11
5
historie Noord-Beveland
Digitale dorpshuizen van
Borsele in de lucht
10
12
1
Theaterspektakel over
13
jr
15
Goes op historische kaart
1
Zoek de v/s
ik
De Bel, altijd prijs!
DE BEL
ÖNLIGHT CRUISES
ZEEUWSE GARNAAL DREIGT TE VERDWIJNEN
1
Luctor'88 maakt zich op voor
competitie
Jeugd hengelwedstrijd
Cursus vrouwen in relatie
Nieuwe vice-voorzitter Emergis
Kerk Baarland
ter bezichtiging open
d V’
woensdag 24 juli 2002 jaargang 53 nummer 30
J 1
Uitgebreid colofon: zie pagina 5
Redactie: (0113) 274 020 Bezorgklachten: (0113) 274 000
Advertentieverkoop: (0113) 274 000
Gemeente Goes
Personeel
Zoekertjes
F
'illiggg
KAMPERLAND - Het strand van Kamperland is vier
avonden decor voor een openluchtspel, een initiatief
van de Kamperlandse Ondernemersvereniging. Uitge
voerd wordt het stuk De Springende Os, over het leven
omstreeks 1725 op Noord Beveland. Dinsdag 30 juli,
donderdag 1dinsdag 6 en donderdag 8 augustus wordt
het spektakel vanaf 19.30 uur uitgevoerd. Ook dit jaar
weer heeft Kees van Boven uit Wissenkerke de tekst
geschreven.
Wat een verschil met vorig jaar.
Toen waren de vangsten, overi
gens voor het eerst sinds jaren,
goed te noemen. Dan ga je na
een nacht vissen met 500 tot
1000 kilo garnaal naar huis. Als
de prijzen dan ook nog stabiel
blijven, is het leuk verdienen.
Dit jaar is het voor Henk
Vermeulen en zijn collega vissers
in Breskens flink interen. De kilo
prijs blijft
tussen de 5
en 7 euro
schomme
len. Door
dat in de
Wadden de garnaalvangsten wel
goed zijn en in de koelhuizen nog
heel wat voorraad is, blijven de
prijzen stabiel. In Breskens is
vanaf januari nog geen 100.000
kilo garnaal aangevoerd, aldus
mijnmeester Foort Lokerse. In
het recordjaar 2001 werd in de
De Springende Os is de naam
van een schip dat Colijnsplaat als
thuishaven had en tijdens een
‘ik zie het somber in, al
weet je het natuurlijk nooit'
zware storm verging op de
Onrustplaat tussen Veere en de
Banjaardplaat. De Schout van
Kinderen
mogen
gratis mee
gens Henk Vermeulen een direct
gevolg van de kabeljauwcrisis,
waardoor de vissers verplicht
werden een grotere maaswijdte
te gebruiken. Niet alleen de
jonge kabeljauw ontsnapt, maar
Noord-Beveland legt de bevol
king het vuur aan de schenen en
verbiedt hen te jutten op het
strand, zodat de lading van De
Springende Os aan hun neus
voorbij gaat.
Ambachtsheren krijgen dat te
horen en nemen maatregelen
tegen de Schout.
Maar liefst 62 Noord-Bevel-
anders doen mee aan het spel.
De meerderheid als figurant.
Tien ruiters maken deel uit van
het spektakel dat zich afspeelt op
een decor van zo’n twintig me
ter.
ook de jonge wijting. „Het zijn
echte rovers, die het gemunt
hebben op volwassen garnalen.
En als je weinig volwassen exem
plaren hebt, heb je ook weinig
kleintjes, zo werkt dat in de na
tuur.” Henk, gepokt en gemazeld
in de harde praktijk, weet uit er
varing dat in de visserij de kan
sen snel kunnen keren. Het na
jaar, normaal de tijd voor de
garnalenvissers, kan het verlo-
functie kreeg voor het omlig
gende platteland. Rond 1500
telde Goes drieduizend inwo
ners.
Goes werd een van de belang
rijkste centra voor de raffinage
van zout in Nederland en be
schikte over niet minder dan
veertien ambachtsgilden.
Lakennijver-heid en
meekrapverwer-king vormden
aanvankelijk de voornaamste
middelen van bestaan, tot de
zoutindustrie rond 1450 al het
andere werk in de stad over
vleugelde.
Dankzij de toenemende wel
vaart konden stadhuis en de
hal worden verbouwd en ver
fraaid. Ook de Sint Maria
Magdalenakerkwerd in enkele
etappes aanzienlijk uitge
breid.
De Spaanse bezetting gooide
evenwel roet in het eten van de
zo welvarende Goesenaren.
Alle zoutketen gingen in vlam
men op en de bevolking werd
in diepe armoede gedompeld.
En als in 1578 een minderheid
ter ontvangen. Er wordt nu ge
sleuteld aan de door de ge
meente gestelde voorwaarden,
namelijk dat de dorpshuizen een
website maken over hun dorp.
ren eerste half jaar nog deels
goedmaken. Veel vertrouwen
heeft de visser uit Breskens er
overigens niet in. „Ik zie het som
ber in, al weet je het natuurlijk
nooit.”
Om het dievengilde te weren is
de computer in een stalen kast
geplaatst. De provincie heeft
subsidie gegeven voor dit pro
ject.
Allerhande nieuws,
entertainment en
volop leesplezier
op het Veerse Meer
fid-vaartochten op de 'lady Madeleine'
West-Zeeuws-Vlaamse vissers
plaats in totaal 573.000 kilo gar
naal gemijnd.
De garnalenvissers in Breskens
hebben alle reden tot klagen,
vinden ze. In hun ogen zijn de
baggerwerken in de Wester-
schelde dé grote boosdoener. De
Schelde is een kraamkamer, niet
alleen voor garnalen, maar ook
voor platvissoorten als tong en
schol. „De
paai-
gebieden
worden
continu
verstoord",
meent Henk Vermeulen.
Er is ook nog een andere reden
waarom er in de Schelde en voor
de Zeeuwse en Belgische kust zo
weinig garnalen worden gevan
gen. Afgelopen voorjaar zwom er
voor de kust veel meer jonge
wijting dan in andere jaren, vol-
Bellenboompje
blijft
boeien
van hervormden de beelden
storm ook toepassen op de
Grote Kerk, moet de bevolking
in alles van voren af aan begin
nen.
Het boek geeft nieuwe ge
zichtspunten over de wijze
waarop Goes het vroeger alle
maal deed. In de dertiende en
veertiende eeuw, over het
gildenwezen en de bestuurs
élite van de stad, over de ver
houding met de graven van
Holland en de centrale rege
ring van de Nederlanden in
Brussel. Ook de juridische
stadswording van Goes in 1405
wordt opgehelderd en de le
gende van de speciale band
met Jacoba van Beieren wordt
ontzenuwd.
Nieuw is ook de gedetailleerde
geschiedenis van de kerk en de
kloosters in de stad en veel
aandacht wordt besteed aan
het Spaans beleg in 1572. Vol
gens ingewijden zorgt dit boek
er voor dat Goes, dat zich
doorgaans niet zo in de be
langstelling van historici
stond, nadrukkelijk op de
kaart.
‘Een schamele landstede, ge
schiedenis van Goes tot aan de
satisfactie in 1577’, telt 632 pa
gina’s. Uitgever is De Koperen
Tuin in Goes. Prijs: 39,50 euro.
HEINKENSZAND - Luctor ’88 uit Heinkenszand - uitkomend in
de vijfde klas van het zondagvoetbal - begint weer met de voor
bereiding op het nieuwe seizoen. Trainer Cees van de Linde uit
Goes is de komende drie jaar trainer van de eerste selectie.
Luctor’88 speelt als voorbereiding op het nieuwe seizoen tegen
de eerste elftallen van Robur, Domburg, Wemeldinge, Borssele en
Wolfaartsdijk. Zondag 18, dinsdag 20 en donderdag 22 augustus
speelt de club mee in het toernooi WW’67 in Woensdrecht.
GOES - Traditioneel houdt de Eerste Goese Hengelsport Vereni
ging vrijdag 26 juli een vrije hengelwedstrijd in de Goese Oost-
vest. Ze doet dat in samenwerking met de afdeling breedtesport
van de SMWO Welzijn. Gevist wordt bij de Stenenbrug tussen
13.30 en 15.30 uur. Deelnemers tot vijftien jaar kunnen gratis
inschrijven. Er zijn twee categorieën jeugd tot en met tien jaar
en jeugd van elf tot vijftien jaar. De winnaar krijgt een beker.
MIDDELBURG - Miranda van der Poel verzorgt vanaf 10 sep
tember bij Artemis de Robin Norwoodcursus. Basis voor deze
cursus is het boek ‘Als hij maar gelukkig is’ van Norwood. In tien
dinsdagavonden wordt van alles behandeld wat met een relatie
heeft te maken. Centraal staat de vraag: ‘Vrouwen, hoe groot is
jullie investering in je relatie?’ Stap voor stap wordt de rol van
de vrouw in een relatie onder de aandacht gebracht. Miranda
van der Poel is ervaringsdeskundige en sociaal pedagogisch
werkster. Voor informatie: 0118-686970.
GOES - De Raad van Toezicht van het Centrum Geestelijke Ge
zondheidszorg Emergis in Goes heeft met ingang van november
C.PF. Lemke benoemd tot vice-voorzitter Raad van Bestuur, te
vens geneesheer-directeur in het kader van de Bijzondere Opne
ming Psychiatrische Ziekenhuizen. De 49-jarige Lemke werkt nu
in Apeldoorn en volgt J.J.L. Broeken op, die per 15 november ge
bruik maakt van de regeling om vervroegd uit te treden.
BAARLAND - De Nederlands Hervormde Kerk in Baarland is elke
zaterdag en zondag open voor het publiek van 15 tot 17 uur. Dat
gebeurt op initiatief van de Stichting Oude Zeeuwse Kerken, de
commissie Baarland. De kerk herbergt veel historisch materi
aal. Tijdens dit ‘open huis’ bespeelt Wim Schouwenburg het be
roemde en pas gerestaureerde Moreau-orgel.
k
Sportprijzen
Zomer op Noord-Beveland
Birma centraal
in Kapel
Hoogelande
BORSELE - Het project
digitalisering dorpshuizen in de
gemeente is opgestart.
Alle dorpshuizen hebben inmid
dels een ultra moderne compu-
Graveren doen wij GRATIS!
GOES - 'Een schamele landstede’ is de titel van een boek
over de geschiedenis van Goes tot aan de satisfactie in
1577. De uitgave kwam tot stand omdat het gemeente
archief anderhalve eeuw oud is en dat niet ongemerkt
voorbij laat gaan.
Auteur is dr. C. Dekker, die in
1933 in Wemeldinge werd ge
boren, de middelbare school
in Goes doorliep, middel
eeuwse geschiedenis stu
deerde aan de universiteit van
Gent, in 1977 promoveerde op
een proefschrift over middel
eeuws Zuid-Beveland en ver
bonden was als rijksarchivaris
bij de provincie Utrecht, hoog
leraar paleografie en archief
wetenschappen was aan de
Universiteit van Amsterdam
en sinds 1996 met emiraat is.
‘Een schamele landstede’ is
een bijzonder boek. Niet al
leen door de kleuren die er in
zijn verwerkt en de meer dan
260 afbeeldingen uit de collec
tie van archieven uit heel Eu
ropa, maar ook de boeiende
wijze waarop Dekker de ge
schiedenis van Goes be
schrijft, maken het meer dan
gewoon lezenswaardig. Zo le
zen we bijvoorbeeld hoe de
nederzetting een belangrijke
plaats innam door de haven en
op die manier een markt-
ExpresZo (dirrom zo)
Reagere? Schrief naè expreszo@zeelandnet.nl
volgens de “Schriefwiezer" wor ‘t Nederlandse
“naaf’en 'tBevelandse “nï", bevoorbeeld as “naè"
eschreve. Toch pas ik ‘tafen toe een bitje an om ‘t
leesboer te ouwen.
voe de historici onder oans: datzelfde verhaal
wor ók verteld over Mechelen (België).
W r—
1
Noe a oanze dochter naè scholegaet, proat ze steeds minder Zeêuws.
Dat vinne me jammer. Want daèmie gaet er een stiksje van oanze
eigen cultuur verlore wir a me best hroós op bin. Me probere eur en
d’r broertje toch nogzovee meugelijk Zeêuws te leren, zodat ‘r toch
nog een klein bitje van bewaerd bluuft.
Gelukkig is de Bevelander ok hroós op ‘t Bevelans. Om dn are weke
mag ik nog steeds mien belevenissen mie ut Zeêuws van noe op
schrieve. Datdoe'k in ‘tZeêuwszoasaikdatproate: in ‘tWestZuud-
Bevelans, opeschreve mie een eigen systeem dat a van de Zeeuwse
Schriefwiezer* ofeleid is.
In de vorige Bevelander è’k in een ‘aolf uurtje waerm en
een stiksje eleze over de gaar kan worre.
Eintjeszandse mart. Daè Voe de dikke beutersause
stoeng bie da d’r vroeger laètjeineenbeuterpannetje
ezeid wier da d’r dan nieuwe een dotje echte beuter
petaoten egete worre. smelte. Twint maèk je in een
Oans zeie thüüs oaltied: kommetje flienk wat
“Nieuwe petaoten mie zoute aardappelzetmeel an mie
vis, ete de boeren a’t kerremis koud waeter. Dat mó je wè
is". goed mere, aers krieg je dot-
In de tied van bevoorbeeld de ten! Dat mengsel doe je bie
Kwidamse Kermis (ók wè degesmoltebeuterenlaètje
kèrremis, kermisse of inkoke tot een dikke sause. (A
kerremisse enoemd) komme je van zout ‘oudt, kun je ók ‘t
ók de peetjes en erwtjes van waeter van de zoute vis
‘t land, en die worre saemen gebrüüke. Dan mó je mè een
mie de petaoten en zoute vis klein bitje koud waeter bie de
egete. aardappelzetmeel doë en ‘t
Zoute vis, meestentieds ka- zoute waeter d’r laeter bitje
beljauw, wier vroeger in zout bie bitje in ‘t pannetje bie
ineleid in tunnetjes en as doë. Jekun'terókarzienbie
dróge vis verkocht. Ter‘óór’n doë.)
een dikke beutersause bie en De erwtjes en de peetjes kun
erwtjes en peetjes. je maeke zo a je gewend bin.
Tegenwoordig is de vis in pot- Vroeger gawe de boeren
ten te kóóp, in waeter en zout, uldere errebeiers dit ók te
zodat me 't nog steeds kun- eten. Petaoten en erwtjes en
nen maeke. peetjes kwaemme van d’r ei-
Voe wie a’t ók‘s wil probere gen land, dus die oa ze
,’ier 't recept: genoegt. Mè de vis moste ze
Noe kun je nieuwe petaoten kópe. Vee boeren wazze nog
nie schelle, dus die mó je eest a gie:r, dus die deë d’r dan mè
schrappe. Dan zet je ze mie weinig vis bie. De errebeiers
waeter en een‘éél Idein bitje zeie dan vaak spottend:
zout op. Daè bovenop kom ‘‘Nieuwe petaoten mie zoek-
naemelijk de zoute vis, zodat de-vis, geve de boeren a’t
die saemen mie de petaoten kerremis is”.
TERNEUZEN - Hij vist al meer dan 35 jaar, maar zo zout
heeft de Zeeuwse visser Henk Vermeulen het nog nooit
gegeten. De garnaalvangsten zijn ronduit belabberd.
De laatste nacht dat hij viste - momenteel ligt de
Breskens 10 voor groot onderhoud inTerneuzen - kon
hij de gevangen garnalen tellen. Na een sleep van an
derhalf uur bestond de opbrengst uit welgeteld 15(!)
garnalen. Henk en zijn zwager Johnny Vermeulen zet
ten de volgende ochtend een kist met 15 kilo garnalen
aan de wal. „Daar kan de schouw niet van roken, dat
begrijpt iedereen”, zegt Henk Vermeulen, die vist vanaf
z’n 14e. „Alles kost geld, je brandstof, verzekering,
noem maar op.”
K
I
Nobelweg 2 - 38 Goes (naast Zeelandhallen) Tel. 0113 221 792
door Peter Verdurmen
FOTO PETER VERDURMEN
Henk Vermeulen: 'Je kon de garnalen tellen'.
CA
3
u
k
Zaterdag 10 en zaterdag 17 augustus
Prijs 33.50
Reserveer nu en bel: Rederij Dijkhuizen tel. 01 18-419367
Een avond vol gezelligheid,
amusement, eten en varen
Q.
S
OJ
E
<v
o
S
bekers medailles vaantjes rozetten
beeldjes schalen fietsvlaggen
sporttenues relatiegeschenken enz.
T,
h n H
r i jj ij
i
Wijting concurrent van garnalenvissers
