uit öe histORie
BRuinisse - 5oo jaar
I
s
s
s
De Plompe Toren van Koudekerke
Wilt U...
I
t
FmF -
DE BADCOURANT
3
n Prettige vakantie
haalt U er altijd uit!
s 5
-
F
12 JULI 1968 No. 5
//firimiiiini/riii/tiiirrii
van
DENKT IN UW VAKANTIE
niet alleen om de nachtrust
3-
Feestprogramma
verschijnt gedurende de zomer
maanden in westelijk Schouwen,
ten gerieve van de badgasten en
wordt elke week gratis huis-aan-
huis bezorgd en is een uitgave
van Drukkerij Lakenman Och-
man, postbus 1. Zierikzee.
Wilt U lekker eten, uw fris
drankje of kopje koffie gebrui
ken, een boottocht maken langs
de Zeeuwse kust, de deltawer
ken van nabij bekijken of fijn
alleen of gezamenlijk een hen
geltje uitgooien, musea bezoe
ken, een stukje grond of een
huisje kopen, paardrijden, ge
nieten van cabaret of een gezel
lige dansavond, geld wisselen
of.... och, noemt U maar op,
het staat allemaal in de adver
tenties in deze badcourant.
waaruit U een keus kunt maken.
dit
oud
Nijverheidsschool voor meisjes,
Poststraat.
auto’s,
met
De kerktoren van het vergane dorpje Koudekerke. nu
algemeen bekend als de Plompetoren.
BADCOURANT
Vrijdag 19 juli - 10.30 uur: Of
ficiële ontvangst door het ge
meentebestuur van genodigden
t.g.v. de opening van het mos-
selseizoen; 11.30 uur: Aankomst
mosselkoningin op de haven, per
helicopter; 11.35 uur: Toespraak
mosselkoningin; 11.45-12.15 uur:
Reddingsdemonstratie Konink
lijke Luchtmacht met helicop
ters; 13.30 uur: Vlootschouw
door plm. 60 schepen; 15.30-16.00
uur; Wandeling met mosselko
ningin door het dorp, o.l.v. het
Tamboer- en pijperkorps „Ex
celsior” te Goes; 16.00 uur:
Breugheliaanse mosselmaaltijd
met de bemanning van de vloot
17.00-18.00 uur: Gelegenheid tot
het deelnemen aan een massale
mosselmaaltijd op het havenpla
teau; 19.30 uur: Muzikale show
door tamboer- en trompetter
korps en majorettes; 20.00-03.00
uur: Beatavond m.m.v. Cuby and
the Blizzards, Shocking Blue,
Full of Soul en de Go-Go girls;
24.00 uur: Miss-toerist verkie
zing.
Donderdag 18 juli - 10.00 uur:
Puzzelrit auto’s, motoren en
brommers, met opdrachten;
14.00-16.30 u.: Hengelwedstrijd;
14.00 uur: Kinderoptocht; 19.00
uur: Voetbalwedstrijd tussen het
eerste elftal van Sparta (Rotter
dam) en het Zeeuwse elftal.
Van welke kant men Bruinisse
ook benadert, eerst moet men
over water, diep, breed en sterk
stromend water. Komt men van
de richting Rotterdam, dan gaat
men over de brug van het Ha
ringvliet en de dam door de
Grevelingen; vanuit Walcheren
neemt men de Zeelandbrug over
de Oosterschelde en vanuit Bra
bant varen de veerponten gere
geld over het Zijpe.
Deze wateren hebben in de loop
der eeuwen een grote rol ge
speeld in de geschiedenis van
het dorp Bruinisse, meestal ge
noemd „Bru”.
De vissersbevolking geeft „Bru’’
zijn gezellige sfeer en ondanks
het feit dat de mosselcultuur
wordt bedreigd door het afslui
ten van het Brouwershavense
Gat in 1971, zal deze sfeer hier
blijven en zullen jachthaven en
bungalows dit gebied van een
sfeervol vissersdorp tot een
orachtig recreatie-oord maken.
De recreatie op de Grevelingen.
met zijn 10.600 ha water en 4.000
ha natuurreservaten, wordt iets
unieks in Nederland.
Met deze toekomst voor ogen
gaat Bruinisse, met zijn 2400
inwoners, een luisterrijk 500-ja-
rig bestaan vieren van 16 tot 20
juli, met als hoogtepunt „vlag
getjesdag" op 19 juli, waarop
alle toeristen aan boord van de
schepen mee kunnen varen, ge
ëscorteerd door eenheden van
de Koninklijke marine en een
charmante mosselkoningin.
Gedurende de gehele feestweek
is er muziek en attracties voor
de jeugd, o.m. kindercarroussels,
kindertrein, enz.
’s Avonds is er gezelligheid in
de expositiehal van de Bruse
middenstand, o.a. optreden van
Gert en Hermien Timmerman.
Bromsnor, enz. Op 18, 19 en 20
juli in het gebouw van de kleu
terschool aan de Dreef: postze-
gelruilbeurs, o.m. verkoop her-
denkingsenveloppe.
Heerlijkheidsbrieven van de
Heerlijkheid Bruinisse zullen de
gehele week te koop zijn voor
de prijs van 1,terwijl mon
sterboekjes ter herinnering aan
de grootse vlootschouw verkocht
zullen worden.
Het geheel versierde dorp met
haar in 15e eeuwse klederdracht
gestoken inwoners, zal zeker een
bezoek waard zijn.
Zaterdag 20 juli - 14.00-15.30 uur
Historische optocht t.g.v. het
500-jarig bestaan van Bruinisse;
19.00-20.00 uur: Show door een
bekende muziekkapel; 21.00-
22.00 uur: Grote taptoe; 22.00
uur: Groots vuurwerk.
hierover had het gemeentebe
stuur van Haamstede niet het
beschikkingsrecht.
De toren was en is een stuk ge
schiedenis geschreven in steen.
Reeds in 1405 wordt de kerk van
dit dorp genoemd en aan de
Oostzijde van de toren ziet men
nog de moet van de dakzoom
van de kerk die eens aan de to
ren verbonden is geweest, zon
der dat in de toren de hoofdtoe
gang tot de kerk was.
Het is nimmer een grote kerk
geweest. Er waren naast het
hoofdaltaar, gewijd aan Sint
Maarten, slechts twee bij-alta-
ren. Wanneer met de grote vloe
den van de 16e eeuw dit dorp
bedreigt wordt, dan wil men de
toren toch trachten te behou
den en wordt in 1581 een dijk
dwars door het dorp gelegd, zo
dat de ene helft buiten, de an
dere helft binnendijks komt te
liggen. Niet omdat dit nog een
levende parochie was, want
naar alle waarschijnlijkheid zal
de kerkelijke gemeente met de
overgang naar de Paus in de
jaren 1572, buiten gebruik ge
komen zijn. Temeer schijnt deze
veronderstelling aannemelijk
als we weten dat bedoelde kerk
in 1583 werd afgebroken.
Bij een latere bedreiging van
dit grondgebied werd in 1654 de
inlaag aldaar gemaakt en sinds
dien staat de plompe toren daar meer als broedgelegenheid
als trouwe wachter aan de voet
van de zeedijk, tot een baken
voor de zeevarenden.
De toren met een vierkante ka-
sement, bestaande uit drie ge
ledingen, gaat van boven over
in een achtkantige vorm en is
door een boogfries versiert. In
1764 werd de toren op kosten
van de stad Zierikzee, die het
behoud daarvan als baken zag,
iest hersteld en in 1794 werd de
borstwering daarvan vernieuwd.
Daarna begint voor de toren
een tijd van verval, een tijd
waarin de torenkraaien de enige
bewoners zijn in dit voor hun
vrije domein. De toestand wordt
dan kritiek; de trappen storten
in, deur en luiken zijn ver
molmd of hangen aan flarden
nog aan de gebroken hengsels.
Het geheel verkeerde in een
deerniswaardige staat.
Gelukkig heeft de óudheid-lief-
hebber hier niet veel maar alles
gered. Toen in 1931 zich een co
mité vormde om dit stuk cul
tuur uit voorgaande eeuwen
voor ondergang te behoeden en
deze te restaureren, stond de to
ren ten name van het Departe
ment van Defensie. Uit het ge
deeltelijk door die commissie
bijeengebrachte bedrag heeft de
Haagse architect Jansen, in sa
menwerking met de metselaar
Lemson en de timmerman Gil-
jamse, deze op voortreffelijke
wijze gerestaureerd.
Met die restauratie is bewust of
onbewust rekening gehouden
met het request van 9 december
1850, aangezien alle lichtopenin
gen toen van glas zijn voorzien,
zodat de kauwen deze toren niet
kon-,
een
en geen
svinq!
den benutten. Maar met deze
restauratie is deze toren gewor
den ’n attractie voor de
Schouwse bezoekende vreemde
lingen, omdat deze nu is te be
klimmen over een goed herstel
de trap, zonder enig gevaar,
waar men van de trans een uit
zicht heeft over de Oosterschel
de van een buitengewone
schoonheid. P. v. B.
Gratis verspreiding te Burgh, Haamstede, Renesse, Scharendijke en Brouwershaven
Woensdag 17 juli - 14.00 uur:
Opening van feestelijk Bru door
schout, schepenen en genodig
den. Opening oudheidskamer,
Oudestraat 27. Fossielen- en vis
serij tentoonstelling in de Chr.
s vakantiegangers!
I Breng ’s avonds in uw om- i
5 geving (door uw optreden) 5
rust en sfeer. 5
s Laat vooral de radio een ge-
5 not voor U zelf zijn
5 ergernis voor uw omgeving!
s s
r/zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz/zzzzz/
mei aiiucn vin uc iiaunuuöi
van uw eigen kinderen, maar
óók om die van uw buren- 5
Het was een dwaas request 't
welk de burgemeester van
Haamstede ontving in de win
termaand van 1850 van Job
Adriaan de Glopper, die namens
meerdere bewoners uit deze
omtrek met respect in overwe
ging geeft
„Dat gedurende onderscheidene
jaren mij is gebleken, bij nauw
keurige opmerking, dat den
steenen toren gelegen te Koude
kerke, een lichaam zijt welk
niet alleen onnuttig of liever tot
gene bestemming gebezigd, of
bewaard kan worden, mij is ge
bleken, dat gezegde toren zelfs
nadeel en meenige onaange
naamheid te weeg brengt; en
wel omreden, hier de juiste
plaats zij, waar schadelijke voge
len hunne nesten bouwen en
voortelen, welks vermenigvuldig
groot zij, in aanmerking ney
mende de ontoegankelijke of
tenminste moeilijke te genaken
plaats om hunne broeijig te we
ren hiervoor zeker veel gevaar
voor zoude bestaan; en omreden
den supliant inwoner der nabij
heid van dien toren, op zijne
velden in den zomer vele scha
den leid, door dergelijke en
vooral in diers toren gehuisves-
tende gevogelte waaronder de
zogenaamde kauwen een eerste
plaats bekleden, is het verzoek
of UEdl. moge goedvinden de
zen - dezen toren te slopen, enz.
enz.”
Welk een bedreiging was
voor een vele eeuwen
bouwwerk. De aardige kauw
tjes, met hun zwart glanzend
bovendek, die als vrolijke stof
fering van het landschap in het
voorjaar zo veel bijdragen, nog
niet eens de oude toren als nest-
gelegenheid te gunnen. De arme
torenkraai zou hier op de meest
radicale wijze worden verjaagd?
Neen, zo erg was het niet, want
s
s
