het dorp Koudekerke (Schouwen)
7
pension
R. Ill ENEFELT
I
t
X
capri ys
mssmsssss
patates frites
Quaak’s vishandel Diepvries-kabeljauw
Evenementenlijst
taxi
3acmov^
Elck wat wils
banket
diabetici
groenten
N. v. d. Linde
ZOETER
RONDVAARTEN
RIJPAARDEN
K. J. BAKKER ?-2h28
H.A.v.d.Maas
lage prijzen
o.a.: prima limonadesiroop p. fl.
99 ct.; wijn 98 et.; prima zalm
89 ct.; boterhamworst 150 gr.
38 ct.; ham 59 ct, p. 100 gr.; Ster
pindakaas 88 ct. 5 zegels. En
nog veel meer artikelen.
t
GO
A. BOUTERSE scharendijke
zou
Welke
CU
ra
L. A. BAKKER Hoogezoom 31, Renesse
CD
03
R. P. Hogerheijde
BURGH B 106
hier komen
groenten en fruit
M. D. KLOET ZN.
Slagerij M. J. Ossewaarde
W. VAN ZALM
schoenreparatie
Dinsdagsmiddags
na 1 uur gesloten
L C. HOOGERHUIS
SCHUDDEBEURS
2,5 km. vanaf Zierikzee
BAKKERIJ VERJAAL
ons cafétaria
„De Westhoek”
W anneer werd
Hotel-café-slijterij K. J. BAKKER
Beleefd aanbevelend
In het hart
Hotel
en fruit
J. F L O H I L
SCHARENDIJKE
advertentie
Scharendijke
Beleefd aanbevelend,
Agfacolor
projectie-a vonden
Uw adres
voor
De toren van
Koudekerke
„De Plompe-
toren”
Proeff ook onze
Zeeuwse speculaas
en
Zeeuws profetenbrood
Voor 1e klas brood en
Dagelijks verse vis en
vers gebakken vis
Fijne maatjes haring
Visconserven
Havenplein 1 - Zierikzee
Telefoon 2443
FLOODLIGHT-
VERLICHTING
Floodlight-verlichting van de
kerk en toren te Burgh, zal bij
goed weer, elke woensdag, za
terdag en zondag van 21.00
tot 22.30 uur branden.
8 uur: Bios-
Gebroeders
8 uur: Bios-
„Gebroeders
Uw adres voor
Kruidenierswaren
Drogisterij
Soevenirs en strandartikelen
Ook inlichtingen bij: M. FRENK,
Kloosterweg 13, Haamstede. Tel.
tussen 6 en 7 uur no. 01115-207
Adres voor
Zoutloze en suikervrije
artikelen.
Levensmiddelenbedrijf
NAAST DE BEURS
ZIERIKZEE
Uw adres voor aardappelen
Steeds
zeepieren
verkrijgbaar
CONSUMPTIETENT SCHELPHOEK
Zondags gesloten
Telef. 01115-228
Meisje biedt zich aan als
kinderjuffrouw
in zomerwoning.
Inlichtingen: L. C. Hoogerhuis,
Kantoorboekhandel - Renesse
Tel. 01116-343.
Beleefd aanbevelend,
Piet den Engelsman
Weeldeweg - BURGH
Telefoon 01115-413
SLAGERIJ BOUWMAN
telefoon 213, Burgh
Kroonwinkelier - Scharendijke
Telefoon 01117-247
Telefoon 01117-378
HEERLIJKE
Consumptie wagen
bij de Koepel
A. LANDMAN
Dijkstraat 38 - Scharendijke
Tel. 01117-224
door de bewoners
verlaten
Uw adres voor
RENESSE - Tel. 01116-340
Prima RUND- en VARKENSVLEES
en machinaal gesneden
fijne vleeswaren
Dagelijks gelegenheid tot het
maken van boottochtjes over de
Oosterschelde. Inl. en opgave
Hogezoom 39 - HAAMSTEDE
Telefoon 01115-275
-w.-w.-W--W- -w.
Voor Uw STRANDSCHOENEN en
naar
DE SLAGERS
VAN BURGH
nen blijken uit scherven vond
sten of dergelijke in het nog
overgebleven schamele stukje
onberoerde grond waarop de
kerk heeft gestaan en rondom
de bestaande toren.
Wanneer na bovenstaande uit
eenzetting het vermoeden uit
gesproken wordt dat de bewo
ning van het dorp in het mid
den der zestiende eeuw heeft
opgehouden, menen we niet
ver van de waarheid te zijn.
P. VAN BEVEREN.
ROODE KRUIS
Roode Kruis verbandtrommel
vindt u o.a. bij de rijwielstal-
ling-kiosk van de heer C. van
der Klooster, naast de trap te
W estenschouwen.
Het Ned. Roode Kruis
afd. Schouwen (Westhoek).
Wij doen
een heerlijk gebakje
een lekker koekje
een goed stuk brood
en een ruime sortering
chocolade en
suikerwerk
uw vakantie te doen slagen
Met vakantie in de Westhoek!
Breng dan ook eens een bezoek
aan
9 juli, 8 uur:
Schouwen en
Hotel Bom.
Vrijdag 10 juli, 7.30 u.: Rond
leiding Domaniale duinen.
Schoppen
Emmertjes
Zandvormpjes
Scheepjes
Ballen
Strandballen
Werpringen
Zonnekleppen
Zonnebrillen
Duikbrillen
Schepnetjes
Vliegers
Airocopters
Badtassen
Badmutsen
Hoeden
Touw
RENESSE
O O O O
Burgh-Haamstede:
Zaterdag 4 juli,
coopvoorstelling
Karamazov”.
Maandag 6 juli,
coopvoorstelling
Karamazov”.
Dinsdag 7 juli, 7.30 uur: Rond
leiding domaniale duinen.
Woensdag 8 juli, 8 u.: Agfaco
lor voordracht „Ons Schouw-
se Land” in Hotel Bom.
„Zwerven door
Duiveland” in
kelde en de eerste inlaagdijk
werd gemaakt in 1475, welke
dijk gelegd werd tussen de pa
rochies Westkerke en Ouder-
kerke. Sindsdien volgde steeds
sneller het leggen van inlaag-
dijken in noordelijke richting
elkander op, nl. in 1505, 1538,
1541, tot in 1565 een inlaag
dijk werd gelegd voor het dorp
Koudekerke. In 1581 werd wat
nu de zeedijk is, als inlaagdijk
gelegd, juist langs de toenma
lige kerk en toren, dus midden
door het dorp.
Door dit steeds prijsgeven van
grond werd de bevolking die
daarop woonde, steeds meer
noordwaarts gedreven. Velen
zullen daardoor waarschijnlijk
die buurtschap hebben verla
ten, omdat het gevaar niet te
stuiten bleek. Ten slotte werd
in 1654 de nu nog bestaande
inlaagdijk gelegd ten noorden
van de nu nog bestaande zee
dijk, waardoor de Koudekerkse
inlaag ontstond, waarin de
Plompetoren staat, als laatste
overblijfsel van het in zee ver
zonken dorp.
Bezoekt met uw kinderen de
waterfietsen
in de speetuin van
café-resfaurant Schuddebeurs
met z'n
mooie bosrijke
omgeving
M. Kommer - Burgh
Luxe brood- en banketbakkerij
Alle soorten chocolade
VéGé-KRUIDENIER - Tel. 417
Uw adres voor al uw
benodigdheden.
Denkt U in uw vakantie niet
alleen om de nachtrust van uw
eigen kinderen, maar ook om
die van uw buren-vakantie-
gangers. Breng ’s avonds in
uw omgeving (door uw optre
den) rust en sfeer. Laat vooral
de radio een genot voor U zelf
zijn en geen ergernis voor uw
omgeving.
Denkt U er om dat wij
om 8.30 uur gesloten zijn.
M. VAN OEVEREN
SCHARENDIJKE - Tel. 248
grafelijk eigendom was of al
thans de kerk gerekend moest
worden tot grafelijk bezit.
Mede zou kunnen blijken uit
de vermaarde jaarmarkt, die
te Koudekerke werd gehouden
- jaarmarkten ontstonden in
de veertiende eeuw - dat dit
dorp reeds vroeg enige bete
kenis had. Deze dorpskerk ver
keerde waarschijnlijk in het
midden der vijftiende eeuw
reeds in een bedroevende staat,
wat, gezien het volkrijke dorp
met de vermaarde jaarmarkt
en een winstgevende kosterij,
toch wel op hoge ouderdom
zou kunnen wijzen.
Toen in 1468 dit ambacht, te
gelijk met het ambacht Haam
stede door de Prins van Gruit-
huijze werd aangekocht, heeft
deze daar een nieuwe kerk
doen bouwen, „ter eere van
den Almachtigen God; van de
glorierijke Maagd en Moeder
des Heeren, Maria; van alle
heiligen en van Sint Maarten,
de patroon dezer plaats”. Hoe
wel uit het register van de
aartsdiaken van de Utrechtse
Dom, van de eerste kerk geen
patroon vermeld wordt waar
aan de kerk was gewijd, blijkt
uit de wijding van de tweede
kerk, dat Koudekerke Sint
Maarten als schutspatroon had
(11 november), zodat aangeno
men mag worden dat de jaar
markt of kerkmis gevierd werd
op Sint Maarten.
De tweede kerk zal gebouwd
zijn in het laatste kwart van
de vijftiende eeuw. Toen was
er nog geen gevaar voor on
dergang, want in 1475 lag de
zeedijk nog drie km van het
dorp verwijderd.
Aangezien er alleen gesproken
wordt van een kerk en niet
van een toren, is het niet uit
gesloten dat de laatste reeds
bestond en de eerste kerk in
haar nadagen als bekroning ge
diend had, wat gezien de stijl
van dit bouwwerk niet onmo
gelijk geacht moet worden.
Bewijst het leggen van de di
verse inlagen een snelle ach
teruitgang van deze omgeving,
hetzelfde zou zijn af te leiden
uit het genoemde register van
de aartsdiaken, waarin de laat
ste pastoor vermeld wordt in
1523. Ook na de algemene in
trede der Reformatie op ons
eiland, in het begin van de
tweede helft der zestiende
eeuw, vindt men nergens iets
vermeld van het dorp of de
kerk van Koudekerke, noch in
de handelingen van de Zeeuw
se Synode, noch ook bij de sa
menvoeging van parochies on
der één predikant. Voorzover
bekend komt Koudekerke ook
niet voor in de rekeningen van
de geestelijke goederen na de
Reformatie, welk fonds be
heerd werd door een speciale
rentmeester.
Moge uit het bovenstaande
enigszins blijken wanneer de
bewoning van dit dorp is op
gehouden, geen enkele grond
is er om een vermoeden te op
peren wanneer het dorp is ge
sticht en de bewoning een be-
Havenplein
Brood- en Banketbakkerij
Telefoon 228 - RENESSE
Probeert u naast ons prima
rund- en varkensvlees ook de
echte Zeeuwse worst
Dorp 29 - Scharendijke
C. v. d. Klooster
Westenschouwen
TE HUUR
Ook ponny's en ponnywagentjes
om rond te rijden aan het strand
bij de trap te Renesse
M. AARS - ROTTERDAM
aardappelen, groenten en fruit
ijs, limonades en conserven
kwaliteit en billijke prijzen
Evenals vorige jaren worden
te Haamstede in de bioscoop
zaal van Hotel Bom projectie-
en filmavonden gehouden.
De organisatoren, de heren J.
F. J. v. d. Berge te Haamstede
en J. P. C. Boot te Burgh, in
nauwe samenwerking mét de
Agfa, brengen iedere dinsdag-,
woensdag- en donderdagavond
een serie Agfacoloropnamen
van de Schouwse Westhoek en
filmopnamen van Zierikzee en
het herstel van de dijken.
De serie „Ons Schouwse Land”
is een geheel nieuwe serie, die
dit seizoen voor het eerst in
het programma is opgenomen.
Gezien het succes in het sei
zoen 1958, mogen de verwach
tingen groot zijn.
„Zwerven door Schouwen-
Duiveland” brengt alle bijzon
derheden van het eiland. Alle
steden, dorpen en gehuchten
komen op het witte doek. Een
serie die vooral bij de vakan
tieganger in de smaak zal
vallen omdat hij hierdoor een
totaalbeeld krijgt van de
schoonheid van ons eiland.
Door een bezoek aan deze pro
jectie- en filmavonden zal het
vakantiegenoegen in onze
mooie Westhoek niet weinig
worden verhoogd.
ons best met:
3.
Of deze toren de „zegevie
rende bekroning” van de eer
ste dan wel van de tweede
kerk is geweest, kan niet met
zekerheid worden gezegd, al is
er aanleiding hem bij de eerste
kerk te denken. De eerste kerk
was waarschijnlijk gewijd aan
Sint Maarten en had twee bij-
altaren, nl. voor het heilig kruis
en Maria de onbevlekte maagd.
Reeds vrij vroeg moet het een
kerkdorp van betekenis zijn
geweest, wat is af te leiden uit
de begeving van de kosterij
van die kerk. Toen Graaf Wil
lem de Goede in 1322 te Zie-
riksee vertoefde, schonk hij de
kosterij aan Pieter Dankaerts-
zoon, uit welke begeving het
vermoeden zou kunnen rijzen,
regelmatig afbrok- dat deze heerlijkheid toen nog gin nam. Dit zou alleen kun-
Renesse:
Zaterdag 4 juli: Concert op de
tent door „Witte van Haem-
stede”.
Dinsdag 7 juli, ’s avonds 8 uur
Agfacolor voordracht „Ons
Schouwse Land”.
Zaterdag 11 juli: Concert op
de tent door „Crescendo” te
Dreischor.
Dinsdag 14 juli, 8 uur: Agfa-
colorvoordracht „Ons Schouw
se Land”.
Zaterdag 18 juli, 2.30 uur Film
in het Dorpshuis, ’s Avonds
optreden Harmonie-gezelschap
E.M.M. m. drumband te Kort-
gene.
Onze specialiteiten zijn o.a.
Patates-frites
Croquetten
Knakworst enz.
Heerlijke slaatjes
Roomijs „Sierkan”
Bier en Limonade
e Rookartikelen
GEZELLIG ZITJE
Voor al uw gedistilleerd
Wijnen - Likeuren - Limonade
Bier - naar de bekende slijterij
van hotel
Volledige vergunning
Aparte nieuwe eetzaal
Ruimschoots gelegenheid voor
koffiedrinken
Gezellig zitje
Tevens het aangewezen adres voor verkoop per fles.
Burgh, telefoon 221
Desverlangd
geschrapt en gesneden
Bezoekt ook de consumptie-
tent op het strand
te Westenschouwen
Zuidstraat 16 - Haamstede - Telefoon 01115-271
SPERWER-winkelier BURGH
Telefoon 285
Wij brengen
tegen
Ook drogisterij, rook-, huishou
delijke artikelen, photokaarten,
galanteriën enz.
Let op onze grote 4 iedere 14
dagen op onze folder.
Beleefd aanbevelend,
H.A.v.d.Maas - v/h Centra
u onze artikelen
Het dorp Koudekerke, eertijds
gelegen in het zuidelijke deel
van de polder Schouwen, on
geveer driekwart uur gaans
van de oorspronkelijke zee
dijk, schijnt een zeer vroeg be
woond en volkrijk dorp te zijn
geweest. Als zelfstandige am
bachtsheerlijkheid bezat het
schout, schepenen en recht
spraak. Ten zuiden van dit
dorp lagen de parochies Bries-
kerke, Westkerke en Ouder-
Reeds in het laatst van de
veertiende eeuw begon de zuid
kust van Schouwen verval te
vertonen en Fokker toont reeds
inlagen aan voor het jaar 1400
in dit deel van de polder.
Reeds vroeger werden inlagen
of inseten in Schouwen ge
maakt, wat moge blijken uit
een brief van Graaf Floris V -
26 februari 1291 - waarin ge
sproken werd over de kosten
van de te maken inlagen, welke
over het gehele dijkvak moes
ten worden verdeeld.
Wanneer een zeedijk - water-
kerende dijk - gevaar begon te
lopen om weg te vallen, legde
men daarachter, meer binnen
waarts, een slaperdijk. Het ma
teriaal voor zulk een dijk werd
in die tijden genomen van de
bovengrond der percelen tus
sen de zeedijk en de te maken
slaperdijk. Het overblijvende
oppervlak tussen de twee dij
ken noemde men dan inlaag of
insete. Door het weghalen van
de bouwvoor, ontstond een
eigenaardige situatie omtrent
de eigenaars van zulke perce
len. De polder, beter uitge
drukt: het ambacht - omdat
het een bepaalde parochie be
trof - behoorde aan de am
bachtsheer. De bebouwbare
grond kon verschillende eige
naars hebben. Werd nu zulk
een inlaag of slaperdijk gelegd
van de bouwvoor, dan werd het
„baatgevend oppervlak” weg
genomen. Alleen dit oppervlak
kon aan een andere eigenaar
behoren dan de ambachtsheer.
De ondergrond evenwel niet.
Zo ontstonden „karrevelden”
of, zoals deze in Duiveland
genoemd werden, „uitslagen”,
die geheel aan de ambachts
heer terugvielen. De eigenaars
van de percelen bezaten dus
geen recht meer op de van de
bouwvoor ontdane grond die
was overgebleven. Dit alles
volgens het Zeeuwse Leen
recht. Gevolg hiervan was
dat de landbouwende bevol
king moest vertrekken wegens
gebrek aan levensruimte.
Dat was ook het geval in dit
zuiddeel van Schouwen, waar
de kust
ZUIVELHUIS N. BOUWMAN
Telefoon 476, Burgh
Voor prima
oude en jonge
gesneden of aan een stukje
van Zierikzee
vindt u juwelier
JAC MOURER
met een pracht collectie
souvenirs
o.a. wapenlepeltjes
Zeeuwse sieraden
en nog vele andere
artikelen in zilver
en pleet
KOMT U EENS KIJKEN
BIJ:
Voor uw brood
gebak - koek
A. Rotte - Scharendijke
Brood- en Banketbakkerij
Levensmiddelenbedrijf
Tel. 01117-348
Bezoekt tijdens Uw vakantie ons
PENSION-CAFÉTARIA „DE KOEPEL” I
en onze consumptietent op het strand.
Ook verhuur van
BADHOKJES
