BEZOEKT RENESSE
L. C. BOM - B 8 - BURGH
het slot
VAN
NAAR
Hollandse Graven vertoefden
van
P. RADEMAKER
„Witte
op
Haemstede”
SOUVENIRS
V.V.V. „RENESSE VOORUIT”
EN
SCHOUWEN—DUIVEL AND
PER BUS ZIERIKZEE WESTENSCHOUWEN
GEBAK
BROOD
BONBONS
CHOCOLADE
KRUIDENIERS
WAREN, ENZ.
fijn
RENESSE AAN ZEE!
Secretariaat: Boekhandel Borgmeijer
Kromme Reke A 17
Wat er leeft
in de Oosterschelde
TELEFOON 68 - RING - BURGH
k
Voor
I te brengen.
naar
(Slot volgt)
WERKDAGEN
ZONDAGEN
8.25
18.50
over de
W erkdagen
Zondagen
Oosterschelde
Stoomboot Dienst
per
Provinciale
Kruideniers waren
Drogistartikelen
Galanteriën
Strandartikelen
Tabaksartikelen
ZOMER
DIENST
n
n
Zierikzee
Katseveer
Goes station
Trein n. R.daal
Vliss.
Burgh
Haamstede
Renesse (strand)
Zierikzee (garage)
ap de boot Zierikzee—Katsche Veer,
de Provinciale Boot te Zierikzee
VISA—VERSA
B
8.15
8.40
8.45
8.50
15.02
15.07
15.40
16.05
19.00
19.10
19.15
10.50
10.55
11.00
11.25
Gebouw en omgeving
had tijdens de bezetting
veel te lijden
9.00
9.10
Y
9.15
9.25
9.30
ernstige concurrent voor de vissers.
Zeldzamer laten zich onder de kust
de tonijnen zien. Waarschijnlijk la
ten zij zich op hun jacht zo nu en
dan verleiden de zeegaten binnen
te komen. Reusachtige exemplaren
vindt men er onder. Sommigen be
reiken een gewicht van ruim 200
kg. In grote scholen trekken zij van
de ene zijde het zeegat binnen, om
langs dë tegenovergestelde kant
weer zee te kiezen. Meters hoog
springen zij soms uit het water.
Men beweert, dat hun komst in de
zeegaten onstuimig weer voorspelt.
6.30 18.20
7.30 19.20
7.35.19,25
7.50 19.40
7.59 19.59
9.Ó4 20.03
B
14.32 16.15
12.45 14.57
12.50
12.55
13.05
18.59
7.55 17.55
8.- 19.05
8.15 19.20
8.20 19.40
9.20 20.40
13.10 16.15
8.50 13.35 16.40
8.55 13.40 16.45
13.45 16.50
13.55 17.00
x B
14.00 17.15
14.10 17.25
14.15 17.30
9.35 14.20 17.35
10.00 14.45 18 00
VAN ZIERIKZEE
v. 5.30
a. 6.30
Katseveer bus v. 6.35
a. 6.50
v.
v.
I
ZEEHONDEN EN BRUINVISSEN
Tot onze bekenden behoren voor
zeker de bruinvis en de zeehond.
Ten onrechte wordt de eerste wel
eens tot de vissen gerekend. Hij
ademt door longen en moet daar
om zo nu en dan aan de opper
vlakte verschijnen om adem te ha
len. Hij geeft de indruk, dat hij
zich duikende of tuimelende voort
beweegt door af en toe met zijn
driehoekige rugvin boven te komen.
Dit is het moment zijner ademha
ling. Overigens beweegt hij zich vrij
regelmatig. Meestal zwemt hij ver
van de kust in zijn jachtveld, de
felle stroopt, waar hij met zijn
soortgenoten in de zon dartelt. Ver
schijnt hij dicht onder de kust, dan
wordt dit door velen beschouwd
als een teken van aanstaand slecht
weer of Noordenwind.
De zeehond, met zijn verstandige
kop en prachtig gevlekte huid, ver
toeft tussen de zandbanken of in de
buurt daarvan. Vooral bij zonnig
weer liggen zij zich in massa te
koesteren op de zandbakken of
brengen hun tijd door spelend met
hun jongen. Een luid geblaf van een
der voorposten kondigt meestal on
raad aan. Binnen weinige ogen
blikken is dan de hele troep in het
zilte nat verdwenen. Zo nu en dan
ziet men nog eens een donkere kop
boven het water uitsteken. Ja, voor
al in vroeger tijd was waakzaam
heid geboden. Daar hij plm. 4 kg
vis per dag verorbert, is hij een
Iedere bezoeker aan Haamstede
treft het dat hier nog een gebouw
te vinden is dat herinneringen op
wekt aan de versluierde middel
eeuwen. De geschiedenis van het
slot gaat terug tot de tijd der Hol
landse graven. En het is juist de ge- nit oudste" slotrad een ander aan
zicht dan het tegenwoordige. Vol
gens Smallegange had het 2 torens
en aan de rechtervoorhoek in later
jaren een kruittoren. Over de gracht
was een gemetselde brug met 3
bogen. Van het inwendige is niets
bekend. Even ter zijde stond een
tweede gebouw, dat beschreven
wordt als een gebouw met een
ronde toren, de Philippenburg, later
tot Flisburg verbasterd. Wanneer
dat gebouw is gesticht is ook niet
te zeggen. Het was in 1450 bewoond
door Floris van Haamstede, een
broer van de Slotheer Arent. Zij
beiden zijn ih 1454 door een vonnis
van Karel den Stouten, die toen
optrad namens zijn vader, wegens
voortdurend verzet en aantasting
der grafelijke rechten, op het Gra
vensteen te Zierikzee van hun be
zittingen ontheven. Deze Philippen
burg heeft gestaan ter plaatse van
wat thans „de Brouwerij” heet. Een
gedeelte van de tuin daarbij heet bij
de bewoners nog altijd de Flisburg,
terwijl een stuk van de oude muur
langs de Weststraat is blijven staan.
De laatste bewoner was Iman de
Jonge, burgemeester van Zierikzee,
gestorven 1720.
B
18.05
16.40 18.80
19.45 18.35
16.50 18.40
15.17 17.00
B
15.20 17.10
17.20
17.25
17.80' 19.20
17.55 19.45
Vermoedelijk is toen ook de kerk
van Haamstede gebouwd. Volgens
Mr. Muller dateert deze kerk van
vóór 1300 als oude parochiekerk en
volgens Dr. Brom wordt in 1343 een
der beide pastoors begiftigd met een
prebende in de kerk van St. Marie
te Utrecht. Ongetwijfeld hebben de
bouw van Slot en kerk met elkaar
in verband gestaan.
schiedenis die ons dit gebouw in
deze omgeving met andere ogen
doen aanzien.
Tot hoever deze terug gaat is niet
met zekerheid te zeggen; Het tegen
woordige gebouw is in zijn oor
sprong ruim 3 eeuwen oud en da
teert dus uit de tijd van de tachtig
jarige oorlog. Daarvoor had het ech
ter ruim een eeuw in puin gelegen,
daar het vorige Slot in 1525 was
verbrand. Dit geschiedde door on
voorzichtigheid bij een feestviering
ter ere van een overwinning van
Keizer Karel V, bij Parijs. De toen
malige Slotheer Renê van Brugge,,
prins van Gruythuisen, zal, aan die
overwinning wel een werkzaam aan
deel gehad hebben. In 1540 heeft
Karel V bij zijn bezoek aan Schou
wen naast de oude kerk van Haam
stede ook de ruïne van het Slot
bezocht, volgens een schrijver er
ook gelogeerd.
Van wanneer dit eerste Slot da
teert, is moeilijk vast te stellen.
Eveneens, wie de stichter is ge
weest. In 1141 wordt door Graaf
Dirk VI van Holland aan zijn zoon
Pelgrim de duinstrook van Schou
wen geschonken, waaronder Haam
stede, Burg, Renesse, etc. behoren.
Ook de kleinzoon van Pelgrim, heer
Dierik van Renesse, wordt ge
noemd als Heer van Renesse, Moer-
mond, Haamstede, Burg, etc. Hij
stierf in 1207 en werd te Renesse
voor het altaar begraven. De con
clusie ligt voor de hand, dat in dien
tijd de heerlijkheid ongedeeld en
Moermond de woonplaats van de.
eigenaar was. Tot 1299 is het ge
slacht Renesse bezitter van Moer
mond gebleven. Toen is door Graaf
-Jan I van Holland het „Slot Moer
mond” verwoest en het geslacht Re
nesse wegens werkelijk of vermeend
heulen met de vijand, de Hertog
van Brabant, van de bezitting ont
heven en heeft Graaf Jan I deze
geschonken aan zijn halfbroer
Witte van Haamstede. Deze voerde
als wapen de Hollandse leeuw, die
op de borst een rad voert, het rad
van Heusden (Witte’s moeder was
een jonkvrouwe uit het geslacht
Heusden).
Of Witte de stichter van het eerste
Slot is, staat niet vast. Immers in
1257 wordt als bezitter, van de heer
lijkheid Haamstede genoemd Jan
Suermont, een zoon van Graaf Wil
lem I van Holland. Deze kan het
niet lang bezeten hebben, daar in
1270 Jan II van Renesse sterft en
twee zoons nalaat. De een, Jan III,
Moermond en de ander wordt Cos-
tyn van Haamstede genoemd. Deze
kan dus te Haamstede gewoond heb
ben. Op grond hiervan zou men dus
mogen veronderstellen, dat de stich
ting van het Slot te Haamstede heeft
plaats gehad in de tweede helft der
dertiende eeuw. Echter zij nog ver
meld, dat Eyndius in zijn Croniek
vermeldt als stichtingsjaar ongeveer
1125, zonder evenwel het bewijs bij
x Deze dienst geeft aansluiting
van
Y. Deze dienst sluit aan op de R.K. Kerkdienst te Zierikzee.
B De bus rydt door tot of van af de aanlegplaats
9.01 12.59 15.01 18.59 -
8.04 11.55 15.56 17.55
9.05 13.10 16.05 19.05
9.20 13.25 16.20 19.20
9.40 13.3ÖU6.50 19.40
a. 7.50 10.40 14.30 17.50 20.40
Zierikzee (garage) V 6.25
Renesse (strand)
Haamstede
Burgh
W.-schOuwen (strand) A
8.20 11.30 15.20 18.20
9.20 12.30 16.20 19.20
9.25 12.35 16.25 19.25
9.40 12.50 16.40 19.40
6.59 10.01 14— 17.59 19.59
7.11 11.02 13.03 17.04 20.56
NAAR ZIERIKZEE
Trein u. R.daal a.
Vliss. a. 5.55
Goes stat, bus
Katseveer
Katseveer
Zierikzee
v. 6.10
a. 6.25
v. 6.50
13.15
13.25 15.30
13.30 15.35
13.35
14.00
C-f '*7'''j
B
9.50 11.00 12.20
10.15 11.25
10.20 11.30
10.25’ 11.35
9.00 10.35 11.45
B
6.50
6.55
7.00
7.10
B
W.-Schouwen (strand) V 7.15 7.35 9-30 10.40
7.25 7.45 9.40
7.30 7.50 9.45
7.35 7.55 9.50
A 8.00 8.20 10.15
