maakte werk hier weer weg, zodat men slechts voetje voor
voetje vorderde. Zelfs de bouw van de pontonkade (fig. 10)
viel tegen. Men had gedacht, dat men deze lichte, tot 22 m
lange elementen aaneengekoppelde rechthoekige stalen
bakjes gemakkelijk op hun plaats zou kunnen krijgen, doch
voor deze manoeuvre bleek de waterdiepte vaak te gering
de pontons moesten immers met vletten en andere kleine
motorbootjes worden aangesleept, die meer diepgang had
den dan de pontons.
Het ballasten van de pontons, die men na het plaatsen
met water liet vollopen en daarna deels door middel van
een drijvende kraan, waarvan men overigens in dit ondiepe
gebied soms meer last dan gemak had, met klei, deels met
zandzakken verzwaarde en verhoogde, nam veel tijd in
beslag en bepaalde dan ook het tempo, waarmede zij konden
worden geplaatst.
Het minst riskante onderdeel van de operatie was het
opwerpen van de zandzakkenkade over de Rijksweg, die
de laatste opening, waardoor het getij nog toegang kon
vinden naar Waarde, moest afsluiten. Hiervoor waren ca.
100.000 zandzakken nodig, die lang tevoren in de lijn van
afsluiting tot grote pijlers werden opgetast op onderlinge
afstanden van ca. 20 m.
Langs deze depots werd een tot boven hoogwater reikende
loopsteiger gebouwd (fig. 11), van waar de zakken konden
worden bereikt en in het tracé van de afsluitdam konden
worden geworpen. Deze manoeuvre, waarbij 1000 man
werden ingezet, die in enkele uren tijds 90000 zandzakken
op hun plaats in de 200 m lange kade moesten brengen,
verliep moeiteloos, zodat op 23 April het Waterschap
Waarde weer van het buitenwater was afgesloten.
De zwakke waterkering moest natuurlijk eerst nog wor
den versterkt tegen mogelijke hoge vloeden en golfaanval
vanuit de polder Kruiningcn, voordat de bevolking weer
in de spoedig drooggevallen polder kon worden toegelaten.
Op 6 Juni, dus 1 maand na de sluiting op de Rijksweg,
kon het Waterschap weer voor bewoning worden vrijgege
ven.
Dichting Oostgat
De hoop, dat door de afsluiting van het stroomgebied
Waarde het vermogen van het Oostgat sterk zou vermin
deren, ging helaas niet in vervulling: het verminderde
slechts met 2 millioen, d.w.z. van 12 tot 10 millioen m3.
Hoewel het stroombeeld iets gunstiger was geworden, was
het vermogen van het gat altijd nog veel te groot om een
rechtstreekse afsluiting in het oude dijkstracé te wagen.
Dit zou wegens de geweldige afmetingen veel meer zand en
zinkstukken en dus ook meer tijd hebben gekost dan volgens
het tijdschema toelaatbaar was, daar dit werd beheerst
door de tijd, die nodig was voor de zinkwerken in het sluit
gat. Sneller was de hier toegepaste omsingelingsmanoeuvre,
waarbij eerst de diepe kom aan de binnenzijde met een ring-
kade werd afgesloten, waarna pas het nu practisch stroom
loos geworden gat zelf in de lijn van de dijk zonder veel
zandverlies kon worden gedicht en zonder dat daarbij zink
stukken nodig waren (fig. 12).
Voor de bouw van de ringkade was het gemakkelijk, dat
de kom tot dicht onder de maaiveldrand behoorlijk diep
was, zodat groot drijvend materieel tot vlak daarbij kon
komen.
Nadat de belangrijkste stroomgeul, lopende langs de
oostelijke dijk, was dicht gespoten, werd langs deze zijde
op het maaiveld een kade van Boomse klei een zeer
taaie, grijze tertiaire klei, die ten behoeve van het werk in
de Belgische Schelde werd gebaggerd opgeworpen, die
met de drijvende kranen juist ver genoeg van de rand kon
Fig. 10. Bouw pontonkade.
Fig. 11. Opwerpen zandzakkenkade langs de Rijksweg.
Fig. 12. Sluiting Oostgat.
werd gevormd door een weerstand biedende kleilaag, die
het tot op het laatst volhield tegen de felle stroom.
Ook de operatie in het zuiden, langs de Kadijk, ondervond
veel tegenslag. Hoewrel men aan die zijde veel voordeel had
van het hooggelegen terrein, bleek weer eens te meer, hoe
moeilijk het is een stroomgat enkel met zand en zandzakken
te dichten; telkens moest de kop van het stort zwaar met
palen en zandzakken tegen de felle vloedstroom worden
verdedigd. Verscheidene malen sloeg een deel van het ge
«Om- «Om- Sm-
Om 200m
1 MEI 4953
STPOOMSMELKOCN OOSTGAT T'JOCNS NOOMAALTJ
DOORSNEDE B-B
19
