Mosselkotter Cornelia
te Yerseke in de vaart
^erschoore
i PILAAR i
(K
UUR FOTOSERVICE
’Snij-boon’ Frans Dingemanse te Kamperland herstelt de Zeeuwse paardemessen in ere:
^DUBBELGLAS
II
GRAND THEATER
SLECHTS EEN WEEK!
Is uw auto vuil?
GEVESTIGD
VERLOSKUNDIGEN
Serviceflat De Horst
vierde tweede lustrum
599.-
GROENEVELD
OPTICIENS
Kinderopvang in Goes
begint aan te slaan
MELIESTE
^"'*5
GRINTTEGELS
40x60 of 50x50
"G° voor artis
weekblad voor zuid- en noord beveland
Woensdag 29 maart 1989 - 41e Jaargang no. 13
filT?
Wij wassen hem
in onze
volautomatische
wasserette
Bloeiende bewonersvereniging
SERVICESTATION
HEINKENSZAND
noordlandseweg 3
1
Voor anderen
GOES 01100-15165
30 mrt. t/m 5 april
Zondag14.00
Woensdag...14.00
KINDERMATINEE
ALLE LEEFTIJDEN
Y. Oyevaar en
J. Stevens
SCHWARZENEGGER DEVITO
UNS
Alleen hun moeder
kon ze uit
x elkaar
houden.
t\j GROTE MARKT 7 GOES TEL 16159
NIKON TW 2 Compacte kleinbeeld
(Van een onzer redacteuren)
KAMPERLAND - Tot in de 18e eeuw was het in
Zeeland de gewoonte, om je eigen vork en mes
mee te nemen, als je bij iemand anders ging
eten.
Je nam dan je ’zondagse’ bestek mee. Meestal
waren de heften (ook wel hechten genoemd) bij
zonder mooi en versierd, evenals de schede.
Rang en stand
Het mes erin
camera met twee
objectieven.
Automatisch.
Met GRATIS tas.
MWL
per stuk incl. btw.
BOUWMATERIALEN J
Donderdag14.00-20.00
Vrijdag14.00-19.00-21.30
Zaterdag ...14.00-19.00-21.30
Zondag19.00-21.30
Maandag20.00
Dinsdag20.00
Woensdag20.00
Gereedschappen...
Uit palmhout
GLASHANDEL
ff Uitgewassen 1
S in diverse kleuren 3
vanaf
KWALITEITSKLEURENFOTO'S KLAAR TERWIJL JE WINKELT!
HOBBY MET HET MES OP TAFEL
Frans Dingemanse aan het werk in zijn ’atelier’.
Precisiewerk!
lx.
ALTIJD BETER ALTIJD VOORDELIGER
Zijn eerste paardemes (”lk
Van woensdag
t/m dinsdag
me vertellen, hoe het moest. Je
weet dus ook de juiste snij-
houding niet aan te nemen. Het
gevolg: eerst gingen mijn vin
gers pijn doen, toen mijn han
den, toen mijn armen. Op een
kwaad ogenblik stak ik zelfs met
mijn beiteltje in mijn dijbeen.”
Kinderopvang in ’’Sneeuwwitje”
in de Zonnebloemstraat te Goes
heeft voor ondernemers diverse
fiscale voordelen, hetgeen met
een informele oppas zelden het
geval is. Voor hen is de opvang
dus extra goedkoop.
bewoners van een
serviceflat zijn namelijk huisei
genaren, die dat eigen huis ver
kopen als zij hun intrek in een
serviceflat nemen.
tenstaanders enkele
kunststukjes bekijken van de
hobby-met-het-mes-op-tafel.
In de Zeeuwse Bibliotheek aan
de Kousteensedijk 7 in Middel
burg wordt van 3 april tot 20
mei een tentoonstelling ge
houden over 'Mesheften en
ander snijwerk’. De ondertitel
is: een expositie rondom het
Zeeuwse mes.
HET GROOTSTE
FEEST VAN HET JAAR!
Verrijn Stuartweg 26
4462 GE GOES
01100-27854 (2 lijnen)
GOES,
Ganzepoortstraat 9
kwairterts s
controle
gegarandeerd
.door KODAK
De Nieuwe
Avonturen van
Pippi [ANqkgus
een film van KEN annakin
geraseerd op de boeten
PIPPI LANGKOUS van ASTP1C JNOGREN
Nederlands gesproten en gezongen door
LAURA VLASBLOM MARCO BAK®
1FÏSKE OSSEWAAROE. ÊM1
WMIRIN atS WP LANGKOUS
JOHN SOJUOt afc TWS MKDER
CORY CROW 36 ANNKA
DWD SEAMAN JR TOMMY
vedenancse wnanq «mj-s en dongen en
sterrede VMM PETBK or wtratuww
«wrat -wrCTTK» m n« rnaiii.
Gemeente Goes, Gemeente
Kapelle, 's Gravenpolder
Spreekuur volgens afspraak
Tel: 01100-32698
Van Hogendorplaan 24. Goes
herinnerden: bloemen, honden,
jagersmotieven.
De paardemessen verdwenen
als gebruiksvoorwerp, toen de
klederdrachten gaandeweg wer
den vervangen door overall en
confectiekostuum. In Zeeuwse
musea zijn slechts weinig paar
demessen te vinden, omdat ze
op veel plaatsen nog bij particu
lieren in gebruik zijn als brood
mes of bewaard worden als
familiestuk.
Het snijden van de schitterende
afbeeldingen op de heften van
de messen verdween daardoor
ook als volkskunst. Op Walche
ren waren Piet Puype en Andries
Trieller grote namen onder de
messensnijders van de vorige
eeuw.
’’Intussen beheers ik de tech
niek wat beter. Het is een
kwestie van voldoende kracht
zetten, maar op tijd inhouden.”
De boeren, de knechten en de ar
beiders droegen echter ook op
werkdagen een mes bij zich. Het
was puur een gebruiksmes. Je
sneed er een tak mee uit een
boom. Je schrapte er de slik mee
van je klompen. Je smeerde er
stroopvet mee op je brood. Je
sneed er een stukje spek mee
doormidden. In de boerenwereld
werd het mes als een relikwie ge
koesterd. Het werd doorgaans in
een lederen schede gedragen. An
ders zou het dwars door de broek
zak heen steken.
Oud en nieuw naast elkaar. Links vier antieke messen, rechts twee
nieuwe messen die door Frans zijn gesneden.
naar eigen zeggen- op een paar
demes dat hij ooit maakte voor
muziek- en kunstliefhebber Joop
Buma uit Middelburg. Geheel in
diens stijl werd in het heft een
zangkoor en een muziekgezel
schap uitgesneden.
Ook Ruud Vonk uit Ovezande
(nog altijd 'op zijn boers’ ge
kleed) kreeg een mooi mes,
waarop een aantal gereed
schappen schots en scheef door
elkaar staan. Boven op het mes
is een drinkende merrie uitge
sneden. Tegelijkertijd drinkt het
veulen bij de moeder. ’’Ruud
draagt het mes hele dagen in
zijn pilo-broek. Het hóórt ge
woon bij hem.”
De aard van de versiering van
het paardemes was een graad
meter voor stand of welstand.
Een arbeider had een heft met
spades erop, een paardeknecht
met paarden. De boer zelf gaf de
voorkeur aan afbeeldingen, die
hem zo min mogelijk aan werk
In opdracht van de Gebr. Nieu
wenhuize b.v. te Yerseke werd
Na een aantal interne reorgani
saties is het tij gekeerd en reeds
jaren is er een volledige bezet
ting met een wachtlijst.
Eén van de wijzigingen in de or
ganisatie was het invoeren van
een vrij tariefkeuze systeem. Be
woners kunnen zelf bepalen wel
ke dienstverlening zij wensen:
wél of geen maaltijden, wel of
geen huishoudelijke hulp. Dit
systeem bleek een succes: van
daar de vergrote belangstelling”,
zo stelt de heer Horstman vast.
Er wonen ongeveer 160 oude
ren. Ongeveer 60% van hen is
afkomstig, of heeft banden met
Zeeland, de overigen komen uit
de rest van Nederland. De servi
ceflat heeft dus een werkgebied
dat is uitgegroeid buiten de
regio.
De over het algemeen zeer ak-
Sinds tien jaar echter heeft
ook Frans Dingemanse (44) uit
Kamperland de kunst onder de
knie. Hij nam (letterlijk) het
heft in handen en zette er (al
weer letterlijk) het mes in. En
de resultaten zijn verbluffend.
Wie een gesneden mesheft voor
het eerst ziet, kan niet geloven,
dat het door mensenhanden is
gemaakt. Hét grote mysterie is
altijd het ’kooitje' boven in het
heft.
Het kooitje, met spijltjes, is tij
dens het ’snikkeren’ uit
gespaard. Op geheimzinnige
wijze is er een klein houten knik
kertje in het kooitje achtergeble
ven. "Iedereen wil altijd graag
weten, hoe je dat voor mekaar
krijgt. Vooral kinderen vinden
dat erg intrigerend. De verkla
ring is eenvoudig: het is een
kwestie van snijden. Het houten
knikkertje wordt echt niet achter
af in het kooitje gebracht,” aldus
Frans Dingemanse, die in het
dagelijks leven tekenleraar is op
de christelijke scholengemeen
schap Walcheren te Middelburg.
Zijn opleiding MO. Tekenen (5
jaar) aan de Kunstacademie in
Den Haag was een enorme rug
gesteun voor het artistieke deel
van het kunstsnijden.
Niettemin eindigde zijn eerste
snij-exercities tien jaar geleden
in een compleet bloedbad. ”lk
wist eigenlijk niet eens, hoe het
was zeer tevreden met het re
sultaat, maar ja, ik wist niet
beter”) bleef niet lang in zijn
bezit. ’’Mijn vader was vroeger
ooit zijn eigen paardemes
kwijtgeraakt. Hij vond de mijne
zó mooi, dat hij het graag wil
de hebben. Ik dacht: nou ja,
dan maak ik voor mezelf wel
een andere. Maar het volgende
paardemes viel zéér in de
smaak bij mijn broer. Dat ver
haal herhaalde zich steeds.
Kortom: anno 1989 heb ik nog
nooit een mes voor mezelf
gemaakt....”.
En intussen hebben toch al en
kele tientallen brokjes Zeeuwse,
folkloristische kunstnijverheid
de 'snijtafel' van Frans Dinge
manse verlaten. Allemaal voor
vrienden, kennissen en familie
leden. ’’Niet voor buitenstaan
ders, want ik maak er maar een
paar per jaar. Ik werk niet ’op
bestelling', want het moet na
tuurlijk wél leuk blijven.”
Zijn mooiste motieven staan -
tieve bewoners hebben een
bloeiende bewonersvereniging
opgericht die vele ontspannings-
aktiviteiten organiseert.
Ook is er de laatste jaren een
tendens te bespeuren naar meer
comfort en meer ruimte, grotere
appartementen dus. Dit hangt
samen met de toenemende wel
vaart: voor de ouderen is dit
meestal het gevolg van betere
pensioenvoorzieningen en het
toegenomen huizenbezit, dat als
een appeltje voor de dorst wordt
gezien.
ii
De gebruiksmessen (ongeveer zo
groot als onze tegenwoordige brood
messen) waren veelal voorzien van
schitterende versieringen,,uitgesne
den met kleine, scherpe mesjes. Bo
venop het heft stonden vrijwel altijd
twee paarden. Daarom heten de
snijtuigen 'paardemessen'.
nog een voorraadje voor enkele
jaren. "Buxushout is goed hard,
het is fijn van structuur, het slijt
niet gauw en het wordt (door ge
bruik en ouderdom) geïmpor
teerd door slechts enkele
handelsmaatschappijen
Binnenkort kunnen ook bui-
Dit had ook te maken met de in
door Maaskant Shipyards een gezakte huizenmarkt. Veel po-
nieuwe mosselkotter gebouwd. I tentiële bewoners van
Dezer dagen vond daarvan de
overdracht plaats. Het gaat om
de Ye 157 die de naam "Corne
lia” draagt. De kotter kreeg een
speciale tunnelconstructie voor
het varen met geringe diepgang.
Ten behoeve van de diepgang
werd trouwens het stuurhuis zo
licht mogelijk gebouwd en uitge
voerd in zeewaterbestendig alu
minium. Tijdens de proefvaart in
Bruinisse werd een vaarsnelheid
van 21 km/uur gemeten.
u
Het schip heeft een lengte van
ruim 36 meter, is 9 meter breed
en heeft een diepgang van circa
65 centimeter. De kotter kreeg
verder een nieuwe, gepatenteer
de mastconstructie, welke voor
zien is van een hyraulisch
bokkenuitzetsysteem met een
constante trekkrachtregeling om
bokkentuien strak te houden. De
tuigage werd verzorgd door Ad
j Hoogstrate te Yerseke.
Op de foto: de Cornelia tijdens
de proefvaart.
Luchtfoto: ’’Flying Focus”.
Vorige week was het precies tien
jaar geleden dat Serviceflat ”De
Horst” in Goes in gebruik werd
genomen. Dat werd gevierd met
een feestmaaltijd, samenkomst
en gezellig samenzijn. Uiteraard
werd er ook even stilgestaan bij
de start van "De Horst” in 1979,
toen in een periode van zes we
ken er dagelijks vier tot vijf ver
huizingen waren teneinde het
complex te betrekken. Ruim
honderd huishoudens waren
daarbij betrokken en de hele
zaak stond op zijn kop, temeer
omdat na een strenge winter het
voorterrein van de nieuwbouw
een complete modderpartij was.
De heer J. Horstman, directeur
van De Horst, vertelt: ”Dit is nu
geschiedenis. De vliegende start
10 jaar geleden maakte dat de
bewoners en personeel snel ge
wend waren aan de nieuwe si
tuatie. Overigens waren er ook
wel zorgen in de afgelopen pe
riode: in de jaren 1982 en 1983
ontstond er als gevolg van de al
gehele economische teruggang
een zorgwekkende leegstand,
die zelfs even 10% heeft bereikt.
Albert Joachimkade 33
Goes
8 tel. 01100-15401-16402
J Dorpsstraat 9 Krabbendijke
B tel 01134-1441
Doordat Kinderopvang Zeeland
de ontwikkelingen op belasting
gebied nauwgezet volgen, is
men in staat de ondernemers
hierover uitgebreid voor te lich
ten (tel. 01180-15118).
Iedereen is voor een nadere
kennismaking, van harte wel
kom op het kinderdagverblijf aan
de Zonnebloemstraat 31 te
Goes.
WANNEER U EEN PAAR ZEISS GLAZEN
AANSCHAFT BIJ GROENEVELD OPTICIENS.
Dat wordt een voordelig dagje uit! Twee gratis kaartjes
voor Artis. En natuurlijk mag u, kosteloos, uw ogen uitkijken in
het Zeiss Planetarium dat in Artis is gevestigd.
Geheel gratis wanneer u tussen nu en 17 april a.s. een
paar Zeiss glazen koopt bij Groeneveld Opticiens!
Daar zullen wellicht ook de ge
reedschappen te zien zijn, die
een houtsnijder gebruikt. Frans
Dingemanse gebruikt voor het
fijnere went (onder meer) een
beiteltje, dat hij van een schaar
maakte. Het puntje is minder
dan 1 mm breed
En het ander gereedschap?
Frans daarover: ”Dat is niet veel
bijzonders. Een paar mesjes,
gutsjes, beiteltjes, vijltjes en fijne
boortjes. En allemaal goed
scherp.”
’’Maar het belangrijkste ge
reedschap zit in jezelf: een
beetje handigheid en veel ge
duld. Als je dat niet hebt, dan
kun je d'r maar beter nóóit aan
beginnen....”.
Sinds kort hebben bedrijven
en instellingen de mogelijk
heid om, t.b.v. hun medewer
kers, ruimte te reserveren in
het kinderdagverblijf
"Sneeuwwitje” te Goes.
Het bedrijfsleven wordt o.m. be
naderd met de brochure "Kin
deropvang als secundaire
arbeidsvoorwaarde” van Kinder
opvang Zeeland.
Diverse kleinere ondernemers
maken reeds gebruik van deze
mogelijkheid.
Een drietal Goese instellingen
en een uitzendbureau hebben
ook al interesse getoond.
De ervaring leert, dat vooral de
kleinere ondernemers met hun
neus op de feiten gedrukt wor
den, bij zwangerschap van hun
vrouw of medewerksters.
Grotere bedrijven zijn niet altijd
even goed op de hoogte van de
behoefte aan kinderopvang on
der hun personeel. Toch lijken
ook zij steeds meer te gaan be
seffen, dat kinderopvang, vooral
met het oog op de toekomst, een
noodzaak wordt.
Paardemessen worden gemaakt
van palmhout (buxushout), dat
afkomstig is uit het
Middellandse-Zeegebied. De
Kamperlandse 'snij-boon' heeft
moest. Ik had een mooi mes ge
zien en ik dacht: dat kan ik ook
maken. Maar ja, niemand kon
itew...
Meutste
-■ w^.-
