’Meneer Van Dale Wacht Op Antwoord’
’Piet Brengt Zus Beschuit Met Thee’
Traumatische
herinneringen
of nostalgie?
Naar de Ardennen
met De Bevelander
Nieuw praktijk lesmodel
voor Groot Stelle
De Scholenge
meenschap
’’Groot Stelle”
heeft uiterst
modern praktijk
lesmateriaal
ontvangen voor
de scholing van
de leerlingen
afd. Landbouw
Mechanisatie
Techniek. Dit
om hen de
kneepjes in de
verschillende
toepassingen
van elektronika
in landbouw
trekkers bij te
brengen.
UUR
SERVICE
^*4'
FOTO
GRAND THEATER GOES 01100-15165
1
HEVEL IN HET
WILDE WESTEN
weekblad voor zuid- en noord beveland
Woensdag 29 januari 1992 - 44e Jaargang no. 5
DE NIEUWE TEKENFILM
VAN STEVEN SPIELBERG
f
CHRISTINA APPLEGATE
Deze week:
O*
4
FOTO
INEDERLANDSGESPROKENENGEZONGEN
Beveland b.v.
■M
MR
Lange Vorststraat 76 - Goes
The very special sales of Benetton!
Alles met
Filmprogramma vanaf 31 januari t/m 6 februari
Cultuurgoed
Aardrijkskunde
Oproep
Tegenwoordig
Engels
Goes
Pas Op Jongens,
Er Is Een Nieuwe Muis
In De Stad!
III
f||
„zAO'
^1^/üTfJÜUU
Vov'n
Doel op zich
l|FlD|?£ui¥
Kleinere beurs...”
W
■^SmI
»L
ATi
ULirillllilllllll^T
KODAK EXPRESS
KWALITEITS KLEURENFOTO’S
i
Rijtjes
en ezels
bruggetjes
van
vroeger.
- de volgorde van onze planeten
v» 'Ad
Grote Markt 7 Goes, Lange Geere 28 (naast ANWB) Middelburg
erco
jam and bread
That will bring us back to Do.
Hij maakt terecht het voorbe
houd, dat niet alle lezers positief
zullen reageren op zijn boekje.
Ze kunnen immers nare herinne
ringen oproepen aan duffe uren
in saaie schoolklassen, waar de
jeugd ’ingestampte’ rijtjes klassi
kaal moest opdreunen. ”Er zijn
nog altijd Nederlanders, die alle
kapen tussen de Noordkaap en
Kaap de Goede Hoop van buiten
kennen, maar absoluut niet we
ten, waar ze te vinden zijn. Het-
De hoofdletters MVDWOA had
den eigenlijk niks te maken met
mijnheer Van Dale. Ze gaven de
volgorde aan, waarin rekenkun
dige bewerkingen moesten wor
den gedaan: Machtsverheffen,
Vermenigvuldigen, Delen, Wor
teltrekken, Optellen en Aftrek
ken.
Om te voorkómen dat dit cul
tuurgoed in de vergetelheid
zou geraken door het overlij
den van de Nederlanders, die
ze nog geleerd hebben, heeft
de Rotterdamse journalist Pie
ter Steinz op grote schaal po
gingen in het werk gesteld om
die ’ezelsbruggetjes' te achter
halen. Hij heeft ze inmiddels te
boek gesteld. Zijn boekje heet
’Meneer Van Dale Wacht Op
Antwoord'. Het kwam onlangs
uit.
In samenwerking met Carlier bv tekent De Bevelander voor
de organisatie van een reis naar de Ardennen in de Kro
kusvakantie. Voor de deelnemers aan die dagtocht is er
dan van alles te beleven. Er is een vaartochtje op de Maas
uitgestippeld en het alom bekende Euro Space Center
wordt bezocht. Vooral dit ruimtevaartcentrum is interes
sant voor de jeugd zodat we een dag in de Krokusvakantie
hebben geprikt om u in de gelegenheid te stellen er een
gezellige en leerzame dag van te maken, overigens tot in
de puntjes verzorgd. Elders in deze krant treft u alle infor-
Minstens één bekende zanger
heeft zijn haat tegen de rijtjes en
de ezelsbruggetjes op muziek
gezet: wijlen Jacques Brel. Hij
zong ooit het overbekende chan
son ’Rosa’, waarin hij vernieti
gend uithaalt (je hóórt het aan
zijn stem) naar de saaie Latijnse
verbuigingen, die hij moest leren
op een leeftijd, dat hij zoveel be
ters te doen had. De refreintekst
van zijn beroemde chanson:
Rosa rosa rosam
Rosae rosae rosa
Rosae rosae rosas
Rosarüm rosis rosis
Maar de rijtjes (en dan vooral
de ezelsbruggetjes) vertegen
woordigen ook een brok nos
talgie, die we met ons meedra
gen.
Peter Steinz begon jaren gele
den met het verzamelen van rij
tjes en ezelsbruggetjes, nadat hij
in zijn krant (NRC Handelsblad,
waar hij kunstredacteur is) een
oproep deed om ze in te sturen.
Hij werd overstelpt met reacties.
Veel goed geconserveerde rijtjes
waren afkomstig van bejaarde
emigranten.
Uit de brieven bleek vaak, dat de
’ezels’ hun ezelsbruggetjes in
veel gevallen niet op school,
maar thuis hadden geleerd. En
uit de vaak gedane mededeling,
dat ouders ze weer van hun
grootouders hadden 'geërfd’,
De zin ’Zijne Majesteit Beloont
Nooit Luie Vlegels’ werd ge
bruikt voor het onthouden van
de plaatsnamen aan de Vecht,
gerekend vanaf Utrecht: Zuilen,
Maarssen, Breukelen, Nieuwer-
sluis, Loenen, Vreeland.
Een ander ezelsbruggetje: 'Ik
Kan Wel Lopen Met Strevels,
Geert Gast, Sprak Klaas’, be
stemd om de belangrijkste Indo
nesische vulkanen te onthou
den: Idjen, Keloet, Willis, Lawoe,
Merapi, Slamatan, Goentoer,
Gedé, Salak, Krakatau.
Verreweg de meeste ezelsbrug
getjes zijn afkomstig uit de les
sen aardrijkskunde, waar vooral
de lagere-schoolleerlingen vroe
ger eindeloze rijtjes in hun bol
stampten met behulp van die
ezelsbruggetjes.
Mevrouw Verdult: "Dan is het fijn
dat er iemand is zoals Jan Bruijns.”
rijtjes zo nauw verbonden is),
werd na 1806 pas op grote
schaal ingevoerd. Daarnaast
werden aardrijkskunde en ge
schiedenis (belangrijke leve
ranciers’ van rijtjes) pas in
1857 tot officieel schoolvak
verheven.
Tegenwoordig worden de rijtjes
alleen nog aangetroffen in het
vak Duits (voorzetsels, meervou
den), Latijn (verbuigingen) en
Grieks (stamtijden werkwoord).
Maar vooral de oudere generatie
draagt een waardevolle lading
aan rijtjes met zich mee:
en differentieelslot inschakeling.
Met behulp van het bijgeleverde
speciale M-F testgereedschap
kunnen de leerlingen zich be
kwamen in het testen en storing
- ABC 3xS was bedoeld om
de zes Antilliaanse eilanden van
te onthouden: Aruba, Bonaire,
Curacao, Saba, Sint-Maarten,
Sint-Eustatius.
In het boekje van Steinz komen
ook enkele ezelsbruggetjes voor
uit het buitenland. We kunnen
niet nalaten om een héél beken
de hier weer te geven, omdat ie
dereen de melodie en de woor
den wel kent.
(gerekend vanaf de zon) onthou
den -zelfs tegenwoordig nog-
met het ezelsbruggetje ’Mijn Va
der At Meestal Spruitjes Uit
Nieuwe Pekela’; Mercurius, Ve
nus, Aarde, Mars, Jupiter, Satur-
nus, Uranus, Neptunus, Pluto.
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Maandag, dinsdag
Woensdag
Donderdag
(Het boekje van Pieter Steinz
heet ’Meneer Van Dale Wacht
Op Antwoord’, uitgegeven bij
Prometheus-Amsterdam, ISBN
90-5333-065-8, verkrijgbaar in
de boekhandel, prijs f. 19,50).
Lange Kerkstraat 44
Zondag... 14.00 u.
Woensdag
14.00 u.
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
20.00 u.
20.00 u.
20.00 u.
Nieuwe Rijksweg 2b - Goes/'s-Heer Hendrikskinderen
Telefoon 01100-15395 Telefax 01100-31232
-*■» 4
50%
uitgezonderd een aantal restanten
Nu 25-— p. stuk’
smssrEKK w®r
LM IDIICÏ DOT HMB "?STCT0i SDK
“zS.c'Xë.Tr-jj.w’.
zoeken van de trekker elektroni-
ka. Daarnaast kan het model
ook gebruikt worden om andere
landbouwmachines aan te drij
ven of hydraulisch te bedienen.
Van de verkeerslessen op de la
gere school resteert nóg zo’n
ezelsbruggetje: ’Piet Brengt Zus
Beschuit Met Thee’. Daarmee
leerde de nu volwassen genera
tie op de lagere school, wat in
het verkeer de voorrangsvolgor-
de was: Politie, Brandweer,
Ziekenauto, Militaire colonne,
Tram.
Een Bevelander met veel auto-informatie. Dezer dagen
begint in Amsterdam immers de Bedrijfsauto-RAI. Daar
op vooruitlopend is er contact geweest met de verschil
lende importeurs in ons land en die hebben een indruk
gegeven van de noviteiten waarmee ze op de Rai zullen
staan. In dezelfde autokrant ook het nodige
personenauto-nieuws. Verder natuurlijk onze gebruike
lijke actuele info via Beveland Kort en de streek-
pagina’s.
- ’Hol Heen Bij Boer Oost’ werd
aangewend om de achtereenvol
gende stamhuizen van buiten te
leren, die vanaf de 10e eeuw de
grafelijke regeringen in Neder
land vormden: Hollandse, Hene
gouwse, Beierse, Bourgondi
sche en Oostenrijkse huis. Wie
Oranje ook nog meerekent komt
tot de eenvoudige afkorting:
HHBBOO.
Het liedje hieronder is afkomstig
uit de musical The Sound of Mu
sic (in 1965 verfilmd met Julie
Andrews in de hoofdrol) en het is
bedoeld om een klein kind op
een speelse manier de muziek
noten do-re-mi-fa-so-la-ti-do bij
te brengen, alsmede het feit dat
elke zin aan het begin één noot
omhoog gaat:
Doe - a deer, a female deer
Ray - a drop of golden sun
Me - a name I call myself
Far - a long long way to run
Sew - a needle pulling thread
La - a note to follow so
Tea - a drink with
De 1e klas van de Christelijke School voor Lager Onderwijs (1925),
Westwal 25 te Goes. Achter in de klas staat onderwijzeres mevrouw
De Schrijver. De juffrouw rechts is niet bekend. De kinderen zitten net
jes ’in de vouw’ voor de fotograaf. In dezelfde houding dreunden ze
destijds ellenlange rijtje en ezelsbruggetjes op. (FOTO: Gemeentear
chief Goes).
De namen van de zijrivieren van
de Rijn in Duitsland (Neckar,
Main, Lahn, Sieg, Wupper, Ruhr,
Lippe) werden vroeger onthou
den met de zin ’Nu Moeten Lan
ge Stromende Wateren Rechts
Liggen’.
Voor velen is het overbekende
zinnetje ’Meneer Van Dale
Wacht Op Antwoord’ het enige
dat hen is bijgebleven van enke
le jaren wiskunde op de middel
bare school.
STEVEN SPIELBERG
POSTHUI
Vreemd vindt hij dat niet: ”Het
opdreunen van leerstof was al
in de oudheid de gewoonste
zaak van de wereld. Immers,
boeken waren er (nog) niet óf
de boeken waren onbetaal
baar”. Steinz vindt het aanne
melijk, dat de rijtjes uit onze
schoolklassen dateren van
ruim 100 jaar terug. Het klassi
kaal onderwijs (waarmee het
gezamenlijk opdreunen van
Vooral mensen van de oudere
generaties kennen uit hun
schooltijd legio rijtjes, die in
vroeger tijden gemeengoed wa
ren in het onderwijs. Ze werden
te pas en te onpas gebruikt bij
vrijwel elk schoolvak.
leidt Steinz af, dat veel school-
rijtjes en ezelsbruggetjes al
méér dan een eeuw oud moeten
zijn.
Lvx CLE pv
"Niet iedereen heeft goede her
inneringen aan de oude school-
rijtjes. Sommige leraren of
onderwijzers verhieven immers
het opdreunen van rijtjes en
ezelsbruggetjes tot doel op zich.
Ik heb zelfs een melding binnen
gekregen omtrent een school
hoofd in Assen, die de onhebbe
lijkheid had, op de duur slechts
ezelsbruggetjes te overhoren en
niet de dingen die daardoor ont
houden moesten worden”.
(Van een onzer
redacteuren)
NOORD- EN ZUID-BEVE-
LAND Allemaal hebben
we schoolgegaan. En alle
maal hebben we het ge
leerd: ’Meneer Van Dale
Wacht Op Antwoord’.
zelfde geldt voor de plaatsna
men van Groningen”, aldus
Steinz.
Uit dit liedje wordt duidelijk, dat
niet alle rijtjes en ezelsbrugge
tjes betrekking hebben op
schoolse situaties. Vaak waren
ze meer speels dan serieus.
Tot slot daarom nog een ezels
bruggetje, ’Kurhaus’, dat in ge
bruik is bij mensen die pas leren
bridgen. Het woord moet eigen
lijk geschreven worden als ’KuR-
HauS’. De hoofdletters KRHS
geven aan, dat de kleurvolgorde
bij het bieden als volgt is: Klaver,
Ruiten, Harten, Schoppen.
Als u als lezer óók een origineel
rijtje kent, dat u vroeger op een
Noord- of Zuidbevelandse
school hebt geleerd, dan willen
we dat graag van u horen. Een
kort briefje (met rijtje of ezels
bruggetje) verwachten we graag
op het volgende adres: Week
blad De Bevelander, t.a.v. redac
tie voorpagina, postbus 5, 4460
AA Goes.
S* w
"Als je net als ik al
leenstaand bent, heeft win
kelen ook een sociale
functie. Je bent eruit en je
komt in contact met andere
mensen. Die hier werken
kennen me dan ook. En ik
ken hen,” zegt mevrouw W.
Verdult. "Maar dat is niet het
enige. Ik moet ook zien rond
te komen van een kleinere
beurs. Dat is wel eens pas
sen en meten. Dan is het fijn
dat er iemand is zoals Jan Bruijns!” Prijsbewust dus, vragen we? "Dat kun je
wel zeggen ja. Ik lees alle advertenties en weet precies wat er in de aanbieding
is-. Kijk, deze lampjes kosten maar 1,69. Dat scheelt bijna een gulden met andere
winkels. En hier, deze gewone lamp (grote fitting, red.) kost maar 99 cent. Mijn
lakens en dekbedovertrekken zijn ook van hier. Echt goede kwaliteit en dat voor
een schijntje. Laatst hadden ze trouwens magnetronschaaltjes in de aanbie
ding. 2,50 Per stuk. Nou, ik heb er 8 meegenomen. Op die manier kun je zelfs
wat cadeau doen! Dat is toch grandioos, vindt u niet?" We knikken instemmend
en laten mevrouw Verdult haar verhaal afmaken. "Voor de gewone boodschap
pen geldt precies hetzelfde. Goed en goedkoop. Voor iemand als ik, die toch
een beetje op geld moet letten, is dat een uitkomst. Je kunt zeggen wat je wilt,
maar Jan Bruijns is de goedkoopste!"
Er moesl zelfs een liedje
bestaan (op de wijs van De Zil
vervloot), waarin alle zijrivieren
van de Donau verwerkt zijn. In
Steinz’ boekje komt wel een
tekst voor, maar die is niet wa
terdicht.
Rh.
w*.
Het lesmodel, dat gebaseerd is
op de Massey Ferguson
3000-serie trekkers, bezit vrijwel
alle elektronische funkties, wel
ke ook op de trekker zelf voorko
men, zoals een ’’ELECTRO
NIC” 3-punts hefinrichting met
trekkrachtregeling, een ”DATA-
TRONIC” boordcomputer met
elektronische wielslipregeling,
een "AUTOTRONIC” elektroni
sche transmissieregeling en een
elektronisch aangestuurde, hy
draulische 4 snelheden aftakas
1
Beter: niet duurder!
matie aan.
