Veldtocht van 1812 eiste hoge tol:
10 JAAR KAASGIGANTÜ
GRAND THEATER GOES 01100-15165
THE MOVIE
Vervroegd afsluiten
inleveren advertentie
URBANUS
RENÉE
SOUTENDIJK
kopij De Bevelander
MARKT
Back to the Sixties
in Zeelandhallen Goes
HEMEL
1
Msv C
Echt waar.
G-U i
ajk’’
weekblad voor zuid- en noord beveland
NISSAN
PAASSHOW
DUBBELPRINT
MELao°ESLLE"
Woensdag 7 april 1993 - 45e Jaargang no. 14
Zie voor verdere info: Pagina 6
NISSAN
FILMPROGRAMMA VANAF 8 t/m 14 APRIL
MCTOEEIL
WEIL
Meryl
Streep
DAAR0M KAAS
KOPEN
TEGEN DE PRIJS
VAN
10 JAAR
GELEDEN
Bruce
Willis
JAN I
Goldie
Hawn
Vervroegd
aanleveren van
redactiekopij
ZATERDAG 24 APR.
^9^00-17.00 uur
VOORWOORD
M/DDE1-
DIRK DRONKERSWEG 18, GOES, (01100) 50858
Wie anders dan
01100 - 50520
f
1
J
FOTO
1
FULL-COLOUR
UNIEK AANWEZIG
24 UUR PER DAG
In de pan gehakt
Verschrikkingen
ekcel Nederlands
gesproken
14.00 u.
14.00 u.
14.00 u.
INFO LIJN
01640
35916
Een doodleuke film
over eeuwige schoonheid
8 t/m 17 april
f 500,- gratis accessoires bij aankoop nieuw
of gebruikt.
WHO FRAMED ROGER RABBIT
W.I.’
Ook 16-jarigen
VERSCHOORE
NOORD-BEVELAND -- Dat ook het eiland Noord-Beveland
zijn tol heeft moeten betalen aan de mensverslindende
veldtochten van Napoleon, blijkt uit het archief van de
Franse kapitein van recrutering in het ’Departement des
Bouches de l’Escaut’ (provincie van de Scheldemonden).
Aan vooravond Koninginnedag
Paasrit MAC
De Zeeuwen
JEAN-PAUL HUENFELD
V--
oTgezelligstero^elmarkt
y van Nederland
Elite Corps
Goes
Lange Kerkstraat 44
i
(GIGANT)
V
ft
1
naar Rusland
(Van een medewerker)
fantastische
een
stukken goedkoper”
Goes, Middelburg, Vlissingen, Zierikzee, Hulst
01640-57521
Bij die regiment dienden onder
meer de volgende Noordbeve-
landers:
Hendrik Geelhoed uit Wissen
kerke, z.v. Pieter Geelhoed en
Catharina Kolaar
Gerard Kramer uit Kortgene, z.v.
Gerard Kramer en Helena Smit
Pieter van der Maas uit Wissen
kerke, z.v. Haard van der Maas
en Elena Geelhoed
Pieter de Looft uit Kortgene, z.v.
Johannes de Looft en Elizabeth
Braai
Iman Philipse uit Kortgene, z.v.
Philips Philipse en Dirkje Vrule
Domus Verhage uit Kortgene,
z.v. Wolfart Verhage en Jacomi-
na Laven
Verder moest Noord:Beveland
nog enkele ’concrits’ (dienst
plichtigen) leveren voor het
bijna uitsluitend uit Nederlan
ders bestaande 126e Regi
ment van Linie, welk regiment
ook moest deelnemen aan de
Russische veldtocht.
Het regiment werd bij de over
tocht van de Berezina vernietigd
en verdween geheel van het oor-
logstoneel. Het trok 1887 man
sterk Smolensk binnen, maar
werd op de terugtocht tot 347 ge
reduceerd. Na de verdediging
van de bruggen over de Berezi
na resteerden op 28 november
1812 nog 206 levende lijken. Ze
werden door de Russen krijgs
gevangen gemaakt.
Bij het 124e Regiment de Ligne
waren tientallen Zeeuwse jon
gens ingezet, veelal voor de
aanvoer van de levensmiddelen
voor de enorme troepenmacht
voor Rusland. Ook hier 2 Noord-
bevelandse jongens:
Leonard Versluis uit Wissenker
ke, z.v. Marinus Versluis en Wil
helmina vd Meule
Abraham Remijn uit Colijns-
plaat, z.v. Dingenus Remijn en
Anna Goeman.
ger) in verhoogde mate verder.
Napoleon moest en zou een
nieuw leger in het leven roe
pen, waarvoor ook jongens
van 16 en 17 jaar werden opge
roepen. Uit Zeeland werd een
groep van 33 jongens opge
trommeld.
Deze Zeeuwse ’uitverkorenen’
vertrokken op 1 april 1813 naar
Rochefort. Ze moesten dienst
doen op de Franse oorlogsvloot,
maar al spoedig werden ze inge
zet op de veldtochten naar Duits
land, onder meer bij Leipzig.
Onder de ongelukkigen waren 2
knapen van Noord-Beveland:
Adriaan Israël uit Wissenkerke,
z.v. Marinus Israël en Sara de
Smidt
Adriaan Goorsen uit Kats, z.v.
Cornelis Goorsen en Catharina
Kloosterman.
Alle genoemde jongens maak
ten verschrikkelijke ervaringen
door tijdens hun veldtochten. In
het boek ’Vlaamse soldatenbrie-
mij opgegaan zijn, zijn omtrent
al dood”.
In een brief uit Pruissen vertelt
de Vlaming Pierre de Clercq zijn
ouders, dat zijn ransel door een
vijandelijke kogel van zijn rug
geschoten werd, maar dat hij
daarbij zelf niet gewond raakte.
De Clercq was ingedeeld bij het
11e Bataljon du Train. Hij blijkt
Vrijdag....
Zaterdag.
Zondag...
Maandag
Of er van deze ongelukkigen
uit die hel nog jonge mannen
zijn teruggekeerd naar huis en
haard op Noord-Beveland, is
mij niet bekend, maar voor
geïnteresseerden is het mis
schien nog na te gaan op het
bevolkingsregister!
achteraf een dienstmaat en lot
genoot te zijn van Cornelis Kie-
boom uit Kortgene, z.v. Pieter
Kieboom en Sara Rademaker.
Zondag
Maandag..
Woensdag
19.00 u.
19.00 u.
19.00 u.
19.00 u.
J. SCHOT BWzn
Zierikzee
Bronnen en literatuur:
- Nederland en Oranje Herenigd, L.
Penning
- Vlaamse soldatenbrieven uit de Na
poleontische tijd,
J. van Bakel
- Ooggetuige van de Russische veld
tocht, sergeant Bourgogne
- Napoleon, H.Th.Chappuis (Kluitman,
Alkmaar)
- Archieven van de kapitein der recru-
tering van Dep. Des Bouches de l'Es-
caut.
In verband met Pasen moet advertentiemateriaal voor De Beve
lander van woensdag 14 april a.s. eerder worden aangeleverd
dan gebruikelijk. Uiterlijk vrijdagmiddag a.s. om 15.00 uur moe
ten advertenties en opdrachten bij De Bevelander binnen zijn.
Dat is nodig om ze met de nodige zorg te kunnen verwerken.
Maandag, 2e Paasdag is ons kantoor gesloten.
ETTEN-LEUR/GOES
JL_
Uw kleurenrolletje twee keer
afgedrukt op Kodak Royal
Paper voor maar 3,75
in plaats van 7,50
extra? luist!
VAN DE REGISSEUR VAN DE
BACK TO THE FUTURE FILMS EN
HEITOR FILM
>992 TURNER ENTERTAINMENT CO AND WMG All RIGHTS RESERVED
z- -£
V*
Ook jongens van Noord-Beveland
als kanonnevlees
Na de smadelijke nederlaag
van Napoleon in Rusland ging
de ’conscriptie’ (verplichte
dienstneming in Napoleons le
ven uit de Napoleontische tijd’
(van Jan van Bakel) staat een
brief van een Vlaamse soldaat.
Hij schrijft aan zijn ouders: ”lk
heb veel koude geleden van de
ze winter in Rusland, maar ik
hoop mijn pensiejoen te krijgen.
Het zal nog wel eens maand of
drie aanlopen eer ik tuijs ben, en
dan zult gij mij wel met bedroef
den ogen aanzien, ouders. Tot
mijn leetwezen moet ik u laten
weten, dat ik voor Smolensk ge
blesseerd bin. Dat is te zeggen,
dat ik mijn linker arm kwijt ben
en is afgezet tot aan de elle
boog. Dus kunt gij wel begrijpen,
lieve ouers, hoe het met mij
gesteld is. Ik zal mij maar
troosten met mijn lotgeval. Ik
hoop, dat jullie dat ook doen. Al
de andere Vlamingen die met
t m 29 april Wi
Tijdens de Russische veldtocht van Napoleon werden talloze
veldslagen gevoerd. Vaak veranderde het slagveld in een slachtveld.
Ook veel jongens van Noord-Beveland moeten daarbij de dood gevon
den hebben. (Foto uit: Spiegel der Historie).
In verband met Pasen dient
redactiekopij voor De Beve
lander van woensdag 14
april a.s. vroeger te worden
aangeleverd. Donderdag 8
april om 16.00 uur moet de
laatste kopij binnen zijn. We
hopen dat u hiermee reke
ning wilt houden.
Marinus Knuijt uit Kortgene, z.v.
Matheus Knuijt en Blasina Breg
Jan Karman uit Kortgene, z.v.
Adriaan Karman en Maria de
Jonge
Adriaan Boot uit Wissenkerke,
z.v. Adriaan Boot en Margaretha
de Bruine.
Zelfs bij de Keizerlijke Garde zélf
was een Noordbevelander inge
deeld, te weten Pieter Korshuijze
uit (wat genoemd wordt) ’Cortge-
ne Campens Nieuwland’, z.v.
Jan Korshuijze en Margareta
Karke
Donderdag20.00 u.
Vrijdag21.30 u.
Zaterdag21.30 u.
Zondag21.30 u.
Maandag21.30 u.
Dinsdag, woensd.. 20.00 u.
Aan de vooravond van Koningin
nedag, 29 april, organiseren de
Zeelandhallen te Goes, in sa
menwerking met Coca Cola Ne
derland, een groots
muziekspektakel omlijst met het
nodige 50-jaren decorum.
Auto- en Motorclub ’De Zeeuwen
start met een nieuw seizoen.
Ook dit jaar zijn er weer de Paas
rit, Oranjerit, Badritten en enkele
puzzel-Zkaartleesritten. Deelna
me aan deze ritten is voor een
ieder mogelijk. Iedereen is in
staat om aan de finish te komen.
Op maandag 12 april (tweede
Paasdag) houdt de Motor- en
Autoclub ’De Zeeuwen’ uit Vlis
singen weer de traditionele
Paasrit. Deze rit wordt verreden
in de gemeente Borssele over
goed begaanbare binnenwegen.
Inschrijving is mogelijk voor le
den en niet-leden in de A-klasse
(ervaren rijders) of in de B-
klasse (beginners) van 13.00 tot
15.00 uur in sporthal ’De Stenge’
te Heinkenszand. Uitzetter is
Bram Wouters uit Oost Souburg.
EEN RW VAN
eerste I
Enkele jongens van Noord-
Beveland (de z.g. concrits)
moesten deelnemen aan de
rampzalig verlopen Russische
veldtocht van 1812 naar Rus
land. Die veldtocht begon op 24
juni 1812, toen Napoleon met cir
ca 600.000 soldaten de rivier de
Njemen (grens Polen-Rusland)
overt rok.
In december van datzelfde jaar
keerden slechts een paar hon
derd van die soldaten terug over
diezelfde rivier de Njemen. Ze
waren in lompen gehuld, uitge
hongerd, half bevroren.
Enkele jongens van Noord-
Beveland waren ingedeeld in het
tot ondergang gedoemde 33e
Regiment lichte infanterie. Dit re
giment werd op de terugtocht
voorbij Smolensk bij de plaats
Krasnoi volledig vernietigd, op
17 november 1812. Het stond on
der leiding van de Hollandse ge
neraal Tindal.
Het overschot van dit regiment
bedroeg zegge en schrijve 78
man. Daarvan waren er slechts
25 niet gewond. Zij allen werden
krijgsgevangen gemaakt door
de Russen.
UftD II NISSAN DEALER
nvr ||AZN LEASE
UR/GOES ||4WD SPECIALIST
Een evenement van allure voor
jong en oud waar de nostalgie
natuurlijk niet zal ontbreken en
waarvan de oudere jongeren en
andere liefhebbers van muziek
uit de vijftiger en zestiger jaren
zeker zullen watertanden. Ver
schillende kramen met nostalgi
sche artikelen en enige auto’s
uit de ’’oude doos” zullen als
decor dienen voor een daverend
podium programma dat zal du
ren van 20.15 tot ca. 02.00 uur ’s
nachts en zal bestaan uit de vol
gende artiesten: Tee-set, Shoes,
Big John Russel (de Nederland
se Fats Domino en tevens neer-
lands meest omvangrijke
zanger) en de Crazy Rockers,
die samen met Kaz Lux (Brain
Box) en Terry Walker zullen zor-
Bij dit onderdeel dienden de vol
gende Noordbevelanders:
Jasper Kouwer van Colijnsplaat,
z.v. Jan Kouwer en Lena vd
Brand
Pieter Goudszwaard van Wis
senkerke, z.v. Jan Goudszwaard
en Leuntje Bouman
Christiaan Maas van Co
lijnsplaat, z.v. Pieter Maas en
Anna Veerse
Abraham de Smit van Colijns
plaat, z.v. Gerard de Smit en
Martha Bakker
gen voor
avond.
Tevens is het mogelijk om deel te
nemen aan het ’’Captain’s Din
ner”, dat voorafgaat aan het
concert.
Zaal open: 19.30 uur; aanvang
20.15 uur; Captain’s dinner 18.15
uur; borrelen vooraf 17.45 uur;
toegang voorverkoop f 20,
avondkassa f 25,—.
Combikaarten concert met Cap-
tains’s Dinner f 40,
J'f
W -
Mevrouw Emans en haar moeder komen pas voor de derde keer bij Jan Bruijns. Reden
extra dus om hen te vragen wat hun kersverse motieven zijn. ”Als er boodschappen in
huis gehaald moeten worden, ga ik altijd samen met m’n moeder. Lange tijd waren we
vaste klant bij een andere supermarkt, maar omdat we niet echt tevreden waren en bo
vendien de indruk hadden dat het nog goedkoper kon, besloten we de proef op de som
te nemen”, legt onze gesprekspartner uit. ”Ja, weet u”, vult moeder aan, ”je kunt na
tuurlijk veel informatie over prijzen krijgen door advertenties te lezen en te vergelijken,
maar ook advertenties hebben hun beperkingen. Een supermarkt zoals hier heeft name
lijk een veel groter assortiment dan een advertentie ooit kan bevatten. Daarom zijn we
bij een aantal supermarkten gewoon boodschappen gaan doen”. En toen, vragen we,
aan mevrouw Emans: ”Ja toen was
de conclusie simpel:- Jan Bruijns is
gewoon de goedkoopste. Echt waar.
Want iedereen kan best een verhaal
vertellen over koopjes bij andere
winkels, maar hier is alles - en dan
heb ik het niet eens over de aanbie
dingen - stukken goedkoper. Katte-
bakvulling, kost hier 2,89. Bij een
ander bijna vier gulden voor maar 4
kilo. Ook zo’n mooi voorbeeld is de
wasverzachter van Kristal. Let wel:
1,89 voor een 2-liter flacon! Je zou
haast denken dat sommige mensen Mevrouw Emans: ’’...hier is alles - en dan heb
het leuk vinden om extra veel voor ik het nog niet eens over de aanbiedingen -
hun boodschappen te betalen...!”
Bij het Franse 21e Regiment van
Linie was ingedeeld Jan Baveco,
z.v. Adriaan Baveco en Cornelia
Verhuist en bij de kurassiers (rui
terij) Pieter Koster uit Colijns
plaat, z.v. Gillis Koster en Adria
na vd Brand.
Bij het 5e Regiment Artillerie
was ingedeeld: Cornelis de Jon
ge uit Kortgene, z.v. Cornelis de
Jonge en Pieternella Hoger-
heijde.
Ook werden enkele lotelingen
van Noord-Beveland ingedeeld
bij het z.g. Elite Corps van de
Keizerlijke Nationale Garde,
dat ook moest deelnemen aan
de veldtocht naar Rusland.
Van de 500 Nederlanders keer
den er maar 40 terug....
Bij dit Elite Corps waren de vol-
gende Noordbevelanders inge
deeld, die medio april 1812
vanuit hun woonplaats ver
trokken:
Daniël Versluis uit Wissenkerke,
z.v. Cornelis Versluis en Adriana
Rose
Johannes Noordhoek uit Kortge
ne, z.v. Matthijs Noordhoek en
Adriana Wisse
Zelden of nooit is er enige pu
blicatie geweest over de bele
venissen van de Zeeuwse
jongemannen, die tussen
1810 en 1815 moesten dienen
in het leger van Napoleon.
Hun namen bleven vrijwel on
bekend.
Amateur-historicus Jaap
Schot BWzn (73) uit Zierikzee
heeft onderzoek gedaan naar
al die arme drommels, van
wie velen verplicht moesten
deelnemen aan de dodelijke
veldtocht van 1812 naar Rus
land. Ze dienden bij verschil
lende onderdelen.
Jaap Schot is geïnteresseerd
in de wederwaardigheden
van de Zeeuwse 'Napoleon-
soldaten', omdat 3 van zijn
voorvaderen (van Tholen)
óók mee moesten.
In regionale kranten als de
Eendrachtbode en de Zierik-
zeesche Nieuwsbode publi
ceerde hij over de Thoolse
resp. Schouwse soldaten. Hij
kon velen bij naam noemen.
Dat leverde stapels reacties
op, vooral van stamboom-
onderzoekers.
Omdat Jaap Schot’s schoon
moeder afkomstig is van
Kortgene, zocht hij in de ar
chieven ook naar de beleve
nissen van Noordbevelandse
soldaten van Napoleon. Hij
vond er vele. Hun namen ko
men ons nog zéér bekend
voor. De heer Schot vindt dat
niet vreemd: ’’Noordbevelan
ders waren doorgaans honk
vast. Weinigen trokken weg.
Veel verder dan Goes kwa
men ze niet”.
In bijgaand verhaal zullen
veel lezers van Noord- en
Zuid-Beveland (misschien
zonder het zelf te weten) een
aantal voorouders tegenko
men.
Voor vragen kan men zich
wenden tot de heer Jaap
Schot BWzn, Nieuwe Haven
77, Zierikzee, tel. 01110 -
13088.
F T i - F
S wit
■y
