.WAT EEN STREEK..WAT EEN STREEK..WAT EEN STREEK.
lli lil in ,.s
EXTRA GOEDKOOP TANKEN en BOODSCHAPPEN DOEN!
Motor 2000 Heinkenszand betaalt
kosten scooter-certificaat
Dorpen in de Zak
Boek over de dorpen in
Zak van Zuid-Beveland
Leerlingen Goese Lyceum
planten Zeeuwse appelboom
in Denemarken
Kleuters De Moolhoek uit
Opsporing
verzocht
heeft het laaqste
'ederiand!
heeft het laags
prijspeil van M
f /I
Kapelle de lucht in
d/rx
De Koperen lïiin
ll
EURO LOODVRIJ
DIESEL
■BouwCenteraDeJageMoek
Winnaars wedstrijd Midden-Zeeland
Stichting SLmwcdi
WINKELCENTRUM DE BUSSEL GOES (ZUID)
SUPER BENZINE
JAN BRUUNS l
CITY
*BU.GGY
■BouwCenteraDeJagerlolhoek
Borsele: land van dijken en welen
DE BEVELANDER
Woensdag 19 juni 1996
7
&tree/mieiao&
I
de landbouw en boerderijen, ambachtelijke en
handeldrijvende middenstand, verkeer en vervoer
over water en land, dagelijks leven en huishouden,
feesten en folklore, de Tweede Wereldoorlog en
de ramp van 1953, bestuur en gemeentelijke
herindeling en een kwart eeuw gemeente Borsele;
gebonden 49,90
geschreven door Jan Bruijns,
Jan Kuipers en Jan de Ruiter
een prachtig Zeelandboek!
nu in de boekhandel
uitgegeven door
boekhandel en uitgeverij
Gasthuisstraat 12-14 - Goes
tel.: 0113-231072 - fax: 0113-230241
in on^8
nieuwe
showroom
Meester, ik heb gewerkt
Nieuw werk
Haventjes en karresporen
OOK NIEUWE OPENINGSTIJDEN VAN ONS TANKSTATION: MAANDAG T/M WOENSDAG VAN 8.30 - 20.00 UUR,
DONDERDAG 8.30 21.00 UUR, VRIJDAG 8.30 - 20.00 UUR, ZATERDAG 8.00 - 17.00 UUR
(Goes).
Praise avond
Kleinschalige dorpen
Aüaai^ 5
f
HUGGIES JUMBOPAK
ELDERS 37.95
ELDERS
Deuren Kasten Keukens Tegels Sanitair Alles voor bouw en interieur
'Dorpen in de Zak, Borsele: land van dijken en welen', Jan
Bruijns, Jan Kuipers en Jan de Ruiter, de Koperen Tuin, Goes
(0113-231072), 49,90, vanaf 15 Juni in de boekhandel.
Bij de foto: De haven van Ellewoutsdijk.
In het kader van internationalisering verzorgt Het
Goese Lyceum al een tiental jaren een uitwisseling
met een school in Frankrijk voor leerlingen uit de
derde klassen van Havo, VWO en Gymnasium. Dit
jaar heeft er nu ook een uitwisseling plaatsgevon
den met een school in Denemarken: Haahrs Skole
in Svendborg op het eiland Funen. In de week van
4 t/m 11 mei bezochten 37 leerlingen en 4 begelei
ders deze school, nadat de Deense leerlingen
Goes in april hadden bezocht. Alle leerlingen ver
bleven in gastgezinnen. Het doel van deze uitwis
selingen is het kennismaken met eikaars cultuur en
land, het spreken van een vreemde taal (Engels)
en het uitvoeren van een project, in dit geval een
milieuproject. In Nederland verrichten de leerlingen
uitgebreid onderzoek naar het planten- en dieren
leven aan de kust bij Neeltje Jans. In Denemarken
bezochten zij een rioolzuiveringsinstallatie en een
afvalverwerkingsbedrijf. Ook in voorafgaande cor
respondentie besteedden de leerlingen aandacht
aan de milieuproblematiek in beide landen. Andere
aspecten werden evenwel niet verwaarloosd: In
Nederland maakten zij uitstapjes naar Veere en
Middelburg, Het Anne Frank huis en het Van Gogh
Museum in Amsterdam werden bezocht, evenals
de Euromast in Rotterdam. In Denemarken mocht
een bezoek aan het Tivoli in Kopenhagen uiteraard
niet ontbreken. Bovendien maakte de groep een
boottochtje naar Zweden, dat een groot succes
was. De leerlingen van beide scholen volgden
gastlessen en kregen zo informatie over een aantal
vakken en de verschillende aanpak. Ter afsluiting
van een bijzonder geslaagde uitwisseling (veel
leerlingen wilden nog lang niet naar huis), plantten
Nederlandse en Deense leerlingen een Zeeuwse
de kleurwedstrijd en uiteindelijk
wonnen 3 kleuters een rond
vlucht boven Midden Zeeland.
De 3 prijswinnaars waren Jeani-
ne Pleyte uit groep 1, Corien
Remijnse uit groep 2a en Melvin
Westdorp uit groep 2b. Zij moch
ten één van hun ouders meene
men om de rondvlucht mee te
maken en afgelopen zaterdag 8
juni was het dan zover! Eigenaar
Mark Leenman van "Flight Cen
ter Zeeland" en piloot Danny de
Meester verwelkomden de kin
deren en hun ouders op het
vliegveld. Daarna kon de eerste
rondvlucht met Jeanine Pleyte
en moeder, en met Melvin West-
appelboom in de tuin van Haahrs Skole onder het
motto: "May you enjoy the fruits of our friendship
every year!"
Bij Motor 2000 kan je tot half
september van dit jaar, bij aan
schaf van een scooter de kosten
van het certificaat terug krijgen.
Het voor veel jongeren verplichte
certificaat blijft op deze manier
dus gratis.
en
en
Toen begin deze eeuw een onderwijzer op 's-Heer
Arendskerke zijn leerlingen vroeg een opstel te
maken over de vakantie, had één van de leerlingen
maar één regel nodig om die te beschrijven: 'Mees
ter ik heb de vakantie met werken doorgebracht'.
'Dorpen in de Zak' biedt ook een blik op het dage
lijks leven in vroeger tijd, dat zoveel eenvoudiger
was dan nu. Zo werd in Borssele voor huishoude
lijk gebruik water geput uit de vate en midden op
het dorp de was te bleken gelegd. Pas in 1930
kreeg het dorp waterleiding. 'Wat hebben de men
sen vroeger toch afgemarteld', merkt Marien Malle-
kote op over zijn jeugd. Maar er was toch ook veel
gezelligheid: 'Als het een zomerse dag was, zaten
vele bewoners voor hun huis of op het stoepje of
kwamen in groepjes bij elkaar. Iedereen kende
iedereen, de dag werd nog eens beproken. Als er
iemand uit de buurt op een mondharmonica kon
spelen, dan graag'. Het was dus vroeger wel gezel
lig, meent Jan Kuipers. 'Het hoeft dan ook geen
verbazing te wekken, als men de vele oude foto's
bekijkt, hoeveel opnamen er tussen zitten van
feestelijkheden, veel geld was er ook niet nodig,
om bijvoorbeeld eens een feestelijke optocht te
houden en die af te sluiten met een tractatie. De
samenstellers van het boek wisten veel foto's te
verzamelen betreffende feesten en folklore, zoals
van een optocht in Driewegen, Koenkelpotten in 's-
Heerenhoek, een rookwedstrijd in Lewedorp,
schaatsen bij Borssele, een meisjesvereniging in
Kwadendamme, ringrijden in Heinkenszand en van
handboogschietingen.
De vernielingen tijdens de Tweede Wereldoorlog
en de ramp van '53 komen in het boek ook aan
bod. 'Sindsdien is er veel veranderd', constateert
Jan de Ruiter in het laatste hoofdstuk, over de ont
wikkelingen sinds de gemeentelijke herindeling,
een kwart eeuw geleden. 'Vroeger waren de mees
te inwoners van de dorpen direct of indirect betrok
ken bij de landbouw. Toen na de oorlog de mecha
nisatie in de landbouw doorzette, verdween er veel
werkgelegenheid, totdat de Sloehaven tot stand
kwam en zich daar multinationals vestigde. De
infrastructuur werd ook verbeterd. Inmiddels ver
dienen in onze provincie tienduizenden Zeeuwen,
in de fabrieken en bedrijven of in toeleveringsbe
drijven aan de industrie hun dagelijks brood'.
06-06: Schildpad Poes, geta
toeëerd, 3 jaar oud, (Goes).
09-06: Cypers Poesje, 3 jaar
oud, (Centrum Goes).
09-06: Wit Poesje, 7 maanden
oud, vlekje op het kopje, (Wolp-
haartsdijk).
Amivedi Post: Zuid Noord-
Beveland, voor het registreren
van vermiste en gevonden huis
dieren! Dagelijks te bereiken, Ria
Dekker. Tel. (0113)-342401
Mocht U een huisdier missen, of
loopt er bij U in de buurt een
huisdier wat zijn huis kwijt is,
meldt dat zo spoedig mogelijk.
Liefst binnen 3 dagen.
Verloren dieren van 4 juni tot 11
juni:
08-06: Hond, Benner Senner,
reu, 5 maanden oud, getatou-
eerd. (Centrum Goes).
Iiiuiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiilli
Stanleyweg 2 Goes (bij de Zeelandhallen) tel. 0113 -24 66 00
Geopend: dinsdag tot en met zaterdag
dorp en vader beginnen. Jam
mer genoeg was Melvin de dag
ervoor wat grieperig geworden,
en genoot hij niet zo van de
vlucht als na het bekend worden
van de prijs was verwacht! Bij de
tweede vlucht steeg Corien
Remijnse met vader op. De ove
rige kleuters met ouders en
begeleiding genoten zichtbaar
van de rondvluchten! Een prach
tige prijs als afsluiting van een
schoolreis!"
Registratie
van gevonden en vermiste dieren
Een van de topmodellen uit het
scooter-programma, is ongetwij
feld de Aprillia SR 50 LC. Deze
van een vinnig en vloeistofge-
De landbouw moest haar producten afvoeren. Het
vervoer over land was vroeger echter niet zo een
voudig. Veel wegen waren niet meer dan een kar-
respoor en werden pas rond de eeuwwisseling ver
hard. Lange tijd daarna stonden de wegen in de
Poel 's winters vaak onder water. Het vervoer van
personen en goederen over grotere afstanden
speelde zich vroeger, meer dan tegenwoordig, af
over water. 'In verband daarmee was er een groot
aantal landbouwhaventjes, zoals bij Borssele,
Nieuwdorp, Ellewoutsdijk en Hoedekenskerke,
waarvan we veel foto's laten zien', merkt mede
auteur Jan Kuipers op. 'Door de opkomst van het
vrachtverkeer raakten ze na de oorlog in onbruik.
De onderhoudskosten werden te duur en men liet
ze verzanden. Een deel verdween ook door de dijk
verzwaring. Die te Hoedekenskerke ligt er nog'. In
1927 werd de spoorlijn door de Zak geopend.
Omdat de stations ver van de dorpen lagen en de
reis te lang duurde, verloor de onderneming al
spoedig de concurrentie van de busmaatschappij
en. Het vervoer van bieten over de ringlijn bleef tot
ver na de oorlog bestaan. Tegenwoordig wordt een
deel van het spoor gebruikt door de Stoomtram
Goes-Borsele, die jaarlijks duizenden toeristen en
dagjesmensen laat genieten van een bezoek aan
het 'stoomtijdperk'.
Bij motorzaak Motor 2000 op
industrieterrein 'Noordland' in
Heinkenszand, krijg je na aan
koop van een (brom)scooter de
kosten van het 'vers' behaalde
scooter-certificaat terug. Ook
met vragen over het sinds 1 juni
verplichte certificaat kun je
terecht bij de motorzaak in Hein
kenszand. De actie voor het gra
tis certificaat loopt tot midden
september van dit jaar. "Maar we
kijken niet op een dag", laat
Peter Hage, die samen met
Chris Kole, de leiding heeft over
Motor 2000 weten.
In de showroom van de motor-
MET VOLOP
PARKEER-
gelegenheid
I rondom
HEI WINKEL
i CENTRUM
JAN BRUUNS
Op de foto: v.l.n.r. Peter en
Melvin Westdorp, Jan
Corien Remijnse, mevr.
Jeanine Pleyte.
08-06: Hond, Greyhound, reu,
gevlamd bruin/wit/zwart, 2 T?tar (Wolphaartsdijk)
oud, (Katseveer).
04-06: Cyperse kater, 3 jaar oud,
wit befje, gecastreerd, (Wissen
kerke).
04-06: Cyperse kater, 15 jaar
oud, hangbuik, gecastreerd,
07-06: Cyperse kater, groot, niet
gecastreerd, gewond aan de
kaak, (Goes).
31-05: Cyperse kater, niet
gecastreerd, 15 maanden oud,
(Hoedekenskerke).
r^jÖPiÈGÊÏSTRAAI
Zondagavond 23 juni om half 8
organiseert de Levende Steen
Gemeente, Beatrixlaan 32 een
praise avond. Iedereen is van
harte welkom. De toegang is vrij.
Inl. 622409.
«ooaauRsifs,-.. CENTRUM
j i goes WEST
07-06: Cypers/wit poesje of
kater, (Goes Noord).
10-06: Konijn, donker grijs,
(Goes Noord).
koeld motorblok voorziene
scooter is gesierd met de Ches
terfield Grand Prix racekleuren
van wereldkampioen Max Biag-
gi-
Ook verschillende types van de
merken Honda, Piaggio, Hyo-
sung, Malaguti, Beta, Italjet,
Peugeot en Yamaha, staan in de
showroom en zijn direkt lever
baar. Chris Kole laat weten dat
men bij Motor 2000 een aantal
onduidelijkheden en vragen rond
het certificaat eens op een rijtje
heeft gezet. "Niet iedereen hoeft
examen te doen of heeft een cer
tificaat nodig bijvoorbeeld", laat
hij weten. Wordt je na 1 juni 16
jaar dan is een theorie-examen
verplicht. Ben je vóór 1 juni zes
tien geworden, dan hoef je geen
examen te doen en kan je op het
postkantoor een certificaat
kopen. Reeds in het bezit van
een motor- en/of autorijbewijs
dan is een certificaat niet nodig.
"Dorpen in de Zak". Dat is de titel van een nieuw
boek dat afgelopen zaterdag werd gepresenteerd
tijdens het Schaapscheerdersfeest in Nisse. Het is
wederom een uitgave van De Koperen Tuin te
Goes. Vorig jaar, een kwart eeuw na de gemeente
lijke herindeling, verscheen het boek 'De Zak in
vogelvlucht', over de geschiedenis van de dorpen
in de gemeente Borsele, waarbij ook uitgebreid de
kerken en kastelen aan de orde kwamen. Het
vormt samen met 'Dorpen in de Zak', dat nu ver
schijnt en geschreven is door Jan Bruijns, Jan Kui
pers en Jan de Ruiter, een boeiend tweeluik. Het
begint met een beschrijving van de landbouw, de
ambachtslieden en de winkeltjes op de dorpen.
'Het waren allemaal kleine landbouwdorpen, waar
van de bevolking nauwelijks groeide', aldus Jan
Bruijns. 'Zoals Baarland, dat constant ongeveer
700 inwoners telde. Wekelijks was er markt in
Goes en daar gingen de boeren naartoe. Maar ver
der bleef men op het dorp. De melk ging niet naar
een fabriek, maar werd gebruikt om kalveren te
mesten of los verkocht aan dorpsbewoners. De
boerinnen en hun meiden maakten boter. Die werd
gekocht door handelaren, die de boter verkochten
op de markt in Terneuzen en Goes. Zo nu en dan
waren er rondtrekkende kooplieden, aan wie de
boeren vee verkochten. De meeste wegen waren
nog onverhard en 's winters veelal onbegaanbaar.
Vooral voor de komst van de fiets, was er nauwe
lijks contact met de buitenwereld'. De landbouw
was de spil van het bestaan. De bevolking bestond
voornamelijk uit boeren, landarbeiders, ambachts
lieden en winkeliers. De meeste arbeiders en
knechten verdienden in het begin van deze eeuw
maar vijftig tot honderd gulden per jaar. 'Het is ech
ter niet eenvoudig te vertellen, waar iedereen van
leefde', ondervond Jan Bruijns, 'omdat velen van
het officiële beroep niet konden leven en daarom
ook ander werk verrichten. Veel dorpelingen
bewerkten ook een of enkele stukjes land en het
grondbezit raakte daardoor erg versnipperd. Enke
le grote boeren hadden een inkomen van duizend
of tweeduizend gulden per jaar, maar de kleine
'landbouwers' verdienden overigens niet eens
meer dan honderd of tweehonderd gulden'. Er
waren in Baarland, zoals in andere dorpen, de
nodige ambachtslieden gevestigd: een wagenma
ker, smid, molenaar, loonslachter en schoenma
ker. Het dorp telde meerdere bakkers en timmerlie
den. Die timmerlieden hadden bijna nooit iets
nieuws te bouwen, maar verrichten voornamelijk
reparatiewerk. De meeste ambachtslieden hadden
het vak van hun vader geleerd. Ze konden van hun
beroep alleen niet leven en hadden daarom nog
een winkeltje of oefenden het beroep uit van riet
dekker, schilder of metselaar. De bedrijven waren
zelfs te klein, om machines aan te schaffen, dus
ging alles met de hand. Een winkeltje was vaak
een nevenbedrijf, dat werd uitgeoefend door de
vrouw. Het kleine Baarland telde maar liefst tien
winkeltjes in kruidenierswaren en vier mannen
leurden met textiel. 'De belastingdienst van tegen
woordig, zou vreemd opkijken bij een bezoek aan
een Zuidbevelands dorp van toen en zeker geen
genoegen nemen met het ontbreken van een admi
nistratie', merkt Jan Bruijns op. 'Toen er in 1909
onderzoekers op het dorp kwamen, kon echter
werkelijk geen enkele 'ondernemer' vertellen wat
hij verdiende. Overal ontbrak het aan een goede
boekhouding. Men hield bij wat op rekening was
gedaan, totdat het betaald was. De kas van het
bedrijf en die het huishouden werden niet eens uit
elkaar gehouden'. Toch wist Jan Bruijns heel wat af
te leiden uit de opgave van de gemeentelijke
inkomstenbelasting. Zo verdienden veertig, voor
namelijk arbeidersgezinnen nog geen vijftig gulden
per jaar, terwijl de ambachtsheer A. van Hoboken
die woonde in Scheveningen, in Baarland een
inkomen had van meer 2.700,-. Na de Tweede
Wereldoorlog zijn de meeste winkeltjes uit de Zuid-
Bevelandse dorpen verdwenen. Nisse bijvoorbeeld
telde in 1955 nog 12 winkels. Drie bakkers kneed
den nog zlef het brood. In 1977 sloot Kroon-winke-
lier Nieuwenhuyse er de laatste winkel.
Gevonden dieren van 4 juni tot
11 juni:
04-06: Rood katertje, jong vol
wassen, (Kwadendamme).
06-06: Cyperse poes of kater,
reflecterend vlooienbandje,
Op een onlangs gehouden
schoolreis naar het Vliegveld
Midden Zeeland te Arnemuiden
konden de leerlingen uit groep 1
2a en 2b van O.B.S. "de Mool
hoek" uit Kapelle meedoen aan
een kleurwedstrijd, waarmee zij
een rondvlucht vanaf het Vlieg
veld Midden Zeeland konden
winnen. De wedstrijd was geor
ganiseerd door "Flight Center
Zeeland Rondvluchten", die zijn
kantoor heeft bij het "Restaurant
Flyers Inn", Vliegveld Midden
Zeeland, Calandweg 4a, te Arne
muiden. De heer S. Hartman van
de Moolhoek vertelt: "Er deden
ongeveer 95 kleuters mee aan
zaak in Heinkenszand staan niet
alleen een grote hoeveelheid
motoren. Sinds enkele weken
voeren ze ook een volledig pro
gramma van de vaak flitsend uit
ziende en van de allerlaatste
snufjes van moderne techniek
voorziene scooters. Meer dan
twintig! verschillende types en
modellen scooters staan in een
speciaal daarvoor ingerichte
hoek te glimmen.
- - ,5
BOKSWfl M
parkeer-
bondom
centrum
GOES (zuid)Beukenhof 1 4 (winkelcentrum De Bussel-bij Jan Bruijns)
Deuren Kasten Keukens Tegels Sanitair Alles voor bouw en interieur
Maxi
Plu»
U IDEAAL VOOR
J OP VAKANTIE,
y CAMPING ETC.
Ma*j
Pliu
HANDIGE
Stanleyweg 2 Goes (bij de Zeelandhallen) tel 0113 -24 66 00
Geopend: dinsdag tot en met zaterdag
