JAN HOP I
De verbouwing zit erop
Ess3 NISSAN
LENTECONCERT
labyrinth
MARCO BAKKER
Reünie 100 jaar
Brassband Excelsior
Borselse schooljeugd centraal in
Zeeuwse Novib Sahel-campagne
JW
3.
AnneMareL
^ZEEtóND
GRAND THEATER GOES 01100-15165
FILMPROGRAMMA VANAF 6 T/M 12 MEI
8 MEI
ETTEN-LEUR
weekblad voor zuid- en noord beveland
”Ja, ik wil
Woensdag 5 mei 1993 - 45e Jaargang no. 18
r ja
ETTEN-LEUR/GOES I
Neerlandsch bloed
U bent weer van harte welkom bij:
Novib komt met goed nieuws uit Sahel
Wie anders dan
01100-50520
•v
Kaartverkoop 01100-21020 of aan de kassa
Motor voor
ontwikkeling
Zondag.. 14.00 u.
Woensd. 14.00 u.
FULL-COLOUR
UNIEK AANWEZIG
24 UUR PER DAG
Melodie
Prijzen voor
gymclub OKK
NISSAN DEALER
AZN LEASE
4 WD SPECIALIST
Papegaaistraat 7, Goes, tel. 33877
SYLVIA LEENTVAAR
HAAGS SALON ORKEST
zeelandhallen goes
Beschamend
Sahel als rampgebied
Ontstaan
Hispanje
VERRAS EENS
IEMAND MET
EEN BI0-
SKOOPBON.
ZE ZIJN ER VAN
10, 15 EN 25
GULDEN.
VERKRIJGBAAR
AAN DE KASSA
Th der tand gfie
trouwe blijf iel tot in den doet.
dVd - liet - mus van 9fgs - sou-we ben iel van‘Duytscfien Bloedt, den
Opril Grote Markt 11
4461 AK Goes tel. 01100-31479
Wesley Snipes
sPASSfflOER57
IX .W,
Dirk Dronkersweg 18
Tel. 01100-50858
Poel III Goes.
WILHELMUS
bevriend lied op
vijandige melodie
dus ’van Duitschen bloede’.
J1
(Van een
onzer redacteuren)
Novib richt zich vooral op het
versterken van lokale organisa-
De Sahel blijft echter aandacht
vragen.
Sahel is een Arabisch woord dat
’rand’ of ’oever’ betekent. De
Sahel vormt de scheidingszone
tussen de Sahara en de meer
tropische gebieden ten zuiden
van de Sahara. Het regent er in
een normaal jaar slechts vier
maanden. In de Sahelzone wo
nen zo’n 120 miljoen mensen.
De eerste regels van het Wil
helmus
Het Wilhelmus gaat dus niet
over Duits bloed en over de
Het programma van deze reünie
ziet er als volgt uit:
10.00 uur: Ontvangst reünisten.
vraagt om hulp voor de strijd van
het in opstand gekomen Neder
landse volk en bidt tegelijkertijd
om vergeving voor het breken
van zijn gelofte aan de Spaanse
koning. Althans, zo dicht Marnix
van Sint Aldegonde het”.
De jeugd van OKK uit Goes
heeft met succes gestreden om
een plaatsje voor het kampioen
schap turnen van het Gewest
Zeeland en daar hoort Bergen
op Zoom ook nog bij. In de
Sporthal te Bergen op Zoom be
haalden Johan van Dongen en
Marco de Jonge resp. de 1e en
de 3e prijs in de categorie aspi
rant Heren C. Sharon Coolen en
Lisette van Breukelen behaal
den allebei een derde prijs bij de
meisjes vanaf 12 jaar.
’s-Heer Arendskerke en wijde
omgeving.
De reünie wordt gehouden in
”Het Arendhuis” aan de Toren-
ring te ’s-Heer Arendskerke.
Bij dat onderzoek is ook onder
zocht, hoe die ontroering dwars
door de politieke partijen heen
liep. Van de Groen Links
stemmers zegt 39% dat het Wil
helmus hem/haar ’iets doet’, bij
de PvdA-stemmers is dat 56%
en bij de CDA’ers maar liefst
84%.
gesticht en ontstond er toen ook
behoefte aan een eigen
volkslied. Het Wilhelmus werd
bij officiële gelegenheden vaak
ten gehore gebracht, maar een
echt eigen volkslied was het
toen nog niet. Dat was vanaf
1815 ’Wien Neerlands bloed’.
Het lied van Tollens werd tegen
het eind van de vorige eeuw als
volkslied echter gaandeweg ver
vangen door het Wilhelmus. Ko
ningin Wilhelmina koos bij haar
kroning (in 1898) duidelijk voor
het Wilhelmus. In 1932 werd het
officieel gepromoveerd tot Ne
derlands volkslied.
Stel je voor, dat we dezer da
gen het lied van Tollens nog
zouden zingen: ’Wien Neer
landsch bloed door d’aadren
vloeit, van vreemde smetten
vrij’. Alsof we allemaal
Centrumpartij-sympathieën
zouden hebben
Vooral voetballers zijn daar
Eigenlijk behoeven we ons over
die geringe bekendheidsscore
van slechts 41% helemaal niet te
verbazen. Als succesvolle spor
ters het erepodium betreden of
als er interlandwedstrijden wor
den gespeeld, kunnen we duide
lijk zien, dat veel spelers moeite
hebben met het volkslied.
Spaanse koning, maar over de
steun aan een volk, dat zich
ontworstelt aan een tirannieke
overheerser.
En de melodie? Die is niet erg
’bevriend’. Integendeel, die is
zelfs vijandig. Ons volkslied
heeft immers de melodie gekre
gen van een (katholiek) solda
tenlied uit 1568, waarin wordt
beschreven hoe katholieken en
protestanten elkaar bevochten
tijdens het beleg van Chartres
(ten zuiden van Parijs).
De melodie van deze ’vijandige’,
anti-protestantse tekst werd de
cennia later door Adrianus Vale
rius (1570-1625) geleend voor de
Veel mensen denken bij de Sa
hel aan honger en droogte. Aan
het rampgebied waar in de jaren
zeventig en tachtig grote nood-
hulpacties voor worden georga
niseerd. Afrika wordt nu
getroffen door droogte. De alar
merende berichten komen deze
keer niet uit de Sahel maar uit
andere delen van Afrika. Dat
komt omdat er deze keer wel
meer regen is gevallen in de Sa
hel. Dat komt ook omdat ontwik
kelingssamenwerking zijn
vruchten begint af te werpen;
Sahelbewoners zijn beter in
staat te overleven in een ecolo
gisch kwetsbaar gebied waar
droogte en hongersnood een
constante bedreiging vormen.
Driekwart van hen leeft van de
landbouw en de veeteelt. Als de
regens uitblijven dreigt de
droogte. Het resultaat is bekend:
een sterk verlaagde opbrengst
van gewassen en een interende
veestapel. Die droogteperiodes
keren regelmatig terug. In het
begin van de jaren 70 was er een
dramatisch dieptepunt. Sinds
dien roept de Sahel beelden op
van uitgemergelde mensen op
een kurkdroge vlakte. Nederland
is goed over de brug gekomen
tijdens ’Eén voor Afrika’ en ’Afri
ka Nu’. De aandacht was hierbij
vooral gericht op nood- en voed
selhulp om mensenlevens te
redden. De roep om meer struc
turele oplossingen werd echter
steeds luider. Novib levert hier
aan een bijdrage, steeds samen
met lokale organisaties.
toonzetting van ons Wilhelmus.
Dat leentjebuur spelen (voor
tekst en muziek) bij andere lie
deren was in die eeuwen nor
maal. Het verschijnsel heet
’contrafactuur’. Het is in een
proefschrift van L. Grijp (Rijksu
niversiteit Utrecht, 1991) uitvoe
rig beschreven. Hij staat daarin
ook uitvoerig stil bij het Wil
helmus.
BW''
Er zijn slechts weinig mensen,
die de datum 10 oktober asso
ciëren met het Wilhelmus,
Voetbalwedstrijden,
schaatsmedailles, Koningin
nedag, Dodenherdenking, Be
vrijdingsdag: dat zijn de
voornaamste gelegenheden,
waarbij het Wilhelmus ten ge
hore wordt gebracht.
ties en het verbeteren van basis
voorzieningen. De rode draad is
vorming, training, scholing en al
fabetisering. Deze ingrediënten
vormen de basis voor het ont
wikkelen van organisaties die
zelf de uitvoering van projecten
ter hand nemen. Voorbeelden
hiervan zijn: het opzetten van
graanbanken, verhoging en ver
betering van de landbouwpro-
duktie en de veeteelt, het
opzetten van activiteiten die in
komsten opleveren, zoals dorps-
winkels, zeepfabriekjes en
verkoop van groenten en fruit,
bestrijding van erosie, het opzet
ten van spaar- en kredietpro
gramma’s en medische
opleiding van vrouwen in het
dorp.
De landelijke Sahel-campagne
omvat een TV-uitzending, een
landelijk congres, een onder
wijsproject voor basisscholen,
een collecte in 300 gemeenten
en een aantal activiteiten van
gemeentelijke projectkoppel-
groepen, zoals BOOT.
In Zeeland worden er, on
dersteund door COS-Zeeland,
een aantal aanvullende activitei
ten opgezet. In Vlissingen zal de
campagne op 5 mei worden ge
opend op het Bevrijdingsfestival
door Greetje Lubbi. Voorts is in
verschillende bibliotheken,
waaronder die in Heinkenszand,
een tentoonstelling geplaatst die
gaat over het dagelijks leven van
de Sahelbewoners.
De passage over het eren van
de koning van Hispanje lijkt ook
warrig, maar is dat volgens Den
Besten niet: ’’Zover we weten,
heeft Marnix van Sint Aldegonde
(1540-1598) de tekst van het lied
geschreven voor de prins van
Nassouwe, die als edelman in
die tijd verantwoording en ge
hoorzaamheid verschuldigd was
aan de Spaanse koning en aan
landheer Philips II”.
”De vijftien coupletten van het
gedicht gaan over de moeilijke
keuze die Willem tijdens de
Tachtigjarige Oorlog moest ma
ken: hij had trouw gezworen aan
de (Spaanse) koning, maar hij
koos uiteindelijk de kant van de
rebellen: de Geuzen die in
opstand kwamen tegen de
knechting door de Spaanse ko
ning, tegen de inquisitie en te
gen het beest Alva”.
”Die keuze van Wilhelmus van
Nassouwe, prins van Oranje,
stond gelijk aan hoogverraad.
Hij wist dat zelf ook en vraagt
God om rechtvaardiging. Hij
Mevrouw Vonk komt bijna iedere dag naar Jan Bruijns. Eens per week voor de grote
boodschappen en de overige dagen om steeds verse spullen te halen. We ontmoeten haar
bij de dierenbenodigdheden. ’’Lekker voordelig hier, vindt U niet. Dat scheelt echt stuk
ken met andere winkels. En het maakt echt niet uit
wat je nodig hebt. Ze hebben het. En goedkoop”,
legt onze gesprekspartner uit. Zo te horen is ze al ge
ruime tijd vaste klant. We vragen ernaar. ’’Zolang als
ik getrouwd ben, kom ik hier en dat is nu al zo’n 10
jaar. Mijn ouders halen er al veel langer hun bood
schappen. Dus het zit een beetje in de familie. En als
een supermarkt eenmaal bevalt, waarom zou je dan
veranderen? Ik heb bijvoorbeeld 2 katten. Moet je
kattevoer of kattebakvulling maar eens bij een die
renspeciaalzaak kopen. Ben je misschien wel het
dubbele kwijt. Neem nu de vlooienbandjes. Die
kosten hier nog geen acht gulden. Kost je bij de die
renwinkel zeker twaalf gulden. En dat is maar één
voorbeeldje, want zo willen mijn man en de kinderen
alleen maar chocomel van Jan Bruijns. Dus niet al
leen goed, maar ook nog eens ontzettend goedkoop.
En dan heb ik het nog niet gehad over al die koopjes
en grandioze aanbiedingen bij de ingang. Dat alleen
al is reden genoeg om hier iedere dag een kijkje te ne
men. Weet U, mijn man zegt wel eens: het lijkt wel Mevrouw Vonk: ‘‘...als een
of je ook een beetje met Jan Bruijns getrouwd supermarkt eenmaal bevalt,
bent...!” waarom zou je dan veranderen?”
Zaterdag 8 mei a.s. houdt de
Brassband Excelsior uit ’s-Heer
Arendskerke een feestelijke reü
nie voor alle oudleden, -
dirigenten en -bestuursleden
van deze muziekvereniging die
in 1893 werd opgericht en dit
jaar dus haar 100-jarig bestaan
viert.
sterk in. Slechts een enkeling
kent de woorden van het eer
ste couplet uit zijn hoofd. Bij
voorbeeld ex-Oranje-doelman
Hans van Breukelen. Hij zingt
moeiteloos en uit volle borst
mee. Maar ja, bij hem is de
tekst erin gestampt: hij is van
huis uit onderwijzer.
De rest van de voetballers staan
er doorgaans lispelend en
ademhapperig bij. Ze willen wel,
maar ze kunnen niet. Het geluid
loze lippenwerk van de voetbal-
cracks komt doorgaans
beschamend over. De toegang
tot een nationaal team zou
gesloten moeten blijven voor
I sporters die het Wilhelmus niet
kennen.
Veel Nederlanders blijken ’iets’
I te hebben met hun nationale
hymne. Want hoewel 60% Ne-
derlanders de tekst (van het eer-
ste couplet) niet of nauwelijks
kent, voelen toch veel Nederlan
ders zich ’geraakt’ bij het horen
van het Wilhelmus. Volgens het
NIPO gaat het om zeven van de
tien vrouwen en zes van de tien
mannen. Ze voelen een zekere
ontroering. Mensen boven de 65
jaar voelen dat relatief het
i sterkst en het vaakst.
Koninginnedag in één van de
meest koningsgezinde dorpen
van onze regio: Kloetinge (Foto:
Anton Dingemanse).
Het heeft overigens weinig ge
scheeld of Nederland had niet
het Wilhelmus, maar een ra
cistisch klinkend volkslied ge
had. ’Wien Neerlandsch
Bloed’ van Tollens kwam als
winnaar tevoorschijn uit een
prijsvraag, die in 1815 was uit
geschreven.
In dat jaar werd het Koninklijk
der Nederlanden officieel
Op vrijdagmiddag 14 mei nemen
vijf basisscholen uit Borsele deel
aan een Afrikamiddag in kader
van landelijke Novib Sahel-
campagne.
De organisatoren willen de
schoolgaande jeugd op een an
dere manier kennis laten maken
met Afrika. Muziek maken met
de beroemde percussionist Kofi
Ayifor uit Ghana, Afrikaanse kra
lenkettingen maken, meedoen
aan een verkenningsspel waarin
je met een kalebas op je hoofd
water draagt of meedoen aan
een wedstrijd met Afrikaanse be-
hendigheidsspelletjes; dat zijn
de activiteiten waarbij Borselse
kinderen, .voor even, meege
voerd worden naar Afrika. Deze
kennismaking moet bijdragen
aan een ander beeld over Afrika,
waarin armoede en honger
meestal overheersen.
Novib, die deze middag samen
met de Borselse werkgroep
BOOT (Borsele Ondersteunt
Ontwikkeling Tanzania) en het
COS-Zeeland (Centrum voor
Ontwikkelingssamenwerking)
organiseert, vindt dat het tijd
wordt voor een ander geluid. Het
goede nieuws dat nu uit de Sa
hel komt is mede te danken aan
de successen die in de afgelo
pen jaren met ontwikkelingssa
menwerking zijn geboekt.
NOORD- EN ZUID-
BEVELAND - Van 30 april
tot en met 5 mei klinken
woorden en melodie van
het Wilhelmus ons ver
trouwd in de oren. Maar de
rest van het jaar.....?
Het Nederlands Instituut voor
Publieke Opinie- en Marktonder
zoek (NIPO) becijferde vorig jaar
aan de hand van enquêtes, dat
slechts 41% van de Nederlan
ders het eerste couplet van ons
volkslied volledig uit het hoofd
kende, qua tekst en qua
melodie.
Zo’n 42% bleek het eerste cou
plet van het Wilhelmus slechts
stuntelend en gebrekkig te kun
nen produceren. En 17% kende
het volkslied helemaal niet. Naar
de bekendheid van het 6e cou
plet van het Wilhelmus (’Mijn
schild ende betrouwen’) is geen
onderzoek gedaan. Dat komt
misschien later.
Maar 10 oktober is toch óók een
gedenkwaardige dag, en wel
vanwege het feit, dat het Wilhel
mus op 10 oktober 1932 officieel
werd verheven tot ons nationale
volkslied. Dat gebeurde bij mi
nisterieel besluit.
Veel Nederlanders hebben ove
rigens grote moeite met de in
houd van het eerste couplet van
het Wilhelmus. Ze snappen er
niets van: ’ben ik van Duitschen
bloed’ en ’den Koningin van
Hispanje heb ik altijd geëerd’.
Toch zijn die regels eenvoudig te
verklaren. Germanist en dichter
dr. Ad den Besten (protestantse
kerkgangers komen zijn naam
veelvuldig tegen in hun zang
bundel) is in 1983 gepromoveerd
op onderzoek van het Wilhel
mus. Volgens hem was Willem 11 30 uur: Repetitie met deelne-
van Nassaouwe, prins van Oran- mers reünistenorkest.
je, gewoon een Duitse prins en 12.45 uur: Koud buffet
14.30 uur: Bloesemrit door ”de
Zak” van Zuid-Beveland met
koffiestop.
16.30 uur: Gezamenlijk concert
door Excelsior met het t.g.v. de
ze reünie samengesteld orkest.
Dit slotconcert is gratis toegan
kelijk voor belangstellenden uit
Donderdag20.00 u.
Vrijdag19.00-21.30 u.
Zaterdag19.00-21.30 u.
Zondag19.00-21.30 u.
Maandag, dinsdag20.00 u.
Woensdag20.00 u.
Een ex-smeris met
een slecht humeur is
héél slecht nieuws
voor de terroristen
van vlucht 163...
NBMhm
iLHIKII^Kta iMMBlh WIS? UW
HitalNfflJ UIO
^flWlUMIWM rafchm IWMNi au«»0l
rtnMM Ml tawra
mlaC* xjy
.'T
ê'W® U® 1
