St. Lievens
Monstertoren
n
II
I
I
o
Oorlogsschade
Keldermans
restauratie
w
IC
i
1
1
-
-
Jf
-
is
ren
vanwaar
uitzicht over
heeft.
De toren
zoon Anthonius I in 1480. zal de
toren niet hoger dan tot de eer
ste verdieping gereikt hebben.
Maar in 1506 was het werk tot
de eerste omgang voltooid zoals
een schilderij uit dit jaar, dat
nu de benedenzaal van het stad
huis siert, duidelijk te zien geeft.
Zoals Haakma Wagenaar na een
jarenlange studie heeft aange
toond, zou deze toren een hoog
te van 130 m hebben gekregen
indien hij was voltooid volgens
het ontwerp van Rombouts.
In het begin van de 18e eeuw
hele I
Lievens
Maar
In 1516 trad Rombouts II Kel
dermans als bouwmeester op.
Zijn in copie bewaard gebleven
ontwerp voor de verdere op
bouw van de Sint Lievens to
ren kon echter door de slechte
tijdsomstandigheden niet meer
tot uitvoering komen. Na zijn
dood in 1531 heeft men van de
voltooiing definitief afgezien,
want een viertal jaren later
werden de klokken in een klok
kenhuis met nooddak geplaatst.
In deze vorm heeft Zierikzee de
Monstertoren ongeveer 350 jaar
gekend.
De in 1619 door Van der Wil-
lighe vervaardigde gravure naar
het niet uitgevoerde ontwerp
van de torenbekroning, heeft de
herinnering aan die vermetele
torenplannen steeds levendig ge
houden.
-
traden de eerste tekenen van
verval op aan de torenromp.
Gebrek aan geld voor onder
houd zal het noodzakelijk ge
maakt hebben al het traceer-
werk van de hoge blinde nissen
en het beeldhouwwerk en de
zwikken er boven, af te breken.
Het verval ging echter door, zo
dat in 1836 het dak met de klok-
kestoel moest worden afgebro
ken evenals grote gedeelten van
de steunberen met de fraaie
ninakels. De toren kreeg een le
lijke houten kroonlijst, werd
voorzien van een flauw hellend
dak. In 1880 was de toestand zo
slecht geworden dat algehele
sloping werd overwogen, het
geen gelukkig door Victor de
Stuers werd voorkomen.
Toegegeven, het is een
klim om op de Sint 1
Monstertoren te komen,
eenmaal boven wordt U beloond
met een schitterend uitzicht
over de stad binnen haar van
oorsprong middeleeuwse belij
ning. Poorten, wallen, daken en
straten in vogelvlucht en daar
omheen een wijds panorama van
water en het groene Schouwse
land.
De toren kwam aan het Rijk eu
werd door achitekt Margry in
1883 zo goed mogelijk opgeknapt.
In de vensters van het torenpor-
taal werden weer traceringen
aangebracht, echter zonder be
glazing.
Gedurende een aantal jaren
voor de tweede wereldoorlog
werd andermaal een restauratie
ondernomen, waarbij de toren
weer in de steigers kwam te
staan. Dit werk moest evenwel
bij het uitbreken van de oorlog
worden gestaakt. Nog in het
laatste oorlogsjaar werd de to
ren het doelwit van een artille
riebeschieting. De zuidgevel met
al het daar nog aanwezige oor
spronkelijke beeldhouwwerk
leed zware schade.
Zo troffen de terugkerende in
woners van Zierikzee in 1945
hun toren aan. Van het zo drin
gend nodige herstel kon edhter
nog niets komen, omdat de
Rijksgebouwendienst de volks
woningbouw wilde laten voor
gaan.
Plekje van de week: Het strand? zon- en zeeliefhebbers. Overdag langs praktisch verlaten
Dat is in ieder geval te hopen een drukte van belang, ’s avonds strand, met hier en daar een sil-
voor alle aanwezige strand-, gelegenheid voor een wandeling houetje langs de vloedlijn.
Pas in 1957 waren de toestan
den zodanig verbeterd, dat een
algehele restauratie ondernomen
kon worden. De gevaarlijke
scheuren in de oostwand van de
toren werden gedicht en het
muurwerk versterkt door het
aanbrengen van een aantal in
gebrachte voorgespannen sta
ven, zowel boven als opder de
grote boogopening naar de voor
malige kerk.
De steunberen werden weer op
de oorspronkelijke hoogte ge
bracht zonder evenwel daarvóór
weer de pinakels aan te bren
gen, waarvan de vorm in de
loop der tijden verloren was ge
gaan. Het torenportaal verkreeg
weer een beglazing nadat de ge
noemde boog aan de oostzijde
met een muur was dicht gemet
seld. Het torendak werd -aan
zienlijk hoger gemaakt dan «lat
van voor de oorlog, maar van
de reconstructie van het dak
van 1535 werd afgezien omdat
er toch geen klokken op te han
gen waren. Een windvaan met
scheepje naar een oud model,
vormt thans de bekroning De
>mvangrijke restauratiewerken
Ifébben bijna 16 jaren in beslag
genomen.
Vauit het torenportaal gaan aan
de noord- en zuidzijde wentel
trappen omhoog, die tevens toe
gang geven tot de beide hoger
gelegen zalen. De trappen voe-
verder naar de torentrans,
men een onvergefelijk
stad en eiland
De meest imposante toren van
Nederland wordt deze kolos van
Schouwen-Duiveland wel ge
noemd. En dit, hoewel hij nooit
werd afgiebouwd! Het kwam
niet verder dan de voet van een
veel hoger bedoelde toren. Zo
als het jaartal boven een der
trapgangen in het torenportaal
aangeeft, werd met de bouw in
1454 begonnen.
Heel diep onder de grond - zo’n
7 a 8 m onder het terrein - wer
den de eerste stenen gelegd op
een houten roosterwerk zoals
dat in die dagen te doen ge
bruikelijk was. Helaas is niet
bekend hoe men het snel toe
vloeiende grondwater de baas
is kunnen blijven in een bouw
put die op de bodem minstens
25 x 25 m wijd moet zijn ge
weest. De bouw van dit gewel
dige fundament moet trouwens
bijna 20 jaren in beslag hebben
genomen en toen de architect
van dit grootse werk, Andries I.
Keldermans, stadsbouwmeester
van Mechelen, de bouw op ho
ge leeftijd overdroeg aan zijn
- -■-’i
i,..
ter bezichtiging
opengesteld van 15 juni tot 30
augustus.
Alleen voor groepen bestaat na
30 augustus gelegenheid de to
ren te bezichtigen. Inlichtingen
op het V.V.V.-kantoor.
z
