YE 36: de laatste visserman-hoogaars
Waterschap houdt open huis
in Fort Rammekes Ritthem
JAN BRUUNS
KIEKIERIS
GROTE f I HflLE
Ricardo Magic Show
CHARLEY LOWNOISE
MENTAL THEO
DISCOVERVOER
"EIGENLIJK ZOU-IE IN YERSEKE MOETEN LIGGEN"
R
r/ r 1a fji
Palladio
bi
i
ENSIÉSH PATIENT
LAATSTE WEEK!
Zeiltochten in juni
over Zeeuwse Stromen
GRAND THEATER GOES 0113-215165
Ze zijn
nu echt
in leven,
DE 101
DALMATIËRS
de bevelander
9 OSCARS
i
JAARGANG 49 - NUMMER 21
WOENSDAG 21 mei 1997
WEKELIJKS HUIS AAN HUIS OP NOORD-EN ZUID-BEVELAND
TUIN- SERREMEUBELEN
Westwal 13 Goes 0113-215838
PZC WEEKBLADEN
the z
Een nieuwe
keuken
is niet nodig!
Snelle zeiler
VOOR EXCLUSIEF
WONEN BARBECUEN
IN DE NATUUR
FILMPROGRAMMA
VANAF 22 T/M 28 ME11997
Ejbelbios
0900-9363S
HOUTSTOKPARASOLS
in alle maten en kleuren
Iedere avond
20.00 uur
STE FILM BESTE REGIE
Het erfgoed
Zeiltochten
F**?
I
t.i. zaterdag
de bev
r
zaterdag 31 mei
zaterdag 7 juni
in
as
LU
Nederl. gesproken
De Andries Jacob is destijds
gebouwd op de werf van Dirk
van Duivendijk op Tholen als
de hoogaars VE 13. Oorspron
kelijk deed het schip dienst als
garnalenvisser voor Jan Bliek
uit Veere. De Stichting Be
houd Hoogaars weet over het
schip het volgende te melden:
"Met haar lengte van 15 meter
is ze voor die tijd een groot
schip. Doorgaans bedroeg de
lengte zo'n 11 tot 13 meter.
De Bevelander maakt deel uit van de
Zeeland Combinatie huls-aan-huis-
bladen in Zeeland.
Totale oplage: 176.455 ex.
vissende houten mosselhoog-
aars. In september 1990 wordt
de YE 36 overgedragen aan
de stichting Behoud Hoog
aars. Dat gebeurt in aanwezig
heid van Andries Jacob Ver-
schuure, diens kleinzoon, als
mede de zoon Sander Minne-
boo.
door de werfbazen overgedra
gen aan hun zonen. Belangrij
ke bouwers van hoogaarzen
waren Meerman in Arnemui-
den, van Duivendijk in Tholen,
de Klerk in Kruispolder en Ver
ras in Paal.
Een zeiltocht met een authentieke hoogaars is op
zich al een belevenis. Als men dan ook nog na het
aanleggen kan genieten van een wandel- of fiets
tocht, een bezoek aan een werf, een molen of een
museum maakt dat het programma compleet. Voor
de deelnemers is er volop keus. De zeiltochten wor
den gemaakt op verschillende Zeeuwse wateren.
Op 1 juni wordt op de Westerschelde gezeild. Men
kan die dag zeilen van Breskens naar Vlissingen,
waar men vervolgens op de fiets stapt voor een be
zoek aan Fort Rammekens. Men kan er ook voor kie
zen om vanuit Vlissingen naar Breskens te zeilen om
vervolgens een fietstocht door Zeeuws-Vlaanderen te
maken met een bezoek aan het visserijmuseum te
Breskens. Op 8 juni kan zowel vanuit Veere als Kam
perland een zeiltocht worden gemaakt op het Veerse
Meer. Deze tochten worden onderbroken door een
wandeling op de Haringvreter.
Op 15 juni wordt opnieuw gezeild op de Westerschel
de, nu vanuit Paal. De deelnemers worden afgezet in
het Verdronken Land van Saeftinghe en wandelen
o.l.v. Richard Bleyenberg, gids van St. Het Zeeuws
Landschap, vervolgens door dit unieke gebied over
de schorren en slikken terug naar de haven van Paal.
Dit belooft een avontuurlijke en sportieve tocht te
worden.
Op 21 juni staat een zeiltocht op de Oosterschelde op
het programma. Er wordt gevaren vanuit Tholen en
aan boord wordt aandacht besteed aan de weervis-
serij. Na afloop wordt een bezoek gebracht aan de
Scheepswerf van de Fa. M. van Duivendijk en een
stadswandeling door Tholen gemaakt met o.a. een
bezoek aan de molen. Op 28 juni wordt eveneens op
de Oosterschelde gezeild, nu vanuit Yerseke. In deze
vissersplaats kunnen de deelnemers kennis maken
met de schelpdierencultuur d.m.v. een diapresentatie
en een wandeling langs mossel- en oesterbedrijven.
Op 29 juni tot slot kan vanaf Neeltje Jans gezeild
worden op de Oosterschelde. De tocht wordt gecom
bineerd met een natuurexcursie op Neeltje Jans,
waar men die dag ook kennis kan maken met de on-
derwater-archeologie. Een uitgebreid programma
boekje kan worden aangevraagd bij de Stichting Edu
catief Toerisme Zeeland Oranjezon. Telefoon en fax
0118-581507. Men kan zich hier tevens aanmelden
voor deelname.
Bij de foto: Meevaren met de YE 36. Dat kan ko
mende zomer dankzij de stichting Behoud Hoog
aars en stichting Oranjezon. Soms schijnt de zon.
Soms is 't koud aan boord.... Nostalgie in ieder ge
val!
zaterdag 14.00 u.
zondag 14.00 u.
woensdag 14.00 u.
De hoogaars
Na veel omzwervingen dus te
rug in Zeeland, waar genera
ties vissers met houten zeil
schepen de krachten van stro
men en kustwateren trotseer
den. Het merendeel van deze
vissersschepen behoorde tot
het type hoogaars, welke vol
gens de overlevering is ont
staan in de zeventiende eeuw.
PORTAS vakbedrijf
Zevenbergen
tel. 0168-335002
FRCV
WEEK 21 - geldig t/m zondag 25 mei 1997
/as ’issv
voor de heenreis bellen 0113 - 351717
Naar Yerseke
In 1931 verhuist de VE 13 naar
de familie Pekaar in Yerseke
en wordt nu geregistreerd als
YE 114. De drie gebroeders
zoals het schip nu heet, wordt
al in 1935 voor 3000,- door
verkocht, nu aan Adriaan Ver-
schuure. Hij verkoopt hiervoor
zijn Zeeuwse Schouw, de YE
36 en herdoopt zijn nieuwe
schip als Andries Jacob, de
naam van zijn zoon.
Het schip overleeft de Tweede
Wereldoorlog, mede doordat
de zoon, die machinist op de
grote vaart is geweest, de mo
tor op eenvoudige wijze on
klaar maakt. Zo wordt de YE
36 onbruikbaar voor de bezet
ter. Vlak voor de bevrijding
komt het schip nog te zinken
door een dichtbij ontploffende
granaat. Kort na de oorlog
wordt de Kromhout motor
vervangen door een 2 cilinder
Widdop van 60 pk. Het schip
wordt opnieuw klaargemaakt
voor de mosselkweek. De
daaropvolgende jaren maakt
het Schip wekelijks een reis
naar de Waddenzee en terug.
Zoals blijkt uit het visserijcon-
(Van één onzer redacteuren)
Yerseke-Veere - "eigenlijk zou-ie in Yerse
ke moeten liggen. Maar hij ligt in Veere.
Misschien verandert dat nog wel eens".
Die geluiden zijn in Zeeland te horen over
de visserman-hoogaars YE 36, de Andries
Jacob. De in 1900 gebouwde houten
hoogaars is kort geleden na een ingrijpen
de restauratie opnieuw te water gelaten.
Wij renoveren ook
keukens en trappen
Bel ons!
Oplage: 39.500 ex.
Uitgave: Uitgeverij Provinciale
Zeeuwse Courant b.v. Voorstad 22,
Postbus 5, 4460 AA Goes.
Tel. (0113) 273000. Fax (0113) 273010
Exploitatie:
Ch. van den Oosterkamp
(0113) 273000
privé: (0118) 642078
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10.
postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Advertentieverkoop:
Henk Mallekote
(0113) 273022 privé (0113) 342535).
Pieter Karman
(0113)273021 privé (0113) 613394).
Redactie: Hans Meijer (0113) 273028
Redactie-adres: Voorstad 22,
Postbus 5, 4460 AA Goes.
Met de YE 36 zal niet meer
worden gevist. Die tijd is al
lang voorbij. Wel zal er ko
mende tijd door een breed pu
bliek mee kunnen worden ge
varen. Dat is te danken aan de
stichting Oranjezon en de
stichting Behoud Hoogaars.
De Andries Jacob zal samen
met de jachthoogaars De Wet
in de maand juni worden in
gezet voor zeiltochten en na-
tuurexcursies. De YE 36 is een
bijzonder schip. Het is name
lijk de laatste nog varende vis
serman-hoogaars.
"Mosselvisser op de Slikken"
van de hand van de schilder
Jan Porcillis getuigt hiervan.
Kenmerkend voor de hoog
aars is de lange rechte voor
steven en haar slanke lijn, ein
digend in een oplopende kont
(hoogaars). De rompvorm is
het resultaat van eeuwenlan
ge ontwikkeling en van het
vakmanschap van de bouwer.
Gebouwd op geschiktheid
voor het Zeeuwse en Zuid-
Hollandse getijdewater met
zijn vele platen en banken.
Al vroeg kende men de Arne-
muidse, Tholense, Oost-Dui-
velandse, Zeeuws-Vlaamse en
Kinderdijkse hoogaars. Hoog
aarzen werden gebouwd zon
der tekening. De kennis werd
IHmi WILLEM KRISTIN
JlteCHE DAFOE SCOTT THOMAS
SmOTRACK NU VERKRIJGBAAR IN DE PlATENZAAK MMAMAX
Restauratie
Kort geleden werd met feeste
lijk vertoon de YE 36 in Mid
delburg (wéér een andere
plaats dus) te water gelaten.
Vrijwilligers hebben vanaf
eind september vorig jaar
doorlopend gewerkt aan de
restauratie. Totaal werd er
zo'n 3000 manuren in gesto
ken. Dat alles in een geïmpro
viseerd werfje. Juiste stukken
hout moesten worden ge
zocht, krom en recht, voor het
vervangen van spanten, delen
van het boeisel, een nieuwe
voor- en achtersteven, delen
van het berghout, de snoes,
het slemphout.
Ter versteviging van het vlak
is een kielbalk aangebracht.
Het schip heeft een nieuwe
motor omdat geen onderde
len meer verkrijgbaar zijn van
de oude. Het boren van de
schroefas in langshout, prak
tisch zonder afwijking, was
een kunststukje. Er zijn stuk
ken eikehout kromgebrand
voor het achterschip. De oude
teer, verf en laklagen zijn ver
wijderd omdat het een zo
"blank" mogelijk uiterlijk te ge
ven en een glimmend laagje
daarover deed menigeen ver
zuchten: "bijna te mooi!"
Kortom, het schip ziet eruit
om door een ringetje te halen
en de bijna honderdjarige is
klaar voor de volgende eeuw.
Bezorging: (0113) 273000.
Druk: PZC Grafische Bedrijven,
Postbus 18, 4380 AA Vlissingen
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
maandag 17.00 uur.
gebied gemalen en zuive
ringsinstallaties open te stel
len. Uiteraard wordt naar re
gionale spreiding gestreefd en
is de volgende open dag bij
voorbeeld Tholen of Schou-
wen-Duiveland.
De open dag is van 10.00 tot
16.00 uur en wordt in samen
werking met Staatsbosbeheer
(eigenaar van het fort) en het
Stedelijk Museum Vlissingen
(exploitant van het fort) geor
ganiseerd. Met het fort als be
gin- en eindpunt is er zowel
een wandel- als een fietstocht.
De wandeling (4,5 km) is een
permanente Staatsbosbeheer-
route en kan sinds kort gelo
pen worden, omdat door de
aanleg van een dam in de
kreek een volledig rondje mo
gelijk is geworden.
Op de Dag van het Water
schap zijn aan de "normale"
bezienswaardigheden op de
wandeling een stukje varen,
het bezichtigen van bloeiende
orchideeën en uitleg over de
bestrijding van de muskusrat
toegevoegd.
De fietstocht (10 km) is speci
aal voor de open dag door het
waterschap uitgestippeld en
leidt onder meer naar het van
binnen te bekijken gemaal
Zuidwatering en de afvalwa
terzuiveringsinstallatie "Wal
cheren", waar een rondleiding
gevolgd kan worden. In het
fort zijn verschillende exposi
ties te bekijken.
Verder presenteert het water
schap nabij het fort een deel
van het "rollend materieel", de
eigen digitale kaartvervaardi
ging, steenzetten aan de dijk,
het versnipperen van kaphout
en het slaan van palen voor
beschoeiingen.
Droppie Water is aanwezig
Bij de foto: De YE 36, Andries Jacob, in volle glorie weer varend voor de Boulevard in
Vlissingen. De laatste visserman-hoogaars ligt voorlopig in Veere. Er wordt wel gefluis
terd: "Hij zou eigenlijk in Yerseke moeten liggen".
sent neemt in 1954 de zoon
het schip over van zijn vader.
Deze blijft tot 1968 met het
schip vissen en verkoopt het
dan naar de watersport. Na
nogal wat omzwervingen via
Nijmegen en Harderwijk komt
het schip uiteindelijk in het
bezit van scheepstimmerman
Piet Dekker uit Kortenhoef.
Het nagenoeg tot wrak ver
worden schip wordt door hem
teruggebracht in de originele
staat: een Zeeuws visserschip,
de hoogaars YE 36. Eind 1978
verkoopt hij de YE 36 aan
Adrie de Jonge uit Den Bom
mel, die het schip met veel
liefde, inspanning en financië
le opoffering verder restau
reert en uitrust tot de laatste
om kinderen te schminken en
er is een prijsvraag voor de
jeugd.
En natuurlijk ontbreekt de wa-
terschapskoffie niet. Bezoe
kers worden aangeraden met
de fiets te komen, zodat de
fietstocht gereden kan wor
den. Voor auto's zijn er - zij
het bescheiden - parkeergele
genheid.
Voor degenen die met bus of
trein komen, is er een gratis
pendelbus vanaf het NS-sta-
tion te Vlissingen.
Pit is een klassieke film, zoals maar
Inmaal per.decennium wordt gemaakt.
Detroit News
F Een meeslepend romantisch epos
aarvan de liefdesparen hand in hand
ght ZHIVAGO en GEJAAGD DOOR
de,geschiedenis in zullen gaan.
De Telegraaf
nghelfa kan bewonderd worden om zijn
lef om In deze tijd een epos met
'ouderwetse allure te maken. Wint
mueiteloos de prijs voer de meest
romantische film van het jaar.
Trouw
BEN JE
BINNENKORT JARIG?
Vier dan je verjaardag eens
anders. Eerst ga je met al
je vriendjes en vriendinne
tjes naar de film, waar de
jarige een verrassing
krijgt.
Na de film ga je met zijn
allen naar Pannekoekhuis
’TSTROOPVAT”, waar je
onder het genot van een
drankje, een pannekoek of
poffertjes kan eten. Dit kan
allemaal voor 15,- per
persoon.
Voor meer informatie of
reserveren, kun je bellen
naar het
GRAND THEATER:
0113-215165
Waterschap De Zeeuwse Ei
landen te Goes hout zaterdag
24 mei open huis op een bij
zondere locatie. Het is erin ge
slaagd op genoemde zaterdag
Fort Rammekens te annexe
ren. In vroeger tijden was het
fort onder Ritthem een stevig
bastion dat moest voorkomen
dat de vijand via de Wester
schelde kon binnenkomen.
Zaterdag 24 mei a.s. gaat het
fort wagenwijd open voor een
breed publiek. En dat is weer
eens iets heel anders.
Arend van der Wel van de af
deling PR van het Waterschap
vertelt: "We hebben voor deze
locatie gekozen omdat op en
bij die plaats veel water-
schapswerk in uitvoering is te
zien”. Het motto van de Dag
van het Waterschap (voor
heen: Landelijke Waterschaps-
dag) is “het waterschap: na
tuurlijk!" Zeeuwse Eilanden
sluit hierbij aan door op deze
open dag vooral aandacht te
besteden aan de Rammekens-
kreek, de waterpartij in het na
tuurgebied Rammekenshoek
bij Ritthem.
Deze kreek is onlangs gebag
gerd, verschillende maatrege
len zijn uitgevoerd die de
doorstroming verbeteren en
er zijn duizenden jonge forel
len uitgezet die tot taak heb
ben de grote hoeveelheid aas-
garnaal in de kreek te vermin
deren om daarmee het biolo
gisch evenwicht in het water
te herstellen. Het waterschap
laat op de open dag zien hoe
en waarom dit alles is ge
beurd.
Bewust is gekozen voor deze
aanpak: op één geschikte lo
catie een aantrekkelijk pro
gramma presenteren in plaats
van verspreid over het grote
het is weer Penny Time berco
lange vorststraat - goes
Ook wordt haar vlak tamelijk
breed opgezet, zodat haar
draagvermogen groter is dan
de meeste hoogaarzen van
die tijd. Ze kan dus veel lading
meenemen. Ook wordt haar
achterschip, de aars, ronder
gebouwd, zodat ze het water
makkelijker los laat, hetgeen
haar snelheid ten goede komt.
Nog weten oude vissers te
vertellen dat de VE 13 een
snelle zeiler was. Of Bliek te
vreden was met de Vrouwe
Anthonie is niet bekend. Wel
weten we dat hij de VE 13 al
in 1913 verkoopt aan zijn
schoonzoon Minneboo. Zoals
de meeste Zeeuwse schepen
krijgt ook de VE 13 in de twin
tiger jaren een motor. Het ou
de vissersconsent (vergun
ning) vermeldt dat de Krom
hout in 1923 wordt inge
bouwd. Dit betekent echter
niet dat de zeilen van boord
gaan. De motor dient aanvan
kelijk als hulpmiddel. Hij
wordt gebruikt als wind of
stroom uit de verkeerde hoek
komt in de smalle stroomga-
ten van de Zeeuwse delta".
Van alle hoogaarzen die Zee
land rond de eeuwwisseling
rijk was, is maar weinig meer
over. Door de ijzeren wetten
van de vooruitgang werden
de houten schepen naar het
verleden verwezen. Afgedankt
wegrottend in een hoekje van
de haven of voor een laatste
reis naar het "diepe" gebracht.
Nog zo'n vijftien hoogaarzen
zijn er overgebleven. De
meesten werden in de loop
der tijd omgebouwd tot jacht.
Alleen de YE 36 - Andries Ja
cob is als laatste authentieke
visserman-hoogaars nog in de
vaart en vormt het tastbare
bewijs van de voorbije visserij
cultuur.
Zoals gezegd zal de laatste
visserman-hoogaars vanaf be
gin juni weer in de vaart ko
men. Niet met vissers, wél
met geïnteresseerden. Hoe
dat is? De stichting is er heel
lyrisch over:
"Eenmaal aan boord van
zo'n oude dame valt de
tijd stil. De sfeer van wel
eer wordt tastbaar. U
waant zich met datzelfde
schip in de tijd van visser
man, toen hij nog afhanke
lijk was van de oerkrach
ten van de elementen. De
zilte atmosfeer die ver
mengd wordt met de door
dringende lucht van lijn
olie en teer.
Zeilend zwerven over de
Oosterschelde en droog
vallen op een plaat. Nie
mandsland. Voor velen en
ultieme ervaring. Aan
boord ontstaat saamhorig
heid door met elkaar het
schip op koers te houden".
Uw keuken is
nog functio- I IK.w
neel, maar ze
bevalt u niet
meer. PORTAS
renoveert met
nieuwe front-
delen, in tal van
varianten en
dessins. Voor
deliger dan u
denkt.
