Schouwse dracht
„Geef
om de
natuur”
w
k
traditie op retour
Kleurig
Spuuglok
Expositie
KA
fe?
v 1
•A
1AR 'AA
ii A
W -
•xJPv
Ik' ei
t’-'Ut
duurde bol een strook tule werd
Het hierbij afgebeelde Schouw
se kostuum had in oorsprong,
Dezer dagen is de Nationale Ak-
tie „Gééf om de Natuur’ gein-
troduceerd. Deze aktie - een ini
tiatief van het Wereld Natuur
Fonds - zal pas in de week van
21-26 november a.s. worden ge
houden. Wel wordt in Zeeland
deze maand reeds een invitatie-
avond gehouden. Doel is het Ne
derlandse volk te motiveren tot
een andere houding ten opzichte
van de natuur en vijftig miljoen
gulden bpeen te brengen voor
projekten in binnen- en buiten
land op het terrein van natuur
bescherming en natuurbehoud.
Er bestaat op het ogenblik een ruime belangstelling voor zowel
verdwenen als verdwijnende klederdrachten. Zeeland, neemt wat
de rijkdom aan klederdrachten betreft een belangrijke plaats in.
Arnemuiden, Walcheren. Zuid-Beveland en het land van Axel en
Cadzand kunnen nog prat gaan op een voortgezette traditie, een
levende dracht.
De trekmutsen met daarop het
parmantige „kipje” behoren op
Schouwen voorgoed tot het
verleden. Er resteren slechts ou
de foto’s en museumstukken.
evenals elders in Zeeland, een
veel kleuriger karakter. Onder
religieuze invloeden werd deze
traditie verbroken en voerde in
de loop der tijd het stemmig
zwart de boventoon. Eind vorige
eeuw werden nog lichtgekleurde
japonnen gedragen. Deze moe
ten vaak groen en lila-paars van
kleur zijn geweest.
Bij zeer konservatieve groepe
ringen was het dragen van
kleur, burgerhoed en sieraden
als mutsebellen uit den boze en
werd als „werelds” beschouwd.
Normaal werd doorgaans bij uit
gaan en kerkgang een burger-
capothoedje gedragen waaraan
de schelphoed moet zijn vooraf
gegaan.
Het Schouwse kostuum onder
ging vanaf het begin van deze
eeuw weinig of geen verande
ringen meer. Het was voorna
melijk een oudere generatie die
nog in dracht ging en typerend
voor de levende dracht is vaak
juist het toevoegen en verande
ren van diverse elementen door
de jongere garde. Die liet toen
al de dracht, de dracht en trek
muts, bellen en ouderwetse bur-
gerjurk belandden zodoende in
het „kammenet”. De oudere
drachtdraagster hield het bij een
lange zwarte japon of een hoog
gesloten, eveneens zwarte rok-
jakkombinatie. De mutsen die
omstreeks de helft van de vorige
eeuw in omvang waren toegeno-
I men, doordat rond de gebor-
Wel worden vaak schitterend
uitgevoerde uitgaven gedaan
met betrekking op verdwenen
en verdwijnende klederdrach
ten. Bovendien worden hiermee
verband houdende exposities re-
w-
Via een tournee dooi’ de regio
wordt de aktie gepresenteerd
aan allen die zich voor deze zaak
aktief willen inzetten. Die inzet
is met name nodig om te komen
tot de plaatselijke komitees, die
de basis van de aktie zullen moe
ten vormen.
Op deze regionale bijeenkomsten
wordt de meer-schermen-presen
tatie „ECO - het huis van alle
mensen” vertoond, die het
„waarom” van de aktie duide
lijk maakt. Daarover kan in een
panel-discussie worden nage
praat, waaraan o.m. de oud-
koopvaardijgezagvoerder en ak
tief natuurbeschermer, W. F.
Mörzer Bruyns, zal deelnemen.
De toegang tot de avonden is
vrij. Alle belangstellenden zijn
welkom!
De voorzitter van het Wereld
Natuur Fonds Nederland, dr. M.
G. Wagenaar Hummelinck, stel
de dezer dagen: „De natuur is
een kapitaal, dat we niet mogen
interen - we moeten van de
rente leren leven
Op Schouwen-Duiveland is dat
niet meer het geval. Onder in
vloed van veranderde omstan
digheden, oorlog, ramp, verbro
ken isolement en daarmee ge
paard gaande aanpassingsver
schijnselen, praktische en socia
le overwegingen, raakte de
dracht in onbruik. Bovendien
was men hier in de vorige eeuw
al afgestapt van keus, of keurs
(rok), mankei oftewel jak, beuk,
en doek. Het eigenlijk kostuum
paste zich vanaf die tijd aan bij
de heersende burgermode en de
later weer verouderde japonmo-
dellen waren daarvan het ge
volg. Hoewel het Schouws kos
tuum wat soberder was dan de
eveneens verdwenen drachten
van Tholen en Noord-Beveland,
bestond er in grote trekken toch
veel overeenkomst. De hierbij
gedragen kanten trekmutsen be
hoorden zeker tot de meest aan
trekkelijke mutstypen in ons
land.
In kombinatie met het sieraden
garnituur vormden ze een prach
tige omlijsting van het gezicht
en mischien hebben ze zich,
dankzij deze charme langer we
ten te handhaven dan de overi
ge traditionele onderdelen van
het kostuum.
Deze gedachte staat centraal in
„Gééf om de Natuur”. En dus
ook op deze avonden. Het is nog
niet te laat. Maar het wordt met
de dag later
Voor belangstellenden die zich
hiervan bewust zijn: de motiva-
tie-avond voor Zeeland wordt 16
mei a.s. gehouden in de Schouw
burg, Molenwater 99 te Middel
burg.
Het oorijzer, op Schouwen vaak
de beugel genoemd, bekleedde
nog zijn originele funktie en ein
digde in twee naar boven spits
toelopende krullen. Door de
stand van de muts kwamen
krullen en bellen hier wat min
der tot hun recht dan bij de
dracht van Tholen en Noord-
Beveland. Aan de Schouwse
krullen hoorden gouden, meest
klaverbladvormige bellen waar
aan weer parelhangers, meestal
van zilver, vaak met diamant.
Door minder draagkrachtigen
werden hier vroeger ook wel
koperen krullen gedragen.
In de rouw werd de kanten muts
vervangen door eenzelfde model
exemplaar van batist. Evenals
elders in Zeeland werden hierbij
zwartgitten rouwklokken gedra- I
gen. Het haar dat in het midden i
gescheiden, zich in twee boogjes
langs het voorhoofd hoorde te
welven, werd de „spuuglok” ge-
noemd. De oorsprong van deze
benaming geeft weinig aanlei-
ding tot misverstand.
Op een doodenkele mutsdraag
ster na, is de Schouwse dracht
volledig verdwenen.
Tijdens klederdrachtshows in
het zomerseizoen in de afgelo
pen jaren georganiseerd, werd
de dracht even in ere hersteld.
Niet meer dan het levendig hou
den van een herinnering of voor
jeugdiger generaties de konfron-
tatie met een tijd die onherroe
pelijk voorbij is.
BROUWERSHAVEN
Zaterdag 28 mei - 14.00 uur: Wandeltocht A.S.V. Brou
wershaven. Vertrek vanaf de Markt.
Zaterdag 28, zondag 29 en maandag 30 mei - Zeilwedstrij
den op het Grevelingenmeer van de Cadetklasse. Orga
nisatie: W.S.V. Brouwershaven en Ned. Cadetklasse Orga
nisatie.
BURGH-HAAMSTEDE
Maandag 30 mei - 10.00 uur: Voetbaltoernooi S.V. D.F.S.
voor B- en C-junioren, op sportpark Van Zuijen te Burgh.
Toegang gratis.
Dinsdag 31 mei - 19.00 uur: Excursie naar de broedkolo-
nies van de zilvermeeuwen, vanaf het pompstation van de
waterleiding aan de Adr. v. d. Weijdeweg. Kosten f 1,—
p.p.,, kinderen tot 12 jaar vrij. Kaarten verkrijgbaar bij
V.V.V.-kantoren Burgh-Haamstede en Renesse.
Vrijdag 3 juni - 19.00 uur: Excursie naar de broedkolonies
van de zilvermeeuwen, vanaf het pompstation van de wa
terleiding aan de Adr. v. d. Weijdeweg. Kosten f 1,— p.p.,
kinderen tot 12 jaar vrij. Kaarten verkrijgbaar bij V.V.V.-
kantoren Burgh-Haamstede en Renesse.
RENESSE
Zaterdag 28 mei - 19.30 uur: Concert „Luctor et Emergo”
op de muziektent.
Donderdag 2 juni - Toeristenmarkt.
Woensdag 8 juni - Toeristenmarkt.
Donderdag 9 juni - 19.00 uur: Rondleiding rond slot Moer-
mond. o.l.v. dhr. W. L Kristelijn, vanaf de ingang van de
slotlaan. Kaarten afhalen vóór 17.00 uur bij de V.V.V.’s
a f 1,p.p.
SCHARENDIJKE
Zaterdag 28 mei - 14.00 uur: Rommelmarkt-bazar S.V.
Z.S.C. 62. in ..De Putmeet”. Vanaf 22.00 uur dansen.
x
aangezet en daarna pas de ei
genlijke strook kant, nam nog in
omvang toe. Aan de hand van
breedte en rijkdom van deze
kantstrook kon men tevens de
mate van welstand van de
draagster vaststellen.
i gelmatig georganiseerd. Wie
I toch al het idee had de Pinkster-
I dagen een bezoekje aan België
i te brengen zou de kanttentoon
stelling „Kant voor Nederland”
op kasteel „Cortewalle” te Be-
veren-Waas in de route kunnen
i opnemen. Hier werden de me
erkanten die bestemd waren
j voor- de Nederlandse kleder-
i drachten geklost. De overzichts
tentoonstelling geeft hiervan een
beeld en de ontbrekende scha-
kei tussen maker en verbruik-
ster, de kantuitgever-verkoper,
i kan bij zijn reisroute bij wijze 1
I van spreken op de voet worden
gevolgd. Een route waarbij
Schouwen-Duiveland destijds
niet werd vergeten. De expositie
is geopend op de weekeinden
van 14, 21 en 28 mei en valt bo
vendien 19, 20 en 30 mei te be
zichtigen, van 14.00 tot 18.00 uur.
