sexuele gedrag moet gezien worden in het kader van de struc
tuurwijziging van de dorpssamenleving, waardoor de oude
dorpssamenleving uit elkaar is gevallen.
Voor-echtelijk sexueel verkeer was in deze oude gemeen
schap een normaal verschijnsel. Wanneer men het niet openlijk
sanctionneerde, dan werd het toch algemeen als tot de loop
der dingen behorend aanvaard.
Het gedwongen karakter ontnam aan het huwelijk op geen
enkele wijze zijn luister.
Vergissen wij ons niet dan vond premaritaal geslacht-
verkeer vrij algemeen en reeds op jeugdige leeftijd plaats. De
jeugd die de schoolbanken verliet mag geacht worden van vele
markten thuis te zijn geweest.
Dit alles was in het licht van een burgerlijke moraal wel
licht niet acceptabel, maar het had in de plattelandssamen
leving zijn plaats. Het was er in opgenomen, er in verdiscon
teerd, en zolang deze gemeenschap zichzelf bleef, bleef ook
dit voorechtelijk sexueel verkeer gelijk, dat wil zeggen het
kreeg nimmer het karakter van sexueel wangedrag althans
niet binnen het raam van de gegeven gemeenschap.
Nu verandert alles: de gemeenschap geraakt uit zijn
voegen. De zede verliest zijn dwingend karakter. De meest
vasthoudenden klemmen er zich nog aan vast, maar dat heeft
geen zin meer, want het geheel waarbinnen de zede function-
neert is verdwenen, of bestaat nog slechts in brokstukken.
Van groot belang is nu dat ingezien wordt dat tal van
handelingen die men thans geneigd is als foutief te bestem
pelen, in een vroegere situatie ook voorkwamen, maar toen
een vaste plaats hadden in een gesloten geheel, toen als het
ware door de gemeenschap werden geabsorbeerd.
Anders gezegd: de handelingen van de jeugd van nu wijken
niet zo heel veel af van die, welke de ouders in hun jeugd
verrichtten.
De ouders weten dit, maar beseffen niet dat het kader
waarin een en ander plaats vindt fundamenteel gewijzigd is,
en zien dientengevolge thans de grote gevaren niet. Valse
schaamte belet hen te spreken en in te grijpen. De doofpot is
de verzamelplaats voor alle gebeurtenissen waaraan men lie
ver geen grotere bekendheid geeft. Met de kinderen wordt
22
