Fig. 12. De sluiting met caissons
bij de operatie Levensstrijd.
(foto K.L.M.)
caisson werd op de grondbezinking een drempel tot 4 m
opgezonken en opgestort. De sluiting, waarbij de deur om
een draaipunt op de landhoofdcaissons 90° werd gedraaid,
verliep zeer gemakkelijk (fig. 10). De aansluiting bij het
landhoofd was tamelijk dicht, de neergelaten guillotine
lekte nogal, doch door het aanbrengen van rijswerk en steen
was één en ander spoedig verholpen. De deur is, na te zijn
geplaatst, direct vol zand gespoten. Het werk, waarmede
feitelijk pas in Juni was begonnen en waarvan de sluiting
op 28 Juli viel, heeft geen bijzondere moeilijkheden opge
leverd.
De keuze van de sluitponton met landhoofden is gedaan
om rijswerk en steen uit te sparen, die elders zo hard nodig
waren en omdat de caissons er nu toch eenmaal waren. Het
gat had evengoed kunnen worden opgezonken en gesloten
met een stenen dam of een dam van zandzakken.
Na de sluiting van het gat bij Stevensluis en van de
Rampaartse Dijk waren, wat de polder Vierbannen betreft,
alleen de gaten bij Ouwerkerk nog over. De voornoemde
sluitingen hebben tezamen geen invloed van betekenis op
het vermogen van Ouwerkerk gehad.
Ik stap nu vanwege de chronologische volgorde over naar
de polder Schouwen, waarin dus de gaten bij Schelphoek
en in de havendam van Zierikzee voorkwamen. Zoals ik
reeds mocht vertellen, was de sluiting van dit laatste gat
met de operatie Wanhoop en mislukt en werd besloten
een inlaagdijk wat verder van het gat af te bouwen
(fig. 11). De situatie, de hoogteligging van het terrein
en een veilig aansluitingspunt aan de havendam hebben
het tracee bepaald. Later is gebleken dat wij, zeker ge
schrokken van de eerste tegenslag, wel wat erg ver achteruit
waren gegaan. De inlaagdijk is gemaakt door te beginnen
met een uitbouw van 65 m' keileem vanaf het aanslui
tingspunt aan de westelijke havendam, waarna vanuit dit
punt een 30 m brede bezinking op het maaiveld is aange
bracht en vanuit het aansluitingspunt bij de boerderij
Levensstrijd is begonnen met het maken van een gronddijk.
De bezinking vorderde het snelst en toen deze 510 m lang
was, is gestopt en getracht de dijk zover mogelijk over deze
bezinking heen te bouwen en dus een klein sluitgat te ver
krijgen. Het is gelukt de dijk op de normale wijze 430 m uit
het aanzetpunt uit te bouwen, terwijl daarna over 160 m
de dijk met zinkwerk en steen is opgewerkt tot boven H.W.
De bedoeling was, de sluiting te volbrengen met een aan
tal van de beschikbare 2 m hoge caissons, teneinde ervaring
op te doen over snelheid van werken enz. met het oog op de
Fig. 13. De situatie bij het gat van Schelphoek.
sluiting van Schelphoek, waar eveneens een maaiveldslui
ting op het programma stond.
Nadat de kopcaissons waren geplaatst en ingepakt, was
er nog 423 m sluitgatlengte over. Op elk van de eerste twee
sluitdagen werd 132 m' caisson geplaatst, de laatste dag
's ochtends 88 m' en 's avonds 77 m', waarmede de af
sluiting een feit was geworden (fig. 12). De langste ge
plaatste series bestonden uit 6 gekoppelde caissons, dus
66 m'. Direct na de plaatsing zijn de caissons met zand ge
vuld. Alle caissons zijn geplaatst bij de H.W.-kentering,
aangezien er anders geen voldoende water boven de bezin
king beschikbaar was. Zij werden afgevierd van afvier
pontons met sputpalen. De grootste snelheid, die tijdens
het sluiten is opgetreden, bedroeg 2,4 rn/sec. Bijzondere
verdiepingen zijn niet opgetreden; wel zijn sommige stukken
opgekruld: deze konden door bijstorten, ook met kettingen,
weer worden gevlakt. Zelfs is eenmaal een stuk van een
zinkstuk geheel afgescheurd en verdwenen. Met behulp van
de afvierpontons is toen een nieuw stuk aangebracht.
De gehele manoeuvre had geleerd, dat een aanzienlijke
snelheid van sluiten kon worden verkregen, doch dat de
bezinking en de bestorting grote aandacht verdienden. Het
is zeker, dat deze inlaagdijk, evenals bij Burghsluis en
Oosterland was geschied, ook met rijshout en steen had
kunnen worden gesloten, doch er was ervaring met een
maaiveldsluiting met caissons met het oog op Schelphoek
nodig. Later is over de caissons heen een wraterkerende dijk
gebouwd.
37
