en verloren gegane sedert enkele decennia niet meer zichzelf
gelijk is gebleven, zoals eeuwen lang het geval is geweest,
doch in beweging is geraakt, waardoor tal van veranderingen
optraden en de gehele plattelandssamenleving in gisting
kw:am; een proces dat nog steeds aan de gang is.
De ramp bespoedigde dit proces, zoals ook de oorlog heeft
gedaan.
Normaal in de zin van gelijk-aan-vroeger zal de toekomst
van het rampgebied niet zijn.
Waar het om zal gaan is dat normale, in de zin van gezond-
menselijke levensomstandigheden zullen ontstaan, dat de
teruggekeerde boer en arbeider zullen kunnen leven als
mensen, door God in de vrijheid geplaatst om voor zich zelf
en met en voor elkaar een menswaardig bestaan op te
bouwen in Zijn dienst en tot Zijn eer.
Daarvoor is meer nodig dan herstel van dijken en dorpen,
van huizen en hoeven, van productiemiddelen en productie
proces.
Wij w'illen trachten in dit geschrift de wegen aan te wijzen
die begaan kunnen worden om vorm te geven aan een samen
leving die in de volle zin des woords een samen-leving is,
een gemeenschap waarin men zich met zijn medebewoners
verbonden weet, waarin men niet naast elkaar woont, doch
met elkaar leeft.
Het zal niet mogelijk zijn recht te doen wedervaren aan
regionale en plaatselijke verschillen. Het bestek van dit ge
schrift laat bovendien niet toe dat van de beschreven ver
schijnselen en situaties een gedetailleerd beeld wordt gegeven.
Er volgt een zwart-wit tekening die onvermijdelijk op be
paalde punten een te grof beeld geeft.
De schrijver zelf afkomstig van een der Zeeuwse eilan
den en met het Zuid-Westen des lands nauw verbonden
hoopt dat men de kritische visie die in de volgende bladzijden
wordt gegeven, zal willen toetsen op zijn opbouwende waarde.
Men onthoude zich bij voorbaat van afwijzing-zonder-meer,
omdat het getekende beeld niet convenieert, of omdat het te
progressief zou zijn, of omdat iets dergelijks „voor ons dorp
toch niks is", of omdatomdat
7
