99
GRAND THEATER
Bas Oele uit Kapelle, bestuurslid van de Stichting Onze Zeeuwse Taele,
over de teloorgang van het Zeeuws dialect:
borco
GEZIEN
OP TV..?
COP
- -wi
UUR
MODE
SHOW
o
i i
SPRINT PI
.Qip
if
I
B i
JIC
Schwarzenegger
r
■wc
IDEE
MELIESTE GLAS
Voorbereidingen
voor supplement
van het Zeeuws
Woordenboek
SNEL
EN GEMAKKELIJK
TE WASSEN!
NIEUW
in de regio Rotterdam
f
31 S
Xxtf
x
zpui I Vlissingen, Wolstraat 78
hVfc\°^ce\ Middelburg, Korte Delft 1b
Goes, Lange Vorststraat 36
weekblad voor zuid-en noord beveland
Woensdag 10 april 1991 43e Jaargang no. 15
r
DOOR MIDDEL VAN
VERWISSELBARE HOES...
FOTO
SERVICE
TUINKUSSENS MET
HET QC IDEE SYSTEEM.
VERKOOPSTER
18 jaar.
T\in<5i9rgofaen
Wipschutterij Kwadendamme
Goes, 01100*15165
Filmprogramma vanaf 12 t/m 18 april
PARKET
BW
Goes
i
Zie pagina 17
Quick Change - Quick Clean
DUBBELGLAS MET 30% SUBSIDIE
FOTO
VERSCHOORE
4
010-4370522
Beveland b.v.
Lange Vorststr., Goes
DEMONSTRATIES OP ZATERDAG
13 APRIL A.S. VANAF 10.00 UUR BIJ
’Je wezen kelven’
Kindermatinee
Zondag.... 16.00 u.
Woensdag 16.00 u.
Goes
Lange Kerkstraat 44
01100 - 15359
vraagt een
Graag met enige
verkoopervaring.
Naast goede
secundaire arbeids
voorwaarden 26 vrije
zaterdagen per jaar!
Heb je zin, stuur dan
een schriftelijke
sollicitatie, of bel
(tussen 10 en 12 uur).
’F
Sociaal Juridische Dienstverlening*
Tien
(Van een onzer redacteuren)
KAPELLE ”Het dialect is onderhevig aan infla
tie. Het is geen levend onderdeel meer van ons
taalgebruik. Het is aan het verdwijnen”.
ilCHTHUSl
Als ze denken dat ze hem aankunnen,
zijn ze niet goed bij hun kleine hoofdjes.
Uitstervend ras
g
Jan Gerritsen
winterkampioen
Jeu de Boules
[ziCHTBAARBÉTÊRl
niet
PUURDER
k. uu*
lp**
ILfc
1
Het beste adres voor kwaliteit en service.
1
-
Sr#» i
IX J I
WIJNGAARDSTRAAT 34
GOES
WIJ ZIJN GESPECIALISEERD IN:
Het Zeeuwse landschap: een stukje natuur langs de Kattendijksedijk ter hoogte van de Krukweg.
1
I
grote markt 7 goes tel01100 -16159 lange geere 28 middelburg tel. 01180 - 34225
1
L
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Maand., dinsd.
Woensd., donderd.
KODAK EXPRESS
KWALITEIT
Het geld, dat de Stichting De
Zeeuwse Taele bijeen wil bren
gen, zal vermoedelijk in de
loop der tijd normaal terugbe
taald kunnen worden aan de
geldschieters, en wel uit de
opbrengsten van het bewuste
supplement. Immers, de be-
langstelling voor het Zeeuws
Woordenboek is onveranderd
groot. Het standaardwerk van
mevrouw Ghijsen is inmiddels
ai aan de 8e druk toe (binnen
kort uit te geven door Van Vel-
zen te Krabbendijke) en de
oplage van 800 stuks is al weer
bijna uitverkocht.
Om het Zeeuwse dialect in zijn
volledigheid vast te leggen,
De Zeeuwse taal en de Zeeuw
se klederdracht horen onafschei
delijk bij elkaar. Op de foto: de
heer Bertus Limonard (68) uit
's-Heerenhoek.
DUBBEL GLAS
ENKEL GLAS
FIGUURGLAS
GLASSLIJPERIJ
SPIEGELS
dient volgens de heer Oele
toch enige haast gemaakt te
worden. ’’Specifieke woorden
en uitdrukkingen verdwijnen
natuurlijk niet van de ene op
de andere dag uit een streek
taal, maar je moet er wèl op
bedacht zijn. De ’puut’ is al
een kikker geworden en de
’dulve’ is al een sloot gewor
den. Maar wie weet nog wat ik
bedoel, als ik in de winkel om
een ’stremien’ vraag? Dat is
een oud woord voor vergiet.
Het is goed, dat zulk soort
•PERSPEX
LEXAN
DUBBELWANDIGE
KUNSTSTOF PLATEN
woorden nog worden vastge
legd voor het nageslacht”.
’’Mijn grootmoeder zei vroeger
vaak: Tk za je wezen nog 's kel
ven en je’n’aer nog ’s rêêë’.
Daarmee bedoelde ze: ik zal je
gezicht nog eens wassen en je
haar nog eens kammen. En ik
herinner me, dat mijn vader vaak
zei: ’D’r is geen lager’. Hij be
doelde daarmee, dat er geen ge
brek aan was”.
"Het woord ’lager’ werd ook wel
gebruikt in een ander verband:
’T’oef nie drek te hebeuren. D’r
is geen lager’ (=er is geen haast
bij). Dat woord ’lager’ is binnen
twee generaties volledig uit
gestorven. We moeten ervoor
zorgen, dat zulke woorden en
uitdrukkingen niet uit onze her
innering verdwijnen, voordat ze
deugdelijk zijn vastgelegd”.
Die vastlegging zal echter niet
kunnen voorkomen, dat zich af
en toe tussen ouders en kinde
ren vermakelijke misverstan
den voordoen, als gevolg van
het oprukken van het Alge
meen Beschaafd Nederlands
in het Zeeuwse dialect. On
langs vroeg een vader aan zijn
zoontje: Gae s om een 'aemer
En het kind kwam terug met
een emmer....
MET SPECIAAL
VOORPROGRAMMA
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
20.00 u.
20.00 u.
1 I u ilMlilMIIIi.m
voltijd en deeltijd
SPEELKAMERAADJE
Haar man vertelt, dat sinds de
verschijning van het Zeeuws
Woordenboek, in 1964, intussen
weer talloze woorden en uitdruk
kingen zijn verzameld, die niet in
X
•VOORZETRAMEN
GEHARD GLAS
GELAAGD GLAS
ZONWEREND GLAS
KUNSTSTOF KOZIJNEN «GLAS IN LOOD
Verrijn Stuartweg 26 GOES Tel. 01100-27854
’’Vroeger spraken alle mensen
op Noord- en Zuid-Beveland 'op
zijn boers’. Tot veertig jaar gele
den leerden de kinderen op
school Nederlands spreken. Die
periode is definitief voorbij: zelfs
dorpse mensen proberen nu ste
delijk te worden (en te spreken)”.
”Je kunt bovendien overal om je
heen zien, dat de tolerantie ten
aanzien van het dialect is ver
legd. Vroeger werd je in je dorp
uitgelachen, als je Hollands pro
beerde te praten. Tegenwoordig
word je in de 'grote’ stad uitgela
chen, als je daar je streektaal
spreekt”.
’’Daaruit blijkt, dat de verschil
len tussen stad en het platteland
kleiner worden en dat de cultuur
van de stad overheerst: iedereen
gaat er automatisch van uit, dat
een dialectspreker in elk geval -
óók goed Hollands spreekt”.
’’Maar er zit ook een menselij
ke kant aan die ontwikkeling.
Wie als plattelandskind in de
grote stad vroeger ooit is uit
gelachen om dat hij op z’n
boers sprak, voelde zich hevig
geminacht. Het is logisch, dat
hij zichzelf voorneemt: dat zal
mijn kinderen niet overkomen.
Dus óók als de ouders zelf dia
lect spreken, leren ze hun kin
deren keurig Hollands
spreken. De sociale kansen
van de plattelandskinderen
moeten vergroot worden, vin
den de ouders. En neem hun
dat eens kwalijk....”.
De Stichting gaat proberen, bij
diverse bronnen (waaronder rijk
en provincie) financiering aan te
boren voor die aanvullende uit
gave van het Zeeuws Woorden
boek. In de komende maanden
worden daarvoor plannen ont
wikkeld. Voor een periode van
circa vier jaar is 3 tot 4 ton nodig.
Van dat geld dient een weten
schappelijk medewerker aange
trokken te worden, die het
vervolgonderzoek systematisch
en verantwoord aanpakt. ’’Enke
le bedrijfstakken (zoals bijv, de
visserij) zijn tot op heden slechts
oppervlakkig onderzocht. Dat
dient grondiger te gebeuren. En
daar moeten we niet te lang mee
wachten, want anders is het niet
meer nodig. De mensen die be
paalde dialecten onvervalst
spreken, sterven natuurlijk lang
zaam maar zeker uit”, aldus de
heer Oele.
Voor de jeu de boulesclub ”Le
Bastion” te Goes zit de winter
competitie, die gespeeld werd in
't gebouw van de schietvereni
ging Goes, er weer op. Als eer
ste eindigde dit jaar Jan Gerrit
sen, op de tweede en derde
plaats respectievelijk Peter
Moerland en Arie Kayser. Als
vierde eindigde de zomerkampi-
oen van afgelopen jaar Martien
Willemsen en als vijfde de eerste
dame Annie Lalleman.
Het afsluitingstoernooi, dat werd
gehouden d.d. 28 maart j.l.,
werd een mooie zege voor Wim
Remeeus, als tweede eindigde
Jan Gerritsen, derde Arie Kay
ser, vierde Piet Maartense en als
vijfde Nel Kayser (eerste dame).
In de zomerperiode worden de
clubactiviteiten voortgezet: iede
re dinsdagavond aanvang 19.00
uur op de Boulodrome in 't Hol
landse Hoevegebied (ook don
derdagavond vrij spelen).
Mevrouw Koos Oele, die admi
nistratrice is van de eerderge
noemde Zeeuwsche
Vereeniging voor Dialectonder
zoek, krijgt gemiddeld elke week
nog wel een telefoontje met de
vraag, of het boek nog ergens te
koop is, dan wel of er een her
druk op komst is. ”De vraag
blijft. Dat is wel duidelijk aldus
mevrouw Oele. Diezelfde vraag
verwachten we ook voor het sup
plement”.
het woordenboek staan. Boven
dien beschouwen de Zeeuwse
dialectologen tegenwoordig
Goeree-Overflakkee óók als hun
werkterrein. De 10 Zeeuwse en
Flakkeese dialecten, die de Ver
eeniging onderscheidt, vertonen
veel onderlinge samenhang.
Wetenschappelijke bewerking
van de ’liggende’ gegevens plus
de uitgave van een
Woordenboek-supplement wor
den dringend noodzakelijk
geacht door de Vereniging en de
Stichting. De heer Oele daar
over: ’’Kijk, dialect is een vorm
van levend taalgebruik. En le
vende talen veranderen
constant. Steeds meer Zeeuwen
spreken (ook) Hollands en
steeds meer moderne begrip
pen dringen (ook) het Zeeuws
binnen. En voor moderne be
grippen bestaat er géén dialect.
Immers, voor woorden als ’trot
toirband’, ’helicopter’ en ’com
puter’ bestaat geen
dialectwoord. Ze dringen dus in
de Hollandse vorm ons dialect
binnen”.
De verenigde schutters sociëtei
ten van Kwadendamme hebben
de komende tijd weer een flink
aantal aktiviteiten op het pro
gramma staan. Zo verlenen zij
o.a. medewerking bij de opening
van de Zeeuwse Sportmaand 3
mei a.s. in het Sportcentrum te
Goes. Verder doen zij weer mee
aan het schoolsportprojekt van
de Sportraad van de Gemeente
Borsele en het schaapscheer-
dersfeest 15 juni a.s. te Nisse.
Ook hebben zij een aantal jubi
leum - schietingen van de plaat
selijke verenigingen te
Kwadendamme. Zo is er o.a. het
eerste lustrum van de pyramide-
schietingen om de TOTAL CUR
Hiervoor worden per pyramide-
schieting vijf blokken van vijf gul
den extra verschoten. Zaterdag
1 juni is het 100-jarig bestaan
van Vooruitgang en wordt het
60-jarig schuttersjubileum van
C.D. Raas gehouden. Zondag 14
juli wordt het 140-jarig bestaan
van ’’Victoria” gevierd en zijn er
de jubilea van M.G. de Baar 40
jr. P. Doene 35 jr. schutter en zijn
Jac. Doene, Job Koens en P.
Peeters 30 jr. schutter en lid van
Victoria en is dhr. J. Leijten 25 jr.
beschermheer van deze vereni
ging. Zondag 11 augustus wordt
bij de schieting van A.D.L.M. ’s
morgens de jaarlijkse blokschie-
ting van de ver. soc. gehouden.
Aan het woord is de heer Bas
Oele (59) uit Kapelle, die pen
ningmeester is van de Zeeuw
sche Vereeniging voor
Dialectonderzoek en namens
die vereniging is afgevaardigd
naar het bestuur van de eind vo
rig jaar opgerichte Stichting ’De
Eeeuwse Taele’.
De Stichting gaat pogen, fond
sen te werven voor het uitbren
gen van een supplement
(=aanvulling) op het Zeeuws
Woordenboek van wijlen me
vrouw dr. Hendrika Ghijsen. De
opzet is, om de stapels dialect
materiaal die zijn ’blijven liggen'
en later zijn verzameld, alsnog
actief en uitputtend te onderzoe
ken, vóórdat het te laat is.
”Op zich is dat niet erg, want het
is onmogelijk om een dialect te
gen wil en dank te handhaven.
Dan zul je je helemaal moeten
isoleren, maar dat is onmogelijk.
We moeten ook geen mis
verstand hebben over de
doelstelling van het Zeeuws
Woordenboek (of supplement).
Dat is niet bedoeld om de men
sen het dialect te leren, maar om
inzicht te geven in het karakter
van een streektaal. En dus in het
karakter van de mensen die die
taal spreken of gesproken
hebben”.
Nieuwe Rijksweg 2b - Goes/’s-Heer Hendrikskinderen
Telefoon 01100-15395 Telefax: 01100-31232
De puut is al een kikker,
de dulve is al een sloot”
o
Zaterdag 24 augustus wordt dan
nog het 25-jarig bestaan van Di
ana gevierd, uiteraard zullen er
bij alle jubilem-schietingen vele
gratis prijzen beschikbaar
gesteld worden.
r j
«F V X ,.S X'
X .X T
90304
TEL: 01100-30630
SPECIALIST
IN KURK- EN PARKETVLOEREN
Hout parket vloeren Kurk parket vloeren Lamel vloeren Kunststof vloeren
1EIM VAIV
HETE!
DE WORIDERLJKMP
Gedistribueerd door Warner Bros
