen waar-
diersoorten
)1
