ONS AMBACHT IS
ONZE KRACHT
laagste prijzen
otto
W
GRAND THEATER
op I GIGANTISCHE op
öpI UITVERKOOP qp
op 1
öp l
Intra-tip...
VAN WESTEN
Morgen
geopend
Gesprekken met de laatste vrouwen in klederdracht
burge
(geboren
uit
.A'
7 "iï
(nog 7 weken)
s
UUR
SERVICE
de laatste restanten
voor de
1
I
I
FOTO
weekblad voor zuid- en noord beveland
H
P
veerse/iineer
dagen
AUTO-WASSERETTE?
FOX WOODS
MELIESTEGLAS
Woensdag 17 juli 1991 - 43e Jaargang no. 29
0
0
r
1e WEEK
2e WEEK
KAMPERLAND
MENSWEAR FOR LADES
Goes, 01100-15165
Filmprogramma vanaf 19 t/m 25 juli
iÏUHWH
'i 1 I
•o*
oe
The very special sales of Benetton!
r
L
Beveland b.v.
Beter: niet duurder!
FOTO
Zandbak (met 10 jaar garantie)
Anders?
Aantallen
I
I
I
I
I
I
I
L
I
I
I
I
I
I
I
J
Goes,
Lange Kerkstraat 44
’’Dorp”
Zaterdag 20 juli 1991
Koperen slot
Burgeruitrusting
DUBBELGLAS MET 30% SUBSIDIE"
Waarom zij?
o«Z-e
Uit de mode
Morgen is de Cotton Shop geopend.
Een gezellige winkel vol
badkamer-, bed- en keukentextiel.
Als u deze bon uitknipt en meeneemt,
krijgt u 10% korting op uw eerste
aankopen.
i i
KODAK EXPRESS
KWALITEITS KLEURENFOTO’S
Nooit in
(•cm
•ehï
eHEsnzns
Mevrouw Maria Traas-Wagenaar. (Foto: uit boekje ’Nooit in burger’).
”De dracht was hetzelfde als nu.
j
i
<M»='
onion
Grote Markt 7 Goes, Lange Geere 28 (naast ANWB) Middelburg
geldig t/m wo 24 juli a s
o
O
ft..
ESSO
Een ideale speelplek.
Maar ook een prima vijver of
plantenbak. Van 115,- voor
intratuiri
Hier wonen de geïnterviewde
dames-in-klederdracht. Twee van
hen komen uit Zuid-Beveland.
De gesprekken werden gebun
deld en liggen nu als boek in
de winkel, onder de titel ’Nooit
in burger’.
:F
A
Pauline Broekema’s nieuwsgie
righeid is groot, maar verklaar
baar: ’’Waarom blijven juist zij
erin lopen? Waarom wegen het
ongemak en het 'in de gaten lo
pen’ kennelijk niet zo zwaar, dat
ze hun dracht afleggen? Hebben
ze het gevoel anders te zijn dan
hun leeftijdgenoten? Heeft de
dracht ooit hun leven beperkt?”.
De vraag, waarom de vrouwen
al van kindsbeen af in dracht
gingen, wordt eigenlijk niet
bewust beantwoord. Óch, je
werd aangekleed, zoiets ging
automatisch. De vraag of je
het leuk vond, kwam nooit aan
de orde.
.DUBBELGLAS
.ENKEL GLAS
«FIGUURGLAS
GLASSLIJPERIJ
.SPIEGELS
HET GROENE WARENHUIS
koudekerke
Galgeweg 5, tel. 01185-1623
"Soms denk ik wel eens: ik leg
die boerenkleren helemaal af.
Wij, in dracht, worden hele
maal met spelden bij mekaar
gehouden. Ik ben wat reuma
tisch, en dat laat je wel eens
een speld vallen....”.
Alleen....het was van vermaakt
goed. En we hadden een ketting
met (slechts) een koperen slot.
Ik ben niet in weelde grootge
bracht. Dat gold voor iedereen in
de omgeving”.
”lk word niet veel bekeken. Al
leen toen mijn zoon nog leefde,
had ik in Limburg veel bekijks.
Verder, nee, ik zie nooit iemand.
En over dracht wordt hier nooit
gepraat”.
”lk vond het wel goed, dat mijn
kinderen niet in klederdracht
gingen. Het ging uit de mode. Ik
zou het zelf óók niet meer doen,
hoor. Als je wat krijgt, een her
senbloeding of zo, dan lig je er al
uit. Dan kan je het niet meer
21.30 u.
21.30 u.
21.30 u.
20.00 u.
20.00 u.
20 00 u.
En tot Pauline Broekema: ”Als jij
mij nu zou moeten aankleden,
dan zou je d’r toch óók niks van
terechtbrengen....?”.
aantrekken. Je kan geen spel
den meer steken. En in zo’n te
huis? Ach, de jongeren kunnen
het óók met”.
CHER BOB HOSKINS
WINONA RIDER MERMAIDS
MICHAEL SCHOEFFLINO
produced by LAUREN LLOYD
WALLIS NICITA PATRICK PALMER
directed by RICHARD BENJAMIN
(Soundtrack available
Er is maar één
manier waarop
die twee kunnen
samenwerken...
(Bron: boekje 'Nooit in burger’,
van Pauline Broekema, 127 pag.,
uitgeverij BZZT-Den Haag, ISBN
90-6291-598-1, prijs f 25).
Vrij
Zat
Zon
Maand., dins..
Woens
Don
o.a.: - waterspektakel
- motorenshow
Zeeuwse Hoogaarzen
- brandweerdemonstraties
met duikers
- groots vuurwerk
Into: V.V.V. Noord Beveland, 01107-1595
Nieuwe Rijksweg 2b - Goes/'s-Heer Hendrikskmderen
Telefoon 01100-15395 Telefax: 01100-31232
I Van Strien staat z'n mannetje en laat deze
week alle blauwe auto's wassen van f 10.-
voor f 5.- in de automatische auto-
wasserette!
Maria Traas-Wagenaar (geboren
1908) uit 's-Heerenhoek, katho
liek, moeder van 16 kinderen,
herinnert zich dat ze op haar 4e
of 5e jaar al in klederdracht ging.
"Daarvóór waren we in een ta-
ber. Dat was een soort jurk, ge
kleurd of zwart, met korte
mouwtjes en een schortje er
over”.
(namelijk op 5500), als ook de
hoogbejaarde vrouwen worden
meegerekend, die slechts ge
deeltelijk in dracht gaan. Zij wo
nen voor het merendeel in
tehuizen, waar ze de kap of muts
hebben moeten afleggen, omdat
familie of verzorgsters de tijd en
de kennis ontbreekt om de ou
derwetse
gens de regels aan te brengen.
Over de rouwperiodes voor
mensen-in-dracht somt ze op:
”Een jaar en zes weken voor
een kind (alleen vader en moe
der). Een half jaar voor een
broer of zus. Drie maanden
voor een peter of meter. En
zes weken voor een naaste
buur. Dat is gelukkig niet
meer. Nu ben je alleen nog in
de rouw op de dag van de be
grafenis, en dan is het voor
bij
Mevrouw Schikker-van de Velde te Borssele. (Foto: uit boekje 'Nooit
in burger’).
De twee Bevelandse dames,
die beschreven worden in
'Nooit in burger', zijn Tona
Schikker-van de Velde (Bors
sele) en Maria Traas-Wagenaar
(s-Heerenhoek).
PERSPEX
LEXAN
DUBBELWANDIGE
KUNSTSTOF PLATEN
Nu heeft ze een complete
burgeruitrusting ter beschikking:
zeven jurken en wat lange broe
ken. En een pruik. "Dan val je
tenminste niet meer op. In boer
se kleren loop je altijd in de ga
ten. Als ik ik een zaal zit en ik
moet naar het toilet, dan kijkt
iedereen me na”.
(Van een onze redacteuren)
BORSSELE/’S-HEERENHOEK -- Een paar jaar geleden
was Pauline Broekema, als verslaggeefster bij het NOS-
Journaal, voor haar werk dagenlang betrokken bij de biok-
kadeacties rond de kerncentrale van Borssele.
En daar zag ze dingen, die haar
elders in het land (toen ze daar
vroeger woonde en werkte) óók
al hadden gefascineerd. Die din
gen hadden niets te maken met
dat werk. Integendeel, het ging
om mensen die juist veelal hun
best doen om niet in de kijker te
lopen: mensen in klederdracht.
Daarom laat Pauline Broekema
in haar boekje (127 pagina’s) ook
iemand aan het woord, die het
verschijnsel klederdracht lande
lijk kan bekijken: de kostuum-
conservator van het Nederlands
Openluchtmuseum in Arnhem,
mevrouw Hanneke van Zuthem.
Zij veronderstelt, dat nog 4000
vrouwen in Nederland in dracht
lopen.
Het getal komt nog iets hoger uit
is ook geen sluitend antwoord
op de vraag, waarom juist de
geïnterviewde vrouwen in dracht
bleven lopen, terwijl hun familie
leden de dracht ontrouw wer
den. Mevrouw Van Zuthem heeft
geen verklaring. Ze vermoedt
slechts, dat het geloof een rol
speelt: ”Het is zelfs maar de
vraag, of er onkerkelijken in
dracht lopen”.
”Op mijn veertiende ging ik voor
het eerst in dracht. Ik wilde het
graag, maar ik heb wel eens in
twijfel gestaan. Omdat je in voor
komende gevallen óók in de
rouw moest. Toen mijn broer in B
Indië stierf, was dat een zware
slag. Twee jaar lang moest ik in
het zwart. Toen heb ik vaak ge
dacht: ik denk dat ik die boeren
kleren maar weer uitdoe”.
MICHAEL J JAMES
Nick is een gladde filmster uit L.A.
John is een keiharde smeris uit N. Y.
Ze kunnen elkaar wel schieten... met scherp.
Vijftien jaar geleden kwam Pauli
ne Broekema bewust in contact
met mensen in klederdracht. Het
ging toen om een vrouw uit Mar
ken. Het interview, dat de ver
slaggeefster met haar had,
versterkte de aandacht voor het
fenomeen klederdracht.
- Cher
Bob Hoskins
Winona Ryder
Al.t Je moeJer maf i.i
en Je Joch ter Jwaae
'O o
9 B 0
Het antwoord wordt, althans
door de Zeeuwse dames, ner
gens recht-toe recht-aan gege
ven. Want de gesprekken gaan
eigenlijk maar ten dele over de
klederdrachten. De interviews in
het boek zijn zodanig uitge
werkt, dat het gesprek tussen
schrijfster en geïnterviewde min
of meer plompverloren begint.
De lezer schuift ongezien aan,
valt midden in het gesprek en
luistert mee. Het gekeuvel gaat
niet diep. Maar het alledaagse
leven van de vrouwen-in-dracht
had vroeger niet zo’n grote
diepgang...
In tegenstelling tot mevrouw
Schikker heeft mevrouw Traas
zelden of nooit last van ’bekijks’.
Ze vertelt daarover in het boek:
Die klederdrachten (en dan voor
al de mensen in die kleder
drachten) intrigeren Pauline
Broekema al vele, vele jaren. In
een ver verleden woonde en
werkte ze in MeppeL Ze zag
daar de blauwe stoet van Stap
horster vrouwen op donderdag
naar de markt komen. Ze hoorde
daar de verhalen, die erbij
hoorden. Verhalen bijvoorbeeld
over de schoolgaande meisjes,
die in dracht van huis gingen,
maar zich stiekem bij een vrien
din omkleedden.
M-..
Maar ook: "Alle vrouwen die be
schreven worden, bleven in hun
geboortedorp wonen en als ze
gingen reizen was dat pas op la
tere leeftijd”. Een ander ge
meenschappelijk element is de
moederfiguur in het leven van
de geïnterviewde vrouwen.
’’Vaak is er sprake van een ster-
kledingstukken vol- - ke band met de moeder. Zij was
de belangrijkste figuur in huis,
ze voedde de kinderen op, om
dat vader op zee was of elders
werkte. De meeste vrouwen-in-
dracht hebben of hadden een
buitengewoon hechte relatie met
hun moeder”.
(J 0 5 1 5 5
Mevrouw Schikker
1911), afkomstig uit een
vrijzinnig-hervormd gezin, moe
der van 2 zonen, loopt thuis in
Borssele ’op z’n boers’, maar als
ze buiten het dorp op pad gaat,
kleedt ze zich om in burger.
ESSO SELF SERVICE GARAGE VAN STRIEN B.V.
Van der Spiegelstraat 92, 4461 LN Goes. Telefoon 01100-14840.
•VOORZETRAMEN
GEHARD GLAS
GELAAGD GLAS
ZONWEREND GLAS
KUNSTSTOF KOZIJNEN «GLAS IN LOOD
Verrijn Stuartweg 26 GOES Te1- 01100-27854
LANGE VORST STRAAT
GOES TEL (J
En weer later, tijdens de rellen bij
de kerncentrale van Borssele,
trof ze de vrouwen in Zuidbeve-
landse dracht, die zich hoofd
schuddend verbaasden over het
rumoer bij hun dorp.
De aandacht voor de vrouwen-
in-dracht leidde uiteindelijk tot
’gezellige’ interviews met 14 van
deze dames uit verscheidene
delen van ons land. Vijf van die
dames zijn afkomstig uit Zee
land: ’s-Heerenhoek, Borssele,
Domburg, Arnemuiden en
Oosterland.
Vrij19.00 u.
Zat19.00 u.
Zon. 14.00-19.00 u.
Woens14.00 u.
Cotton Shop Goes, St. Adriaanstraat 2, 4461 JC.
